Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
25 – 27 Şubat 2023 Günlük İnsan Hakları Raporu
(02/206) Gözaltında Şüpheli Ölüm…
23 Şubat 2023 tarihinde Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesindeki bir caminin önünde imamla tartıştığı gerekçesiyle gözaltına alınan Ahmet Bugur isimli bir kişi, götürüldüğü Doğubayazıt İlçe Emniyet Müdürlüğü’nde yaşamını yitirdi. Basında yer alan haberlerde Ahmet Bugur’un intihar ettiği iddia edilmektedir.
(02/207) Operasyonlar ve Saldırılar…
25 Şubat 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) birimleri ile HPG militanları arasında Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içindeki Garzan bölgesinde 8 Ağustos 2022 tarihinde çıkan çatışmada 1 militanın, 20 Ekim 2022 tarihinde çıkan çatışmada 1 militanın; 30 Eylül 2022 tarihinde çıkan çatışmada 1 militanın; Van kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında 30 Eylül 2022 tarihinde çıkan çatışmada 1 militanın öldüğü öğrenildi.
(02/208) Antep, Maraş ve Malatya Merkezli Depremler…
27 Şubat 2023 tarihinde, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi tarafından kaydedilen bilgiye göre saat 12.04’te Malatya’nın Yeşilyurt ilçesi merkezli 5,5 şiddetine bir deprem oldu. Resmi açıklamalara göre depremde 1 kişi yaşamını yitirdi, 110 kişi yaralandı, 29 bina ise yıkıldı.
6 Şubat 2023 tarihinde, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi tarafından kaydedilen bilgiye göre saat 04:17’de Antep’in Şehitkamil ilçesi merkezli ve 7,7 şiddetindeki deprem ile saat 13:24’te Maraş’ın Ekinözü ilçesi merkezli ve 7,6 şiddetindeki depremde Adana, Adıyaman, Antep, Diyarbakır, Elazığ, Hatay, Kilis, Malatya, Maraş, Osmaniye, Urfa’da resmi açıklamalara göre 26 Şubat 2023 tarihi itibarıyla en az 44.374 kişinin yaşamını yitirdiği bildirildi.
24 Şubat 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Hatay İskenderun T Tipi Cezaevi’nde tutulan mahpusların “güvenlik gerekçesiyle” Bolu ve Adana’da bulunan cezaevlerine sevk edildiği öğrenildi. Kaç mahpusun sevk edildiği öğrenilemedi.
Adalet Bakanı 25 Şubat 2023 tarihinde yaptığı açıklamada deprem bölgesinde meydana gelen “yağma” vakası sayısının 4 olduğunu ve bu olaylar ile ilgili 4 kişinin tutuklandığını belirtti.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı 25 Şubat 2023 tarihinde yaptığı açıklamada refakatçisiz olarak toplam 1.894 çocuğun sisteme kaydedildiğini, bunların 1.431’inin ailelerine tespit edildiğini, 357 çocuğun hastanede olduğunu, 106 çocuğun bakanlığına ait kurumlarda bulunduğunu, 86 çocuğun ise kimliğinin tespit edilemediğini ifade etti.
Basında yer alan haberlerden, 26 Şubat 2023 tarihi itibarıyla Antep ve Maraş merkezli depremlerde yıkılan binalarla ilgili sorumlulukları sebebiyle aralarında Antep’in Nurdağı ilçesinin belediye başkanı Ökkeş Kavak’ın da olduğu 188 kişinin tutuklandığı öğrenildi.
(02/209) Deprem Bölgesinde Polisin İşkence ve Diğer Kötü Muamelesine Maruz Kalan Kişiler…
Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İşkenceyle Mücadele Komisyonu, 24 Şubat 2023 tarihinde Hatay’ın Antakya ilçesinde 3 kişinin özel harekat polislerinin işkence ve diğer kötü muamelesine maruz kaldığını açıkladı. İşkence ve diğer kötü muamele sonucu Ö. T. isimli bir kişinin travmaya bağlı geçici hafıza kaybı yaşadığı öğrenildi. 3 kişinin ayrıca yaptıkları şikayeti geri almaları için baskıya maruz kaldıkları bildirildi.
