Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
3 Şubat 2021 Günlük İnsan Hakları Raporu
(02/035) Cezaevinde Yaşamını Yitiren Mahpus…
2 Şubat 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, Malatya Akçadağ T Tipi Cezaevi’nde intihar girişiminde bulunan 4 mahpus arasında yer alan A. Turan isimli bir mahpusun yaşamını yitirdiği öğrenildi.
(02/036) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
2 Şubat 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, Malatya Akçadağ T Tipi Cezaevi’nde çıplak arama dayatmasını kabul etmeyen mahpusların fiziksel şiddete maruz kaldığı, mahpusların ayrıca ayakta sayım dayatmasına maruz kaldığı, mahpuslara verilen sıcak ve soğuk suyun kısıtlandığı, mahpusların sosyal kültürel ve sportif haklarının sınırlandırıldığı öğrenildi.
(02/037) Cezası Bitmesine Rağmen Tahliye Edilmeyen Mahpuslar…
2 Şubat 2021 tarihinde basında yer alan haberlerde, Türkiye genelindeki çeşitli cezaevlerinde tutulan ve cezaları bitmiş olan 13 mahpusun 29 Aralık 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan “Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri İle Hükümlülerin Değerlendirmesine Dair Yönetmelik” gerekçesiyle tahliye edilmedikleri iddia edildi.
Tahliye edilmeyen mahpuslar:
- Adnan Hamo (Balıkesir L Tipi Cezaevi),
- Sadık Özbay (Diyarbakır D Tipi Cezaevi),
- Ebedin Aktaş (Mersin Tarsus 1 Nolu T Tipi Cezaevi),
- Fesih Tekin (Mersin Tarsus 1 Nolu T Tipi Cezaevi),
- Didar Bozan (Ankara Şakran Kadın Cezaevi),
- Merve İşleyici (Ankara Şakran Kadın Cezaevi),
- Ceylan Bozkurt (Ankara Şakran Kadın Cezaevi),
- Yakup Vadi (Düzce Cezaevi),
- Vedat Turgut (Düzce Cezaevi),
- Özcan Sönmez (Batman Beşiri T Tipi Cezaevi),
- Zınar Demir (Osmaniye 2 Nolu T Tipi Cezaevi),
- Nurşen Tekin (Mersin Tarsus Kadın Kapalı Cezaevi),
- Şahin Gegez (Balıkesir Burhaniye T Tipi Cezaevi).
(02/038) İstanbul’daki Eylemlere Yönelik Müdahaleler Sırasında Polisin İşkence ve Kötü Muamelesine Maruz Kalan Kişiler…
2 Şubat 2021 tarihinde basında İstanbul’da Boğaziçi Üniversitesi’ndeki eylemlere yönelik polis müdahalelerini protesto etmek için yapılan eylemlere yönelik polis müdahalesi sırasında gözaltına alınanların, gözaltına alınırken ve gözaltında fiziksel ve sözlü şiddete maruz kaldığı en az 1 kadının taciz edildiği öğrenildi. Ayrıca 1 gazetecinin de polisin kullandığı plastik mermi sonucu yüzünden yaralandığı öğrenildi.
K. Ç. maruz kaldığı fiziksel şiddet ve taciz ile ilgili basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Arkamda 4 çevik kuvvet polisi bulunuyordu. Çember altında bulunduğum sırada kalçam iki kere sıkıldı. Fark ettiğim anda arkamı döndüğümde yalnızca 4 çevik kuvvet polisi olduğunu gördüm, onlara tepki göstererek uzaklaşmalarını söyledim (… ) Gözaltı aracına sokulmak üzere sağ kolum çevrilerek ve sürüklenerek araca yüz üstü yapıştırıldım. Bu sırada sağ kolumda olan polis iki bacağımı açarak tek bacağı ile özel bölgeme bastırarak ters kelepçe yapmaya çalıştı. Yanımdaki kadın arkadaşım tepki göstererek bacağını oradan çekmesini söyledi. Ters kelepçe yapılıp gözaltı aracına sokuldum.”
