Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
20 Aralık 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(12/217) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
19 Aralık 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 15 Temmuz 2019 tarihinde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırlar içindeki Xakurkê bölgesinde güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 3 militanın öldüğü öğrenildi.
(12/218) Diyarbakır’da İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
8 Aralık 2019 tarihinde Diyarbakır’ın Çınar ilçesine bağlı Çakırtutmaz ve Kılıçkaya köylerinde gözaltına alınanların gözaltına alınırken ve gözaltında maruz kaldıkları işkence ve diğer kötü muameleye ilişkin olarak İHD Diyarbakır Şubesi ile Diyarbakır Barosu tarafından bir inceleme ve tespit raporu hazırlandı. Raporda işkence ve diğer kötü muameleye maruz kalanların ve avukatlarının beyanları da yer almaktadır:
- E.’nin avukatının beyanı: “Müvekkil ile yapılan ilk görüşme [10 Aralık 2019] esnasında nezaret odasına, yürüyebilecek durumda olmadığı için polisler eşliğinde getirildi. İki gece hastanede tedavi görmüş. Gözle görülür şekilde vücudunun birçok yerinde yaralar vardı. İşkence esnasında kaburgasında kırık olduğunu söyledi. Buna ilişkin reçetede de kaburga kırığı ibaresi vardı. Yaklaşık 5-6 saat boyunca polis işkencesine maruz kaldığını beyan etti. Bu durum adli muayene esnasında doktor tarafından tespit edilmiştir.”
- Ç. isimli kişinin avukatının beyanı: “L.Ç’nin avukat görüşme odasına alındığı vakit yürümekte zorlandığı, sol ayağından dolayı topal aksak yürüdüğü, olayın şokunu halen üzerine atamadığı görülmüştür. Gözaltındaki şahıs ile yapılan görüşmede; L.Ç vücudundaki işkence ve darptan dolayı hala ağrılarının devam ettiğini, -özellikle sol kalça kısmı ile sol ayak bilek üstünde ağrıların devam ettiğini belirtmiştir. Görüşmenin devamında yine şahsın rızası alınmak suretiyle elbiseleri kaldırılmış, sol kol, sol kalça ve sol ayağın bilek üstünde ciddi yara, morarma ve şişliklerin olduğu anlaşılmıştır. Şahsa söz konusu bu yara izleri sorulduğunda köyde ikametinde gözaltına alındığı vakit kolluk kuvvetleri tarafından annesinin gözleri önünde uzun bir süre işkenceye maruz kaldığını, keza üzerinde herhangi bir suç aleti olmayıp kollukça derdest edilmesine rağmen ev içerisinde işkenceye maruz kaldığını belirtmiştir.”
(12/219) Diyarbakır’da İşkence ve Kötü Muamele…
2 Aralık 2019 tarihinde Diyarbakır’ın Sur ilçesinde bulunan bir eve yapılan baskın sırasında evde bulunanlar polisin fiziksel şiddetine maruz kalmıştı. Gözaltına alınanlardan biri tutuklanmış diğer ise serbest bırakılmıştı.
Polis şiddetine maruz kalan kişilerin Özgürlük İçin Hukukçular Derneği’ne (ÖHD) yaptığı başvurusu sonrasında 19 Aralık 2019 tarihinde polisler hakkında suç duyurusunda bulunulduğu öğrenildi.
ÖHD Diyarbakır Şube Eş Başkanı Halise Dakalı, basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Kolluk görevlilerinin hukuka aykırı uygulamaları eve giriş anıyla başlıyor. Tüm arama işlemleri süresince de işkence ve kötü muamele uygulamaları sürüyor. Arama işlemleri sırasında evdeki tüm aile bireyleri tekmeleniyor, banyoda yere yatırılıyor. Cinsel içerikli küfür ve hakaretlere maruz kalıyorlar, dini değerleri aşağılıyorlar. Şeker hastası olan annenin ilacını almasına müsaade edilmiyor (…) [Gözaltına alınan M. Ç.] tek başına odaya kilitleniyor. El ve ayakları kelepçelenerek darp ediliyor. Vücudunun birçok yerine elektroşok uygulanıyor. TEM Şube’ye götürülen iki kardeşin ‘Darp ve cebir yoktur’ şeklindeki sağlık raporu, görevliler tarafından kabul edilmiyor. Görevlilerin ‘İşkence ve cebir vardır’ raporu alınmadan kardeşleri teslim almayacaklarını belirtmeleri üzerine kardeşler tekrardan hastaneye götürülüp, darp ve cebir raporu alınıyor. Darp raporları, savcılığın soruşturma dosyasında bulunuyor.”.
Diyarbakır Barosu Başkanı Cihan Aydın, basında yer alan açıklamasında olayla ilgili şunları belirtti: “Şüpheli/mağdur M.Ç., kendisine elektro şok verildiğini, kolunun işkence sonucunda çatladığını ve vücudunun çeşitli yerlerinde morlukların oluştuğunu ifade etmiştir. Diğer şüpheli mağdur M.Ç ise, daha önce geçirdiği trafik kazası nedeniyle bacağında platin olduğunu söylemesine rağmen özellikle o bölgeden darp edildiğini, bu nedenle olaydan sonra yürüme güçlüğü çektiğini, dudağının patladığını ve vücudunun çeşitli yerlerinde darp izlerine bağlı morlukların oluştuğunu ifade etmiştir.”