ÇHD tarafından yapılan açıklama şu şekildedir: “24.02.2023 tarihinde akşam saatlerinde Hatay Antakya’da Ö.T. isimli bir yurttaş ve iki yeğeni, birlikte ikamet ettikleri evin sokağındayken yanlarına gelen özel harekat polisleri tarafından darp edilmiştir. Müvekkiller silah kabzalarıyla kafalarına vurularak sokak ortasında dakikalarca işkence görmüş, telefonları zorla alınıp karıştırılmış, ardından bırakılmışlardır. Müvekkil Ö.T., maruz kaldığı işkence sonrasında kısa süreli bilinç kaybı yaşamıştır. Müvekkilin hâlâ travmaya bağlı kısmi hafıza kaybı sürmektedir. Gece boyunca süren sağlık tetkikleri ardından 25.02.2023 tarihinde müvekkiller, üyelerimiz eşliğinde ifadelerini vererek kendilerine işkence uygulayan özel harekat polislerinden şikayetçi olmuşlardır. İşkenceye maruz kalan müvekkillerden Ö.T. bugün karakola çağrılmış ve bizzat İlçe Emniyet Müdürü tarafından şikayetinden vazgeçmesi istenmiştir.”
(02/210) İstanbul’da Basın Açıklamalarına Polis Müdahalesi…
Antep ve Maraş merkezli depremler ile ilgili İstanbul Emek Barış ve Demokrasi Güçleri tarafından 26 Şubat 2023 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesinde yapılacak basın açıklamasına katılmak için toplananlara ilçe genelinde polis müdahale etti.
Aynı gerekçe ile 26 Şubat 2023 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesindeki Kızılay Şubesi önünde Türkiye İşçi Partisi (TİP) tarafından yapılacak basın açıklaması için toplananlara polis müdahale etti.
Bu müdahaleyi ve TİP tarafından toplanan yardım malzemelerinin araçlara yüklenmesine engel olunmasını protesto etmek için TİP Kadıköy ilçe binası önünde yapılan basın açıklamasına da polis müdahale etti.
Müdahaleler sonucu aralarında TİP İstanbul İl Başkanı Cengiz Yeter ile Eğitim-Sen 3 Nolu Şube Başkanı Ayfer Koçak’ın da aralarında olduğu 109 kişinin gözaltına alındığı ve aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi. Müdahale sırasında gazetecilerin görüntü almasının da polis tarafından engellendiği, 1 gazetecinin ise polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı öğrenildi.
(02/211) Depremden Zarar Görenlere Yardım Çalışmalarına Yönelik Engellemeler…
24 Şubat 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, deprem nedeniyle Mersin’e gelen depremzedeler için kurulan 14 çadırın polis tarafından izin alınmadan kuruldukları gerekçesiyle kaldırıldığı öğrenildi.
26 Şubat 2023 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesinde TİP tarafından toplanan yardım malzemelerinin araçlara yüklenmesine ilçe binasını ablukaya alan polis tarafından engel olunduğu öğrenildi.
(02/212) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
26 Şubat 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Adana Kürkçüler Cezaevi’nde tutulan kimi mahpusların Bolu’daki bir cezaevine sevk edildiği öğrenildi. Kaç mahpusun sevk edildiği öğrenilemedi.
26 Şubat 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Afyon Cezaevi’nde tutulan Sabahat Kunduracı isimli bir mahpusun cezaevinde çalışan bir işçinin fiziksel şiddetine maruz kaldığı öğrenildi.
(02/213) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Cevap Verilmedi…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın ailesi ve vasisi ile İmralı Cezaevi’nde tutulan Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş’ın aileleri ve vasileri tarafından 24 Şubat 2023 tarihinde yapılan görüşme başvurusuna Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından herhangi bir cevap verilmediği öğrenildi.
