Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
19 – 21 Ekim 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(10/223) Kuzey ve Doğu Suriye’ye Yönelik Harekat ve Saldırılar…
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı dahilinde;
20 Ekim 2019 tarihinde Milli Savunma Bakanlığı yaptığı açıklama ile Tel Abyad’da 1 askerin (Sefa Fındık) öldüğünü duyurdu.
18 Ekim 2019 tarihinde bir açıklama yapan Uluslararası Af Örgütü, kuzey Suriye’de sağlık yetkilileri ile yapılan görüşmelere dayanarak, TSK’nin harekatının başladığı 9 Ekim 2019 tarihinden 17 Ekim 2019 tarihine kadar, aralarında 18 çocuğun bulunduğu en az 218 sivilin öldüğünü; Türkiyeli yetkililerin 15 Ekim 2019 tarihinde verdiği bilgiye dayanarak ise, 18 sivilin öldüğünü, 150 sivilin yaralandığını bildirdi. Ayrıca açıklamada, 12 Ekim 2019 tarihinde Tel-Abyad’da bir konvoya yönelik saldırıda ölen Suriye Gelecek Partisi Genel Sekreteri Hevrin Xalef’in ölümüne ilişkin “Ahrar El Şarkiye savaşçıları tarafından aracının dışına kadar sürüklendi, dövüldü ve soğukkanlı bir şekilde kurşunla öldürüldü” denilmektedir. Uluslararası Af Örgütü açıklamasında Ahrar El Şarkiye üyelerinin aynı gün en az 9 kişiyi esir alıp öldürdüğü, alıkonulan 2 sivilden ise halen haber alınamadığı da bildirdi. Dışişleri Bakanlığı tarafından 20 Ekim 2019 tarihinde yayınlanan açıklamada “Uluslararası Af Örgütü’nün Barış Pınarı Harekatı’na ilişkin raporundaki mesnetsiz iddiaları bütünüyle reddediyoruz” denildi.
(10/224) Kuzey ve Doğu Suriye’ye Yönelik Askeri Operasyona Tepkilere Yönelik Müdahaleler ve Gözaltılar…
16 Ekim 2019 tarihinde TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Adana’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 10 kişiden 3’ünün ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ iddiasıyla çıkarıldıkları mahkeme tarafından 18 Ekim 2019 tarihinde tutuklandıkları öğrenildi.
16 Ekim 2019 tarihinde TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik operasyonunu protesto etmek için Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Şişli ilçe binasını işgal eden ve gözaltına alınan Gençliğin Devrimci Güçleri (Dev-Güç) üyesi 2 (Can Çıldır ve Ali Düzkün) ile, 17 Ekim 2019 tarihinde İstanbul’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan Devrimci Parti Genel Başkan Yardımcıları Murat Pircan ile Gamze Taşçı ve Devrimci Parti üyesi Nüpelda Çelik’in 18 Ekim 2019 tarihinde mahkemeye çıkarıldığı öğrenildi. 3 kişi (Can Çıldır, Ali Düzkün ve Gamze Taşçı) ‘zorla bir siyasi partinin faaliyetlerini engellemek’ iddiasıyla tutuklanırken 2 kişi adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
17 Ekim 2019 tarihinde Diyarbakır’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan Sosyalist Kadın Meclisleri merkez yürütme kurulu üyesi Satiye Ok, Özgür Genç Kadın üyesi Helin Yağmur, Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu üyesi Sedat Türlü ile Kürdistan Komünist Partisi (KKP) üyesi Yaşar Kazıcı 19 Ekim 2019 tarihinde serbest bırakıldı. Satiye Ok basında yer alan ifadelerinde gözaltına alınırken ve gözaltınca cinsel taciz ve saldırı tehdidine maruz kaldığını, eve kapıyı kırarak giren polislerin ters kelepçe uygulayarak kendisini yere yatırdığını ve bu sırada polisin fiziksel ve sözlü şiddetine maruz kaldığını belirtti. Helin Yağmur ise basında yer alan ifadelerinde şunları belirtti: “2 saat boyunca işkence gördük. Tecavüzle tehdit edildik, yüzlerimiz coplandı. Silahın kabzası ile taciz edildim. Cüzdanımdan paramı çalmışlar.”