(12/220) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
19 Aralık 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Antep L Tipi Cezaevi’nde 2 mahpusa gönderilen kargoların mahpusların kimlik kartı taşıma dayatmasını kabul etmemeleri gerekçesiyle teslim edilmediği öğrenildi. Yaşanan tartışma sırasında gardiyanların “Siz kimsiniz? Sizi gebertiriz, sizin yeriniz belli; siz suçlusunuz” diyerek mahpusları tehdit ettiği bildirildi.
19 Aralık 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Manisa T Tipi Cezaevi’nde mahpusların sayımlarda askeri nizamda ayakta durma dayatmasına ve bu uygulamayı kabul etmeyen mahpusların ise fiziksel şiddete maruz kaldığı, yaşadıkları hak ihlallerine ilişkin mahpusların yazdıkları dilekçelerin ilgili kurumlara gönderilmediği öğrenildi.
(12/221) Cezaevine Alınmayan Kitaplar…
19 Aralık 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden Van T Tipi Cezaevi’nde tutulan bir mahpusa gönderilen 4 kitabın (Mehmed Uzun’un “Ruhun gökkuşağı”, Robert Graves’in “Tanrı Claudius”, Henri Laborit’in “Evrenin oluşumu” ve Abdulhalim Şerar’ın “Alamut Cenneti”) haklarında herhangi bir yasaklama ya da toplatma kararı olmamasına rağmen mahpusa verilmeden geri gönderildiği öğrenildi.
(12/222) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1136 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 19 Aralık 2019 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
19 Aralık 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Nazan Bozkurt) ve saat 19.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Merve Demirel) gözaltına alındığı öğrenildi.
Buna göre, 19 Aralık 2019 tarihinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 4 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(12/223) Düzce’de Eyleme Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildiği işine geri dönmek için 19 Aralık 2019 tarihinde Düzce’de Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) İl Başkanlığı önünde oturma eylemi yapmak isteyen Alev Şahin polis müdahalesi sonucu gözaltına alındı. Alev Şahin’in Kabahatler Kanunu’na muhalefet etmekten para cezası kesilerek aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(12/224) İzmir’de Eyleme Polis Müdahalesi…
İzmir’de Las Tesis eylemine katıldıkları gerekçesiyle kadınların gözaltını alınmasını protesto etmek için 19 Aralık 2019 tarihinde İzmir Kıbrıs Şehitleri Caddesi’nde yapılmak istenen basın açıklamasına polis tarafından izin verilmedi.
(12/225) Diyarbakır’da Bildiri Dağıtılmasına Polis Engeli…
19 Aralık 2019 tarihinde Diyarbakır’da ekonomik krize ilişkin Kürdistan Komünist Partisi (KKP) tarafından bildiri dağıtılmasına il genelinde eylem ve etkinliklerin valilik kararı ile yasaklandığı gerekçesiyle polis tarafından izin verilmedi.
(12/226) Malatya’da Gözaltına Alınan Siyasi Parti Üyeleri…
17 Aralık 2019 tarihinde Malatya’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 11 kişiden 7’sı 19 Aralık 2019 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Aynı soruşturma kapsamında 4 kişi 18 Aralık 2019 tarihinde serbest bırakılmıştı.
(12/227) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişiler…
8 Aralık 2019 tarihinde Diyarbakır’da gözaltına alınan 24 kişiden 21’i 19 Aralık 2019 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından ‘örgüt üyesi olma’, ‘örgüte yardım etme’ ve ‘patlayıcı madde bulundurma’ iddialarıyla tutuklandı. Zihinsel engelli olduğu bildirilen 1 kişi 13 Aralık 2019 tarihinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakılmıştı. 2 kişi ise 19 Aralık 2019 tarihinde adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Bu kişilerin gözaltına alınırken ve gözaltında işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldıkları bildirilmişti.
(12/228) Mersin’de Gözaltına Alınan Kişi…
9 Aralık 2019 tarihinde Edirne’de gözaltına alındıktan sonra götürüldüğü Mersin Emniyet Müdürlüğü’nde işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı bildirilen Gernas Atuğ isimli kişi 19 Aralık 2019 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla tutuklandı.
(12/229) Eski HDP Eş Genel Başkanı’nın Yargılandığı Dava…
Eski HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ hakkında ‘Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti devletini ve Türk yargısını aşağılama’ iddiasıyla Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 19 Aralık 2019 tarihinde devam edildi.
Figen Yüksekdağ, duruşmaya tutulduğu Kandıra F Tipi Cezaevi’nden SEGBİS aracılığıyla katıldı. Savunmaların ardından mahkeme duruşmayı 27 Şubat 2020 tarihine erteledi.
