Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4]
5-9 Eylül 2015 Günlük İnsan Hakları Raporu
(09/030) Güneydoğu’da Operasyonlar, Saldırılar…
Tunceli’de 4 Eylül 2015’te kent merkezindeki Şehit Nahit Bulut Polis Karakolu’na düzenlenen silahlı saldırının ardından çıkan çatışma nedeniyle bir polis memuru, 2 PKK militanı ve çatışma ortasında kalan Ayten Gülhan (30) adlı sivil yaşamını yitirdi. Çatışmada bir ambulans şoförü ve bir polis de yaralandı.
Şırnak’ta 4 Eylül 2015’te bir uzman çavuşun bulunduğu araca düzenlenen silahlı saldırıda aracın şoförü Lokman Bayar (22) yaşamını yitirdi, Nuri Karakaş adlı asker ile sürücünün yeğeni T.B. (6) de yaralandı.
Van’ın Başkale İlçesi’nde 4 Eylül 2015’te kırsal alanda arama-tarama faaliyeti yapan askeri ekibin mayına basması sonucu bir asker yaralandı.
Şırnak’ta 3 Eylül 2015’te çıkan çatışmada bir militanın, Uludere İlçesi’nde ise 2 militanın öldüğü açıklandı.
Hakkâri’nin Yüksekova İlçesi’ne bağlı Dağlıca Köyü yakınlarında operasyona çıkan askeri ekibin geçişi sırasında yola döşenmiş bombanın patlatılması sonucu Genelkurmay Başkanlığı’nın açıklamasına göre 16 asker öldü, 6 asker de yaralandı. PKK ise bombalı saldırı sonucu 31 askerin öldüğünü iddia etti.
Hakkâri’nin Şemdinli İlçesi’nde 5 Eylül 2015’te yol kesen PKK militanlarının AKP ilçe yöneticisi Miran Kaya’nın kullandığı araca durmadığı gerekçesiyle ateş açmaları sonucu araçta bulunan Celal İnan vurularak yaşamını yitirdi.
Diyarbakır’ın Sur İlçesi’nde 5 Eylül 2015’te zırhlı polis aracına düzenlenen roketatarlı saldırı sonucu 2 özel harekât polisi öldü, 8 polis de yaralandı.
Şırnak’ta 5 Eylül 2015’te 8. Jandarma Komando Alay Komutanlığı’na düzenlenen silahlı saldırıda 2 askerin yaralandığı bildirildi.
Mardin’in Mazıdağı İlçesi’nde 6 Eylül 2015’te kaymakamlık binasına düzenlenen bombalı saldırı sonucu bir polis memuru yaralandı.
Hakkâri’nin Şemdinli İlçesi’ne bağlı Altınsu Köyü’nün İncesu Mezrası’nda 7 Eylül 2015’te çıkan çatışmada 2 asker yaralandı.
Van’ın Başkale İlçesi’nde 7 Eylül 2015’te, kent merkezinde zırhlı polis aracının geçişi sırasında bomba patlatılması sonucu bir polis yaralandı.
Iğdır’da 8 Eylül 2015’te, Dilucu Sınır Kapısı’nda görevli polis memurlarını götüren servis minibüsü ile koruma görevi yapan otomobilin, Aralık İlçesi’ne bağlı Hasanhan Köyü yakınlarından geçişi sırasında bomba patlatılması sonucu 14 polis öldü.
Tunceli’de 8 Eylül 2015’te Erzincan yolundaki Alacık Köyü yakınlarında sivil bir araca PKK militanlarının düzenlediği saldırı sonucu aracı kullanan Murat Savaş Kale (30) adlı polis memuru öldü.
Mardin’in Dargeçit İlçesi’nde 8 Eylül 2015’te yola döşenmiş bombanın zırhlı polis aracının geçişi sırasında patlatılması sonucu bir polis öldü, 3 polis de yaralandı.
Şırnak’ın Cizre İlçesi’nde 7 Eylül 2015’te zırhlı polis araçlarına düzenlenen bombalı saldırıda 8 polisin yaralandığı iddia edildi.
Ağrı Valiliği 4 Eylül 2015’te Ağrı Dağı’nı ve Tendürek Dağı’nı 15 gün süreyle geçici güvenlik bölgesi ilan ettiğini duyurdu.
