Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
28– 30 Ocak 2023 Günlük İnsan Hakları Raporu
(01/219) İzmir’de Mültecinin Şüpheli Ölümü…
28 Ocak 2023 tarihinde İzmir’in Bornova ilçesinde Suriye vatandaşı İbrahim El A. isimli bir kişinin oturduğu evde elleri plastik kelepçe ile bağlı asılı halde ölü bulunduğu öğrenildi.
(01/220) Urfa’da Yaşamını Yitiren Suriye Vatandaşı…
28 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerde, 25 Ocak 2023 tarihinde Suriye’nin Serêkaniyê bölgesinden Türkiye’ye girmeye çalışan Memdoh Ehmed El Mûsa isimli Suriye vatandaşı bir kişinin sınırda görevli Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) birimlerinin açtığı ateş sonucu yaşamın yitirdiği iddia edildi.
(01/221) Operasyonlar ve Saldırılar…
24 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, 27 Ekim 2022 tarihinde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içindeki Metina bölgesinde TSK birimleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 4 militanın öldüğü öğrenildi.
(01/222) Sivas’ta Saldırıya Uğrayan Ziraat Odası Yöneticisi…
26 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Sivas Ziraat Odası Genel Sekreteri Bekir Yıldız’ın evinin önünde kimliği belirsiz kişilerin saldırısına uğradığı ve saldırı sonucu başından ve vücudunun çeşitli yerlerinden yaralandığı öğrenildi.
(01/223) İstanbul’da Polisin Ajanlık Dayatmasına Maruz Kalan HDP Yöneticileri…
28 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Esenyurt ilçe yöneticileri Hicran Yıldız ve Muhammed Baran’ın polisin ajanlık dayatmasına maruz kaldığı öğrenildi. İddialar ile ilgili 28 Ocak 2023 tarihinde HDP İstanbul il binasında düzenlenen basın toplantısında Esenyurt İlçe Eş Başkanı şunları belirtti: “Resmi olmayan yol ve yöntemlerle telefonlarla arayıp bir yöneticimize kardeşiyle ilgili konuşmak istediklerini söyleyerek, bir diğer yöneticimizi de ‘sohbet etmek istiyoruz’ denilerek, karakola çağrılmışlardır. Gitmemesi üzerine evine gidilmiştir. Ayrıca yöneticilerimizin eşleri dahi aranmış, 6 yaşındaki çocuk üzerinden tehdit edilmişlerdir.”
(01/224) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
26 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kütahya Cezaevi’nde mahpuslara düzenli su verilmediği öğrenildi.
27 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır Kadın Cezaevi’nde güvenlik kameralarının mahpusların yattığı odaları ve banyoyu görecek şekilde yerleştirildiği, mahpusların hastaneye ve mahkemeye götürülürken çifte kelepçe ve çıplak arama dayatmasına maruz kaldığı, görüş için gelen mahpus yakınlarının da çıplak arama dayatmasına maruz kaldığı ve buna itiraz edenler hakkında görüş hakkından mahrum bırakma cezası verildiği, cezaevine Kürtçe yayınlanan Xwebûn gazetesinin alınmadığı, mahpuslara 2 ayda sadece 10 kitap verildiği, mahpusların sohbet ve sportif haklarının engellendiği öğrenildi.
27 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir Kırıklar 1 Nolu F Tipi Cezaevi’nde kaloriferlerin düzenli yakılmadığı, gönderilen kitapların mahpuslara teslim edilmediği, mahpusların sohbet hakkının engellendiği öğrenildi.
27 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, İstanbul Marmara (Silivri) 2 Nolu L Tipi Cezaevi’nde yapılan bir koğuş araması sırasında mahpuslara ait eşyaların dağıtıldığı öğrenildi.
29 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Rize L Tipi Cezaevi’nde mahpuslara günde 1 saat su verildiği öğrenildi.
(01/225) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellenen Mahpuslar…
26 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kütahya Cezaevi’nde hasta mahpusların revir sevklerinin yapılmadığı öğrenildi.
27 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır Kadın Cezaevi’nde hasta mahpuslara raporları olmasına rağmen diyet yemeği verilmediği, mahpusların kelepçeli muayene dayatmasına maruz kaldığı öğrenildi.
27 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden Ağrı Patnos L Tipi Cezaevi’nde hasta mahpuslara ilaçlarının düzenli verilmediği, mahpusların revir sevklerinin yapılmadığı öğrenildi.
(01/226) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Cevap Verilmedi…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın ailesi ve vasisi ile İmralı Cezaevi’nde tutulan Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş’ın aileleri ve vasileri tarafından 27 Ocak 2023 tarihinde yapılan görüşme başvurusuna Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından herhangi bir cevap verilmediği öğrenildi.
