Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
14 Haziran 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(06/059) 2019 Mayıs Ayı Erkek Şiddeti Çetelesi…
Bianet’in, 13 Haziran 2019 tarihinde yayınladığı “2019 Mayıs Ayı Şiddeti Çetelesi”ne göre 2019’un Mayıs ayı içerisinde Türkiye genelinde erkekler tarafından 1’i trans en az 27 kadın öldürüldü, en az 380 kadın yaralandı. Erkekler, 2019’un ilk 5 ayında 126 kadını öldürdü, 53 kadına ise şiddet uyguladı.
Açıklamada ayrıca erkeklerin, 2019’un Mayıs ayı içerisinde en az 3 kadına tecavüz ettiği, 28 kadını taciz ettiği, 39 çocuğa cinsel istismarda bulunduğu ve en az 64 kadına zorla seks işçiliği yaptırdığı ifade edildi.
(06/060) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
13 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Mardin’in Nusaybin ilçesindeki Ömeryan bölgesinde sürdürülen askeri operasyonlar nedeniyle yangın çıktığı ve yetkililerin ‘güvenlik’ gerekçesiyle yangına müdahale etmediği öğrenildi.
(06/061) Ayten Öztürk Davası…
8 Mart 2018 tarihinde Lübnan’da gözaltına alınan ve daha sonra Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) tarafından sorgulandığı 6 ay boyunca işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı iddia edilen Ayten Öztürk hakkında Ankara 16. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan ve daha sonra İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilen davanın görülmesine 13 Haziran 2019 tarihinde devam edildi.
Mahkemede, maruz kaldığı işkenceye dair beyanda bulunan Ayten Öztürk şunları ifade etti: “İlk yirmi gün sabah, öğle, akşam konuşmam için özellikle psikolojik işkence yaptılar. İğneyle bayılttılar. Gözümü açtığımda herkesi bulanık görüyordum. Yüzleri maskeliydi. Devamlı Türklüğü öne çıkaran şarkılar dinletiyorlardı. Saçımı çekip kafamı yatırarak ağzıma bir hortumla zorla sıvı gıda vermeye çalışıyorlardı yemek yemediğim için. ‘Devlet olarak her olanağımız var, bayılır düşersin ayıltırız, organını kaybedersin, ameliyat eder yine kaldırırız, işkence devam eder.’ Sıvı gıdayı kabul etmediğim için üstüm başım şekerli sıvı oluyor ve öylece kuruyordu, kokuyordum. Bir ay öyle kaldım. İnce tül çekerek ayrılmış bölmede banyo yapmam istendi, orada banyo yapmak istemedim. Çok zayıflamıştım. Vücudum pul pul oldu, dökülüyordu. İki çeşit elektrik işkencesi uyguladılar. Biri tırnakla parmak arasından, parmak ucundan vererek uygulanan işkenceydi. Serçe parmağımdan veriyorlardı. İzi hâlâ var. Duvardaki halkalara ellerimi bağlıyorlardı. Regl olduğum dönemlerde daha çok işkence yapıyorlardı, bitkin düşüyordum. Üzerime sıvı benzeri şeyler sürerek ahlaksız sözler sarf ediyorlardı. Copla taciz ve tecavüz etmeye çalışıyorlardı.”
Mahkeme, Ayten Öztürk’ün tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı 3 Ekim 2019 tarihine erteledi.
(06/062) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
13 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Düzce T Tipi Cezaevi’nde açlık grevini bitiren Süleyman Benzer isimli mahpusun, tek kişilik hücrede tutulduğu ve tedavisinin yapılmadığı öğrenildi.
13 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde tutulan Avni Uçar isimli mahpusa, Özgür Amed’in yazdığı “Böbreği Kim Yedi?” adlı kitabın, “kurumu küçük düşürdüğü ve itibarını zedelediği” gerekçesiyle verilmediği öğrenildi.
(06/063) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 947 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 13 Haziran 2019 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
13 Haziran 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Merve Demirel ve Nazan Bozkurt) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Derviş Lermi ve Acun Karadağ) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 13 Haziran tarihinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 4 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(06/064) Düzce’de Eyleme Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildiği işine geri dönmek için 13 Haziran 2019 tarihinde Düzce’de oturma eylemi yapan Alev Şahin, polis müdahalesi sonucu gözaltına alındı. Alev Şahin’in aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi. Son gözaltı ile birlikte Alev Şahin 18. kez gözaltına alınmış oldu.
(06/065) Batman’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Batman il örgütü ile HDP Batman Gençlik Meclisi üyeleri tarafından 12 Haziran 2019 tarihinde Batman’ın Hasankeyf ilçesinde yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde gözaltına alınan 33 kişi, 13 Haziran 2019 tarihinde serbest bırakıldı. Gözaltına alınanlardan Berfin Can, basında yer alan ifadelerinde şunları belirtti: “Coplarla, plastik mermilerle ve kalkanlarla saldırıya maruz kaldık. İlçe binasına girdiğimiz sırada pencereleri kırarak, plastik mermilerle saldırdılar. Polis, müdahale sırasında ‘Dışarı çıkın, yoksa sizi boğarız’ şeklinde bağırıyordu (…) Sağlık raporu için hastaneye götürüldüğümüzde, doktoru aracın içine getirdiler. Bu uygulamayı kabul etmedik. Hastaneden sonra ifade için karakola götürüldüğümüzde, araç içinde darp ve hakaretler devam etti”.
(06/066) İstanbul’da Gözaltına Alınan TJA Aktivisti…
Tevgera Jinên Azad (TJA) aktivisti Seyhan Başak’ın 12 Haziran 2019 tarihinde geldiği İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda gözaltına alındığı öğrenildi. Seyhan Başak’ın İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi’ne götürüldüğü bildirildi.
(06/067) İstanbul’da Gazete Dağıttıkları İçin Gözaltına Alınan Kişiler…
13 Haziran 2019 tarihinde İstanbul’un Maltepe ilçesinde Bilim Eğitim Estetik Kültür Sanat Araştırmaları Vakfı (BEKSAV) tarafından düzenlenen 4. Direniş Günleri Festivali kapsamında yapılan bir söyleşi sırasında, söyleşiden önce “İstanbul Sokakta” gazetesini dağıtan 4 kişi, gazete hakkında toplatma kararı olduğu gerekçesiyle polis tarafından gözaltına alındı. Gözaltına alınan kişilerin isimleri: Gülcan Taşkıran, Cansu Akkuş, Halit Kaya ve Okan Karababa.
(06/068) ‘Cumhurbaşkanı’na Hakaret Ettiği’ Gerekçesiyle Cezaevine Giren Gazeteci…
Gazeteci Yavuz Selim Demirağ, yaptığı bir konuşmada ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret ettiği’ gerekçesiyle hakkında açılan davada verilen 11 ay hapis cezası nedeniyle 13 Haziran 2019 tarihinde cezaevine girdi. Yavuz Selim Demirağ, aynı gün içinde sosyal medya hesabından yaptığı açıklama ile cezaevlerinde yer olmadığı için infazının 10 gün ertelendiğini ve tahliye edildiğini duyurdu.
Yavuz Selim Demirağ 11 Mayıs 2019 tarihinde Ankara’da bulunan evinin önünde kimliği belirsiz kişiler tarafından saldırıya uğramış, saldırıyla ilgili olarak gözaltına alınan 6 kişi 13 Mayıs 2019 tarihinde savcılıktaki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakılmıştı.
(06/069) Urfa’da Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçesiyle Gözaltına Alınan Kişiler…
13 Haziran 2019 tarihinde Urfa’nın Suruç ve Halfeti ilçelerinde sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle 3 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınan kişilerin isimleri: Mustafa Karak, Cengiz Uğurlu ve Celal Kayran.
(06/070) “Bu Suça Ortak Olmayacağız” Bildirisini İmzalayan Akademisyenlerin Yargılandığı Davalar…
“Bu Suça Ortak Olmayacağız” bildirisini imzaladığı gerekçesiyle 3 akademisyen Boğaziçi Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Noemi Levy Aksu hakkında İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 13 Haziran 2019 tarihinde devam edildi. Savunması sırasında Yargıtay’ın Abdullah Öcalan ile ilgili yazılmış bir metin hakkında yerel mahkemede verilen beraat kararını onadığına ilişkin karara değinen Aksu’ya, mahkeme başkanının “O mahkemenin ayıbı. Terör örgütünü övmek ifade özgürlüğü müdür? Şurada bir bayana tecavüz edilse ona da ifade özgürlüğü mü diyeceğiz? Yani şurada bir kadına tecavüz edilse bunu savunabilecek misiniz” sözleriyle müdahale ettiği öğrenildi. Mahkeme Noemi Levy Aksu’yu ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan “kastının ağırlığı dikkate alınarak 2 yıl; eylemi yayın yoluyla gerçekleştirdiğinden cezayı yarı oranında artırılarak 3 yıl; cezanın geleceği üzerindeki olası etkileri değerlendirilerek altıda bir oranında indirim yapılarak 2 yıl 6 ay” hapis cezası ile cezalandırdı.
Aynı gerekçe ile 4 akademisyen (Boğaziçi Üniversitesi’nden doktora öğrencisi Şenay Çınar, Arş. Gör Zeynep Arıkan ve Yrd. Doç. Dr. Meltem Gürle ile Bilgi Üniversitesi’nden Arş. Gör. Belin Benezra) hakkında İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ayrı ayrı açılan davaların görülmesine 13 Haziran 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme Şenay Çınar’ı ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan 1 yıl 3 ay hapis cezası ile cezalandırdı ve hükmün açıklanmasını geri bıraktı. Mahkeme Meltem Gürle, Zeynep Arıkan ve Belin Benezra hakkındaki davaların duruşmalarını 11 Temmuz 2019 tarihine erteledi.
Aynı gerekçe ile Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Leyla Işıl Ünal hakkında İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 13 Haziran 2019 tarihinde başlandı. Mahkeme, üç davada da yargılamanın Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesi uyarınca yapılması için Adalet Bakanlığı’ndan izin istenmesine ve cevap gelinceye kadar yargılamanın durdurulmasına karar verdi.