(12/230) Eski CHP Milletvekilinin Yargılandığı Dava…
Eski CHP İzmir Milletvekili Zeynep Altıok hakkında sosyal medya paylaşımlarında Cumhurbaşkanı’na hakaret ettiği iddiasıyla Urla 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 19 Aralık 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme savunmaların ardında Zeynep Altıok’un beraatına karar verdi.
(12/231) Eski CHP Milletvekilinin Yargılandığı Dava…
Eski CHP Trabzon Milletvekili Haluk Pekşen hakkında katıldığı bir televizyon programındaki “Darbeyi AKP’nin kendisi yaptı” şeklindeki sözleri nedeniyle AKP’nin şikâyeti üzerine Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 19 Aralık 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Haluk Pekşen’in AKP’ye 100 bin TL manevi tazminat ödemesine hükmetti.
(12/232) Malatya’da İnsan Hakları Savunucusu ile Siyasi Parti Üye ve Yöneticilerinin Yargılandığı Dava…
İnsan Hakları Derneği (İHD) Malatya Şubesi Eş Başkanı Gönül Öztürkoğlu ile Halkların Demokratik Partisi (HDP) Malatya eski İl Eş Başkanı Özcan Ağdaş, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) İl Eş Başkanı Nermin Tuncel, HDP Battalgazi İlçe Eş Başkanı Ahmet Aksu, HDP Yeşilyurt İlçe Eş Başkanı Aziz Doğan, HDP eski il yöneticisi Hasan Karvar ve parti üyesi Ahmet Turan Sertkaya hakkında Malatya 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 19 Aralık 2019 tarihinde görüldü.
Mahkeme ‘örgüt üyesi olma’ suçundan Gönül Öztürkoğlu, Nermin Tuncel, Özcan Ağdaş ve Hasan Karvar’ı 6 yıl 3 ay hapis cezası ile; Aziz Doğan ve Ahmet Aksu’yu 1 yıl 8 ay hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme Ahmet Turan Sertkaya’nın ise beraatına hükmetti.
Söz konusu 7 kişi 27 Kasım 2018 tarihinde gözaltına alınmıştı. 30 Kasım 2018 tarihinde 6’sı sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklanmıştı. Mahkeme verdiği ara kararla Ahmet Aksu ile Hasan Karvar’ı tahliye etmişti. Davanın 22 Şubat 2019 tarihinde görülen ilk duruşmasında Nermin Tuncel ve Özcan Ağdaş; 22 Mart 2019 tarihinde görülen duruşmada ise Gönül Öztürkoğlu ve Aziz Doğan tahliye edilmişti.
(12/233) İstanbul’da Yargılanan Kişiler…
Cezaevlerindeki açlık grevleri ile ilgili İstanbul’un Bakırköy ilçesinde yapılan eylem ile ilgili mahpus yakınları hakkında İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 19 Aralık 2019 tarihinde devam edildi.
İddianamede sanıkların ‘2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet’, ‘örgüt üyesi olmamakla beraber örgüte yardım etme’, ‘örgüt propagandası yapma’ suçlarında cezalandırılmaları istenmektedir.
Duruşmada savunma yapan mahpus yakınları, gözaltına alınırken ve götürüldükleri polis merkezinde maruz kaldıkları işkence ve diğer kötü muameleyi anlattılar. Mahpus yakınlarından Kumri Akgül şunları belirtti: “Yerlerde sürüklenerek gözaltına alındık. Gözaltı aracında da yine aynı şekilde fiziki ve sözlü kötü muameleye maruz kaldık. Emniyette de kötü muameleye maruz kaldık.” Özlem Noyan ise şunları söyledi: “Baygınlık geçiren arkadaşımıza müdahale edecekken, bizler gözaltına alındık. Gözaltı aracında avukat arkadaşımıza ve bizlere işkence yapıldı. Yine aynı şekilde Vatan Emniyeti’nde kötü muameleye maruz kaldık.” Mahpus yakınları ayrıca gözaltında çıplak aramaya maruz bırakıldıklarını söyledikleri öğrenildi.
Sanıkların maruz kaldıkları işkence ve kötü muameleye ilişkin beyanlarının zapta geçirilmemesi üzerine avukatların bu durma itiraz ettiği öğrenildi. Tartışma sonucu 1 avukatın mahkeme salonundan çıkartıldığı bildirildi.
Mahkeme olayın yaşandığı gün görevli polis memurlarının dinlenmesi için İstanbul Emniyet Müdürlüğü’ne müzekkere yazılmasına, mahpus yakınları hakkındaki adli kontrol şartlarının kaldırılmasına karar vererek duruşmayı 19 Şubat 2020 tarihine erteledi.
(12/234) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
2009 Askeri Lise Sınavı sorularının çalınması iddiasıyla ilgili 9 kişi hakkında Düzce 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 19 Aralık 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 1 sanığı 3 yıl 1 ay 15 gün ve 1 sanığı ise 6 yıl 3 ay hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme 7 sanığın ise beraatına karar verdi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.