18 Ekim 2019 tarihinde TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Urfa’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan HDP Birecik ilçe Eş Başkanı Ömer Karadağ, aynı gün çıkarıldığı mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
18 Ekim 2019 tarihinde TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle Diyarbakır’da yapılan ev baskınlarında 2 kişinin (Osman Demir ve Barış Erişen) gözaltına alındığı öğrenildi.
19 Ekim 2019 tarihinde İstanbul’da yapılan ev baskınlarında TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle gözaltına alınan Mücadele Birliği gazetesi muhabiri Özlem Oral, 20 Ekim 2019 tarihinde İstanbul’dan çıkış yasağı şartıyla serbest bırakıldı.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatını protesto etmek için 20 Ekim 2019 tarihinde Diyarbakır’ın Yenişehir ilçesinde yapılmak istenen basın açıklaması, açıklamanın yapılacağı alanı ve alana çıkan sokakları abluka altına alan polis tarafından engellendi.
İstanbul Emniyet Müdürlüğü 20 Ekim 2019 tarihinde yaptığı TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle 14 kişinin gözaltına alındığını duyurdu. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
(10/225) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Çatışmalar…
19 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 17 Ekim 2019 tarihinde Şırnak’ın merkez ilçesi kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasındaki çatışmada 1 HPG militanının öldüğü öğrenildi.
18 Ekim 2019 tarihinde Van’ın Çaldıran ilçesinde bir askeri devriye aracına yönelik saldırıda 1 askerin öldüğü, 2 askerin yaralandığı öğrenildi.
20 Ekim 2019 tarihinde Hakkari’nin Şemdinli ilçesinde güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 1 askerin öldüğü öğrenildi.
20 Ekim 2019 tarihinde Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde bir askeri devriye aracına yönelik saldırıda 1 askerin öldüğü, 5 askerin yaralandığı öğrenildi.
(10/226) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Ret Cevabı…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın abla ve kardeşi ile İmralı adasında tutulan Hamili Yıldırım, Ömer Hayri Konar ve Veysel Aktaş’ın ailelerinin 18 Ekim 2019 tarihinde Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na yaptığı görüşme başvurusunun aynı gün içinde 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun gereğince hükümlüler hakkında getirilen kısıtlamalar gerekçe gösterilerek reddedildiği öğrenildi.
(10/227) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1076 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 18, 19 ve 20 Ekim 2019 tarihlerinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
18 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nazan Bozkurt ve Mehmet Dersulu) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mahmut Konuk ve Mehmet Dersulu) gözaltına alındığı bildirildi.
19 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nazan Bozkurt ve Acun Karadağ) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nazan Bozkurt ve Merve Demirel) gözaltına alındığı bildirildi.
20 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nazan Bozkurt ve Alev Şahin) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Alev Şahin) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 18, 19 ve 20 Ekim 2019 tarihlerinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 12 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(10/228) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
19 Ekim 2019 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 23 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 760.’sı öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine insan hakları savunucuları ve siyasi parti temsilcileri İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(10/229) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularına Polis Engeli…
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 19 Ekim 2019 tarihinde 395. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu”na, Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis tarafından izin verilmedi. İnsan hakları savunucuları, bu engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi binasında açıklama yaptı.
(10/230) Adana’da Eyleme Polis Müdahalesi…
HDP tarafından 18 Ekim 2019 tarihinde Adana’da Uğur Mumcu Meydanı’nda düzenlenen “Demokrasi Buluşması”na müdahale eden polis 9 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi. Gözaltına alınanların isimleri: HDP Adana il Eş Başkanları Mehmet Mahsun Eriğ ve Gülseren Tural, Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Adana İl Meclisi Sözcüsü Uğur Bayrak, HDP Çukurova ilçe Eş Başkanı Hasan Biber, HDP il yöneticileri Mehmet Zeki Eren, Remzi Celp ve Nimet Sezgin ile HDP üyeleri Hanifi Tabancı ve Cemil Kaya.