E. E. şunları belirtti: “Trafiğin işlek olduğu bir caddede saldırıya uğradığımız için birçoğumuz ezilme tehlikesi yaşadık. Gözaltılar yapılırken ise her bir öğrencinin üzerine en az 10 polis çullandı. Bir arkadaşımızın ayağı çatladı. Bir arkadaşımızın çenesi yerinden çıktı ve bir arkadaşımız ise kafasına aldığı darp nedeniyle travma geçirdi.”
Şeyma Çopur şunları belirtti: “Durakta beklerken polislerin zorba tavrıyla karşılaştık. Herhangi bir anons olmadı, polis amiri koşarak geldi ve bir arkadaşımızı itti, ‘aşağı bakın’ dedi. Direkt gözaltına alındık (…) Zaten hepimiz ters kelepçe ile gözaltına alındık. Fiziki ve sözlü olarak taciz edildik. Bir sürü küfür edildi. ‘Biz devletiz, burada size neler yapacağımızı biliyor musunuz?’ gibi sözler söylediler. Fiziki olarak erkek arkadaşlarımızın yumurtalıkları sıkıldı. Ters kelepçe gözaltı sürecinde devam etti. Bir arkadaşımızın bileği çok fazla morarmasına rağmen gevşetilmedi. Polis bir arkadaşımızın çenesini yerinden çıkardı. Araç içinde de darp edildik. Benim vücudumun çeşitli yerlerinde ezilme ve morluklar var.”
Batuhan Çotur şunları belirtti: “Polisler gözaltına alırken sözlü taciz etti ve fiziksel şiddet kullandı. Yumruk atıp yerde sürüklediler. Ters kelepçe işkencesi uygulayarak araca bindirdiler. Gözaltı aracında hem sözlü taciz hem fiziksel işkence uygulanmaya devam edildi.”
Rıdvan Gezer şunları belirtti: “Polisler beni ve yanımdaki arkadaşları gözaltına almaya çalışırken ilk önce ters kelepçe yapmaya çalıştı. Daha sonra ters kelepçe yapamayan polisler maskelerimizi almaya çalışıp iterek ve sürükleyerek araca bindirmeye çalıştı. Birçok arkadaşımıza bu sırada tekme ve yumruk atıldı. Daha sonra araca kelepçesiz bindirildiğim için ve araç içinde ters kelepçeye direndiğimiz için yeniden dışarı sürüklendim ve ters kelepçe işkencesi bu sefer de dışarıda uygulandı. Bu sırada başka bir araca götürüldüm ve arkamdan bir polis gelip beni yumruklamaya başladı. Daha sonra ise başka bir arkadaşımı yanıma getirip üstüme attı. Bu sırada aracın arkasından cop alan polis ikimize de vurmaya başladı. Ben ters kelepçeli olduğum için kafamı koruyamadım ve en az iki defa kafama copla darbe aldım.”
Elif Üçerli şunları belirtti: “Akşam saat 16.30 gibi gözaltına alındık, sabah 05.00’e kadar otobüste bekletildik. Ortamın kendisi zaten işkenceydi. Kaba dayak hep vardı, hâlâ omuzlarım ağrıyor. Benim tansiyonum çıktı, uzun süre inmedi. Telefonları tutanaksız almaya çalıştılar.”
Tanya Kara şunları belirtti: “İşkence ile gözaltına aldılar. Yolda yürürken gözaltına alındık. Bütün sokaklar tutulmuştu. Arkadaşlarımızı yerlerde sürüklediler, yere yatırıp ters kelepçe yaptılar. Dört-beş polis ayaklarıyla üzerimize bastı. Kafasına ciddi darbeler alan arkadaşlarımız var. Hakaret ettiler, ‘Bizim yüzümüzü unutmayın’ diye tehdit ettiler. Kadın arkadaşlara özellikle sert davrandılar. Kadınların saçlarını çektiler, tekmeleyerek yerlerde gözaltına aldılar. Bebek’te gözaltına alınan bir arkadaşımızın vajinasına tekmeler atıldı.”
