Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
1-3 Haziran 2024 Günlük İnsan Hakları Raporu
(06/001) Van’da Şüpheli Korucu Ölümü…
1 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Van’ın Başkale ilçesinde köy korucusu olan Akif Çapık’ın nöbet tuttuğu sırada yaralı halde Başkale Devlet Hastanesi’ne kaldırıldığı ve kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdiği öğrenildi.
(06/002) Van’da Fiziksel Şiddete Uğrayan Gazeteci…
2 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Vanspor ile ilgili usulsüzlük iddialarına dair bir sosyal medya paylaşımı yapan gazeteci Yasin İpek’e, ‘Vanspor ile ilgili bir daha haber yapma’ uyarısında bulunan kimliği belirlenemeyen bir kişi tarafından fiziksel şiddet uygulandığı öğrenildi. Haberde ayrıca gazetecinin, maruz kaldığı fiziksel şiddeti belgeleyen bir tıbbi rapor aldığı ve olayla ilgili suç duyurusunda bulunacağı belirtildi.
(06/003) Cezaevinde Açlık Grevi…
2 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kırşehir Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan Grup Yorum üyesi Vedat Doğan’ın sevk talebiyle 3 Nisan 2024 tarihinden beri süresiz ve dönüşümsüz açlık grevinde olduğu öğrenildi.
(06/004) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
31 Mayıs 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Mersin Tarsus Kadın Cezaevi’nde tutulan ve PKK lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecrit sebebiyle hakkında açılmış davanın karar duruşmasına katılmayı reddeden Avukat Merve Nur Doğan’ın duruşmaya katılmayacağına dair mahkemeye verdiği dilekçe sonucunda mahkemenin Merve Nur Doğan hakkında fiziki zor kullanılarak Ses ve Görüntülü Bilişim Sistemi (SEGBİS) üzerinden duruşmada hazır edilmesine karar verdiği ve avukatın fiziksel şiddet kullanılarak SEGBİS odasına götürüldüğü öğrenildi.
2 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kırşehir Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan Grup Yorum üyesi Vedat Doğan’ın tek kişilik odada tutulduğu, bir diğer Grup Yorum üyesi Rezzan Şengül ile aynı koğuşta kalma talebinin ‘iyi halli olmadığı’ gerekçesiyle karşılanmadığı, havalandırmaya çıkma hakkından yalnızca 1 saat şeklinde faydalanabildiği ve ‘iyi halli olmadığı’ gerekçesiyle sohbet hakkından faydalanamadığı öğrenildi.
2 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir Buca Kırıklar 1 Nolu F Tipi Cezaevi’nde yapılan koğuş aramalarında mahpuslara ait eşyaların çöpe atıldığı, mahpusların şikayetleri ile ilgili cezaevi müdürü ile görüşme taleplerine cevap verilmediği, ‘örgüt propagandası’ iddiasıyla tutuklanan Ayhan Azgın (60, e) isimli mahpusun IŞİD davalarından tutuklu ya da hükümlü kişilerle aynı blokta tutulduğu ve mahpusların cezaevinden göndermek istedikleri mektuplara el konulduğu öğrenildi.
(06/005) Van’da Gözaltına Alınan Belediye Eş Başkanı…
31 Mart yerel seçimlerinde Hakkari Belediyesi Eş Başkanı seçilen Mehmet Sıddık Akış’ın 3 Haziran 2024 tarihinde Van’da ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla gözaltına alındığı, dosya hakkında gizlilik kararı olduğu ve 24 saat avukat görüş kısıtlılığı getirildiği öğrenildi.
(06/006) İstanbul’da Gözaltına Alınan Kişiler…
2 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 31 Mayıs 2024 ile 1 Haziran 2024 tarihlerinde İsrail ile ticari ilişkileri olan bir şirketin İstanbul’daki binası önünde ‘Filistin İçin Bin Genç’ ismiyle protesto gerçekleştiren 13 kişinin 2 Haziran 2024 tarihinde yapılan ev baskınıyla gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınan kişiler, sevk edildikleri sulh ceza hakimliği tarafından aynı gün içinde adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(06/007) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişi…
1 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, sahibi olduğu Pine Kafe’nin 15 Mayıs Kürt Dili Bayramı’ndan sonra yalnızca Kürtçe hizmet vereceğini duyurduğu gerekçesiyle ‘örgüt propagandası yapma’, ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama’ ve TCK 122’de düzenlenen ‘nefret ve ayrımcılık suçu’ iddialarıyla 29 Mayıs 2024 tarihinde gözaltına alınan Ramazan Şimşek’in aynı gün içinde sevk edildiği sulh ceza hakimliği tarafından ev hapsi ve yurtdışı çıkış yasağı adli kontrol tedbiriyle serbest bırakıldığı öğrenildi.