(10/231) Ankara’da Eyleme Polis Müdahalesi…
HDP tarafından 19 Ekim 2019 tarihinde Ankara’da yapılmak istenen “Demokrasi Buluşması”nın 18 Ekim 2019 tarihinde Ankara Valiliği tarafından yasaklanması üzerine, Ankara il binası önünde yapılmak istenen basın açıklamasına polis müdahale etti. Müdahale sırasında HDP Eş Genel Başkanı Sezai Temelli, HDK Eş Sözcüsü Gülistan Kılıç Koçyiğit ve HDP milletvekillerinin polis tarafından çembere alındığı öğrenildi. Müdahale sonucu 3 kişinin yaralandığı bildirildi.
(10/232) Van’da Eyleme Polis Müdahalesi…
HDP tarafından 19 Ekim 2019 tarihinde Van’da yapılmak istenen “Demokrasi Buluşması”na müdahale eden polis 7 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanların aynı gün serbest bırakıldığı öğrenildi. Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: HDP Parti Meclisi üyesi Yunus Durdu, Kerem Kaçmaz ve Neslihan Şedal.
(10/233) Diyarbakır’da Evi Basılan Gazeteci…
Gazeteci Nurcan Baysal’ın Diyarbakır’daki evinin 19 Ekim 2019 tarihinde polisler tarafından basıldığı öğrenildi. Yurtdışında bulunan Nurcan Baysal’ın evine yönelik baskının gerekçesinin sosyal medya paylaşımları olduğu bildirildi.
(10/234) Van, Hakkari ve Mardin’de Gözaltına Alınan Belediye Eş Başkanları ve Diğer Kişiler…
15 Ekim 2019 tarihinde gözaltına alınan Van Erciş Belediye Eş Başkanları Yıldız Çetin ile Bayram Çiçek için gözaltı süresinin 19 Ekim 2019 tarihinde uzatıldığı öğrenildi. Aynı soruşturma kapsamında gözaltına alınan Nusaybin Belediye Eş Başkanları Semire Nergiz ve Ferhat Kurt, Hakkari Belediye Eş Başkanı Cihan Karaman ile Yüksekova Belediye Eş Başkanları Remziye Yaşar ve İrfan Sarı 17 Ekim 2019 tarihinde ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla çıkarıldıkları mahkeme tarafından tutuklanmıştı.
(10/235) “Bu Suça Ortak Olmayacağız” Bildirisini İmzalayan Akademisyenlerin Yargılandığı Davalar…
“Bu Suça Ortak Olmayacağız” bildirisini imzaladığı gerekçesiyle İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi’nde hakkında açılan davada 1 yıl 3 ay hapis cezası ile cezalandırılan Prof. Dr. Füsun Üstel’in, Anayasa Mahkemesi’nin akademisyenlerle ilgili kararının ardından yeniden başvurduğu mahkeme 18 Ekim 2019 tarihinde beraatına ve hakkında verilen hapis cezası kararının tüm hüküm ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına karar verdi.
Prof. Dr. Füsun Üstel’e İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 4 Nisan 2018 tarihinde verilen 1 yıl 3 aylık hapis cezası kararının 25 Şubat 2019’da onanmasının ardından Üstel, 8 Mayıs 2019 tarihinde cezaevine girmişti. İstanbul 33. Ağır Ceza Mahkemesi’ne infazın durdurulması için yapılan başvurunun sonuçlanması üzerine Prof. Dr. Füsun Üstel 22 Temmuz 2019 tarihinde tahliye edilmişti.
“Bu Suça Ortak Olmayacağız” bildirisini imzaladıkları gerekçesiyle akademisyenlere karşı açılan 808 davadan 447’si hakkında 21 Ekim 2019 itibarıyla beraat kararı verildi.
