Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
31 Ekim – 2 Kasım 2020 Günlük İnsan Hakları Raporu
(11/001) İzmir’de Deprem…
30 Ekim 2020 tarihinde İzmir’de meydana gelen 6.9 şiddetindeki depremde 2 Kasım 2020 itibarıyla 91 kişinin yaşamını yitirdiği, 994 kişinin ise yaralandığı öğrenildi.
(11/002) Hakkari’de Askerlerin Açtığı Ateş Sonucu Yaşamını Yitiren Kişi…
30 Ekim 2020 tarihinde Hakkari’nin Yüksekova ilçesine bağlı Esendere beldesinde Şerali Dereli isimli kişinin güvenlik güçleri tarafından açılan ateş sonucu yaşamını yitirdiği öğrenildi.
Şerali Dereli’nin bir akrabası basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Dün akşam saat 18.30 sıralarında Şerali atını bağlamaya gitti. Askerlerin ateşi üzerine Şerali ve atı öldü (…) Cenazeyi almamıza izin verilmedi. Cenaze 6 saat yerde kaldı. Bunun üzerine arbede çıktı. Biber gazı sıktılar.”
Hakkari Valiliği 2 Kasım 2020 tarihinde yaptığı açıklamada şunları belirtti: “Terörün finansmanı ve kaçakçılığın önlenmesi amacıyla İran sınırına yaklaşık 7 km mesafede PKK/KCK terör örgütü mensuplarının geçiş güzergahı üzerinde yürütülen planlı operasyon faaliyeti sırasında karşılaşılan gruba yönelik yapılan tüm dur ihtarlarına uyulmaması ve gece karanlığından yararlanarak kaçmaya başlanılması üzerine ilgili mevzuat çerçevesinde güvenlik birimlerimizce müdahalede bulunulmuş olup olay yerinde yapılan incelemede yaklaşık 10 kilogram metamfetamin maddesi ele geçirilmiştir. Olay yerinde yapılan arama tarama faaliyetinde daha önceden ‘uyuşturucu/uyarıcı madde imalatı ve ticareti’ suçundan kaydı bulunan Ş. D.’nin hayatını kaybettiği görülmüş olup, konuyla ilgili olarak gerekli soruşturmalar devam etmektedir.”
(11/003) Hakkari’de Askerlerin Açtığı Ateş Sonucu Yaşamını Yitiren Kişi…
1 Kasım 2020 tarihinde Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde İran-Türkiye sınır hattında güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu İran vatandaşı olduğu bildirilen 2 kişinin yaralandığı öğrenildi. Kalbine 2 kurşun isabet ettiği belirtilen Misleh Kasimî’nin (23) yaşamını yitirdiği, sol bacağına 2 kurşun isabet ettiği belirtilen Mislim Kasimî’nin (22) tedavisinin ise halen sürdüğü bildirildi.
(11/004) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
30 Ekim 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 18 Ekim 2020 tarihinde Şırnak kırsal alanında güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 3 militanın öldüğü öğrenildi.
1 Kasım 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 7 Haziran 2020 tarihinde Bitlis kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 2 militanın öldüğü öğrenildi.
(11/005) Bitlis’te Polisin Açtığı Ateş Sonucu Yaralanan Kişiler…
1 Kasım 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bitlisin Güroymak ilçesinde bir kavgaya müdahale eden polislerin açtığı ateş sonucu biri çocuk 2 kişinin (Ferit Kanlı ve E. K.) yaralandığı öğrenildi. Haberlerde polisin gelmesiyle bir eve saklanan Ferit Kanlı’nın ayağından vurularak evden çıkartılığı belirtildi. E. K.’nin ise Ferit Kanlı’nın üzerine kendini atması sonrasında polis tarafından vurulduğu bildirildi. Haberde ayrıca yerde yaralı yatan Ferit Kanlı’nın polislerin fiziksel şiddetine maruz kaldığı iddia edildi.
