Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
19 – 21 Ocak 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(01/212) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
20 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden 11 Ocak 2019 tarihinde Diyarbakır’ın Kocaköy ilçesine bağlı Bozbağlar köyünde çıkan çatışmada 2 YJA-Star militanının öldüğü öğrenildi.
(01/213) Gözaltında İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
19 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Abdullah Akkan, Ercan Akkan ve Özcan Akkan isimli 3 kişinin içinde olduğu aracın 10 Aralık 2018 tarihinde Diyarbakır-Bingöl karayolu üzerindeki Mermer Jandarma Karakolu önündeki kontrol noktasında durdurulduğu ve 3 kişinin götürüldükleri karakolda işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı öğrenildi.
Abdullah Akkan, maruz kaldıkları işkence ve diğer kötü muamele ile ilgili şunları belirtti: “Pantolonlarımızı indirince bu defa, iç çamaşırlarımızı indirilerek üzerimiz kontrol edildi. Daha sonra görevli personel aracımızın ruhsatını alarak, askerlere tekrar ‘GBT yapın’ dedi. Aracımızda herhangi bir suç unsuruna ve eksik evraka rastlanılmayınca rütbeli personele sordum. ‘Komutanım gidebilir miyiz’ dedim. O da görevli askerlerden üç kişi gelip ellerimizi arkadan tutarak, bizi karakol komutanı olarak tabir ettikleri kişinin yanına götürdü. Komutan dedikleri rütbelinin uzman çavuş rütbesinde olduğunu gördüm. Uzman çavuş, bize hiçbir şey sormadan direkt ‘sizin gibi teröristler’ diye başlayarak küfretmeye başladı. Burada kimliklerimiz tekrar GBT’den geçirildi, bir şey çıkmayınca küfür ve hakaretler edilerek karakol binasından çıkarıldık. Karakoldan çıktıktan sonra görevli askerler, ellerinde bulunan nüfus cüzdanlarımızı yüzümüze fırlattılar. Kimliklerimizi yerden aldıktan sonra aracımıza binip yolumuza devam ettik. Bize uygulanan insanlık dışı davranışların tamamı karakol önündeki uygulama noktası ve karakol girişindeki kameralarda tespitlidir.”
Konuyla ilgili Lice Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulduğu öğrenildi.
(01/214) Cezaevinde Açlık Grevi…
18 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin sona erdirilmesi talebiyle başlayan açlık grevinde olan mahpus sayısının toplam 239 olduğu öğrenildi.
(01/215) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Ret Cevabı…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın abla ve kardeşi ile İmralı adasında tutulan Hamili Yıldırım, Ömer Hayri Konar ve Veysel Aktaş’ın ailelerinin 19 Ocak 2019 tarihinde Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na yaptığı görüşme başvurusunun aynı gün içinde 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun gereğince hükümlüler hakkında getirilen kısıtlamalar gerekçe gösterilerek reddedildiği öğrenildi.
(01/216) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 803 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 18, 19 ve 20 Ocak 2019 tarihlerinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
18 Ocak 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Mehmet Dersulu, Acun Karadağ ve Alev Şahin) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (İlker Işık ve Umutcan Aybak) gözaltına alındığı bildirildi.
19 Ocak 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Gülnaz Bozkurt, Nazan Bozkurt ve Cemal Öksüz) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Alev Şahin ve Gülnaz Bozkurt) gözaltına alındığı bildirildi.
20 Ocak 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Acun Karadağ, Nazan Bozkurt ve Cemal Öksüz) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Cemal Öksüz, Alev Şahin ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 18, 19 ve 20 Ocak 2019 tarihlerinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 16 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(01/217) Tek Tip Elbise Uygulaması ve Buna Yönelik Tepkiler…
Tutuklu ve Hükümlü Aileleri ile Dayanışma Derneği (TAYAD) üyelerinin, 19 Ocak 2019 tarihinde tek tip elbise uygulamasına karşı Ankara’da Sakarya Caddesi’nde düzenlemek istediği basın açıklamasına yönelik polis müdahalesi sonucu Bengisu Demirel ve Umutcan Aybak isimli 2 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
TAYAD üyelerinin, 19 Ocak 2019 tarihinde tek tip elbise uygulamasına karşı İstanbul Galatasaray Meydanı’nda düzenlemek istediği basın açıklamasına yönelik polis müdahalesi sonucu Hüseyin Avcı ve İsmail Kara isimli 2 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
Gözaltına alınanların aynı gün içinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldığı bildirildi.
(01/218) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
19 Ocak 2019 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 23 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 721’incisi öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi önünde toplanan ve aralarında kayıp yakınlarının yanı sıra Halkların Demokratik Partisi (HDP) milletvekilleri Züleyha Gülüm, Hüda Kaya ve Oya Ersoy, Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili Sezgin Tanrıkulu ile siyasi parti temsilcilerinin, insan hakları savunucularının, sanatçıların olduğu grup basın açıklamasını burada gerçekleştirdi. Polisin İHD İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokağı da abluka altına aldığı bildirildi.
(01/219) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularının Polis Tarafından Engellenen Etkinliği…
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 19 Ocak 2019 tarihinde 356. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu” polis tarafından engellendi. İHD İstanbul Şubesi’nden Galatasaray Meydanı’na yürümek isteyen insan hakları savunucuları, engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi önünde açıklama yaptı.
(01/220) Diyarbakır’da Kadınların Eylemine Polis Müdahalesi…
Açlık grevinde olan Halkların Demokratik Partisi (HDP) Hakkari Milletvekili ve Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eş Başkanı Leyla Güven ile ilgili olarak Roza Kadın Derneği, Dicle-Amed Kadın Platformu üyeleri ile HDP Diyarbakır milletvekili Remziye Tosun’un da aralarında olduğu çok sayıda kadın tarafından 20 Ocak 2019 tarihinde Diyarbakır E Tipi Cezaevi önünde yapılmak istenen basın açıklamasına polis tazyikli su ve biber gazı ile müdahale etti. Müdahale sonucu 20 kadının fiziksel şiddet kullanılarak gözaltına alındığı öğrenildi. Müdahale sırasında polisin HDP milletvekili Remziye Tosun’a da sözlü ve fiziki müdahalede bulunduğu ve toplumsal olaylara müdahale aracından Remziye Tosun’a tazyikli su sıkıldığı bildirildi.
Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçiler Sendikası (SES) Diyarbakır Eş Başkanı Gönül Adıbelli, Gurbet Özel, Gülistan Ekte, Narin Gezgör, Bahar Karakaş Uluğ, Ceylan Aslan, Rozerin Çatak, Adalet Kaya.
(01/221) 78’liler Girişimi Sözcüsü Celalettin Can Gözaltına Alındı…
78’liler Girişimi Sözcüsü ve HDP Parti Meclisi üyesi Celalettin Can 18 Ocak 2019 tarihinde İstanbul’daki evinden gözaltına alındı ve İzmir’e götürüldü. Gözaltı gerekçesinin Celalettin Can’ın Akil İnsanlar üyesi olarak 2014 ile 2015 yıllarında İzmir’de katıldığı toplantılarda yaptığı konuşmalar olduğu öğrenildi. Celalettin Can 19 Ocak 2018 tarihinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(01/222) İzmir’de Gözaltına Alınan HDP Yöneticileri ve Barış Anneleri…
18 Ocak 2019 tarihinde İzmir’de yapılan ev baskınlarında aralarında HDP yöneticileri ile Barış Anneleri’nin de olduğu 14 kişi (Cemile Aydın, Mehmet Demir, Fatma Yetim, Hayat İzgi, Dünyamalı Ariç, Sabri Adıbeli, Zarife Karasungur, Ezgi Yağcı, Selahattin Işık, Kerem Ay, Neriman Ay, Türkan Poyraz, İbrahim Kortak ve Behiye Yalçın) gözaltına alındı.
(01/223) Adana’da Gözaltına Alınan DBP Yöneticisi…
18 Ocak 2019 tarihinde Adana’da sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek gözaltına alınan ve aralarında Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Parti Meclisi üyesi Halit Şaşmaz’ın da olduğu 7 kişi, 19 Ocak 2019 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(01/224) İstanbul’da Gazetecilerin Yargılandığı Dava…
Sözcü gazetesi yazarları Emin Çölaşan ile Necati Doğru ile gazetenin genel yayın yönetmeni Metin Yılmaz’ın da aralarında olduğu 5 kişi hakkında İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 18 Ocak 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme dava dosyasının, gazetenin sahibi Burak Akbay ve beraberindeki 3 kişi hakkında yine İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan dava ile birleştirilmesine karar verdi.