Caner Delisu şunları belirtti: “Gözaltıların olduğu araca cop soktular ve copla bir arkadaşımızın kafasına da dahil olmak üzere vurdular. Sözlü olarak tehditler oldu, ‘sizi bitireceğiz’ diye tehdit ettiler. Ters kelepçeyi reddettiğimizde kafamızı arabaya vurdular. Hastane önünde yaptılar bunu. Ses çıkardığımızda içeri gelip sözlü hakaretlerde bulundular, ‘Siz teröristsiniz’ dediler. Doktor odasına girmeden bacağımı tekmelediler.”
(02/039) İzmir’deki Eyleme Yönelik Müdahaleler Sırasında Polisin İşkence ve Kötü Muamelesine Maruz Kalan Kişiler…
2 Şubat 2021 tarihinde basında İzmir’de Boğaziçi Üniversitesi’ndeki eylemlere yönelik polis müdahalelerini ve LGBTİQ’lara yönelik ayrımcılığı protesto etmek için yapılan eylemlere yönelik polis müdahalesi sırasında gözaltına alınan kişilerin gözaltına alınırken ve gözaltında polisin işkence ve kötü muamelesine maruz kaldığı öğrenildi.
Berke Avcı basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Üzerime 7-8 polis geldi ve çekiştirmeye başladılar, beni yere düşüremeyince bir polis telsiz ile kafama vurdu ve telsiz parçalandı. Daha sonra polis sayısı artınca beni yüz üstü yere yatırdılar. Ellerimi belime çekip ters kelepçe yapmaya çalıştıkları sırada direndim. Ellerimi arkaya alamayınca 1 polis karnıma, 1 polis de kafama tekme atmaya başladı. Ben kalkmaya çalışırken biraz yerden yükseldiğim zaman polisin biri ayağı ile kafamın üstüne çıkarak tüm ağırlığını kafama verdi ve bir süre tek ayak üstünde kafamda kaldı. Tekrar yere indirdikleri zaman başka bir polis topuğu ile elime bastırdı. Daha sonra elimi belime götüremedikleri ve ters kelepçe yapamadıkları için bir polisin elimi kırmaya çalıştığını fark edince direnmeyi bıraktım ve elimi belime götürmelerine izin verdim. Üzerimde mont ve çanta olduğu için polis elimi belime götürse de plastik kelepçeyi takamadı. Ve bu yüzden kolumu iyice zorladılar (…) Araca bindiğim zaman bütün arkadaşlarım ters kelepçeliydi ve içeride birçok arkadaşım saçlarından çekilerek, üzerine oturularak, tekme atılarak darp ediliyordu.”
Zilan Tayboğa şunları belirtti: “Ters kelepçe ile gözaltına alındım. Bir erkek polis diziyle sırtıma bastı. Başka bir erkek poliste saçımı çekip kafamı yere vurdu. Kafamı yere vurdukları sırada dudağım patladı ve kanadı. (…) Gözaltı aracının içinde de darp etmeye devam ettiler.”
(02/040) Adana’da Bekçilerin Fiziksel Şiddetine Maruz Kalan Kişiler…
2 Şubat 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, 30 Ocak 2021 tarihinde Adana’nın Seyhan ilçesinde V. İ. İsimli bir çocuğun bekçiler tarafından fiziksel şiddet kullanılarak ve ters kelepçelenerek gözaltın alındığı öğrenildi. Olay üzerine V. İ.’nin ailesi ve çevrede bulunan kişiler ile bekçiler arasında tartışma çıktığı ve tartışma sonucu bekçilerin havaya ateş açtığı öğrenildi.
Gözaltına alınan V. İ, annesi ve ablasının aynı gün içinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldığı bildirildi.
(02/041) İstanbul’da Polisin Ajanlık Dayatmasına Maruz Kalan Kişiler…
2 Şubat 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, 28 Ocak 2021 tarihinde İstanbul’da gözaltına alınarak Eyüp Karakolu’na götürülen Halkların Demokratik Partisi (HDP) üyesi Sinan Alabakır’ın polisin ajanlık dayatmasına maruz kaldığı öğrenildi.