(11/006) Mardin’de Silahlı Saldırıya Uğrayan Kişi…
Mardin eski bağımsız milletvekili Süleyman Bölünmez 11 Ekim 2020 tarihinde Şırnak’ta uğradığı silahlı saldırı sonucu yaralanmıştı. 1 Kasım 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden saldırının HPG tarafından üstlenildiği öğrenildi.
(11/007) Gözaltında İşkence Ve Diğer Kötü Muamele…
Halkın Hukuk Bürosu, 30 Ekim 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile 29 Ekim 2020 tarihinde İstanbul merkezli bir soruşturma kapsamında Denizli’de gözaltına alınan avukat Seda Şaraldı’nın gözaltına alınırken ve gözaltı sırasında işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığını duyurdu. Açıklamada Seda Şaraldı’nın Denizli’den İstanbul getirildiği 8 saat boyunca ters kelepçeli tutulduğu, aynı soruşturma kapsamında gözaltına alınan ve aralarında Covid-19 testi pozitif çıkan bir kişinin de olduğu başka kişilerle birlikte herhangi bir önlem alınmadan aynı araç ile İstanbul’a götürüldüğü belirtildi. Açıklamada ayrıca parmak izi alma işlemi sırasında Seda Şaraldı’nın polisi fiziksel şiddetine maruz kaldığı ifade edildi.
(11/008) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Ret Cevabı…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın avukatları tarafından müvekkilleri ile görüşmek için 31 Ekim 2020 tarihinde Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapılan başvurunun aynı gün içinde Abdullah Öcalan’a getirilen 6 aylık avukat ile görüş yasağı gerekçe gösterilerek reddedildiği öğrenildi.
(11/009) Van’da HDP Eylemine Polis Müdahalesi…
31 Ekim 2020 tarihinde Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van il binası önünde Tevgera Jinên Azad (TJA) Dönem Sözcüsü Ayşe Gökkan’ın gözaltına alınmasını protesto etmek için yapılan basın açıklamasına polis müdahale etti. Müdahale sırasında basın açıklamasına katılan ve aralarında HDP Ağrı milletvekili Dilan Dirayet Taşdemir’in de olduğu kişilerin polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı öğrenildi.
(11/010) Diyarbakır’da Sendika Eylemine Polis Müdahalesi…
30 Ekim 2020 tarihinde Diyarbakır’da Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Diyarbakır Şubesin tarafından Covid-19 nedeniyle yaşamını yitiren sağlık çalışanı Leyla Çiçek için yapılmak istenen basın açıklamasına polis tarafından izin verilmediği öğrenildi.
(11/011) Mardin’de Gözaltına Alınan Belediye Eş Başkanı ve Diğer Kişiler…
30 Ekim 2020 tarihinde Mardin’in Dargeçit ilçesinde yapılan ev baskınlarında Dargeçit ilçesinin yerine kayyım atanan HDP’li Belediye Eş Başkanı Ahmet İnci gözaltına alındı. Ahmet İnci’ye 24 saat avukatla görüşme kısıtlaması getirildiği ve gözaltı süresinin 4 güne uzatıldığı öğrenildi.
(11/012) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan TJA Dönem Sözcüsü…
TJA Dönem Sözcüsü Ayşe Gökkan 30 Ekim 2020 tarihinde Mardin merkezli bir soruşturma kapsamında Diyarbakır’da gözaltına alındı. Ayşe Gökkan’a 24 saat avukatla görüşme kısıtlaması getirildiği ve gözaltı süresinin 4 güne uzatıldığı öğrenildi.
(11/013) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan HDP Üye ve Yöneticileri…
22 Ekim 2020 tarihinde gözaltına alınan HDP Diyarbakır İl Eş Başkanları Hülya Akökmen Uyanık ve Zeyyat Ceyalan ile Yenişehir İlçe Eş Başkanları Remziye Sızıcı ve Kasım Kaya 30 Ekim 2020 tarihinde mahkemeye sevk edildi. Mahkeme Hülya Akökmen Uyanık ve Zeyyat Ceyalan’ın ‘örgüt üyesi olmak’ iddiasıyla tutuklanmasına, Remziye Sızıcı ve kasım Kaya’nın ise adli kontrol şartıyla serbest bırakılmasına karar verdi.
