Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
17 -21 Kasım 2023 Günlük İnsan Hakları Raporu
(11/148) Zonguldak, Batman, Diyarbakır’da Fırtına ve Sel Nedeniyle Yaşamını Yitirenler…
İçişleri Bakanlığı sel nedeniyle Zonguldak’ta 3, Zonguldak açıklarında batan bir gemide 1, Batman’da 3’ü çocuk 4, Diyarbakır’da 1 olmak üzere 20 Kasım 2023 itibarıyla toplam 9 kişinin yaşamını yitirdiğini açıkladı.
(11/149) Operasyonlar ve Saldırılar…
18 Kasım 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, 29 Eylül 2023 tarihinde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içindeki Zap bölgesinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) birimleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 3 militanın öldüğü öğrenildi.
20 Kasım 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, 4 Ekim 2023 tarihinde IKBY sınırları içindeki Metina bölgesinde TSK birimleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 1 militanın öldüğü öğrenildi.
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), 20 Kasım 2023 tarihinde IKBY sınırları içinde devam eden “Pençe-Kilit” operasyonu sırasında TSK birimleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 1 askerin (Abdullah Köse) öldüğünü açıkladı.
(11/150) Can Atalay Hakkındaki Yargıtay Kararı…
20 Kasım 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından Gezi Davası’nın 25 Nisan 2022 tarihinde görülen karar duruşmasında ‘hükümeti ortadan kaldırmaya yardım etme’ suçundan 18 yıl hapis cezası ile cezalandırılan ve hakkındaki bu ceza Yargıtay 2. Ceza Dairesi tarafından onanan Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay’ın başvurusuna ilişkin verilen ihlal kararı sonrasında, karar verme yetkisinin Yargıtay’da olduğu gerekçesiyle İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin dava dosyasını Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne göndermesi üzerine 3. Ceza Dairesi’nin AYM kararına uymayı reddetmesine yönelik kararına yapılan itirazı karara bağlayan Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin “itiraz yolu açık bir karar olmadığı” gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına hükmettiği öğrenildi.
(11/151) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
17 Kasım 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, İstanbul Marmara (Silivri) Cezaevi’nde tutulan Ahmet Gür isimli bir mahpusun Tekirdağ’daki bir cezaevine sevk edildiği öğrenildi.
19 Kasım 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Ankara Sincan 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde 14 mahpus hakkında “Lê Amedê” isimli şarkı eşliğinde halay çektikleri ve slogan attıkları iddiasıyla disiplin soruşturması açıldığı ve soruşturma kapsamında mahpuslara 1 ay iletişim ve haberleşme hakkından mahrum bırakma cezası verildiği öğrenildi.
(11/152) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Cevap Verilmedi…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın ailesi ve vasisi ile İmralı Cezaevi’nde tutulan Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş’ın aileleri ve vasileri tarafından 17 Kasım 2023 tarihlerinde yapılan görüşme başvurularına Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından herhangi bir cevap verilmediği öğrenildi.
(11/153) İstanbul’da, İzmir’de, Diyarbakır’da, Urfa’da, Van’da Eyleme Polis Müdahalesi…
18 Kasım 2023 tarihinde Van’da PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecritin sona ermesi amacıyla yapılan yürüyüşe müdahale eden polis 31 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
18 Kasım 2023 tarihinde Diyarbakır’da aynı amaçla yapılan yürüyüşe müdahale eden polis 55 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar 19 Kasım 2023 tarihinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı. Müdahale sırasında bir polis memurunun haber takibi yapan bir gazeteciye kalkanıyla vurduğu ve kendisine tepki gösteren başka bir gazeteciyi ise “sen daha vurmayı görmedin” diyerek tehdit ettiği öğrenildi.
