Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
26 Mart 2021 Günlük İnsan Hakları Raporu
(03/303) Kocaeli’de Cinsel Yönelimi Nedeniyle Şiddete Maruz Kalan Engelli Kişi…
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, 22 Mart 2021 tarihinde Kocaeli’de işitme engelli bir kişinin cinsel yönelimi nedeniyle fiziksel şiddete maruz kaldığı ve şiddet görüntülerinin homofobik nefret söylemi ile sosyal medyada paylaşıldığı öğrenildi.
Haberlerde konuyla ilgili olarak, 3 kişinin (Fırat K., E. M. ve M. A.) gözaltına alındığı, 1 kişinin (Fırat K.) ‘kasten adam öldürmeye teşebbüs’, ‘kişiyi hürriyetinden yoksun kılma’, ‘özel hayatın gizliliğini ihlal’ ve ‘kişisel verileri hukuka aykırı bir şekilde yayma’ gerekçesiyle tutuklandığı bildirildi.
(03/304) Cezaevinde İşkence ve Kötü Muamele…
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevi’nde mahpusların infaz koruma memurlarının fiziksel şiddetine maruz kaldıkları, buna tepki gösteren 2 mahpusun (Hemdüsena Ada ve soyadı öğrenilemeyen Mirxan) fiziksel şiddete maruz kaldıkları ve tek kişilik hücrelere konuldukları öğrenildi.
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kırıkkale F Tipi Cezaevi’nden İzmir Kırıklar 2 Nolu F Tipi Cezaevi’ne 9 Mart 2021 tarihinde istek ve iradesi dışında sevk edilen Gökhan Gündüz isimli hasta mahpusun, cezaevi girişinde fiziksel şiddet kullanılarak çıplak aramaya maruz bırakıldığı öğrenildi. Gökhan Gündüz’ün o tarihten bu yana tek kişilik hücrede tutulduğu bildirildi.
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, İstanbul Silivri 5 Nolu Cezaevi’nde tutulan 200 mahpus hakkında, kantin fiyatlarını protesto ettikleri gerekçesiyle disiplin soruşturması başlatıldığı öğrenildi.
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, 100’ü aşkın mahpusun Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nden Diyarbakır 1 ve 2 Nolu Yüksek Güvenlikli cezaevlerine istek ve iradeleri dışında sevk edildikleri; sevk edilen mahpusların kişisel eşyalarına el konulduğu ve 11 günlük hücre cezası verildiği öğrenildi.
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bayburt M Tipi Kapalı Cezaevi’nde Newroz kutlaması yapan mahpusların gardiyanların sözlü ve fiziksel şiddetine maruz kaldıkları, ayrıca haklarında ‘slogan atma’ gerekçesiyle disiplin soruşturması başlatıldığı öğrenildi.
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, Van F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Botan Timur isimli mahpusa ailesi tarafından gönderilen kıyafetlerin ‘yasak’ olduğu gerekçesiyle cezaevi idaresi tarafından verilmediği öğrenildi.
(03/305) Cezaevinde Ajanlık Dayatmasına Maruz Kalan Kişi…
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan Kemal Hüseyin isimli mahpusun kendilerini istihbaratçı olarak tanıtan 3 kişi tarafından ajanlığa zorlandığı öğrenildi.
(03/306) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusu…
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, İmralı Yüksek Güvenlik F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan, Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş’ın ailelerinin telefon görüşmesi yapmak üzere Cumhuriyet Başsavcılıklarına çağrıldıkları öğrenildi. Abdullah Öcalan ile kardeşi Mehmet Öcalan arasındaki telefon görüşmesinin çok kısa süre sonra kesintiye uğradığı; Hamili Yıldırım’ın görüşmesinin de kısa sürdüğü, Veysi Aktaş ile Ömer Hayri Konar’ın cezaevindeki tecrit koşullarını protesto etmek için görüşmeye katılmadıkları bildirildi.
(03/307) İstanbul’da Gözaltında İşkence ve Kötü Muamele…
Boğaziçi Üniversitesi’ne rektör atanmasını protesto eylemleri sırasında 25 Mart 2021 tarihinde kampüs içinde gözaltına alınan 12 öğrencinin, Covid-19 testi için götürüldükleri hastanede kelepçeli muayeneye karşı çıktıkları gerekçesiyle işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldıkları, 1 öğrencinin burnunun kırıldığı öğrenildi.
(03/308) Bingöl’de Askerlerin Fiziksel ve Sözlü Şiddetine Maruz Kalan Kişiler…
24 ve 25 Mart 2021 tarihlerinde, Bingöl’ün Karlıova ilçesine bağlı Karahamzan köyünün 21 Mart 2021 tarihinde yapılan Newroz kutlaması gerekçesiyle askerler tarafından basıldığı, köy meydanına toplanan ve aralarında 11 yaşında bir çocuğun da olduğu kişilerin askerlerin fiziksel ve sözlü şiddetine maruz kaldıkları öğrenildi.
(03/309) Urfa’da Eyleme Polis Müdahalesi…
14 Haziran 2018 tarihinde Urfa’nın Suruç ilçesinde Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) milletvekili adayı İbrahim Halil Yıldız ve korumaları ile esnaf arasında yaşanan tartışma sonrasında eşi Hacı Esvet Şenyaşar ile oğulları Adil ve Celal Şenyaşar öldürülen Emine Şenyaşar ve oğlu Ferit Şenyaşar, Urfa Adliyesi önünde yaptıkları adalet nöbeti eyleminin 17. gününde, 25 Mart 2021 tarihinde gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesinin ‘2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet’ olduğu öğrenildi. Polisin gazetecilerin görüntü almasını engellediği ve gazetecilere GBT uygulaması yaptığı bildirildi. Emine Şenyaşar ve Ferit Şenyaşar aynı gün içinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(03/310) Boğaziçi Üniversitesi’ne Rektör Atanmasını Protesto Eylemlerine Müdahaleler…
Boğaziçi Üniversitesi’ne Cumhurbaşkanı tarafından rektör atanmasını protesto etmek için 1 Şubat 2021 tarihinde yapılan basın açıklamasında ”LGBTİ+ bayrağı taşıdığı” gerekçesiyle hakkında disiplin soruşturması başlatılan 1 öğrenciye destek olmak amacıyla 25 Mart 2021 tarihinde Kuzey Kampüs’e girmek isteyen 4 öğrenci, LGBTİ+ bayrağı taşıdıkları gerekçesiyle polis tarafından gözaltına alındı. Kuzey Kampüs’te boykot için bir araya gelen öğrencilere müdahale eden polis 8 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
26 Mart 2021 tarihinde Çağlayan’da bulunan İstanbul Adliyesi önünde gözaltına alınan öğrencilerle ilgili yapılmak istenen basın açıklamasına müdahale eden polis en az 60 kişiyi işkence ve kötü muameleyle, ters kelepçe uygulayarak gözaltına aldı. Öğrencilerle görüşmek için İstanbul Emniyet Müdürlüğü’ne giden avukatların içeri alınmadığı öğrenildi.
(03/311) Newroz Kutlamalarına Yönelik Engellemeler ve Müdahaleler…
21 Mart 2021 tarihinde Urfa’da yapılan Newroz kutlamasında ‘örgüt propagandası’ yaptıkları iddiasıyla gözaltına alınan 8 kişiden 1 çocuk (M. T. Ç.) 25 Mart 2021 tarihinde yurtdışına çıkış yasağı şartıyla serbest bırakıldı. 7 kişi (Abdulkadir Avul, Gül Akat, Zeliha Kaya, Meryem Özdemir, Yeter Türkmen, Perihan Yıldırım, İbrahim Demir) 24 Mart 2021 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından yurt dışına çıkış yasağı ve adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı.
(03/312) Bingöl’de Gözaltına Alınan Kişiler…
25 Mart 2021 tarihinde, Bingöl’ün Karlıova ilçesine bağlı Karahamzan köyünün askerler tarafından basılmasını telefonları ile görüntüledikleri gerekçesiyle 3 kişi (Gülbahar Öge, Mehmet Üzen ve Tahir Üzen) gözaltına alındı. Gözaltına alınan 3 kişinin telefonlarındaki görüntüler silindikten sonra serbest bırakıldıkları öğrenildi.
(03/313) Malatya’da Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçesiyle Gözaltına Alınan EMEP Yöneticisi…
Emek Partisi Malatya İl Disiplin Kurulu üyesi Hasan Bali, 25 Mart 2021 tarihinde sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle gözaltına alındı. Hasan Bali aynı gün içinde sevk edildiği mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(03/314) Batman’da Gözaltına Alınan Kişiler…
19 Mart 2021 tarihinde Batman’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 8 kişiden 4’ü (Rıdvan İmir, Mehmet Faruk Ekin, Mehmet Öztekin, Suat Keskin) 25 Mart 2021 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından ‘örgüt propagandası yapmak’ iddiasıyla tutuklandı. 4 kişi ise (Mervan Tan, Ömer Ekinci, Mervan Şanlı, Mehmet Hilmi Beyazköy) serbest bırakıldı.
(03/315) Batman’da Gözaltına Alınan Kişiler…
20 Mart 2021 tarihinde Batman’da yapılan ev baskınlarında, Mardin’in Dargeçit ilçesinde çıkan çatışmada yaşamını yitiren HPG militanı Medeni Oğuz’un 11 Mart 2021 tarihinde düzenlenen cenazesine katıldıkları gerekçesiyle gözaltına alınan 4 kişi (Harun Oğuz, Abdulsamed Oğuz, Ayfer Oğuz ve Yasemin Oğuz) 25 Mart 2021 tarihinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(03/316) Mardin Merkezli Bir Soruşturma Kapsamında Gözaltına Alınan HDP Yöneticileri ve Meslek Odası Temsilcisi…
20 Mart 2021 tarihinde Demokratik Toplum Kongresi’ne (DTK) yönelik Mardin merkezli bir soruşturma kapsamında gözaltına alınan aralarında HDP yöneticileri ile meslek odası temsilcisinin de olduğu 26 kişiden 4’ü (Mehmet Selim Aydoğdu, Fırat Küçükaslan, Behram Atalan ve Fehmi Kılıç) adli kontrol şartıyla, 1 kişi (Emira Er) ise savcılıktaki ifade işlemlerinin ardından 25 Mart 2021 tarihinde serbest bırakıldı. 16 kişi 22 Mart 2021 tarihinde serbest bırakılmıştı, 1 kişi halen gözaltında.
(03/317) Diyarbakır’da Rosa Kadın Derneği Kurucu Üyesinin Yargılandığı Dava…
Rosa Kadın Derneği kurucu üyesi ve 24. dönem milletvekili Ayla Akat Ata hakkında Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 25 Mart 2021 tarihinde devam edildi. Ayla Akat Ata duruşmaya tutulduğu cezaevinden SEGBİS aracılığıyla katıldı.
Mahkeme davanın, Kobanê soruşturmaları kapsamında Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davayla birleştirilmesi talebinin cevabının beklenmesine, gizli tanıkların mahkeme huzurunda dinlenmesi için Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’ne müzekkere yazılmasına karar vererek duruşmayı 9 Eylül 2021 tarihine erteledi.
Ayla Akat Ata 25 Eylül 2020 tarihinde Ankara merkezli Kobanê soruşturması kapsamında gözaltına alınmış, 2 Ekim 2020 tarihinde tutuklanmıştı.
(03/318) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Hakkında Açılan Dava…
Cumartesi Anneleri’nin Galatasaray Meydanı’nda 700. buluşmasına yönelik polis müdahalesi sonucu gözaltına alınan ve aralarında Cumartesi Anneleri ile hak savunucularının olduğu 46 kişi hakkında İstanbul 21. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 25 Mart 2021 tarihinde başlandı.
İddianamede 46 kişinin ‘2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etme’ suçundan cezalandırılması istenmektedir.
Savunmaların ardından mahkeme avukatların derhal beraat kararını reddetti, eksik ifadelerin alınması için duruşmayı 12 Temmuz 2021 tarihine erteledi.
Cumartesi Anneleri zorla kaybedilen yakınlarının akıbetini sormak için her hafta gerçekleştirdiği buluşmaların 25 Ağustos 2018 tarihinde yapılacak 700.’sü Beyoğlu Kaymakamlığı tarafından yasaklanmış, Galatasaray Meydanı’nda toplananlara müdahale eden polis 46 kişiyi gözaltına almıştı.
(03/319) Hrant Dink Cinayeti Davası…
Agos gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesinde ihmali ve sorumluluğu bulunan emniyet, istihbarat ve jandarma görevlilerinin aralarında bulunduğu 77 kişi hakkında İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 26 Mart 2021 tarihinde görüldü.
Mahkeme 2 kişiyi ağırlaştırılmış müebbet, 4 kişiyi de müebbet hapis cezası olmak üzere 26 kişiyi çeşitli suçlardan hapis cezaları ile cezalandırdı. ‘Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs’ suçundan Yavuz Karakaya ve Muharrem Demirkale’nin müebbet; ‘başkasını araç olarak kullanmak suretiyle öldürmek’ suçundan Ali Fuat Yılmazer ve Ramazan Akyürek’in ağırlaştırılmış müebbet, Muharrem Demirkale’nin müebbet, Okan Şimşek, Gazi Günay ve Veysal Şahin’in ayrı ayrı 25 yıl, Yavuz Karakaya’nın 12 yıl 6 ay; ‘örgüt üyesi olmak’ suçundan Ercan Gün’ün 10 yıl, Mehmet Ali Özkılıç ve Yakup Kurtaran’ın ayrı ayrı 7 yıl 6 ay, Özkan Mumcu’nun 7 yıl, Metin Balta’nın 6 yıl 8 ay, Abdullah Dinç ve Ahmet Faruk Aydoğdu’nun ayrı ayrı 6 yıl 3 ay; ‘örgüt içinde hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek’ suçundan Şükrü Yıldız’ın 3 yıl 9 ay; ‘kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi’ suçundan Osman Gülbel’in 16 yıl 8 ay, Mehmet Ayhan, Faruk Sarı, Hasan Durmuşoğlu, Volkan Şahin ve Onur Karakaya’nın 12 yıl 6 ay; ‘insan öldürme suçuna yardım etme’ suçundan Bekir Yokuş’un 10 yıl; ‘resmi belgeyi yok etmek’ suçundan Önder Araz, Faruk Sarı, Mehmet Ayhan, Onur Karakaya ve Mehmet Uçar’ın ayrı ayrı 3 yıl 9 ay, Okan Şimşek, Veysal Şahin ve Gazi Günay’ın ayrı ayrı 3 yıl 4 ay; ‘resmi belgede sahtecilik’ suçundan Ramazan Akyürek’in 5 yıl 7 ay 15 gün, Metin Yıldız ile Ali Öz’ün ayrı ayrı 3 yıl 4 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verdi.