Batman Valiliği’nin, Sason, Kozluk ve Hasankeyf ilçelerindeki 8 bölgeyi 1 Eylül 2015-1 Mart 2016 tarihlerini kapsayacak şekilde geçici güvenlik bölgesi ilan ederek sivillerin girişini yasakladığı 7 Eylül 2015’te öğrenildi.
(09/031) Cizre Abluka Altında…
Şırnak Valiliği 4 Eylül 2015’te yapılacak 2. duyuruya kadar sokağa çıkma yasağı ilan etti ve güvenlik güçleri de Cizre’de operasyon başlattı.
9 Eylül 2015 itibariyle sokağa çıkma yasağının kaldırılmadığı ve güvenlik güçlerinin dışarı çıkan herkese ateş ettiği saldırılar nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 10’a yükseldi.
Ölenlerin cenaze törenlerinin yapılmasına dahi izin vermeyen güvenlik güçlerinin uyguladığı yasak nedeniyle cenazelerin evlerde derin dondurucularda bekletildiği öğrenildi. Çok sayıda insanın yaralandığı saldırıların ardından güvenlik güçlerinin ambulansların da mahallelere girişine izin vermedikleri bildirildi.
4 Eylül 2015’te Nur Mahallesi’nde polislerin attığı bomba sonucu vücuduna isabet eden şarapnel parçalarıyla Sait Çağdavul (19) yaşamını yitirdi.
Yine 4 Eylül 2015’te Mehmet Emin Levent’in (21) polisin açtığı ateş sonucu öldüğü öğrenildi.
Meydana gelen patlamalar nedeniyle ise Hacı Ata Borçin (70) ve Xetban Bülbül (65) adlı 2 kişinin kalp krizi geçirerek öldükleri bildirildi.
5 Eylül 2015’te Nur Mahallesi’nde rahatsızlanan ve 35 günlük olduğu öğrenilen Muhammed Tahir Yaramış adlı bebek, ambulansın engellenmesi nedeniyle yaşamını yitirdi.
7 Eylül 2015’te Cudi Mahallesi’nde tepelere yerleştirilen zırhlı araçlardan ateş açılması sonucu Cemile Cağırga (13) adlı çocuk yaşamını yitirdi.
7 Eylül 2015’te keskin nişancıların açtığı ateş sonucu yaralanan Osman Çağlı (18) hastaneye gidişinin engellemesi nedeniyle kan kaybından yaşamını yitirdi.
8 Eylül 2015’te sağlık sorunu yaşayan İbrahim Çiçek (80) çağrılan ambulansın mahalleye girmesine polislerce izin verilmemesi üzerine yaşamını yitirdi.
9 Eylül 2015’te, Yafes Mahallesi’ ateş açan polisler Özgür Taşkın (20) yaraladı. Ambulansın gelmesine izin verilmediği için Özgür Taşkın’nın yaşamını yitirdiği belirtildi.
9 Eylül 2015’te Yafes Mahallesi’ndeki evinin önünde oturan Meryem Süne (53), polisin zırhlı araçtan açtığı ateş sonucu yaşamını yitirdi.
(09/032) Mardin’de Polisin Öldürdüğü Kişi…
Mardin’in Nusaybin İlçesi’nde 4 Eylül 2015’te, açılan hendekleri kapatmak üzere Yenişehir Mahallesi’ne giren polis ekiplerinin açtığı ateş sonucu ağır yaralanan Lokman Süne kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
(09/033) Şırnak’ta Polisin Öldürdüğü Kişi…
Şırnak’ın Silopi İlçesi’nde 5 Eylül 2015’te Cizre’ye yönelik saldırıları protesto etmek için düzenlenen gösterilere ateş açan özel harekât timleri Muttalip Pusat’ı (28) öldürdü, Yasin Uysal’ı da (30) ağır yaraladı.
(09/034) Mersin’de “Dur” İhtarı Sonucu Ölüm…
Mersin’in Tarsus İlçesi’nde 6 Eylül 2015’te yol kontrolü yapan polis ekipleri, motosikletle kendilerine yaklaşan ve “dur” ihtarına uymadığı iddia edilen kişilere ateş açtı. Olayda Murat Özdemir (28) ölürken, Mehmet Çopur (23) yaralandı.