2 Şubat 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, 26 Ocak 2021 tarihinde İstanbul’da gözaltına alınan HDP üyesi Gülay Alabukan’ın götürüldüğü Sancaktepe Karakolu’nda polisin ajanlık dayatmasına maruz kaldığı öğrenildi.
(02/042) İstanbul, Ankara ve İzmir’de Eylemlere Polis Müdahalesi…
Boğaziçi Üniversitesi’ne Cumhurbaşkanı tarafından atanan rektörü ve 30 Ocak 2021 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi 2 kişinin tutuklanmasını protesto etmek için 2 Şubat 2021 tarihinde İstanbul’da yapılan eylemlerde gözaltına alınan toplam 108 kişiden 98’si 2 Şubat 2021 tarihinde serbest bırakıldı. 10 kişi (Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu [SGDF] merkez yürütme kurulu üyesi Hivda Selen, SGDF üyeleri Azze Deniz Akşer, Alev Özkiraz, Ezilenlerin Sosyalist Partisi [ESP] İstanbul İl Yöneticileri Gamze Toprak ve Vedat Çınar Altan, ESP üyeleri Ela Deniz Albayrak ve Hıdır Yılmaz, Devrimci Öğrenci Birliği [DÖB] üyesi Muhammed Hizmetçi, Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi [SYKP] üyesi Ulaş Bedri Çelik, Ramazan Özdemir) ise 2 Şubat 2021 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından ev hapsi tedbiri ile serbest bırakıldı.
Aynı gerekçeyle 2 Şubat 2021 tarihinde Ankara’da Çankaya Belediyesi önünde yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesi sonucu fiziksel şiddet kullanılarak gözaltına alınan 83 kişi 3 Şubat 2021 tarihinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
Aynı gerekçeyle 3 Şubat 2021 tarihinde İzmir Emek ve Demokrasi Güçleri ile İzmir Üniversite Dayanışması tarafından Türkan Saylan Kültür Merkezi önünde yapılmak istenen basın açıklaması öncesinde polis açıklama için toplananlara biber gazı, plastik mermi ve cop kullanarak müdahale etti ve fiziksel şiddet kullanarak çok sayıda kişiyi gözaltına aldı. Polisin haber takibi yapan gazetecileri de engellediği öğrenildi. Daha sonra Gündoğdu Meydanı’nda bir araya gelen kişilere de müdahale eden polis çok sayıda kişiyi yere yatırıp ters kelepçe uygulayarak gözaltına aldı. Müdahalelerde gözaltına alınan kişi sayısının en az 45 olduğu öğrenildi.
(02/043) İzmir’de Eyleme Polis Müdahalesi…
İşten atılan PTT çalışanları tarafından 2 Şubat 2021 tarihinde İzmir’deki PTT Genel Müdürlüğü önünde yapılmak istenen basın açıklamasına polis tarafından izin verilmedi.
(02/044) Ankara’da Tutuklanan HDP Yöneticileri…
Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında 6 ilde düzenlenen operasyonlarda gözaltına alınan HDP üye ve yöneticisi 9 kişiden 2’si (HDP merkez yürütme kurulu üyesi Sevim Akdağ ve HDP eski merkez yürütme kurulu üyesi Hülya Ertaş) 3 Şubat 2021 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandı. 7 kişi (Narin Dönmez, Berat Kıran, Nurullah Özgün, Cengiz Fidan, Rabia Şevin Sarıbulak, Ömer Almaç ve Ramazan Toktaşer) ise ev hapsi şartıyla serbest bırakıldı.
(02/045) Bayburt’ta Gazetecinin Yargılandığı Dava…
Mezopotamya Ajansı Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ferhat Çelik hakkında yayınlanan “Bayburt’ta tutukluların yemeklerine böcek konuluyor” başlıklı haber gerekçe gösterilerek Bayburt Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 2 Şubat 2021 tarihinde başlandı.