(01/225) Akademisyen Bülent Şık Hakkında Açılan Soruşturma…
18 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bianet yazarı ve gıda mühendisi Yrd. Doç. Dr. Bülent Şık hakkında yazılarında ve sosyal medya paylaşımlarında ‘örgüt propagandası yaptığı’ iddiasıyla soruşturma açıldığı ve bu soruşturma kapsamında 15 Ocak 2019 tarihinde Bülent Şık’ın İstanbul Adliyesi Basın Suçları Savcılığı bürosunda ifade verdiği öğrenildi.
Bülent Şık hakkında daha önce de Sağlık Bakanlığı tarafından Antalya, Ergene ve Dilovası’nda 2011-2015 yılları arasında yapılan çalışmalara dayanan fakat kamuoyuna açıklanmayan bir raporu “Türkiye’yi kanser eden ürünleri devlet gizledi, biz açıklıyoruz! İşte zehir listesi!” başlıklı bir yazı dizisi haline getirerek kamuoyu ile paylaşması nedeniyle bir soruşturma açılmıştı.
(01/226) İstanbul’da Gazeteci ile HDP ve DBP Yöneticilerinin Yargılandığı Dava…
Aralarında gazeteci Haydar Ergül ile DBP ve HDP üyelerinin de bulunduğu 8’i tutuklu 21 kişi hakkında İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 18 Ocak 2019 tarihinde devam edildi. Savunmaların ardından mahkeme Ahmet Sağınç’ın tahliyesine ve 7 kişinin (gazeteci Haydar Ergül ile DBP ve HDP yöneticileri Eşref Yaşar, Ercan Doğru, Aygül Turhan, Mustafa Elma, Abdullah Geldi, Münevver İlingi ve Aysel Diler) ise tutukluluk hallerinin devamına karar verdi ve duruşmayı 5 Nisan 2019 tarihine erteledi.
28 Temmuz 2017’de İstanbul’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan söz konusu 21 kişi, 11 Ağustos 2017 tarihinde tutuklanmıştı.
(01/227) Diyarbakır’da HDP Üyesinin Yargılandığı Dava…
HDP üyesi Elif Haran hakkında Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 18 Ocak 2019 tarihinde devam edildi. Savunmaların ardından mahkeme Elif Haran’ın adli kontrol şartıyla tahliyesine karar verdi ve duruşmayı ileri bir tarihe erteledi.
(01/228) Mazlum Turan Davası…
Mardin’in Kızıltepe ilçesinde 29 Ağustos 2015 tarihinde, polisleri taşıyan servise düzenlenen saldırının ardından yol ve kimlik kontrolü yapan özel harekât polislerinin, ehliyeti olmadığı için “dur” ihtarına uymadığı iddia edilen Mazlum Turan’ı (16) kullandığı araca ateş açarak öldürmesiyle ilgili polis memuru Süleyman Esenboğa hakkında açılan davanın görülmesine 18 Ocak 2019 tarihinde devam edildi.
Mahkeme Süleyman Esenboğa’yı ‘taksirle ölüme neden olma’ suçundan 3 yıl hapis cezası ile cezalandırdı ve daha sonra bu cezayı 1 yıl 10 ay 15 güne indirdi ve cezayı 5 yıl süreyle erteledi.
(01/229) Ömer Koç’un Ölümü İle İlgili Takipsizlik Kararı…
Ömer Koç (17) isimli kişinin Diyarbakır’ın Bağlar ilçesi 5 Nisan Mahallesi’nde 4 Ekim 2015 tarihinde polisin açtığı ateş sonucu ölümü ile ilgili olarak polis memuru F.K. hakkında Diyarbakır Başsavcılığı tarafından açılan soruşturmada savcının yeterli delil olmadığı gerekçesiyle takipsizlik kararı verdiği 18 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden öğrenildi. Haberde Ömer Koç’un ölümüne sebep olan silahın balistik incelemesi yapılmadan Afrin’e yönelik operasyonda kullanılmak üzere Suriye’ye gönderildiği belirtildi.