18 Kasım 2023 tarihinde Urfa’da aynı amaçla yapılan yürüyüşe müdahale eden polis 11 kişiyi gözaltına aldı.
19 Kasım 2023 tarihinde İstanbul’da aynı amaçla yapılan yürüyüşe müdahale eden polis 51 kişiyi gözaltına aldı. 50 kişi aynı gün içinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı. Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) İstanbul İl Eş Başkanı Murat Kalmaz ise 20 Kasım 2023 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
19 Kasım 2023 tarihinde İzmir’de aynı amaçla yapılacak yürüyüşe katılmak için toplananlara müdahale eden polis 16 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(11/154) Mersin’de ve İzmir’de Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü Eylemlerine Polis Müdahalesi…
20 Kasım Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü kapsamında İzmir Barosu tarafından yapılan basın açıklamasına katılanların taşıdığı LGBTİ+ flamasını gerekçe göstererek polis tarafından müdahale edildi. Gözaltına alınanın olmadığı ve müdahaleye rağmen basın açıklamasının yapıldığı öğrenildi.
Aynı kapsamında Mersin’in Pozcu ilçesindeki basın açıklaması öncesinde yapılmak istenen yürüyüşe polis müdahale etti. Gözaltına alınanın olmadığı ve müdahaleye rağmen basın açıklamasının yapıldığı öğrenildi.
(11/155) İzmir’de Gözaltına Alınan Kişiler…
Şair Fadıl Öztürk ve eşi Berrin Bicek Öztürk 17 Kasım 2023 tarihinde İzmir’de sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek gözaltına alındı. 2 kişi aynı gün içinde sevk edildikleri mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(11/156) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişiler…
19 Kasım 2023 tarihinde oynanan Amedspor Fethiyespor maçı öncesinde İstiklal Marşı okunurken ayağa kalmadıkları gerekçesiyle maçın ardından gözaltına alınan 4 Amedspor taraftarı, aynı gün içinde serbest bırakıldı.
(11/157) Bursa’da Tutuklanan Kişi…
Bursa’nın İnegöl ilçesindeki Atatürk heykelinin önünde Atatürk’e hakaret ettiği iddiasıyla gözaltına alınan K. C. isimli bir kişi, 18 Kasım 2023 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklandı.
(11/158) İstanbul’da Gazetecinin Yargılandığı Dava…
Gazeteci Furkan Karabay hakkında bir sosyal medya paylaşımı nedeniyle Cumhurbaşkanı’nın eski avukatının şikayeti üzerine İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 16 Kasım 2023 tarihinde devam edildi. Mahkeme Cumhurbaşkanı’nın avukatının davaya katılma talebini kabul etti ve duruşmayı 29 Şubat 2024 tarihine erteledi.
(11/159) İstanbul’da Gazetecinin Yargılandığı Dava…
Gazeteci Barış Pehlivan hakkında bir Yargıtay üyesinin şikâyeti üzerine İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 16 Kasım 2023 tarihinde görüldü. Mahkeme, Yargıtay üyesinin şikayetinden vazgeçmesi üzerine davanın düşürülmesine karar verdi. Davanın düşmesinin ardından 16 Kasım 2023 tarihinde Barış Pehlivan hakkında denetimli serbestlik kararı verildiği ve bu kapsamda gazetecinin 17 Kasım 2023 tarihinde tahliye edildiği öğrenildi.
(11/160) Urfa’da Gazetecinin Yargılandığı Dava…
Gazeteci Gökhan Yavuzel hakkında yazdığı “Sahipsiz Şiirler” başlıklı kitabı ve katıldığı bir programdaki konuşması nedeniyle Urfa 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 17 Kasım 2023 tarihinde görüldü. Mahkeme ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan Gökhan Yavuzel’i 1 yıl 3 ay hapis cezası ile cezalandırdı, hükmün açıklanmasını geri bıraktı ve gazeteci hakkındaki yurtdışı yasağını kaldırdı.
(11/161) İstanbul’da Sanatçının Yargılandığı Dava…
Sanatçı Ferhat Tunç hakkında dönemin Başbakanı Binali Yıldırım’a hakaret ettiği iddiasıyla İstanbul Büyükçekmece 16. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 20 Kasım 2023 tarihinde devam edildi. Mahkeme yurtdışında olan Ferhat Tunç ile ilgili kırmızı bülten çıkartılması talebini reddetti ve duruşmayı 20 Aralık 2023 tarihine erteledi.