(09/035) Hakkâri’de Askerlerin Vurduğu Çocuk…
Hakkâri’nin Şemdinli İlçesi’nde 7 Eylül 2015’te, Şapatan Jandarma Karakolu yakınlarında askerlerin “dur” ihtarına uymadığı iddiasıyla bir minibüse ateş açması sonucu ağır yaralanan Minlal Kerimi (10) adlı Afgan çocuk kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
(09/036) Van’da Askerin Yaraladığı Kişi…
Van’ın Muradiye İlçesi’nde 5 Eylül 2015’te, Akbulak Jandarma Karakolu önünden geçerken “dur” ihtarına uymadığı gerekçesiyle aracına ateş açılan Deniz Gökay vurularak ağır yaralandı.
(09/037) Ülke Genelinde HDP’ye Saldırılar, Nefret Cinayeti ve Suçları…
Dağlıca’da Genelkurmay Başkanlığı’nın açıklamasına göre 16 askerin ölümüne neden olan bombalı saldırının ardından 7 Eylül 2015’te HDP’ye ve binalarına yönelik saldırılar başladı.
128 il veya ilçe binasına saldırının düzenlendiği ilk günün ardından 8 Eylül 2015’te de asker ve polis ölümlerini bahane eden gruplar MHP’nin “Teröre Lanet” adı altında düzenlediği yürüyüşler sonrasında yine HDP binalarını hedef aldı. Antalya’nın Alanya İlçesi’ndeki HDP binası kundaklanırken, Kırşehir’de de Kürtlere ait işyerleri ateşe verildi.
Antalya’nın Manavgat İlçesi’nde Türk bayrağı asmayan işyerlerinin de yakıldığı belirtildi.
Ankara’da ise HDP Genel Merkezi akşam saatlerinde kuşatıldı ve kundaklanmak istendi. Binanın giriş ve 2. katının yandığı saldırı sonrasında HDP’nin bilgi işlem merkezinin ateş verildiği ve milletvekili aday listelerinin yakıldığı açıklandı.
- günün sonunda HDP binalarına yönelik toplam saldırı sayısının 400’ü geçtiği ifade edildi. Saldırılar sırasında binalarda mahsur kalan veya binaları korumaya çalışan en az 50 HDP üyesi gözaltına alınırken, saldırgan gruplardan sadece bir kişinin gözaltına olduğu bilgisi verildi.
Saldırılar linç girişimlerine de neden oldu. İstanbul’da 6 Eylül 2015’te telefonda Kürtçe konuşan Sedat Akbaş (21) 6 kişinin saldırısı sonucu bıçaklanarak öldürüldü.
Muğla’nın Seydikemer İlçesi’nde ise İ.Ç. adlı kişi peşmerge kıyafeti giydiği için linç edilmek istendi. Fotoğrafı internette teşhir edilen İ.Ç. kalabalık bir grup tarafından yakalandıktan sonra dövülerek elbiseleri parçalandı. Daha sonra bir meydanda bulunan Atatürk büstünün yanına götürülen İ.Ç. büstü öpmeye zorlandı.
Saldırılar mevsimlik Kürt tarım işçilerine de yöneldi. Konya’nın Ilgın İlçesi’nde saldırıya uğrayan 350 işçi kenti terk etmek zorunda kaldı. Ankara’nın Beypazarı İlçesi’nde de evleri ve araçları kundaklanan Kürt işçilerin de kenti terk ettikleri bildirildi.
(09/038) İşçi Ölümleri[5]…
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi 3 Eylül 2015’te, Ağustos ayı boyunca meydana gelen iş kazaları ve alınmayan önlemler nedeniyle en az 158 işçinin, yılın ilk sekiz ayında ise en az 1138 işçinin yaşamını yitirdiğini açıkladı.
(09/039) Diyarbakır’da Faili Meçhul Cinayet Soruşturması…
Diyarbakır’da sahibi olduğu eczanenin önünde öldürülen AKP Gençlik Kolları eski İl Başkanı Yunus Koçak cinayetiyle ilgili gözaltına alınan Bilgin Bölükbaş (19) ve Mustafa Akçil (46) adlı iki kişi “tasarlayarak kasten insan öldürme” suçundan 4 Eylül 2015’te tutuklandı.