(11/014) Balıkesir’de Gözaltına Alına İnsan Hakları Savucusu, Siyasi Parti Yöneticileri ve Diğer Kişiler…
31 Ekim 2020 tarihinde Balıkesir’de yapılan ev baskınlarında İnsan Hakları Derneği (İHD) Balıkesir Şube Başkanı Fahri Semizoğlu, HDP Burhaniye İlçe Eş Başkanı Yahya Anık, HDP üyesi Serdar Kocaman gözaltına alındı.
Aynı soruşturma kapsamında 31 Ekim 2020 tarihinde Diyarbakır’da Beyaz Tülbentli Anneler İnsiyatifi üyesi Aysel Ateş, yazar ve çevirmen Fahriye Adsay, Nasır Demirkan, Herdem Kızıldemir, Gülden Kızıldemir; Mardin’de Leyla Ekinci gözaltına alındı. 6 kişinin Balıkesir’e götürüleceği öğrenildi.
(11/015) Mardin’de Gözaltına Alınan Kişiler…
30 Ekim 2020 tarihinde Mardin merkez ve Nusaybin, Artuklu, Kızıltepe, Derik ilçelerinde yapılan ev baskınlarında 12 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: Lokman Fındık, Hatice Kalkan, Ramazan Kalkan, Fettah Tekin, Sakine Yıldız, Mesut Çelik, Hazni Ağırman. 12 kişiye 24 saat avukatla görüşme kısıtlaması getirildiği ve gözaltı süresinin 4 güne uzatıldığı öğrenildi.
(11/016) Adana’da Gözaltına Alınan Kişiler…
30 Ekim 2020 tarihinde Adana’da yapılan ev baskınlarında 5 kişi ‘örgüte yardım etmek’ iddiasıyla gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: Bedir Altan ve Çetin Altan.
(11/017) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişiler…
19 Ekim 2020 tarihinde Diyarbakır’da gözaltına alınan 5 kişiden 4’ü (A. Y., İ. A., M. K. ve O. S.) 30Ekim 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından ‘örgüt üyesi olmak’ iddiasıyla tutuklandı. 1 kişi ise (V. S.) adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(11/018) Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçe Gösterilerek Gözaltına Alınan Kişiler…
31 Ekim 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir’de meydana gelen depremle ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Türkiye genelinde gözaltına alınan 10 kişiden 2’sinin tutuklandığı öğrenildi.
(11/019) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
Fransa’da yayımlanan mizah dergisi Charlie Hebdo’nun https://twitter.com/Charlie_Hebdo_ sosyal medya hesabına Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliği’nin 28 Ekim 2020 tarihli kararı ile kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
http://artigercek.com/, https://sol.org.tr/, https://www.cumhuriyet.com.tr/, https://www.birgun.net/, https://dokuz8haber.net/, https://ilerihaber.org/ internet sitelerinde yer alan, Çemişgezek Kaymakamı’nın aracıyla çarptığı kişinin ölümüne dair haberlere Çemişgezek Sulh Ceza Hakimliği’nin 29 Ekim 2020 tarihli kararı ile kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
https://www.cumhuriyet.com.tr/,https://www.sozcu.com.tr/, https://www.evrensel.net/, https://www.gazeteduvar.com.tr/, https://tele1.com.tr/, https://www.gercekgundem.com/ internet sitelerinde yer alan, İstanbul Emniyet Müdürlüğü İstihbarat Şube eski müdürü ile ilgili haberlere Bakırköy 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin 27 Ekim 2020 tarihli kararı ile kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
(11/020) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
Aralarında bir Tuğgeneralin de olduğu 50 kişi hakkında, Adana’da ve Hatay’da MİT tırlarının durdurulmasıyla ilgili Adana 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 30 Ekim 2020 tarihinde görüldü. Mahkeme 1 sanığı ‘Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme’ suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile; 2 sanığı ‘örgüt kurma ve yönetme’, ‘devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri temin etme ve açıklama’ suçlarından toplam 34 yıl hapis cezası ile; 1 sanığı ‘örgüt kuma ve yönetme’, ‘devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri temin etme ve açıklama’, ‘resmi belgede sahtecilik’ suçlarından toplam 30 yıl 5 ay hapis cezası ile; 1 sanığı örgüt kurma ve yönetme’, ‘devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri temin etme ve açıklama’ suçlarından toplam 28 yıl 4 ay hapis cezası ile; 1 sanığı devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri temin etme ve açıklama’ suçundan 10 yıl hapis cezası ile; 21 sanığı ise ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 1 yıl 10 ay 15 gün ile 8 yıl 9 ay arasında değişen sürelerde hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme 13 sanık hakkındaki davanın reddine, firari 10 sanığın dosyalarının ayrılmasına hükmetti.