Takipsizlik kararına karşı Sulh Ceza Hakimliği’ne itirazda bulunulduğu öğrenildi.
(01/230) İstanbul’da Tecavüz İddiasıyla Yargılanan Polis Memurları…
Özbekistan vatandaşı I.K. 15 Ekim 2018 tarihinde İstanbul’un Fatih ilçesinde trafik kontrolü yapan polis memurları Şeref Şık ve İsmail Kök tarafından aracından indirilmiş ve konulduğu polis aracında Şeref Şık tarafından tecavüz edilmiş ve 1.400 TL parası gasp edilmişti. Şikâyette bulunmak için Aksaray Şehit Vedat Ulusoy Polis Merkezi Amirliği’ne giden I.K. polis memuru Y.S. ile görüşmüştü. Y.S. “Cezasını vereceğim, sen merak etme. Size bir daha yaklaşamaz. Yaklaştığında beni arayacaksın” diyerek I.K.’nin şikâyet başvurusunu işleme koymamıştı. Bir diğer polis memuru E.S. de “O polisin komiseriyim. Cezasını kendim vereceğim. Onu başka yere süreceğim” diyerek şikayeti işleme koymamıştı. A.B. isimli bir polis amirinin ise şikayetlerin işleme konulması için gerekli emirleri vermediği iddia edilmişti.
Olayla ilgili olarak Şeref Şık ve İsmail Kök’ün gözaltına alındıktan sonra tutuklandığı ve diğer polis memurlarının ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldığı bildirildi.
20 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden Şeref Şık için 46 yıla kadar, İsmail Kök için ‘suça yardım’ suçundan 10 yıl 6 aya kadar, ‘suçluyu kayırma’ ve ‘suçu bildirmeme’ suçlarından A.B. için 15 yıl 6 aya kadar ve E.S. ile Y.S. için ise 10 yıl 6 aya kadar hapis istemiyle dava açıldığı öğrenildi.
(01/231) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan veya Tutuklanan Kişiler…
18 Ocak 2019 tarihinde İzmir merkezli bir soruşturma kapsamında 17 ilde düzenlenen operasyonlarda 61 kişi gözaltına alındı.
16 Ocak 2019 tarihinde İstanbul merkezli bir soruşturma kapsamında gözaltına alınan 6 kişi 18 Ocak 2019 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandı.
Hakkında yakalama kararı olduğu gerekesiyle Mersin’de gözaltına alınan 1 kişi 18 Ocak 2019 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklandı.
20 Ocak 2019 tarihinde İstanbul merkezli bir soruşturma kapsamında 6 ilde düzenlenen operasyonlarda 11 kişi ByLock kullandıkları iddiasıyla gözaltına alındı
(01/232) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
Adana’da MİT tırlarının durdurulmasıyla ilgili davada tutuklu yargılanan Adana eski Cumhuriyet Başsavcısı Süleyman Bağrıyanık ile eski savcılar Özcan Şişman, Aziz Takçı ile Ahmet Karaca’nın avukatı olan Alp Değer Tanrıverdi hakkında Adana 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 18 Ocak 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Alp Değer Tanrıverdi’yi ‘örgüt üyesi’ olma’ suçundan 7 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırdı.
KHK ile kapatılan Yargıçlar ve Savcılar Birliğinin (YARSAV) eski başkanı Murat Arslan hakkında Ankara 25. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 18 Ocak 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Murat Arslan’ı ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 10 yıl hapis cezası ile cezalandırdı.
KHK ile meslekten ihraç edilen eski yarbay Akın Yıldızhan hakkında İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 18 Ocak 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme ‘örgüt üyesi olma’ suçundan sanığı 6 yıl 3 ay hapis cezası ile cezalandırdı.
(01/233) Hakkari’de Özel Güvenlik Bölgesi…
Hakkari Valiliği 18 Ocak 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile Hakkari Merkez, Çukurca, Şemdinli ve Yüksekova ilçelerine bağlı koordinatları verilmiş 31 bölgenin 19 Ocak 2019 ile 02 Şubat 2019 tarihleri arasında özel güvenlik bölgesi ilan edildiğini duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, T724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.