(09/040) Diyarbakır’da Sokağa Çıkma Yasağı…
Diyarbakır Valiliği 6 Eylül 2015’te 2 polisin öldürüldüğü Sur İlçesi’nde sokağa çıkma yasağı ilan etti. Duyurunun ardından operasyon başlatan güvenlik güçlerinin açtığı ateş nedeniyle E.G. (7) karnından vurularak yaralandı. Operasyon sırasında çevreye açılan ateş sonucu Abdullah Erdem (25) ve Saliha Opçin (39) vurularak ağır yaralandı.
(09/041) Mardin’de Polisin Darp Ettiği Çocuk…
Mardin’in Nusaybin İlçesi’nde 6 Eylül 2015’te, polis ekiplerinin hendek kazdığı iddiasıyla yakaladığı D.Ö.’yü (15) dakikalarca dövdüğü ve çocuğu bayılması üzerine bıraktıkları öğrenildi.
(09/042) Mardin’de Gözaltında İşkence ve Kötü Muamele…
Mardin’in Dargeçit İlçesi’nde 4 polisin ölümüyle sonuçlanan saldırı nedeniyle 4 Eylül 2015’te gözaltına alınan Dargeçit Belediyesi çalışanı Hamza Dikmen’in gözaltına maruz kaldığı şiddet nedeniyle kulağına dikiş atıldığı öğrenildi.
(09/043) İstanbul’da Gözaltında İşkence ve Kötü Muamele…
İstanbul’un Sultangazi İlçesi’ne bağlı Gazi Mahallesi’nde 6 Eylül 2015’te gözaltına alınan 4 kişinin götürüldükleri Terörle Mücadele Şubesi’nde darp edildikleri öğrenildi.
(09/044) Ankara’da Yargılanan Tutuklu Çocuklar…
Sincan (Ankara) Çocuk ve Gençlik Cezaevi’nde tutulan 11 çocuğun 1 Ocak 2014’te gardiyanların işkencesine maruz kaldığı ailelerin yaptığı görüşme sonrasında ortaya çıkmıştı.
Olayın duyulmasının ardından kamera kaydı görüntülerine rağmen çocukların suç duyurusu sonuçlanmazken 24 gardiyanın şikâyeti üzerine 11 çocuk hakkında “kamu görevlisini yaraladıkları ve tehdit ettikleri” ayrıca “kamu malına zarar verdikleri” suçlamalarıyla açılan davaya 4 Eylül 2015’te devam edildi.
Sincan Çocuk Mahkemesi’ndeki duruşma sonunda hâkim, bilirkişi raporunun beklenmesine karar vererek duruşmayı 25 Aralık 2015’e erteledi.
(09/045) Cezaevlerindeki Açlık Grevi Eylemleri…
Cezaevlerinde PKK ve KCK davalarından tutulan mahpusların askeri operasyonlara ve tutuklamalara karşı dönüşümlü olarak ve talepleri kabul edilinceye kadar süresiz olarak başlattıkları açlık grevi eylemleri 9 Eylül 2015 itibariyle 26. gününe girdi.
Malatya E Tipi Cezaevi’nde açlık grevi yapan 8 mahpusa hücre cezası verildiği 6 Eylül 2015’te öğrenildi.
(09/046) Haber Ajansının Engellenen İnternet Siteleri…
Daha önceki internet sitelerine erişimin Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından engellendiği Dicle Haber Ajansı’nın (DİHA) 9 Eylül 2015’te açtığı internet sitesi de aynı gün yine aynı kurum tarafından erişime engellendi. Böylelikle DİHA’nın erişime engellenmiş internet sayısı 15’e yükseldi.
(09/047) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Gazeteci…
Diyarbakır’da yaşayan Hollandalı gazeteci Frederike Geerdink 5 Eylül 2015’te Terörle Mücadele Şubesi’ne bağlı polis ekipleri tarafından gözaltına alındı.
(09/048) İstanbul ve Ankara’da Gazete Binalarına Saldırı…
İstanbul’da 6 Eylül 2015’te Recep Tayyip Erdoğan’ın bir söyleşide ifade ettiği sözlerin hürriyet.com.tr adresinde veriliş şeklini bahane eden yaklaşık 200 kişilik bir grup Hürriyet Gazetesi’nin Bağcılar’daki merkez binasına saldırdı. AKP milletvekili Abdurrahim Boynukalın’ın da destek verdiği saldırıda binanın camları ve kapısı kırıldı.
8 Eylül 2015’te aynı bina yine kalabalık bir grubun hedefi oldu. Polisin müdahale etmediği grup binaya taşlı saldırıda bulunduktan sonra dağıldı. Aynı gün gazetenin Ankara’da bulunan matbaasına da saldırı düzenlendi.
(09/049) Mersin’de Eyleme Müdahale…
Mersin’in Akdeniz İlçesi’nde bağlı Güneş Mahallesi’nde 7 Eylül 2015’te “özerklik” ilanı için bir araya gelen gruba ateş açan polis ekipleri 2 kişiyi vurarak yaraladı, bir kişiyi de gözaltına aldı.
(09/050) Diyarbakır’da Eyleme Müdahale…
Cizre’deki ölümleri ve sokağa çıkma yasağı uygulamasını protesto etmek için 7 Eylül 2015’te Diyarbakır’ın Bağlar İlçesi’nde eylem yapan gruplara ateş açan polis ekipleri biri çocuk 2 kişiyi yaraladı.
(09/051) Ankara’da Protesto Gösterisine Müdahale…
Ankara’da 4 Eylül 2015’te başlayan B-20 toplantılarının yapıldığı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) binası önünde toplanan Devrimci Parti üyesi 17 kişi polis ekiplerince darp edilerek gözaltına alındı.
(09/052) Ankara’da İşçi Eylemine Müdahale…
Ankara’nın Polatlı İlçesi’nde bulunan Ortadoğu Rulman Sanayi (ORS) fabrikasında işten atmalara karşı eylem yapan işçilere 7 Eylül 2015’te gaz bombalarıyla müdahale eden jandarma ekipleri 7 işçiyi gözaltına aldı.
(09/053) Türkiye Çapında Başlatılan Gözaltı Operasyonları…
Erzurum’un Karaçoban İlçesi’nde DBP’nin üye ve yöneticilerine yönelik operasyonda gözaltına alınan 13 kişiden 4’ü “yasadışı örgüt üyesi oldukları” iddiasıyla 5 Eylül 2015’te tutuklandı.
Batman’da ise yol kontrolü yapan polis ekipleri DBP İl Yöneticisi Hikmet Yeşilmen’i gözaltına aldı. Hakkâri’deki ev baskınlarında da biri çocuk 8 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
Van’ın Edremit İlçesi’nde gözaltına alınan 3 kişiden Faysal Tarkan “yasadışı örgüt üyesi olduğu” iddiasıyla 4 Eylül 2015’te tutuklandı.
Mersin’de düzenlenen ev baskınlarında gözaltına alınan Agit Tekin ve Sahah Ahmet “yasadışı örgüt üyesi oldukları ve propagandası yaptıkları” suçlamalarıyla 4 Eylül 2015’te tutuklandı.
Şırnak’ta ev baskını sonucu gözaltına alınan 4 kişiden Lokman Bilir, Ali Bilir ve Mustafa Bilir adlı 3 kardeş “yasadışı örgüt üyesi oldukları” iddiasıyla 4 Eylül 2015’te tutuklandı.
Muş’un Bulanık İlçesi’ne bağlı Kekelî Köyü’ne yapılan baskınla gözaltına alınan 9 kişiden 5’i “yasadışı örgüt üyesi oldukları” suçlamasıyla 5 Eylül 2015’te tutuklandı.
Çatışmada ölen PKK militanı Muhammed Akkuş’un Siirt’e gönderilen cenazesini karşılamak üzere 6 Eylül 2015’te yola çıkan aracı durduran polis ekipleri araçtaki 4 kişiyi gözaltına aldı. Iğdır’da ise evlere düzenlenen baskınlar sonucu 4 kişinin gözaltına alındığı bildirildi.
Dicle Belediyesi’nde (Diyarbakır) kepçe operatörü olarak çalışan ve evine düzenlenen baskında gözaltına alınan Fesih Kaya “yasadışı örgüt üyesi olduğu” iddiasıyla 7 Eylül 2015’te tutuklandı.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: eozer@tihv.org.tr adresine konu başlığına “günlük insan hakları raporu üyelik talebi” yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] İş kazaları ve işçi ölümlerine dair veriler Haziran-2014’ten itibaren İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin raporlarına dayandırılmaktadır.