(11/162) Ankara’da Yargılanan Kişiler…
5 Temmuz 2020 tarihinde Ankara Onur Yürüyüşü’ne yönelik polis müdahalesi sonucu gözaltına alınan 42 kişi hakkında Ankara 52. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 15 Kasım 2023 tarihinde devam edildi. İddianamede 42 kişinin ‘2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Kanunu’na muhalefet’, ‘hakaret’, ‘basit yaralama’, ‘görevi yaptırmamak için direnme’ suçlarından cezalandırılması istenmektedir. Duruşmada müdahale sırasında yaralanan KaosGL.org muhabiri Aslı Alpar ve gazeteci Emel Vural tanık olarak dinlendi. Aslı Alpar ifadesinde şunları belirtti: “Gazeteciyim, gazetecilik yapıyorum. 5 Temmuz 2022 tarihinde saat 16 sularında Kuğulupark’taydım. Gözlem yapmak için erken gitmiştim (…) Yirmi kişilik bir grubun etrafını saran polis görüntü almamıza izin vermedi. Bizi sürekli ittirdi. Basın kartımızı gösterdiğimiz halde bizi alandan uzaklaştırmaya çalışıyorlardı. Bu sırada Kennedy Caddesi’nde yoğun trafik akışı vardı. Bizi trafiğe doğru ittikleri için araba çarptı bana ve başka bir muhabir arkadaşımıza (…) Biber gazı da sıkılınca ben biraz geri çekildim, o sırada yoldan geçen birisi ‘bacağınız kanıyor’ dedi. Beni ittikleri sırada bacağımdan yaralanmışım.” Emel Vural ise şunları belirtti: “Akan trafiğe atılan insanlar gördüm. İnsanların kıyafetleri üzerinden polisin saldırdığına şahit oldum. Görüntü almamız engellendi. Çekmek için ısrarcı oldum. Mesleki görevim o anları kayıt altına almaktı. İnsani olarak da gördüğümüz manzara çok korkunçtu. Gencecik insanların yüzüne biber gazı sıkıldığını, ters kelepçeyle yerlerde sürüklendiğini gördüm. Çekim yapmak istediğimde doğrudan yüzüme biber gazı sıkıldı. Bir saate yakın nefes darlığı yaşayıp hastanelik oldum.” Mahkeme duruşmayı 31 Ocak 2024 tarihine erteledi.
(11/163) İzmir’de Yargılanan Kişiler…
İstanbul Boğaziçi Üniversitesi’ne Cumhurbaşkanı tarafından atanan rektörü protesto etmek için 3 Şubat 2021 tarihinde İzmir’de yapılan eyleme yönelik polis müdahalesi sonucu gözaltına alınan Emine Akbaba ve İrem Çelikbaş hakkında İzmir 41. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davada Cumhurbaşkanı’na hakaret’ suçundan verilen mahkumiyet kararının İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi tarafından bozulması üzerine yeniden görülen davanın karar duruşması 21 Kasım 2023 tarihinde gerçekleştirildi. Mahkeme 2 kişiyi ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’ suçundan ayrı ayrı 10 ay hapis cezası ile cezalandırdı ve cezaları erteledi.
(11/164) İstanbul’da Yargılanan Kişi…
Önder Öner isimli kişi hakkında Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) eski bir milletvekiliyle ilgili haberlere yaptığı yorumlar gerekçe gösterilerek İstanbul Anadolu Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 20 Kasım 2023 tarihinde görüldü. Mahkeme Önder Öner’i hakaret suçundan 1.740 TL adli para cezası ile cezalandırdı ve hükmün açıklanmasını geri bıraktı.
(11/165) Ankara’da Yargılanan Kişiler…
Ankara’nın Kocatepe Camii’nde çekilen ve sosyal medya hesaplarında paylaşılan fotoğraflar nedeniyle çekimi yapan B. K. ve modellik yapan E. C. isimli 2 kişi hakkında Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 17 Kasım 2023 tarihinde görüldü. Mahkeme “halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılama” suçundan 2 kişinin de beraatına karar verdi.