(11/021) Haklarında Fezleke Hazırlanan Milletvekilleri…
1 Kasım 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 18 milletvekili hakkında dokunulmazlıklarının kaldırılması talebiyle hazırlanan 21 fezlekenin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulduğu öğrenildi. Hakkında fezleke hazırlanan milletvekilleri:
- HDP Eş Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Pervin Buldan
- Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı ve Diyarbakır Milletvekili Saliha Aydeniz,
- HDP Şırnak Milletvekili Hüseyin Kaçmaz,
- HDP İzmir Milletvekili Murat Çepni
- HDP Van Milletvekili Muazzez Orhan Işık
- HDP Antalya Milletvekili Kemal Bülbül
- HDP Diyarbakır Milletvekili Semra Güzel
- HDP Batman Milletvekili Ayşe Acar Başaran
- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı ve İzmir Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu
- CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal
- CHP Maraş Milletvekili Ali Öztunç
- CHP Denizli Milletvekili Haşim Teoman Sancar
- Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Barış Atay
- İYİ Parti Denizli Milletvekili Yasin Öztürk (2 fezleke)
- Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Aydın Milletvekili Metin Yavuz
- İstanbul Bağımsız Milletvekili Ahmet Şık (3 fezleke)
- Ordu Bağımsız Milletvekili Cemal Enginyurt
- Balıkesir Bağımsız Milletvekili İsmail Ok.
(11/022) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Hakkari Valiliği 30 Ekim 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde miting, açık yer toplantısı, gösteri yürüyüşü, oturma eylemi, protesto eylemi, açlık grevi, çadır kurma, basın açıklaması, stant açma, konser, şenlik, bildiri dağıtma, afiş asma ve benzeri eylem ve etkinlikleri 2 Kasım 2020 itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı.
Adana Valiliği 30 Kasım 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde toplantı ve gösteri yürüyüşü, miting, açık hava toplantısı, kapalı alan toplantısı, yürüyüş, protesto eylemi, oturma eylemi, açlık grevi, stant açma, çadır kurma, yüksek sesli yayın yapan araçlar ile konvoy düzenleme, imza kampanyası, konser, şenlik, bildiri dağıtma, afiş asma ve bezeri eylem ve etkinlikleri 30 Ekim 2020 itibarıyla 3 gün süreyle yasakladı.
(11/023) Covid-19 Salgını…
Sağlık Bakanlığı, 30 Ekim 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 78 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 2.322 hastanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 31 Ekim 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 75 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 2213 hastanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 1 Kasım 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 74 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 2,106 hastanın tespit edildiğini açıkladı.
Buna göre 1 Kasım 2020 itibarıyla resmi açıklamalara göre salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 10.326 hasta sayısı ise 377.473 oldu.
31 Ekim 2020 tarihinde Antalya’da Doktor İbrahim Onur’un Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdiği öğrenildi.
1 Kasım 2020 tarihinde Bursa’da Doktor Erol Bahçe’nin Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdiği öğrenildi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.