Mahkeme ilk duruşmada kararını açıklayarak Ferhat Çelik’in beraatına karar verdi.
(02/046) Diyarbakır’da Yargılanan Polis Memuru…
Şahin Öner, 10 Şubat 2013 tarihinde Diyarbakır’da PKK lideri Abdullah Öcalan’ın Türkiye’ye getirilişinin yıldönümü ile ilgili düzenlenen protesto gösterileri sırasında polis zırhlı aracının çarpması sonucu hayatını kaybetmişti. Zırhlı aracın sürücüsü polis memuru S. K. hakkında ‘kasten öldürme’ iddiasıyla Diyarbakır 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 2 Şubat 2021 tarihinde devam edildi.
Mahkeme eksik hususların giderilmesi için duruşmayı 27 Mayıs 2021 tarihine erteledi.
(02/047) Şırnak’ta Yargılanan Uzman Çavuş…
Aslan A. isimli uzman çavuş hakkında bir çocuğa cinsel istismarda bulunduğu iddiasıyla Şırnak Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 2 Şubat 2021 tarihinde görüldü.
Mahkeme Aslan A.’yı ‘cinsel istismar’ suçundan 2 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırdı.
(02/048) Boğaziçi Üniversitesi’nde Kapatılan Öğrenci Kulübü…
2 Şubat 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, Boğaziçi Üniversitesi LGBTİ Çalışmaları Aday Kulübü’nün adaylık statüsünün rektörlüğün kararı ile kaldırılarak kapatıldığı öğrenildi.
LGBTİ Çalışmaları Aday Kulübü’nün kapatılması ile ilgili sosyal medya paylaşımında Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun şunları belirtti: “Kutsal değerlerimizi ayaklar altına almaya çalışanlara karşı üniversite yönetimi meşru bir tasarrufta bulunmuştur.”
(02/049) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İl…
Van Valiliği 2 Şubat 2021 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde gösteri yürüyüşü ve açık hava toplantılarını 3 Şubat 2021 itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı. Bu karar ile Van’da 21 Kasım 2016 tarihinden bu yana uygulanan eylem ve etkinlik yasağı kesintisiz 1549 güne uzatılmış oldu.
(02/050) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
https://www.cumhuriyet.com.tr, http://www.krttv.com.tr, https://t24.com.tr internet sitesinde yer alan Burak ve Bilal Erdoğan’ın arkadaşlarının aldığı ihalelere ilişkin haberlere İstanbul Anadolu 3. Sulh Ceza Hakimliği’nin 1 Şubat 2021 tarihli kararı ile kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
(02/051) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
2 Şubat 2021 tarihinde Kayseri merkezli bir soruşturma kapsamında 3 ilde düzenlenen operasyonlarda 15 kişi gözaltına alındı.
2 Şubat 2021 tarihinde Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında aralarında muvazzaf askerlerin de olduğu 294 kişi hakkında gözaltı kararı verildi. Bu kişilerin yakalanması için 42 ilde operasyonlar yapıldığı öğrenildi.
(02/052) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
Eski Korgeneral Metin İyidil, eski korgeneral Abdullah Barutçu, eski Tümgeneral Hamza Koçyiğit hakkında Ankara 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 2 Şubat 2021 tarihinde görüldü. Mahkeme ‘anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım etme’ suçundan Metin İyidil, Hamza Koçyiğit ve Abdullah Barutcu’yu ayrı ayrı 12 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme ayrıca Abdullah Barutçu’nun hükümle birlikte tutuklanmasına karar verdi.
(02/054) Covid-19 Salgını…
Sağlık Bakanlığı, 2 Şubat 2021 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 120 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 630 hastanın tespit edildiğini açıkladı. Açıklamada ayrıca günlük vaka sayısının 7.795 olduğu belirtildi.
Buna göre 2 Şubat 2021 itibarıyla resmi açıklamalara göre salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 26.237, vaka sayısı ise 2.492.977 oldu.
2 Şubat 2021 tarihinde İstanbul’da diş hekimi Şerif Giray Deneçli Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.