(11/166) Trans Onur Yürüyüşü Nedeniyle Haklarında Soruşturma Açılan Kişiler…
16 Kasım 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, 18 Haziran 2023 tarihinde düzenlenen Trans Onur Yürüyüşü’ne yönelik polis müdahalesinde gözaltına alınan 9 kişi hakkında açılan soruşturmada İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “kovuşturmaya yer olmadığı” kararı verildiği öğrenildi.
(11/167) Hakkında Soruşturma Açılan İmam…
17 Kasım 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Halil Konakçı isimli bir imam hakkında “Hatay’ın çoğunluğu Arap’tır. Kürt ve Arap kardeşlerimiz var orada. Hala da öyle. O zaman da öyleydi. 1938’e kadar Fransız işgalindeydi. Sınırın içinde mi kalsın dışında mı kalsın tartışmaları vardı. Ezan yasağı 1932’de geldi. Fransızlar, ezanı Hatay’daki Müslüman köylerinde, camilerinde yasaklamadılar. Yine Fransız işgalindeki Hatay merkezinde, köylerinde ezan ‘Allahu ekber’ diye okundu 1938’e kadar. 1938’de Hatay Türkiye topraklarına katıldığında ilk yapılan iş ezanın yasaklanması oldu. Yani Fransız’ın yapmadığı zulmü bu topraklarda yaptılar” şeklindeki sosyal medya paylaşımı nedeniyle açılan soruşturmaya ilişkin Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “soruşturma açılmasına yer olmadığı” kararı verildiği öğrenildi.
(11/168) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Van Valiliği 17 Kasım 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde gösteri yürüyüşü, açık hava toplantısı, basın açıklaması, oturma eylemi ve anket yapılması, çadır ve stant kurulması/açılması, imza kampanyası düzenlenmesi, bildiri, broşür ve el ilanı dağıtılması ve her türlü protesto eylemi şeklindeki faaliyetleri 17 Kasım 2023 tarihi itibarıyla 4 gün süreyle yasakladı.
Bitlis Valiliği 18 Kasım 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde açık ve kapalı yer toplantısı, gösteri yürüyüşü basın açıklaması, oturma eylemi ve anket yapılması, çadır ve stant kurulması/açılması, imza kampanyası düzenlenmesi, bildiri, broşür ve el ilanı dağıtılması ve benzeri eylem ve etkinlikleri 18 Kasım 2023 tarihi itibarıyla 2 gün süreyle yasakladı.
Şırnak Valiliği 21 Kasım 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde açık yer toplantısı, gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, oturma eylemi, miting, çadır kurma, imza kampanyası, stant açma, kitlesel cenaze merasimi ve mezarlık ziyareti, anma töreni, şenlik, konser, eğlence, oyun temsili, gösteri ve benzeri eylem ve etkinlikleri 22 Kasım 2023 tarihi itibarıyla 7 gün süreyle yasakladı.
(11/169) RTÜK Tarafından Ceza Verilen Televizyon Kanalı…
17 Kasım 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından, “18 Dakika” programı nedeniyle Tele 1 kanalına 3 kez; “Kayda Geçsin” ve “Nasıl Olacak” programlarındaki kimi ifadeler nedeniyle Halk TV kanalına 2 kez; “Medya Terapi” programlarındaki kimi ifadeler nedeniyle KRT kanalına 2 kez; “Başkentte Gündem” programı nedeniyle Flash Haber kanalına 1 kez idari para cezası verdi. RTÜK ayrıca “şiddete özendirici ve çocuk ve gençlerin zihinsel ve ahlaki gelişimine aykırı” olduğu gerekçesiyle “Hudutsuz Sevda” isimli dizi nedeniyle FOX TV kanalına 1 kez; “Sakla Beni” isimli dizi nedeniyle Star TV kanalına 1 kez ve “Didem Arslan Yılmaz’la Vazgeçme” isimli program nedeniyle Show Tv kanalına 1 kez idari para cezası verdi.
(11/170) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
Deutsche Welle’ye ait www.dwturkce.com internet sitelerine RTÜK’ün talebiyle Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliği’nin 17 Kasım 2023 tarihli kararıyla erişim engeli getirildiği öğrenildi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP, Kaos GL.