TİHV Dokümantasyon Merkezi Verilerine Göre
16 AĞUSTOS 2015 İLE 1 Ocak 2020 TARİHLERİ ARASINDA
SOKAĞA ÇIKMA YASAKLARI İLANLARI
09.01.2020
Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi verilerine göre; sokağa çıkma yasaklarının süresiz (sona erdirileceği tarihin ucu açık bırakılarak) ve/veya gün boyu (24 saat sürmesi öngörülür biçimde) uygulanmaya başlandığı ilk tarih olan 16 Ağustos 2015’ten 1 Ocak 2020 tarihine kadar geçen süre içerisinde toplam 11 il ve en az 51 ilçede resmi olarak tespit edilebilen en az 381 sokağa çıkma yasağı ilanı gerçekleşmiştir.
Türkiye tarihinde bu biçimi ile ilk kez uygulanan sokağa çıkma yasakları aşağıdaki haritada ilçeler bazında da ayrıntılandırıldığı üzere şu illerde ilan edilmiştir: DİYARBAKIR (214 kez), MARDİN (60 kez), HAKKÂRİ (23 kez), ŞIRNAK (13 kez), BİTLİS (29 kez), MUŞ (7 kez), BİNGÖL (7 kez), TUNCELİ (6 kez), BATMAN (6 kez), ELAZIĞ (2 kez) ve SİİRT (14 kez).
Bunlara ek olarak, 11 Ağustos 2017’ten 1 Ocak 2020 tarihinde kadar Hakkâri’nin Şemdinli ve Bitlis’in Hizan, Güroymak, Mutki, Tatvan ve Merkez ilçelerine bağlı çeşitli köy ve mezralarda saat (ilanda belirtilen saat aralığında) kısıtlılıkları dâhilinde en az 23 kez sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir. Kapsamları bakımından farklılık gösteren bu sokağa çıkma yasağı ilanları yukarıdaki verilere dâhil edilmemiş ancak Dokümantasyon Merkezimiz tarafından izlenmektedir.
Yasaklar başlamadan önce gerçekleşen 2014 nüfus sayımına göre ilgili ilçelerde yaşadığı bilinen en az 1 milyon 809 bin kişinin özgürlük ve güvenlik hakkı; özel ve aile hayatına saygı hakkı; toplanma özgürlüğü; örgütlenme özgürlüğü; din özgürlüğü; bilgi alma ve verme özgürlüğü, mülkiyetin korunması hakkı, eğitim hakkı, işkence ve insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele yasağı, yaşam hakkı ve vücut bütünlüğü hakkı olmak üzere en temel hakları ihlal edilerek bu yasaklardan etkilenmiş olduğu tahmin edilmektedir. Fakat yasakların 2016 yılı içerisinde köy ve mezra gibi, nüfus verilerinin takibi düzenli şekilde gerçekleşmeyen ve/veya kamuoyuna uygun biçimde duyurulmayan bölgelere kayması ile bu veri tarafımızca güncellenememeye başlamıştır.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı, kurulduğu 1990 yılından bu yana, işkence görenlerin tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerine erişimlerine katkı sağlayan, işkencenin belgelenmesi ve önlenmesine ilişkin çalışmalar yürüten ve insan hakları ihlallerine yönelik dokümantasyon, bilimsel araştırma ve eğitim faaliyetleri yürüten uluslararası tanınırlığı ve saygınlığı bulunan bir insan hakları örgütüdür.