(06/008) Urfa’da Gözaltına Alınan Kişiler…
31 Mayıs 2024 tarihinde Urfa’nın Siverek ilçesinde bulunan Avurtepe Mahallesi’ne giden Dicle Elektrik A. Ş. ekiplerinin tarımsal sulamada kullanılan bir trafoyu sökmesini protesto eden 5 çiftçi, jandarma tarafından gözaltına alındı. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
(06/009) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
1 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Özel Sektör Öğretmenleri Sendikası’nın çağrısıyla taban maaş ve güvenceli çalışma talepleri ile Türkiye Özel Okullar Derneği (TÖZOK) önüne yürüyen öğretmenlerden ‘Öğretmen sendikası ile güçlü’ yazılı önlüklerin çıkarılmasının talep edildiği, TÖZOK önünde basın açıklaması gerçekleştiren öğretmenlerden bazılarının basın açıklaması bittikten sonra ters kelepçelenerek gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınan toplam kişi sayısı ve gözaltına alınanların isimleri öğrenilemedi.
(06/010) Hakkari Belediyesi’ne Yönelik Polis Baskını…
3 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 2 Haziran 2024 tarihinde Hakkari Belediye binasının polisler tarafından ablukaya alındığı, belediye binasının bulunduğu sokak ile belediye binasının olduğu yere çıkan tüm sokakların trafiğe kapatıldığı ve 3 Haziran 2024 tarihinde belediye binasına baskın yapıldığı öğrenildi. Haberlerde ayrıca baskın esnasında kapıların kırıldığı ve tüm kurum amirliklerinin acil göreve çağrıldığı iddia edildi. Baskın gerekçesi öğrenilemedi.
(06/011) Kayyum Atanan Belediye…
İçişleri Bakanlığı, 3 Haziran 2024 tarihinde yaptığı açıklamayla 31 Mart yerel seçimlerinde Hakkari Belediyesi Eş Başkanı seçilen Mehmet Sıddık Akış’ın hakkında devam eden bir yargılama gerekçe gösterilerek görevden uzaklaştırıldığını ve yerine Hakkari Valisi Ali Çelik’in kayyum olarak atandığını duyurdu.
(06/012) Mersin’de Polis Tarafından İndirilen Siyasi Parti Pankartı…
2 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Saadet Partisi (SP) Mersin İl Başkanlığı tarafından Mersin’de bulunan Hastane Caddesi’ne asılan “İsrail bombalıyor AKP izliyor. Susamayız. Zulme karşı direnmek zorundayız” yazılı pankartın polis ve itfaiye ekipleri tarafından söküldüğü öğrenildi.
(06/013) Yurtdışına Çıkışı Engellenen Milletvekili…
2 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Avrupa Komisyonu Parlamenterler Meclisi’nin (AKPM) toplantısına katılmak için İstanbul Havalimanı’na giden Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Sözcüsü ve Şırnak Milletvekili Ayşegül Doğan’ın yurtdışına çıkışının 2023 yılının Aralık ayında kaldırıldığı bildirilen yurtdışı çıkış yasağı tedbiri gerekçe gösterilerek engellendiği öğrenildi.
(06/014) İzmir’de Gazetecinin Yargılandığı Dava…
31 Mayıs 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, ETHA editörü Pınar Gayıp hakkında 2015 yılında Kobanê’de yaşamını yitiren Ivana Hoffmann için kurulan taziye çadırına yönelik polis müdahalesinde polislere hakaret ettiği iddiasıyla açılan davanın karar duruşması, 31 Mayıs 2024 tarihinde görüldü. Mahkeme, gazetecinin ‘zincirleme ve aleni şekilde kamu görevlilerine hakaret’ suçundan 1 yıl 2 ay 17 gün hapis cezasıyla cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verdi.
