Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
16 Ekim 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(10/166) Kuzey ve Doğu Suriye’ye Yönelik Harekat ve Saldırılar…
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı dahilinde;
15 Ekim 2019 tarihinde Mardin Valiliği yaptığı açıklama ile, Suriye yönünden atıldığı iddia edilen havan mermilerinin Kızıltepe ilçesine isabet etmesi sonucunda 2 kişinin öldüğünü, 12 kişinin yaralandığını duyurdu.
15 Ekim 2019 tarihinde TSK yaptığı açıklama ile söz konusu harekat sırasında 2 askerin (Mesut Çelik ve Çelebi Bozbıyık) öldüğünü, 7 askerin ise yaralandığını duyurdu.
15 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, harekat sırasında 9 Ekim 2019 tarihinde Serêkaniyê’de çıkan çatışmalarda 1 MLKP militanının (Kerem Pehlivan) öldüğü öğrenildi.
15 Ekim 2019 tarihinde Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), yaptığı açıklama ile harekâtın başladığı 9 Ekim 2019 tarihinden bu yana Suriye Demokratik Güçleri’nden (SDG) 122 kişinin, Türkiye destekli Suriyeli gruplardan ise 21 kişinin öldüğünü duyurdu.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 15 Ekim 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile Kuzey ve Doğu Suriye’deki harekat nedeniyle en az 200 bin kişinin göç etmek zorunda bırakıldığı, 1 milyon 500 bin kişinin ise acil sağlık yardımına ihtiyaç duyduğunu belirtti.
(10/167) Kuzey ve Doğu Suriye’ye Yönelik Askeri Operasyona Tepkilere Yönelik Müdahaleler ve Gözaltılar…
Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatını protesto etmek için 15 Ekim 2019 tarihinde İstanbul’un Esenyurt ilçesinde yapılmak istenen basın açıklamasına biber gazı ve plastik mermi ile müdahale eden polis, 2 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
HDP tarafından aynı gerekçeyle Mersin’de Özgür Çocuk Parkı’nda 15 Ekim 2019 tarihinde yapılmak istenen basın açıklaması, parkın girişini kapatan polis tarafından engellendi.
HDP tarafından aynı gerekçeyle Diyarbakır’ın Bağlar ilçe binası önünde 15 Ekim 2019 tarihinde yapılmak istenen basın açıklamasına polis biber gazı kullanarak müdahale etti. HDP Diyarbakır milletvekili Saliha Aydeniz’in biber gazından etkilendiği ve hastaneye kaldırıldığı öğrenildi.
15 Ekim 2019 tarihinde Bursa’da yapılan ev baskınlarında TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları yaptıkları gerekçesiyle en az 6 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: Savaş Görer, Özgenç Karakaş, Hülya Antil, Diyar Işık, Hikmet Şengül, Mehmet Reşat Babat.
15 Ekim 2019 tarihinde aynı gerekçeyle Malatya’da yapılan ev baskınlarında 4 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların isimleri: Emek Partisi (EMEP) il Başkanı Kemal Gültekin, EMEP il yöneticisi Beyhan Bali ve HDP Akçadağ ilçe Eş Başkanı Sezgin Yaylagül, HDP yöneticisi Salih Sertkaya.
12 Ekim 2019 tarihinde aynı gerekçeyle Bingöl’de yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 10 kişiden 3’ü (Serhat Atsız, Niyazi Azak ve Muhittin Sav) 15 Ekim 2019 tarihinde ‘örgüt propagandası yapma’ iddiasıyla tutuklandı. 7 kişinin ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldığı öğrenildi.
İstanbul Emniyet Müdürlüğü 15 Ekim 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle 5 kişinin tutuklandığını duyurdu.
Anadolu Ajansı’nın 15 Ekim 2019 tarihinde yayınladığı habere göre, TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları yaptıkları gerekçesiyle 839 kişi hakkında inceleme başlatıldığı; 9 Ekim 2019 tarihinden bu yana yapılan operasyonlarda 186 kişinin gözaltına alındığı; gözaltına alınan kişilerden 24’ünün tutuklandığı, 40’ı adli kontrol şartıyla olmak üzere toplam 78’inin ise serbest bırakıldığı öğrenildi.
(10/168) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Çatışmalar…
15 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 7 Ekim 2019 tarihinde Hakkari’nin Çukurca ilçesinde güvenlik güçleri ile HPG militanları arasındaki çatışmada 3 HPG militanının öldüğü öğrenildi.
(10/169) Çanakkale’de Irkçı Saldırıya Maruz Kalan Kişi…
15 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Hastanesi’nde, refakatçisi olduğu eşi ile Kürtçe konuşan Ekrem Yaşlı (74) isimli 1 kişinin, aynı odada bulunan bir hasta yakınının ırkçı saldırısına maruz kaldığı öğrenildi. Söz konusu haberde, “Burası Türkiye Cumhuriyeti” diyen kişinin Ekrem Yaşlı’ya soda şişesi fırlattığı, Yaşlı’nın başından yaralandığı bildirildi.
