ABSTRACT
“Gösteri Kontrol Ajanlarının” kontrolsüz kullanımı, son yıllarda Türkiye’de yaygın bir uygulama olmuştur. Son 10 yıl içinde, kimyasal ajanın toksik etkisi yanı sıra gaz kanisterinin çarpmasına bağlı da kafa kemikleri kırığını da içeren ciddi yaralanmalar ve birkaç ölüm olayı meydana gelmiştir. Bu ajanların yoğun olarak kullanıldığı ilk örneklerden biri 2004 yılında İstanbul’da gerçekleşen Kuzey Atlantik Konseyi ve NATO toplantılarının protesto edildiği iki gösteri olmuştur. Gösteriler sonrası Türkiye İnsan Hakları Vakfı İstanbul Şubesine 64 olgu tedavi rehabilitasyon için başvurmuştur.
64 olgunun başvuru dosyaları geriye dönük olarak gözden geçirildi ve yaş, cinsiyet, fiziksel ve psikolojik bulguların yanı sıra diğer yaralanmaları açısından değerlendirildi. Gösteri kontrol ajanlarının özellikle de Oleasin Capsicumun erken ve geç dönem etkileri tartışıldı.
Toplumsal olaydan 1 ila 9 gün sonra başvuran toplam 64 olgunun; 48’i erkek, 16’sı kadındı. Ortalama yaş 24,9±6.6 (aralık 15-45). En fazla başvuru 35 olgu ile aynı gündü. En geç başvuru ise bir olguyla olaydan 9 gün sonraydı. Kimyasala bağlı şikayet ve bulguların ilk 3 gün içinde en fazla olduğu görüldü. Sekizinci ve 9. gün başvuran toplam 6 olguda kimyasala bağlı bulgu tespit edilmedi.
Son zamanlarda sık sık ve yoğun olarak kullanılan gösteri kontrol ajanlarının kısa dönem etkilerinin 24 saat içinde geçtiği ve bu nedenle güvenli oldukları iddia edilmekle birlikte fiziksel bulguların en az 3 gün boyunca kaldığı görülmektedir. Olguların bulguları üzerinden yaygın olarak “göz yaşartıcı kimyasallar” olarak bilinen bu ajanlar hakkında yapılmış çalışmalar ışığında tartışılmıştır.
***
Araştırmayı PDF olarak indirmek için tıklayınız.