(06/015) Hrant Dink Davası…
Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesi ile ilgili 7’si tutuklu olmak üzere 15 kamu görevlisi hakkında İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 31 Mayıs 2024 tarihinde devam edildi. Esas hakkındaki mütalaasını açıklayan savcı; sanıklar Veysel Şahin, Osman Gülbel, Onur Karakaya, Okan Şimşek, Mehmet Ayhan, Hasan Durmuşoğlu, Gazi Günay, Ali Öz hakkında ‘tasarlayarak kasten öldürme’ ve ‘anayasayı ihlal’ suçlarından 2’şer kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, Muharrem Demirkale hakkında ‘tasarlayarak kasten öldürme’ suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, Bekir Yokuş hakkında ‘tasarlayarak kasten öldürmeye yardım’ ve ‘anayasayı ihlal’ suçlarından ağırlaştırılmış müebbet ve 22 yıl 6 aydan 30 yıla kadar hapis cezası, Yavuz Karakaya hakkında ‘tasarlayarak kasten öldürmeye yardım’ suçundan 22 yıl 6 aydan 30 yıla kadar hapis cezası talep etti. Savcı ayrıca Volkan Şahin, Şükrü Yıldız ve Mehmet Ali Özkılınç hakkında beraat talep etti. Mahkeme, tutuklu sanıkların tutukluluk hallerinin ve adli kontrol tedbiri uygulanan sanıkların hakkındaki adli kontrol tedbirlerinin devamına karar vererek duruşmayı 16 ve 17 Temmuz 2024 tarihlerine erteledi.
(06/016) İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı’nın Yargılandığı Dava…
Aralarında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun da olduğu 7 kişi hakkında ‘ihaleye fesat karıştırma’ iddiasıyla İstanbul Büyükçekmece 10. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 31 Mayıs 2024 tarihinde devam edildi. Mahkeme, bilirkişi raporlarında uyuşmazlık tespit edilmesi sebebiyle yeni bilirkişi raporu alınmasına karar vererek duruşmayı 2 Ekim 2024 tarihine erteledi.
(06/017) Diyarbakır’da Avukatın Yargılandığı Dava…
Avukat Merve Nur Doğan hakkında ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada verilen 10 yıl 6 ay hapis cezasının Yargıtay 3. Ceza Dairesi tarafından bozulması üzerine yeniden görülen davanın karar duruşması, 31 Mayıs 2024 tarihinde gerçekleştirildi. Mahkeme, Merve Nur Doğan’ın 9 yıl hapis cezasıyla cezalandırılmasına hükmetti.
Merve Nur Doğan, 9 Ekim 2020 tarihinde tutuklanmıştı.
(06/018) Siirt’te Yargılanan Sanatçılar ve Barış Annesi…
2 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Siirt’te gerçekleştirilen 8 Mart kutlamaları sırasında söyledikleri şarkılar gerekçe gösterilerek Fatma Dayan, Gülistan Dayan, Kader Kılıç, Nalin Gökçen, Servet Ervan ve Barış Annesi Ayşe Taşçı hakkında ‘örgüt propagandası yapma’ iddiasıyla hazırlanan iddianamenin Siirt 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildiği öğrenildi.
(06/019) İstanbul’da Yargılanan Kişiler…
31 Mayıs 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Boğaziçi Üniversitesi’ne Cumhurbaşkanı tarafından atanan rektörü protesto eden 14 öğrenci hakkında İstanbul 22. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşmasında ‘2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet’ ve ‘görevi yaptırmamak için direnme’ suçlamalarıyla verilen hapis cezalarının İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 20. Ceza Dairesi tarafından ‘eksik kovuşturma ile hüküm kurulduğu’ gerekçesiyle bozulduğu öğrenildi.
(06/020) Şırnak’ta Hakkında Soruşturma Başlatılan Jandarma Personelleri…
3 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Şırnak’ın Güçlükonak ilçesine bağlı Boyuncuk (Hêtma) köyünde 20 Nisan 1994 tarihinde gözaltına alındıktan sonra kendisinden bir daha haber alınamayan Fettah Erden ile ilgili dönemin Güçlükonak Jandarma Komanda Bölük Komutanı Ertaç Kılıç ile Güçlükonak Jandarma Karakol Komutanlığı’nda görevli olan Teğmen Mehmet Pehlivan hakkında 2009 yılında savcılık tarafından başlatılan 2 ayrı soruşturmada 5 Mart 2024 tarihinde Mehmet Pehlivan hakkında, 30 Nisan 2024 tarihinde ise Ertaç Kılıç hakkında ‘kovuşturmaya yer yoktur’ kararı verildiği öğrenildi.