(01/227) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
H. K. G. isimli kadının 6 yaşında evlendirilmesi ve cinsel istismara maruz kalmasıyla ilgili açılan davanın 30 Ocak 2023 tarihinde görülecek ilk duruşması öncesinde, 28 Ocak 2023 tarihinde İstanbul’da bir vapurda pankart açan Sol Feminist Hareket üyesi 9 kişi polis tarafından gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(01/228) İstanbul’da Gözaltına Alınan Gazeteci…
Yeni Yaşam Gazetesi çalışanı Rojin Altay 29 Ocak 2023 tarihinde İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemeyen Rojin Altay’ın gözaltı süresi, 30 Ocak 2023 tarihinde 1 gün uzatıldı.
(01/229) Adıyaman’da Gözaltına Alınan Kişiler…
Adıyaman merkezli bir soruşturma kapsamında gözaltına alınan 4 kişiden 1’i (Mehmet Ok) 28 Ocak 2023 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘örgüt üyesi olmak’ iddiasıyla tutuklandı. 3 kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(01/230) İstanbul’da Onur Yürüyüşü’ne Katıldıkları İçin Yargılanan Kişiler…
2021 yılında İstanbul’da yapılan Onur Yürüyüşü’ne yönelik polis müdahalesi sonucu fiziksel şiddet kullanılarak gözaltına alınan 19 kişi hakkında İstanbul 60. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 27 Ocak 2023 tarihinde görüldü. Mahkeme 19 kişinin beraatına karar verdi.
(01/231) Ankara’da Müzisyenin Yargılandığı Dava…
30 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, müzisyen Melek Mosso hakkında, bir çocuğa cinsel saldırı iddiasıyla yargılanan uzman çavuş Musa Orhan ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından iddianame hazırlandığı öğrenildi. İddianamede Melek Mosso’nun “sesli, yazılı veya görüntülü bir ileti ile alenen hakaret” suçundan 2 yıl 4 aya kadar hapis cezası ile cezalandırılması istenmektedir. Batman’ın Beşiri ilçesinde Musa Orhan isimli uzman çavuşun cinsel saldırısına maruz kalan İpek Er isimli çocuk, olayın ardından intihar girişiminde bulunmuş ve tedavi gördüğü hastanede 18 Ağustos 2020 tarihinde yaşamını yitirmişti.
(01/232) Metin Lokumcu Davası…
Artvin İl Emniyet Müdürü ile Hopa İlçe Emniyet Müdürü’nün de aralarında bulunduğu 13 polis memuru hakkında Metin Lokumcu’nun 31 Mayıs 2011 tarihinde Artvin’in Hopa ilçesinde yapılan bir basın açıklamasına yönelik polis müdahalesi sırasında aşırı/orantısız göz yaşartıcı kimyasal gaz kullanılması sonucu yaşamını yitirmesi ile ilgili açılan davada Trabzon 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararı vermesi üzerine davanın Trabzon 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden görülmesine 26 ve 27 Ocak 2023 tarihlerinde devam edildi. 26 Ocak 2023 tarihinde görülen duruşmada, olay yeri tutanağında imzası olan polis memuru Ş. Ö. tanık olarak dinlendi. Ş. Ö.’nün müşteki avukatlarının “Görgünüze bilginize dayanmayan bir tutanağı niye imzaladınız?” sorusuna “Tutanakta ismi geçen göstericileri tanımıyorum. Görev tutanağı olduğundan imzaladım, usulen bu şekilde imzalanır” yanıtını verdiği öğrenildi. Bir diğer tanık polis memuru R. C.’nin de aynı soruyu “[Emniyet Amiri] ‘Müdürlerin tamamı imzaladı senin de tutanağı imzalaman gerekiyor’ dedi, ben tutanağı okumadan imzaladım” şeklinde cevapladığı bildirildi. Duruşmada ayrıca Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konsey Başkanı ve TİHV Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı’dan uzman görüşü alındığı öğrenildi. 27 Ocak 2023 tarihinde Görülen duruşmada tanık Burhanettin Hacıyakupoğlu ifadesinde “Metin Lokumcu olayları yatıştırmak için uğraşıyor. O sırada gazlar vardı yine her yerde. Sonra yine onun olduğu yere gaz gittiğini gördüm. Ambulansın geldiğini görünce koştum. Metin’i çekiyorlardı. Ben ayakuçlarından tuttum ambulansa doğru götürdük. Özellikle nişan aldırıp gaz atılıyordu” dedi. Mahkeme duruşmayı 25 Mayıs 2023 tarihine erteledi.
(01/233) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele ile İlgili Takipsizlik Kararı…
28 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında tutuklanarak Ankara Sincan Kadın Cezaevi’ne konulan gazetecilerin cezaevi girişinde çıplak aramaya maruz kalmasıyla ilgili yapılan suç duyurusu hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği öğrenildi.
(01/234) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele ile İlgili Takipsizlik Kararı…
28 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Zülküf Kaya isimli mahpusun Ağrı Patnos Cezaevi’nde maruz kaldığı işkence ve diğer kötü muamele ile ilgili yapılan suç duyurusu hakkında Patnos Cumhuriyet Savcılığı tarafından “yeterli şüphe ve delil” olmadığı gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği öğrenildi. Söz konusu karara ilişkin yapılan itirazın Patnos Sulh Ceza Hakimliği tarafından reddedildiği bildirildi.
