Eylemler sırasında yurttaşlara karşı kullanılan plastik mermiler, Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu (PVSK) ve Çevik Kuvvet Yönetmeliği’ndeki çeşitli ibareler sayesinde, İçişleri Bakanları tarafından başvurulan kelime oyunlarıyla gizleniyor.
2007’den beri güç kullanma inisiyatifini polise bırakarak 160 yurttaşın polis tarafından öldürülmesine zemin hazırlayan PVSK’nin 16’ncı maddesinde yer alan bir ifade, plastik mermi ve benzeri ekipmanın emniyet tarafından kullanılmasının yasal altyapısını hazırlıyor. 16’ncı madde “kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fiziki engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını” kullanma yetkisi verirken; maddeye eklenen “sair hizmet araçları” ibaresi plastik mermiyi ‘yasallaştırıyor’. Çevik Kuvvet Yönetmeliği’nde de polisin silah ve araç olarak “Dürbünlü tüfek ve benzeri vurucu, önleyici etkisiz hale getirici savunmaya elverişli aletleri” kullanabileceği belirtiliyor.
İçişleri Bakanları bu güne kadar milletvekillerinin soru önergelerine ‘plastik mermi’ ve söz konusu cihazların kullanılmadığı yönünde yanıtlar verdi. Bakanlar’ın ısrarlı reddi, bu silahların ve plastik mermilerin envantere farklı isimlerle kaydedilmiş olabileceğini akıllara getiriyor.
YÜKSEK İSABETLİ SİLAH!
Türkiye’de eylemcilere saldırırken fotoğraflanan polislerin kullandığı cihazların FN303 tipi tüfekler olduğu, bu tüfeklerle kullanılan mermilerinse Amerikalı FN Manufacturing firması tarafından üretildiği biliniyor. Üretici şirket, silahın 1 ila 50 metre arasında çok yüksek isabet oranıyla kullanılabildiğini, 50 ila 100 metre mesafedeki hedefleri ise ciddi isabet oranlarıyla vurabildiğini kaydediyor. Bu silah ve mermilerin, geleneksel plastik mermilere göre hedefi daha efektif biçimde hareketsiz hale getirebildiği vurgulanıyor.
PLASTİK ÇEKİRDEK İÇİNDE BİZMUT
Yarı-otomatik özelliğe sahip tüfeklerde 8 buçuk gram ağırlığında, 18 milimetre çapında plastik mermiler kullanılıyor. Şirket FN303’le birlikte kullanılmak üzere beş çeşit mermi üretiyor. Mermiler, darbe etkili, darbe etkili ve kalıcı boyalı, darbe etkili ve nüfuz edici tozlu, darbe etkili ve rahatsızlık verici kimyasallı ile darbe etkili ve geçici boyalı olarak satılıyor. Plastik mermiler, mermi tipine göre değişiklik gösteren bir sıvı içeren kapsül ile içerisinde metal bir alaşım bulunan bir çekirdekten oluşuyor. Merminin çekirdek kısmında yer alan ve milimetrenin onda birinden daha ufak olan metal alaşımın bizmut olduğu belirtiliyor. Yüksek dozda maruz kalındığında öldürücü olabilen bizmut, böbrek hasarı yaratıyor, zehirlenmeye yol açıyor.
DAĞILAN METAL KÖR ETTİ
Türkiye’de FN303 silahının darbe ve nüfuz edici toz biçimindeki ve geçici boyaya sahip plastik mermilerle kullandığı tahmin ediliyor. Gezi Direnişi’nden bu yana kullanılan cihaz nedeniyle yaralananlara ilişkin bir rapor hazırlayan Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) tarafından da tespit edildi. TİHV, bir yaralının bizmut parçalarının göz içine dağılması sonucu gözünü kaybettiğini açıklamıştı. Doktorlar, bizmut parçalarını fotoğraflamışlardı.
‘YAKIN MESAFE KULLANMAYIN!’
ABD Savunma Bakanlığı’nın Birleşik Ölümcül Olmayan Silahlar Yönetmeliği Referans Kitapçığı’nda da FN303 silahına yer veriliyor. Savunma Bakanlığı yetkilileri silahın 0 ila 5 metrelik yakın mesafedeki hedefler üzerinde kullanılmaması gerektiğinin altını çiziyor. Kitapçıkta, silahın yakın mesafede kullanılması halinde ciddi yaralanmalara yol açabileceği belirtiliyor.
***
Kaçamak cevaplarla üzeri örtülüyor
Yasadaki muğlak ifadeler bu güne kadar, İçişleri Bakanlarının plastik mermilerin ve bunları atan cihazların varlığını inkâr etmesinin kaynağı oldu. Bunun son örneğini BirGün haberleştirmişti. İçişleri Bakanı Efkan Ala, CHP’li Umut Oran’ın “Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı envanterinde plastik mermi ya da yuvarlak uçlu mermi var mıdır?” şeklindeki soru önergesine, “Envanterde adı geçen mühimmat bulunmamaktadır” yanıtını vermişti.
Daha önce ise, İçişleri Eski Bakanı Muammer Güler de Oran’ın sorusuna kaçamak cevap vererek, plastik mermi bulunmadığını söylemiş, “dış yüzeyi balmumu ya da jelatin ile kaplanmış boya kapsüllerinin” kullanıldığını açıklamıştı.
kaynak: Doğu Eroğlu, Birgün