(10/236) Mazlum Turan Davası…
Mardin’in Kızıltepe ilçesinde 29 Ağustos 2015 tarihinde, polisleri taşıyan servise düzenlenen saldırının ardından yol ve kimlik kontrolü yapan özel harekat polislerinin, ehliyeti olmadığı için “dur ihtarına uymadığı” iddia edilen Mazlum Turan’ı (16), kullandığı araca ateş açarak öldürmesiyle ilgili olarak Mardin 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada 18 Ocak 2019 tarihinde polis memuru Süleyman Esenboğa’ya ‘taksirle ölüme neden olma’ suçundan verilen ve ertelenen 1 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası 27 Nisan 2019 tarihinde Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından bozulmuştu.
Sanık polis memuru Süleyman Esenboğa’nın yeniden yargılanmasına 21 Ekim 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme sanık polisin tutuklanması yönündeki talebin reddine karar vererek duruşmayı 18 Ekim 2019 tarihine erteledi.
(10/237) Cezaevi Katliamları Davası…
F Tipi cezaevlerine geçişleri sağlamak ve açlık grevlerine son vermek amacıyla, 19 Aralık 2000’de 20 cezaevinde düzenlenen ve 32 kişinin öldürüldüğü “Hayata Dönüş” adı verilen operasyon sırasında Ümraniye Cezaevi’nde 7 kişinin ölümü 50 kişinin yaralanmasıyla ilgili olarak, dönemin Jandarma Komutanlığı’nda görevli 196 kişi hakkında İstanbul Anadolu 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 18 Ekim 2019 tarihinde devam edildi. Duruşmada mütalaasını veren savcının, askerlere “kasten yaralama ve kötü muamelede bulunma” açılan davanın zamanaşımından düşmesini yargılanan askerlerin “ “kasten öldürme” suçlamasından da beraatlarına karar verilmesini talep ettiği öğrenildi. Mahkeme duruşmayı 3 Aralık 2019 tarihine erteledi.
(10/238) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
18 Ekim 2019 tarihinde İstanbul merkezli bir soruşturma kapsamında 23 ilde yapılan operasyonlarda aralarında polis memurlarının da olduğu 32 kişi, Ankara’da ise 8 kişi gözaltına alındı.
19 Ekim 2019 tarihinde Osman Karaca isimli 1 kişinin MİT tarafından yurtdışında yapılan bir operasyonla Türkiye’ye getirilerek gözaltına alındığı öğrenildi.
(10/239) Kayyım Atanan Belediyeler…
19 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, İçişleri Bakanlığı’nın 19 Ağustos 2019 tarihinde Mardin ve Van büyükşehir belediye başkanlarının görevden uzaklaştırılmasına ve yerlerine Mardin Valisi Mustafa Yaman ve Van Valisi Mehmet Emin Bilmez’in kayyım olarak atanmasına ilişkin kararının geçerlilik süresini 2 ay daha uzattığı öğrenildi.
(10/240) Ankara’da Yasaklanan Etkinlik…
HDP tarafından 19 Ekim 2019 tarihinde Ankara’da yapılmak istenen “Demokrasi Buluşması”nın 18 Ekim 2019 tarihinde Ankara Valiliği tarafından yasaklandığı öğrenildi.
(10/241) Etkinliklerin Yasaklandığı İl…
Tunceli Valiliği 18 Ekim 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile TSK’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatı nedeniyle yapılabilecek protestoları gerekçe göstererek, il genelinde açık ve kapalı alanlarda düzenlenecek gösteri yürüyüşü, açık hava toplantısı, basın açıklaması, oturma eylemi, stant açma, imza kampanyası, konser, şenlik, vb. her türlü eylem ve etkinlikler ile el ilanı, broşür, afiş vb. materyalin asılması ve dağıtılmasını 18 Ekim 2019 itibarıyla 30 gün süreyle yasakladığını duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.