Aynı gerekçe ile Koç Üniversitesi’nden Öğr. Gör. Didem Pekün hakkında İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 13 Haziran 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme duruşmayı 7 Kasım 2019 tarihine erteledi.
(06/071) İstanbul’da Yargılanan Gazeteciler…
Etkin Haber Ajansı (ETHA) editörü Semiha Şahin ve muhabir Pınar Gayıp’ın da aralarında bulunduğu 4 kişi hakkında İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 13 Haziran 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme Semiha Şahin ile Pınar Gayıp’ın ev hapsi adli kontrol şartı ile tahliyesine karar verdi ve duruşmayı 15 Ekim 2019 tarihine erteledi.
Semiha Şahin ve Pınar Gayıp 12 Nisan 2018 tarihinde gözaltına alınmış, 19 Nisan 2018 tarihinde tutuklanmıştı.
(06/072) Hrant Dink Cinayeti Davası…
Agos gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesinde ihmali ve sorumluluğu bulunan emniyet, istihbarat ve jandarma görevlilerinin aralarında bulunduğu 4’ü tutuklu 85 kişi hakkında İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 13 Haziran 2019 tarihinde devam edildi. Duruşmada dönemin İstanbul Valisi Muammer Güler ve dönemin MİT Bölge Başkanlığı personelinin tanık olarak dinlenmesinin beklendiği ancak MİT’in tanık olarak dinlenilmesine karar verilen personelin ”görevde olup olmadıklarının bildirilmesi ve tanıklık için gerekli işlemlerin yapılması için” yazılan yazıya cevap vermediği öğrenildi. Duruşmaya 14 Haziran 2019 tarihinde devam edileceği bildirildi.
(06/073) Adana’da Haklarında İddianame Hazırlanan HDP Üye ve Yöneticileri…
13 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Adana Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, aralarında HDP Adana İl Eş Başkanı Gülseren Tural’ın da olduğu 8’i Halkların Demokratik Partisi (HDP) üyesi 12 kişi hakkında ‘halk mahkemesi kurdukları’ iddiasıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istemiyle hazırlanan iddianamenin Adana 12. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildiği öğrenildi. Davanın ilk duruşmasının 10 Temmuz 2019 tarihinde görüleceği bildirildi.
(06/074) Malatya’da Yargılanan HDP Yöneticisi…
Malatya’nın Doğanşehir ilçesinin HDP ilçe Eş Başkanı Mehmet Aydıner hakkında ‘örgüt propagandası yapmak’ iddiasıyla Malatya 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 13 Haziran 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Mehmet Aydıner’i 1 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırdı.
(06/075) Hakkari’de Yargılanan HDP Yöneticisi…
HDP Hakkari İl Eş Başkanı Sinan Kaya hakkında Hakkari 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘örgüt propagandası yapma’ iddiasıyla açılan davanın görülmesine 13 Haziran 2019 tarihinde başlandı. Mahkeme Sinan Kaya’nın tahliyesine karar verdi.
Sinan Kaya, 12 Mart 2019 tarihinde cezaevlerindeki açlık grevleriyle ilgili olarak düzenlenen eylemde gözaltına alınarak tutuklanmıştı.
(06/076) Balıkesir’de Yargılanan Kişiler…
Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi’nin öldürülmesini protesto etmek için, Balıkesir’in Burhaniye ilçesinde düzenledikleri basın açıklaması nedeniyle 11 kişi hakkında Burhaniye 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 13 Haziran 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme 11 kişinin beraatına karar verdi.
(06/077) Siirt’te ‘Cumhurbaşkanı’na Hakaret’ İddiasıyla Yargılanan Kişi…
13 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Vezir Emeç isimli bir kişi hakkında ‘sosyal medya paylaşımlarında Cumhurbaşkanı’na hakaret ettiği’ iddiasıyla Baykan Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davada, mahkemenin Vezir Emeç’i 2 yıl 4 ay hapis cezası ile cezalandırdığı öğrenildi.
(06/078) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
13 Haziran 2019 tarihinde Twitter’da “kacsaatoldunet” adlı hesabı yönettikleri iddiasıyla İstanbul’da E.B. isimli 1 kişi, Tokat’ta ise H.S.P. isimli 1 kişi gözaltına alındı.
(06/079) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
15 Temmuz darbe girişimi sırasında Jandarma Muhabere Elektronik ve Bilgi Sistemleri Grup Komutanlığı, Lojistik Komutanlığı ve Jandarma Komando Özel Asayiş Komutanlığı’nda meydana gelen olaylara ilişkin, 9 kişi hakkında Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 13 Haziran 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme eski kurmay albay Sami Balcı’yı ‘anayasal düzeni ihlale yardım’ suçundan 15 yıl hapis cezası ile, 8 kişiyi ise ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 6 yıl 3 ay ile 8 yıl 3 ay arasında değişen hapis cezaları ile cezalandırdı.
Muhammed Harun Bulut isimli 1 kişi hakkında Adana 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 13 Haziran 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme sanığı ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 7 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırdı.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.