Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
15 Ekim 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(10/154) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Çatışmalar…
14 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 11 Ekim 2019 tarihinde Van’ın Gürpınar ilçesinde güvenlik güçleri ile HPG militanları arasındaki çatışmada 2 HPG militanının öldüğü öğrenildi.
(10/155) Kuzey ve Doğu Suriye’ye Yönelik Askeri Operasyona Tepkilere Yönelik Müdahaleler ve Gözaltılar…
12 Ekim 2019 tarihinde Şırnak’ta yapılan ev baskınlarında TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları yaptıkları gerekçesiyle gözaltına alınan 5 kişi 14 Ekim 2019 tarihinde serbest bırakıldı.
13 Ekim 2019 tarihinde aynı gerekçeyle Şırnak’ın Silopi ve Cizre ilçelerinde yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 11 kişiden HDP’li Silopi Belediye Meclisi üyesi Fehime Saruhan 14 Ekim 2019 tarihinde tutuklandı. 10 kişi ise serbest bırakıldı.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatını protesto etmek için 14 Ekim 2019 tarihinde Şırnak’ın Cizre ilçesinde yapılmak istenen basın açıklamasına müdahale eden polis, 3 kişiyi (HDP Şırnak İl Eş Başkanı Zeynep Unat, HDP Parti Meclisi üyesi Nurettin Turgut ve HDP Şırnak milletvekili Nural İmir’in danışmanı Emin Küni) fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Müdahale sırasında polisin HDP Şırnak İl Eş Başkanı Zeki İrmez’in boğazını sıktığı görüntüler 14 Ekim 2019 tarihinde basında yer aldı. Haber takibi yapan gazetecilerin de polis tarafından engellendiği bildirildi. Gözaltına alınan 3 kişi aynı gün ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
HDP tarafından aynı gerekçeyle Mersin’de Özgür Çocuk Parkı’nda 14 Ekim 2019 tarihinde yapılmak istenen basın açıklaması, parkın girişini kapatan polis tarafından engellendi. Polisin HDP Mersin il binası önünde de açıklamaya izin vermediği öğrenildi.
Aynı gerekçeyle HDP Diyarbakır il binası önünde 14 Ekim 2019 tarihinde yapılmak istenen basın açıklamasına polis, valilik yasağını gerekçe göstererek biber gazı ve copla müdahale etti. Müdahale sırasında HDP milletvekilleri Saliha Aydeniz, Dersim Dağ, Semra Güzel ve Musa Farisoğulları’nın da aralarında bulunduğu çok sayıda kişinin gazdan etkilendiği bildirildi.
14 Ekim 2019 tarihinde TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Diyarbakır’ın Kayapınar, Bağlar, Yenişehir ve Sur ilçelerinde yapılan ev baskınlarında 9 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınan 4 kişi (Berivan Abiş, Mahmut Usal, Mehmet Asala ve Murat Okçu) aynı gün çıkarıldıkları mahkeme tarafından adli kontrol ve yurtdışı yasağı şartıyla serbest bırakıldı. 5 kişi [Mazlum Kardaş, Muhsin Acar, Barış Savur, Hülya Ertaş, C. A. Y. (17)] için ise gözaltı süresinin uzatıldığı bildirildi.
Yine aynı gerekçeyle vicdani retçi Sergen Sucu’nun Diyarbakır’daki evinin 14 Ekim 2019 tarihinde polis tarafından basıldığı, evde bulunan Sucu’nun babaannesi ve dedesinin polis şiddetine maruz kaldığı öğrenildi.
14 Ekim 2019 tarihinde Mardin’in Nusaybin ilçesinde yapılan ev baskınlarında 4 kişi (S. İ., H. B., M. A. ve F. A.) gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesinin, Nusaybin’de 11 Ekim 2019 tarihinde havan mermisi patlamasının ardından haber yapmak üzere bölgeye gelen İhlas Haber Ajansı muhabiri Beril Çuhadaroğlu Solmuşgül’ün şikayeti olduğu öğrenildi.
11 Ekim 2019 tarihinde TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Mardin’in Nusaybin ilçesinde yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 30 kişi için gözaltı süresinin 14 Ekim 2019 tarihinde uzatıldığı öğrenildi. Basında yer alan haberlerde, gözaltındaki kişilerin avukatları olmadan görüşme odalarına alındığı ve gizli tanık olmaya zorlandığı iddia edildi.
11 Ekim 2019 tarihinde bir havan mermisinin isabet etmesi sonucunda Urfa’nın Suruç ilçesinde 3 kişinin öldüğü Mehser Mahallesi’ne 14 Ekim 2019 tarihinde taziye ziyaretinde bulunmak isteyen HDP Urfa milletvekilleri Nimettullah Erdoğmuş ve Ayşe Sürücü’nün mahalleye girişinin polis tarafından engellendiği öğrenildi.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 14 Ekim 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun, TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatına ilişkin olarak, 12 Ekim 2019 tarihinde twitter hesabındaki paylaşımı ve bazı yayın organlarında yer alan röportajı nedeniyle ‘Türkiye Cumhuriyeti hükümetini alenen aşağılama’ iddiasıyla soruşturma başlattığını duyurdu.
(10/156) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1069 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 14 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
14 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Nazan Bozkurt) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nazan Bozkurt ve Merve Demirel) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 14 Ekim 2019 tarihlerinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 4 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(10/157) Ankara’da Eyleme Polis Müdahalesi…
14 Ekim 2019 tarihinde, KHK ile ihraç edildikleri işlerine dönmek için Çankaya İlçe Sağlık Müdürlüğü önünde eylem yapanlara müdahale eden polis, 2 kişiyi (Mahmut Konuk ve Mehmet Dersulu) gözaltına aldı. 2 kişinin aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(10/158) İstanbul’da HDP Etkinliğine Müdahale…
HDP’nin 7. kuruluş yıldönümü nedeniyle 12 Ekim 2019 tarihinde İstanbul’da Beşiktaş Mustafa Kemal Kültür Merkezi’nde düzenleyeceği etkinliğin Beşiktaş Kaymakamlığı tarafından yasaklanması üzerine, HDP Beşiktaş ilçe binasında yapılan basın toplantısının ardından yürüyüş yapmak isteyenlere yönelik polis müdahalesinde gözaltına alınan 9 kişi, 14 Ekim 2019 tarihinde ‘Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet’ ve ‘örgüt propagandası yapma’ iddialarıyla tutuklandı. Tutuklananların isimleri: HDP Küçükçekmece ilçe Eş Başkanı Hüseyin Fidanboy, HDP Şişli ilçe Eş Başkanı Mutlu Öztürk, Ali Edibali, Müslüm Kılıç, Mehmet Emin Elma, Sefa Alar, Aydın Salış, Necla Yıldız ve Songül Çelik.
(10/159) İstanbul’da Tutuklanan Kişi…
12 Ekim 2019 tarihinde İstanbul’un Çekmeköy ilçesinde, hakkındaki bir soruşturma kapsamında ifadesi eksik olduğu gerekçesiyle gözaltına alınan stajyer avukat Doğukan Ünlü’nün 14 Ekim 2019 tarihinde çıkarıldığı mahkeme tarafından ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla tutuklandığı öğrenildi.
(10/160) İstanbul’da Engellenen Basın Toplantısı…
TSK’nin kuzey ve doğu Suriye’ye yönelik operasyonuna ilişkin HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, Kadın Meclisi Eş Sözcüsü Dilan Dirayet Taşdemir, HDP milletvekili ve Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Eş Sözcüsü Gülistan Kılıç Koçyiğit ile Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP), Sosyalist Yeniden Kurtuluş Partisi (SYKP), Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Devrimci Parti, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, Sosyalist Dayanışma Platformu (SODAP) ve Halkevleri’nden kadın eş sözcü, eş başkan ve başkanlar tarafından 14 Ekim 2019 tarihinde İstanbul Taksim Hill otelde yapılmak istenen basın toplantısı, kaymakamlık yasağını gerekçe gösteren polisler tarafından engellendi. Açıklamanın İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul şubesinde yapıldığı öğrenildi.
(10/161) Van’da İşkence Gören ve Yargılanan Kişiler…
6’sı tutuklu 7 kişi (Ayfer Şahin, Abdullah Şahin, Abdulbaki Şahin, Ayhan Şahin, Fettullah Şahin, Şehriban Mamuk ve Dilan Şahin) hakkında Van 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘örgüt üyesi olma’, ‘kamu görevlisine hakaret’ ve ‘görevi yaptırmamak için direnme’ iddialarıyla açılan davanın ilk duruşması 11 Ekim 2019 tarihinde görüldü.