Mahkeme eski İstihbarat Daire Başkanı Sabri Uzun ve dönemin İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah’ın da aralarında olduğu 37 kişinin beraatına hükmetti. Mahkeme Fethullah Gülen, Zekeriya Öz, Ekrem Dumanlı, Metin Canbay, Yunus Yazar, Faruk Mercan, Adem Yavuz Arslan, Halil İbrahim Koca, Yılmaz Angın, Mehmet Akif Yılmaz, Ömer Faruk Kartın, Coşgun Çakar ve Serkan Şahan hakkında haklarındaki yakalama kararına karşın bulunamadıkları gerekçesiyle dosyalarının ayrılmasına karar verdi. Sanıklardan Şeref Ateş yargılama sürerken öldüğü için hakkındaki tüm suçlamaların düşürülmesine karar veren mahkeme tutuklu 6 sanığın tutukluluğunun devamına, 6 sanığın da hüküm gereği tutuklanmasına hükmetti.
(03/320) Belediye Başkanı Hakkında Açılan Soruşturma…
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 25 Mart 2021 tarihinde sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Bilecik Belediyesi tarafından kentteki panolara asılan “İstanbul Sözleşmesi Yaşatır” başlıklı afişlerin, “…okulda öğretmenin, karakolda polisin (…) şiddetinden korur” ifadeleri gerekçesiyle, yapılan suç duyurusu sonucu kaldırıldığını ve Belediye Başkanı Semih Şahin hakkında soruşturma başlatıldığını duyurdu.
(03/321) AYM’nin Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Kararı…
25 Mart 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden, 2016 yılında HDP İstanbul il binasının polisler tarafından basılması, İstanbul il Eş Başkanları ile il yöneticilerinin gözaltına alınıp tutuklanması ile ilgili Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvuruların sonuçlandığı öğrenildi. AYM, 8 kişi bakımından (il yöneticileri Mehmet Tayyip Arslan, Muhittin Arslanboğa, Ramazan Çetinçakmak, Süleyman Başer, Süleyman Özcan, Feremez Erkan, Ayşe Karadağ ve il Eş Başkanı Aysel Güzel) tutuklamanın hukuki olmaması nedeniyle Anayasa’nın 19. maddesinde ifade edilen kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine, 8 kişiye ayrı ayrı 40 bin Türk Lirası tazminat ödenmesine hükmetti. Mahkeme 3 kişi (Kasım Oba, Ali İpekli ve Doğan Erbaş) yönünden tutuklamanın hukuki olması nedeniyle hak ihlali bulunmadığına karar verdi.
(03/322) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Elazığ Milletvekili Tolga Ağar’ın cinsel saldırısına maruz kaldığı ve intihar ettiği iddia edilen Kırgız gazeteci Yeldana Kaharman ile ilgili haberlerin engellenmesine ilişkin 97 internet sitesinde yer alan haber ve içeriğe erişim, kişilik hakları ihlali gerekçesiyle, Elazığ 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 24 Mart 2021 tarihli kararıyla engellendi.
(03/323) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
17 ve 24 Mart 2021 tarihlerinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde gözaltına alınan 2 kişi 25 Mart 2021 tarihinde Türkiye’ye getirildi.
(03/324) Covid-19 Salgını…
Sağlık Bakanlığı, 25 Mart 2021 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 157 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 1.210 hastanın tespit edildiğini açıkladı. Açıklamada ayrıca günlük vaka sayısının 28.731 olduğu belirtildi.
Buna göre 25 Mart 2021 itibarıyla resmi açıklamalara göre salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 30.619 vaka sayısı ise 3.120.013 oldu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.