(10/170) Batman’da Tehdit Edilen HDP Üyesi…
15 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, HDP Gençlik Meclisi üyesi E. C. isimli 1 kişinin Batman’da kendilerini polis olarak tanıtan kişilerce zorla alıkonulup tehdit edildiği öğrenildi. Haberde, 4 Eylül 2019 tarihinde Batman’dan Urfa’ya giderken Hilvan’daki kontrol noktasında otobüsten indirilerek gözaltına alınan, yapılan üst araması sırasında askerlerin tacizine, götürüldüğü jandarma karakolunda ise şiddete maruz kalan E. C.’nin, serbest bırakılmasından yaklaşık 1 ay sonra kendilerini polis olarak tanıtan 3 kişi tarafından yolda durdurulduğu bildirildi. Kendisini arabaya zorla bindiren bu kişilerin E. C.’yi tehdit ettikleri ve bir süre sonra serbest bıraktıkları öğrenildi.
(10/171) Diyarbakır’da Polis Şiddetine Maruz Kalan Kişi…
15 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 14 Ekim 2019 tarihinde Diyarbakır’da yapılan ev baskınlarında TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle gözaltına alınan Berivan Abiş’in babası Cengiz Abiş’in, ev baskını sırasında polisin fiziksel şiddetine ve tehdidine maruz kaldığı öğrenildi. Haberde, Cengiz Abiş’in yere yatırıldığı ve polislerin sırtına basarak kendisini tekmeledikleri; bu sırada bir polisin kafasına uzun namlulu silahla vurarak “Sıkayım mı sıkayım mı” diye tehdit ettiği bildirildi.
(10/172) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1070 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 15 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
15 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Merve Demirel) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nazan Bozkurt ve Merve Demirel) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 15 Ekim 2019 tarihlerinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 4 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(10/173) Van, Hakkari ve Mardin’de Gözaltına Alınan Belediye Eş Başkanları ve Diğer Kişiler…
15 Ekim 2019 tarihinde Hakkari’de Büyükşehir Belediyesi ve Yüksekova Belediyesi; Van’da Erciş Belediyesi ve Mardin’de Nusaybin Belediyesi polis tarafından basıldı. Belediye binalarında arama yapıldığı, Nusaybin Belediyesi’nde TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı nedeniyle kurulan kriz merkezinin de basıldığı, bu sırada bir belediye çalışanı ile Belediye Başkan Yardımcısı Yılmaz Gündüz’ün polisin fiziksel şiddetine maruz kaldıkları ve yaralandıkları öğrenildi.
15 Ekim 2019 tarihinde Hakkari Belediye Eş Başkanı Cihan Karaman, Yüksekova Belediye Eş Başkanları Remziye Yaşar ve İrfan Sarı, Erciş Belediye Eş Başkanları Yıldız Çetin ile Bayram Çiçek, Nusaybin Belediye Eş Başkanları Semire Nergiz ve Ferhat Kurt evlerine yapılan baskınlarla gözaltına alındı. Gözaltı gerekçeleri öğrenilemeyen belediye eş başkanları hakkında başlatılan soruşturmalara gizlilik kararı getirildiği bildirildi. Ayrıca söz konusu operasyonlar kapsamında Van’ın Erciş ilçesinde HDP Erciş ilçe Eş Başkanı Şakir Asıl, Hücret Kandemir, Erciş Belediye Meclisi üyeleri Abdulkerim Akbaş ile Baran Karala, Faruk Can, Orhan Akmaz, Ubeyit Can ve Zarife Can ile Mardin’in Nusaybin ilçesinde HDP’li Belediye Meclisi üyesi Mehmet Emin Alkan’ın da gözaltına alındığı öğrenildi.
(10/174) Hakkari’de Sendika Binasına Polis Baskını…
Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu’nun (KESK) Hakkari Şubesi’nin 15 Ekim 2019 tarihinde polis tarafından basıldığı ve binada arama yapıldığı öğrenildi.
(10/175) Van’da Gözaltına Alınan Kişi…
15 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 27 Eylül 2019 tarihinde Mardin’in Derik ilçesinde ölen HPG militanı Uğurcan Dindar’ın babası Mahmut Dindar’ın Van’daki defin işleminin ardından gözaltına alındığı öğrenildi.
(10/176) Boğaziçi Üniversitesi Öğrencilerinin Yargılandığı Dava…
TSK’nin 2018 yılında Afrin’e yönelik gerçekleştirdiği harekat ile ilgili olarak üniversite kampüsünde lokum dağıtılmasını, üzerinde “İşgalin ve katliamın lokumu olmaz” yazan pankart ile protesto ettikleri gerekçesi ile Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi 30 kişi hakkında İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 15 Ekim 2019 tarihinde devam edildi. Duruşma savcısının 30 öğrencinin ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmasını talep ettiği öğrenildi. Mahkeme duruşmayı 31 Ocak 2019 tarihine erteledi.
(10/177) İstanbul’da Avukatların Yargılandığı Dava…
15 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) ve Halkın Hukuk Bürosu üyesi 20 avukat hakkında İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın 20 Mart 2019 tarihinde görülen karar duruşmasında verilen hapis cezalarına yönelik itirazın, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi tarafından 8 Ekim 2019 tarihinde reddedildiği öğrenildi.