Tutuksuz yargılanan Dilan Şahin’in duruşmada verdiği ifadesinde emniyetteki ifadesini işkence altında verdiğini ve maruz kaldığı işkence nedeniyle bebeğini düşürdüğünü belirtti. Dilan Şahin evlerinde bulundukları iddia edilen HPG militanı 2 kişiyi görmediği halde, kendisini ‘Savcılıkta bunları söylemesen seni emniyete geri götürürüz, aynı şeyleri tekrar yaparız’ diyerek tehdit eden polislerin baskısıyla bu yönde ifade verdiğini belirtti.
Ayfer Şahin ise ifadesinde şunları belirtti: “Ben pencereden baktığımda polislerin araçla evimizin etrafında olan tel örgüleri yıkarak geçtiğini gördüm. O an polisler bize seslenerek hakaret içeren sözlerle dışarıya çıkmamızı istediler. Ellerimiz kafamızın üstünde dışarıya çıktık. Polisin söylediği gibi onlar bizim evimize girmediler. Dışarıda saçlarımı çekip, çocuklarıma işkence ettiler. Bir çocuğumun kafasına onlarca dikiş atıldı. 8 yaşındaki çocuğumun gözleri önünde bizlere işkence yapıldı. Şuan oğlum konuşmakta zorlanıyor.”
Mahkeme Abdulbaki Şahin ile Şehriban Mamuk’un tahliyesine, 4 kişinin tutukluluk hallerinin devamına karar verdi ve duruşmayı 6 Aralık 2019 tarihine erteledi.
14 Temmuz 2018 tarihinde Van’ın İpekyolu ilçesindeki Yalımerez Mahallesi’nde bulunan bir eve düzenlenen polis operasyonu sonrasında çıkan çatışmada 1’i polis 3 kişi ölmüştü. Çatışmanın ardından gözaltına alınan aynı aileden 2’si çocuk 8 kişi gözaltında ve sonrasında götürüldükleri cezaevinde işkenceye maruz kalmış, Van Barosu ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), aile bireyleriyle görüşerek hazırladığı raporda işkence iddialarına yer vermişti.
Şahin ailesinin avukatları, 66 polis memuru hakkında ‘görevi kötüye kullanmak’ iddiasıyla suç duyurusunda bulunmuştu. Suç duyurusunu kabul eden Van Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 66 polis memuru için istediği soruşturma izni ise Van Valiliği tarafından reddedilmişti.
(10/162) Diyarbakır’da İşkence Soruşturmasına Takipsizlik…
14 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 2016 yılında durdurdukları araçtaki 3 kişiyi fiziksel şiddete maruz bırakan askerler hakkında Bismil Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından açılan soruşturmanın, askerlerin “sistematik işkence yapmadıkları” gerekçesiyle takipsizlik kararı ile sonuçlandığı öğrenildi.
Diyarbakır’ın Bismil ilçesinde 2016 yılında ihbar üzerine durdurulan araçta bulunan 3 kişi, askerlerin fiziksel şiddetine maruz kalmış ve gözaltına alınmıştı.
(10/163) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
Yargıtay eski üyesi Muzaffer Karadağ hakkında Yargıtay 9. Ceza Dairesi’nde açılan davanın karar duruşması 14 Ekim 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme sanığı ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 12 yıl hapis cezası ile cezalandırdı.
(10/164) İzmir’de Yasaklanan Etkinlik…
İzmir Valiliği’nin, HDP tarafından İzmir’in Konak ilçesinde Gündoğdu Meydanı’nda 17 Ekim 2019 tarihinde yapılmak istenen halk buluşması için yapılan başvuruya 14 Ekim 2019 tarihinde verdiği cevapla, TSK’nin kuzey ve doğu Suriye’ye yönelik harekatını protesto etmek amacıyla yapılabilecek eylemleri gerekçe göstererek, etkinliği yasakladığı öğrenildi.
(10/165) Etkinliklerin Yasaklandığı İl…
Hakkari Valiliği 14 Ekim 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı nedeniyle yapılabilecek protestoları gerekçe göstererek, il genelinde açık alanlarda düzenlenecek gösteri yürüyüşü, açık hava toplantısı, basın açıklaması, oturma eylemi, stant açma vb. her türlü eylem ve etkinlikleri 16 Ekim 2019 itibarıyla 30 gün süreyle yasakladığını duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.