İÇİNDEKİLER:
- Olay
- Heyetin Oluşumu ve Amacı
- Heyette Yer Alanlar
- Heyetin Girişimleri ve İncelemenin Kapsamı
- Gözlem ve Tespit Çalışmaları
- Heyetin Kente Gelişi Sırasındaki Gözlemleri
- Kentte Yapılan İncelemeler
- Kent Sakinleri ile Yapılan Görüşmeler
- Yaşamını Yitirenlerin Aileleriyle Yapılan Görüşmeler
- Şırnak T Tipi Cezaevinde Tutulmakta Olan Mahpuslarla Yapılan Görüşmeler
- Resmi Kurumlarla Yapılan Görüşmeler
- Sokağa Çıkma Yasağına İlişkin Hukuki Değerlendirme
- Heyetin Tespit ve İzlenimleri
- Sonuç ve Öneriler
SONUÇ ve ÖNERİLER:
- Öncelikle, zarar daha fazla büyütülmemeli yıkım derhal durdurularak halkın evlerine dönebilmeleri ve insani yaşam koşullarına kavuşabilmelerine olanak yaratılmalı, maddi ve manevi zararları telafi edilmelidir.
- Henüz olaylar devam ederken, halkın onca hakkı ihlal edilmiş onca suç işlenmişken, onca can kaybı varken, henüz enkaz altında cenazeler olduğu iddiaları cevaplanmamışken; iş makinaları ile ve aceleyle evlerin, mahallelerin yıkılması, molozlarının aceleyle taşınması; gerçeklerin gizlendiği, delillerin karartıldığı, hatta yok edildiği kanaatine varmamıza neden olmuştur. Bu yanlıştan bir yerde dönülmeli, zaruri yıkım dahil yıkım ve molozların taşınması derhal durdurulmalı, bu işlemler savcılık incelemesinden sonraya bırakılmalıdır.
- Okul ve hastaneler derhal kullanılır hale getirilmeli, halkın ihtiyacına cevap verebilir şekilde faaliyete sokulmalıdır.
- Sokağa çıkma yasakları ve çatışma ortamının kentin fiziki yapısına ve halka verdiği zarar ortadadır. Bu tutuma ve uygulamalara derhal son verilmelidir.
- Sokağa çıkma yasağı kararlarının ve uygulamasının kabul edilebilir bir gerekçesi ve hukuki dayanağı bulunmamaktadır. Yaşam hakkı, işkence yasağı, kişi özgürlüğü ve güvenliği ve pek çok temel hakkın ağır ihlali karşısında heyetimiz; Başta Anayasa’da güvence altına alınan temel haklar, AİHS ve Cenevre Sözleşmeleri ortak 3. maddesi olmak üzere tüm uluslararası sözleşmelerde ve BM Minneseto Otopsi protokolüyle devlete yüklenen sorumluluklar gözetilerek adli ve idari işlemlerin yapılması, olayların araştırılması, etkin soruşturma yürütülerek sorumluların yargı önüne çıkartılması ve cezalandırılmalarının sağlanması için bir bütün olarak sorumluluk makamında bulunanları göreve çağırmaktadır.
- Yasadışı infazlar ve işkence dahil hak ihlallerinin tespiti için TBMM’nde inceleme ve araştırma komisyonları kurulmasını, bölgenin gerek ulusal gerek uluslararası bağımsız sivil izleme ve denetimine açılmasına olanak sağlanması gerekmektedir.
- Kentin tarihi ve doğal yapısına, kültürel değerlerine zarar veren riskli alan, kentsel dönüşüm ve kamulaştırma kararları geri çekilmeli. Kent halkının da kabul edeceği bir inşa süreci başlatılmalı, kentin tarihi dokusu aslına uygun olarak yeniden yapılmalıdır.
- Devletin sorumlulukları yanında, bu yıkıcı süreçlerin yol açtığı yaraları sarmada ve tekrarının engellenmesinde toplumsal duyarlılık ve dayanışma da önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle toplumsal bilincin, duyarlılığın ve dayanışmanın geliştirilmesi için de çalışmalar yürütülmelidir.
İnsan Hakları Derneği
Türkiye İnsan Hakları Vakfı
Diyarbakır Barosu
NOT: Mekân ve kişi isimleri güvenlik gerekçesiyle ve kişilerin talebi doğrultusunda raporda gizli tutulmuştur.