Mahkeme tutuksuz yargılanan Ayşegül Çağatay, Yağmur Ereren, Didem Baydar Ünsal, Yaprak Türkmen’in ‘örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme’ suçundan ayrı ayrı 3 yıl 9 ay hapis cezası ile cezalandırılmalarına; aynı suçtan Ahmet Mandacı ile Zehra Özdemir’in ayrı ayrı 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına ve haklarına yurtdışı yasağı uygulanmasına karar vermişti. Mahkeme Barkın Timtik’in ‘örgüt kurmak ve yönetmek’ suçundan 18 yıl 9 ay; ‘örgüt üyesi olma’ suçundan Özgür Yılmaz ve Ebru Timtik’in 13 yıl 6 ay; Behiç Aşçı ve Şükriye Erden’in 12 yıl; Selçuk Kozağaçlı’nın 11 yıl 3 ay; Engin Gökoğlu, Aytaç Ünsal, Süleyman Gökten’in 10 yıl 6 ay; Aycan Çiçek ve Naciye Demir’in 9 yıl; Ezgi Çakır’ın ise 8 yıl hapis cezası ile cezalandırılmalarına karar vermişti, Mahkeme ayrıca Ezgi Çakır’a verilen hapis cezasının küçük çocuğu olması nedeniyle ev hapsi olarak uygulanmasına hükmetmişti.
ÇHD ve Halkın Hukuk Bürosu avukatları 8 Kasım 2017 tarihinde gözaltına alınış ve 13 Kasım 2017 tarihinde tutuklanmıştı. Haklarında açılan davanın 14 Eylül 2018 tarihinde görülen duruşmasında 17 avukat hakkında verilen tahliye kararına savcılığın yaptığı itiraz sonucu 6 avukat (Selçuk Kozağaçlı, Ahmet Mandacı, Aytaç Ünsal, Aycan Çiçek, Engin Gökoğlu ve Behiç Aşçı) 16 ve 17 Eylül 2018 tarihlerinde mahkeme tarafından tutuklanmıştı.
(10/178) İstanbul’da Yargılanan Gazeteciler…
Etkin Haber Ajansı (ETHA) editörü Semiha Şahin ve muhabir Pınar Gayıp’ın da aralarında bulunduğu 4 kişi hakkında İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 15 Ekim 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme Semiha Şahin ile Pınar Gayıp hakkındaki adli kontrol şartının devamına karar verdi ve duruşmayı 11 Aralık 2019 tarihine erteledi.
Semiha Şahin ve Pınar Gayıp 12 Nisan 2018 tarihinde gözaltına alınmış, 19 Nisan 2018 tarihinde tutuklanmış, 13 Haziran 2019 tarihinde adli kontrol şartıyla tahliye edilmişti.
(10/179) İstanbul’da Yargılanan Yazar…
Yazar Temel Demirer hakkında, 20 Temmuz 2017 tarihinde Kadıköy’de düzenlenen Suruç Katliamı anmasında yaptığı konuşma gerekçe gösterilerek İstanbul 33. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 15 Ekim 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme duruşmayı 6 Şubat 2020 tarihine erteledi.
(10/180) Bitlis’te Yargılanan Kişi…
Bitlis Belediyesi Cenaze Müdürlüğü’nde görevli olan Halis Demir isimli 1 kişi hakkında, “PKK cenazesi taşıdığı” gerekçesiyle ‘örgüt üyesi olma’, gazeteci olan oğlu Hayri Demir’in haber notlarını içeren ajanda gerekçesiyle de ‘örgüt propagandası yapma’ iddialarıyla Bitlis 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 15 Ekim 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Halis Demir’i her iki suçtan toplam 9 ay 22 gün hapis cezası ile cezalandırdı.
(10/181) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
15 Ekim 2019 tarihinde Tokat’ta 1 kişinin, Samsun merkezli bir soruşturma kapsamında 3 ilde yapılan operasyonlarda 9 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
(10/182) Bingöl’de Özel Güvenlik Bölgesi…
Bingöl Valiliği 15 Ekim 2019 tarihinde yaptığı bir açıklama ile Genç ilçesi sınırlarında bulunan koordinatları verili 1 alanın 15 – 29 Ekim 2019 tarihleri arasında özel güvenlik bölgesi ilan edildiğini duyurdu.
(10/183) Etkinliklerin Yasaklandığı İl…
İzmir Valiliği 14 Ekim 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı nedeniyle yapılabilecek protestoları ve Diyarbakır, Van ve Mardin belediyelerine kayyım atanmasına yönelik olası protestoları gerekçe göstererek, il genelinde açık alanlarda düzenlenecek gösteri yürüyüşü, açık hava toplantısı, basın açıklaması, oturma eylemi, stant açma, imza kampanyası, konser, şenlik, vb. her türlü eylem ve etkinlikler ile el ilanı, broşür, afiş vb. materyalin asılması ve dağıtılmasını 14 Ekim 2019 itibarıyla 15 gün süreyle yasakladığını duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.