(02/214) Mardin’de Gözaltına Alınan HDP Yöneticisi…
23 Şubat 2023 tarihinde Mardin’in Nusaybin ilçesinde gözaltına alınan Halkların Demokratik Partisi (HDP) Nusaybin eski ilçe Eş Başkanı Şiyar Koç, 24 Şubat 2023 tarihinde jandarmadaki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(02/215) Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçe Gösterilerek Haklarında İşlem Yapılan ve Gözaltına Alınan Kişiler…
Emniyet Genel Müdürlüğü Antep ve Maraş’ta meydana gelen depremler ile ilgili yaptıkları sosyal medya paylaşımları nedeniyle 27 Şubat 2023 itibarıyla 575 kişi hakkında işlem başlatıldığını, 141 kişinin gözaltına alındığını ve bunlardan 27’sinin tutuklandığını açıkladı.
(02/216) Ankara’da Oda Yöneticilerinin Yargılandığı Dava…
Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, Mimarlar Odası Ankara Şube Sekreteri Nihal Evirgen ve Yönetim Kurulu üyeleri Muteber Osmanpaşaoğlu, Ünal Kara, Tuğba Arslan, Ece Yoltay ve Özgür Bayramoğlu hakkında Ankara Mimarlar Odası tarafından Uluslararası Televizyon Haberciliği’ dalında Jin Tv muhabirine ödül verilmesi nedeniyle Ankara 25. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 24 Şubat 2023 tarihinde görüldü. Mahkeme ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan Muteber Osmanpaşaoğlu, Ece Yoltay, Tezcan Karakuş Candan ve Nihal Evirgen Kabal’ı ayrı ayrı 1 yıl 8 ay hapis ve kamu görevinden men cezası ile cezalandırdı ve cezaları erteledi. Mahkeme Tuğba Arslan ve Mustafa Özgür Bayramoğlu’nun ise beraatına hükmetti. Mahkemenin Ünal Kara hakkında ise bir hüküm kurmadığı bildirildi.
(02/217) İstanbul’da Yargılanan Kişiler…
25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü ile ilgili eyleme çağrı için 22 Kasım 2022 tarihinde bildiri dağıtırken gözaltına alınan Avcılar Kadın Platformu üyeleri hakkında İstanbul Asliye Ceza Mahkemesi’nde çılan davanın görülmesine 24 Şubat 2023 tarihinde başlandı. Savunmaların ardından mahkeme ilk duruşmada sanıkların beraatına hükmetti.
(02/218) Nihat Kazanhan Davası…
Şırnak’ın Cizre İlçesi’nde Nihat Kazanhan (12) adlı çocuğun polisin açtığı ateş sonucu öldürülmesiyle Anayasa Mahkemesi tarafından yaşam hakkının ihlal edildiği yönünde verilen karar sonrasında Cizre 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın yeninden görülmesine 23 Şubat 2023 tarihinde başlandı. Sanık polis memur N. G. duruşmaya katılmadı. Savunmaların ve Kazanhan ailesinin avukatlarının beyanlarının ardından mahkeme sanık polis memuru hakkında tutuklanmasına yönelik yakalama kararı çıkartılmasına karar verdi ve duruşmayı 24 Mart 2023 tarihine erteledi.
(02/219) İbrahim Baykara Davası…
İbrahim Baykara’nın 4 Ağustos 2020 tarihinde Van’ın Çaldıran ilçesine bağlı Yukarı Çil köyünde askerler tarafından açılan ateş sonucu yaşamını yitirmesiyle ilgili sanık askerler A. C. A. ve R. İ. hakkında Van Erçiş Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 24 Şubat 2023 tarihinde görüldü. Sanık askerler duruşmaya katılmadı. Savcılığın daha önceki duruşmalarda açıkladığı esas hakkındaki mütalaasında 2 sanığın ‘olası kastla öldürme’ suçundan cezalandırılmasını talep ettiği öğrenildi. Mahkeme 2 sanık hakkında da meşru müdafaa gerekçesiyle ceza verilmesine yer olmadığına hükmetti.
(02/220) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
Avukat Erdoğan Akdoğdu tarafından Hatay’da Ahmet Güreşçi isimli bir kişinin jandarma tarafından gözaltına alındıktan sonra işkence ve diğer kötü muamele sonucu yaşamını yitirmesiyle ilgili yapılan sosyal medya paylaşımına Jandarma Genel Komutanlığı Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’nın talebi üzerine Ankara 5. Sulh Ceza Hakimliği’nin 24 Şubat 2023 tarihli kararıyla kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP.