Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
01 – 02 Ocak 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(01/001) Osmaniye’de Gözaltında İntihar İddiası…
31 Aralık 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden, