Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı kimdir?
1987 yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Adli Tıp Anabilim Dalı’ndan uzmanlığını alan Şebnem Korur Fincancı 1996 yılında profesörlük unvanını alarak 1999 yılında İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi bünyesinde Türkiye’nin ilk Adli Tıp Polikliniğini kurdu.
Türkiye’de işkencenin yaygın olduğu ve yetkililerin işkencenin üstünü örttüğü 1990’larda işkenceyi saptayan çok sayıda raporlar hazırlayan ve tıp etiği üzerine yazılar yazan Prof. Dr. Fincancı 1998 yılında kurucu üyesi olduğu işkence görenlerin tedavi ve rehabilitasyona erişimleri ve işkencenin ortadan kaldırılması için çalışan Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın başkanlığını 2009 yılından bugüne sürdürmektedir.
Fincancı, işkencede öldürülen Baki Erdoğan, Süleyman Yeter ve yaşam hakkı ihlali yaşanan diğer davaların yanı sıra “Manisalı Gençler” gibi işkence uygulanan sayısız davada hakikatin aydınlatılmasını ve sorumluların yargılanmasını sağladı. Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü eski Müdürü Adil Serdar Saçan’ın yaptığı işkenceleri kanıtladı.
Bosna’da BM denetiminde PHR (Physician for Human Rights) tarafından yürütülen otopsi ve kimliklendirme çalışmalarında yer aldı. Filipinler’de IRCT (İşkence Mağdurları için Uluslararası Rehabilitasyon Konseyi) tarafından oluşturulan Uluslararası Adli Uzman Grubu’nun bir üyesi olarak hapishanelerde yaşanan işkencelerle ilgili tıbbi değerlendirme görevlerini gerçekleştirdi.
2012 yılında İşkence Mağdurları için Uluslararası Rehabilitasyon Konseyi (IRCT) adına gittiği Bahreyn’de turist kılığına bürünerek, denizde cesedi bulunan ve polise göre boğularak ölen gencin vücudundan doku örnekleri aldı. Örnekleri Türkiye’ye getirdi ve yaptığı otopside gencin ailesinin de iddia ettiği gibi gözaltında işkence ile öldürüldüğünü tespit etti.
BM İşkencenin Etkili bir biçimde Soruşturulması ve Belgelenmesi Kılavuzunun (İstanbul Protokolünün) oluşum sürecine katılan Fincanı kılavuzun yaşama geçirilmesinde aktif rol oynadı. 2001’den bu yana en az 21 ülkede (Sri Lanka, Meksika, Uganda, Gürcistan, Fas, Ekvator, Mısır, Kenya, Filipinler, Almanya, İsrail, Moldovya, Yeni Zelanda, Libya, Belçika, Ürdün, Filistin, Irak, Güney Afrika, Yunanistan ve Sırbistan) sağlık çalışanlarına, hukukçulara ve insan hakları aktivistlerine işkencenin soruşturulması ve belgelenmesi eğitimlerine İstanbul protokolü usta eğiticisi ve tıbbi eğitim koordinatörü olarak katıldı. Adli Tıp Kurumu, Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Türk Tabipleri Birliği tarafından 2008-2009 yılları arasında yürütülen ve 3500 hekim ile 1100 hâkim ve savcının katıldığı “İstanbul Protokolü Hakkında Eğitim Programı: Adli Tıp Uzmanı Olmayan Hekimlerin, Hakimlerin ve Savcıların Bilgi Seviyelerinin Artırılması Projesi”nde uzman eğitimci olarak yer aldı.
MSF (MèdicinsSansFrontiéres), APT (Association for the Prevention of Torture), AI (Amnesty International), Dignity, REDRESS gibi uluslararası organizasyonlar ve çeşitli ülkelerdeki üniversiteler tarafından konferanslara ve eğitimlere davet edilen Fincancı işkencenin tıbbi olarak belgelendirmesinde muayene ve tanısal incelemelerin kullanılmasına yönelik 2007 yılında yayınlanan ve bu alanda ilk ve tek atlas olan İşkence Atlası’ nın da yazarlarındandır.
1993-1998 yılları arasında Adli Tıp Uzmanları Derneği başkanlığını yürüten Fincancı, 2002-2006 yılları arasında İstanbul Tabip Odası Genel sekreterliği ve 2006-2008 yılları arasında Türk Tabipler Birliği Onur Kurulu üyeliğini sürdürdü. Onur kurulu üyeliği döneminde 2003 yılında Türk Tabipleri Birliği temsilcisi olarak Başbakanlık İnsan Hakları Danışma Kurulu üyeliği de yaptı.
Forensic Science Society (Harrogate, İngiltere), International Academy of Legal Medicine, New York Academy of Sciences, Association de Droit Penale Internationale (Fransa) gibi uluslararası kurumlarda da üyeliği olan Fincancı 2010-2015 yılları arasında 70 ülkede 160 İşkence Rehabilitasyon Merkezi’nin üye olduğu İşkence Mağdurları için Uluslararası Rehabilitasyon Konseyi’nde konsey üyesi olarak görev aldı.
Hayatı boyunca insan hakları ihlalleri, işkencenin tanılanması, açlık grevleri, aile içi/partner cinsel şiddeti, tecavüz, çocuk istismarı, post-mortem interval (ölüm zamanı), kimyasal silahların neden olduğu sağlık sorunları gibi konular üzerinde çalışan Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı tüm bu çalışmaları nedeniyle yurtiçinde ve dışında toplam 12 ödüle layık görüldü.