(06/021) Şırnak’ta Mehmet Emin Levent’in Yaşamını Yitirmesi ile İlgili AYM Kararı…
1 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 4 – 12 Eylül 2015 tarihleri arasında Şırnak’ın Cizre ilçesinde ilan edilen sokağa çıkma yasakları esnasında güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu yaşamını yitiren Mehmet Emin Levent (21, e) ile ilgili yapılan bireysel başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi (AYM), Mehmet Emin Levent’in yaşamını yitirmesi ile ilgili etkin soruşturma yürütülmediğine ve yaşam hakkının usul boyutuyla ihlal edildiğine hükmederek başvuruculara 120 bin TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Haberlerde ayrıca kişi hürriyeti ve güvenliği yönünde yapılan başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle reddedildiği öğrenildi.
Cizre Cumhuriyet Başsavcılığı, Mehmet Emin Levent’in ölümüyle ilgili yürütülen soruşturmada 5 Ocak 2018 tarihinde ‘kovuşturmaya yer yoktur’ kararı vermiş, Şırnak Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılan itiraz başvurusu da “operasyonların devam etmesi nedeniyle orantılılık ilkesinin gerçekleştiği” gerekçesiyle 12 Mart 2018’de reddedilmişti.
(06/022) LGBTİ+ Hakları Aktivistinin Hedef Gösterilmesi ile İlgili AYM Kararı…
3 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 2019 yılında ’20 Kasım Nefret Mağduru Transları Anma Haftası’ kapsamında yayınlanan bir videoda yer alan LGBTİ+ hakları aktivisti Efruz Kaya’nın Yeni Akit, Doğru Haber ve İLKHA tarafından ayrımcı ve fobik söylemlerle hedef gösterilmesi üzerine söz konusu haberlere sulh ceza hakimlikleri tarafından erişim engeli getirilmemesi ve içerik çıkarma taleplerinin reddedilmesi ile ilgili yapılan bireysel başvuruyu değerlendiren AYM, etkin başvuru ve özel hayata saygı haklarının ihlal edildiğine hükmederek başvurucuya 10 bin TL tazminat ödenmesine karar verdi.
(06/023) Eylem ve Etkinlik Yasakları…
Hakkari Valiliği, 3 Haziran 2024 tarihinde yaptığı açıklamayla il genelinde düzenlenecek gösteri yürüyüşü, açık hava toplantıları ve kapalı yer toplantıları, basın açıklaması, oturma eylemi ve anket yapılması, çadır ve stant kurulması/açılması, imza kampanyası düzenlenmesi, bildiri, broşür ve el ilanı dağıtılması ve her türlü protesto eylemi şeklindeki faaliyetlerin 3 Haziran 2024 günü saat 08.00 ile 12 Haziran 2024 günü saat 23.59 arasında 10 gün süreyle yasaklandığını duyurdu.
Diyarbakır Valiliği, 3 Haziran 2024 tarihinde yaptığı açıklamayla Hakkari Belediyesi’ne kayyum atanması ile ilgili il genelinde düzenlenecek toplanma, yürüyüş, nöbet, basın açıklaması, açlık grevi, oturma eylemi, miting, stant açma, çadır kurma, bildiri/broşür dağıtma, afiş/pankart asma vb.) her türlü eylemin, bu eylemlere katılabileceği değerlendirilen kişiler ve araçların Diyarbakır ili sınırlarına girişleri ile dış ilçelerden bu eylemlere katılabileceği değerlendirilen kişiler ve araçların çıkışlarının ve il merkezine girişlerinin 3 Haziran 2024 günü saat 14.15 ile 7 Haziran 2024 günü saat 14.14 arasında 4 gün süreyle yasaklandığını duyurdu.
Van Valiliği, 3 Haziran 2024 tarihinde yaptığı açıklamayla il genelinde düzenlenecek gösteri yürüyüşü, açık hava toplantıları ve kapalı yer toplantıları, basın açıklaması, oturma eylemi ve anket yapılması, çadır ve stant kurulması/açılması, imza kampanyası düzenlenmesi, bildiri, broşür ve el ilanı dağıtılması ve her türlü protesto eylemi şeklindeki faaliyetlerin 3 Mayıs 2024 ile 7 Mayıs 2024 tarihleri arasında 5 gün süreyle yasaklandığını duyurdu.
(06/024) Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Yürüttüğü Soruşturma Kapsamında Gözaltına Alınan Kişiler…
1 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen bir soruşturma kapsamında 6 ilde yapılan operasyonlarda 6 kişinin 2006 ve 2007 yılında gerçekleştirilen Polis Meslek Yüksekokulu (PMYO) sınavlarında usulsüzlük yaptıkları iddiasıyla ‘örgüt üyesi olma’ suçlamasıyla gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP, Kaos GL.