(01/235) Haklarında Fezleke Hazırlanan Milletvekilleri…
27 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden dokunulmazlıklarının kaldırılması talebiyle 18 milletvekili hakkında hazırlanan toplam 26 fezlekenin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderildiği öğrenildi.
Haklarında fezleke hazırlanan milletvekilleri:
Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı ve Diyarbakır Milletvekili Salihe Aydeniz (2 fezleke)
HDP Eş Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Pervin Buldan (2 fezleke)
HDP Van Milletvekili Sezai Temelli (4 fezleke)
HDP Van Milletvekili Tayip Temel ( 2 fezleke)
HDP Muş Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit (2 fezleke)
HDP Ağrı Milletvekili Berdan Öztürk (2 fezleke)
HDP Van Milletvekili Murat Sarısaç (1 fezleke)
HDP Antalya Milletvekili Kemal Bülbül (1 fezleke)
HDP İzmir Milletvekili Murat Çepni (1 fezleke)
HDP Urfa Milletvekili Ömer Öcalan (1 fezleke)
HDP Şırnak Milletvekili Nuran İmir (1 fezleke)
HDP Mardin Milletvekili Ebru Günay (1 fezleke)
HDP Hakkari Milletvekili Sait Dede (1 fezleke)
HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu (1 fezleke)
HDP Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki (1 fezleke)
İyi Parti Sakarya Milletvekili Ümit Dikbayır (1 fezleke)
İyi Parti İstanbul Milletvekili Ahmet Çelik (1 fezleke)
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin (1 fezleke)
(01/236) Erişime Engellenen İnternet İçerikleri…
Eski bir AKP milletvekilinin açıklamalarıyla ilgili https://www.cumhuriyet.com.tr, https://haber.sol.org.tr, https://www.birgun.net internet sitelerinde yer alan haberlere İstanbul Anadolu 6. Sulh Ceza Hakimliği’nin 13 Ocak 2023 tarihli kararıyla kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
MASAK raporlarıyla ilgili https://halktv.com.tr, https://www.yenicaggazetesi.com.tr, https://www.gazeteduvar.com.tr internet sitelerinde yer alan haberlere Ankara Gölbaşı Sulh Ceza Hakimliği’nin 27 Ocak 2023 tarihli kararıyla kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
Beşiktaş Kulübü’nün eski bir yöneticisi hakkında https://www.aa.com.tr/tr, https://www.cumhuriyet.com.tr, https://ajansspor.com internet sitelerinde yer alan haberlere İstanbul 10. Sulh Ceza Hakimliği’nin 27 Ocak 2023 tarihli kararıyla kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
(01/237) Çanakkale’de Yasaklanan Konser…
HDP Gençlik Meclisi tarafından 27 Ocak 2023 tarihinde düzenlenecek konserin Çanakkale Valiliği tarafından yasaklandığı öğrenildi.
(01/238) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Hakkari Valiliği, 28 Ocak 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde miting, açık yer toplantıları, gösteri yürüyüşleri, oturma eylemi, protesto eylemi, insan zinciri oluşturarak yapılabilecek protesto/yürüyüş ve toplanmalar, halk kürsüleri şeklinde toplantı/toplanmalar/halk toplantıları, ses-yayın araçları (taşıt, mobil vb. araçlar) ile yapılabilecek her türlü sesli ve görsel faaliyetler, açlık grevi, çadır kurma, basın açıklamaları, her türlü stant açma, imza toplama/imza kampanyası, dilek feneri/balon uçurtmak, drone, paramotor/planör vb. her türlü hava faaliyetleri, anma toplantısı/anma töreni, konser, şenlik, tiyatro, skeç, sinevizyon, pantomim vb. faaliyetler, meşale yakma, el ilanı, bildiri, broşür dağıtma, afiş/poster asma, sticker yapıştırma ve benzeri eylem ve etkinlikleri 29 Ocak 2023 itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı. Bu kararla birlikte Hakkari’de 4 Ocak 2022 tarihinden bu yana kesintisiz uygulanan eylem ve etkinlik yasağı böylece 405 güne ulaşmış oldu.
Siirt Valiliği 27 Ocak 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde basın açıklaması, oturma eylemi, miting, çadır kurma, imza kampanyası, stant açma, kitlesel cenaze merasimi, anma töreni, şenlik, konser, eğlence, oyun temsili, gösteri ve benzeri eylem ve etkinlikleri 30 Ocak 2023 tarihi itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı.
Mardin Valiliği 28 Ocak 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde açık ve kapalı yer toplantıları, yürüyüş, basın açıklaması, açlık grevi, oturma eylemi, stant, imza kampanyası, çadır kurma, bildiri dağıtma, protesto eylemi ve benzeri eylem ve etkinlikleri 29 Ocak 2023 tarihi itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP.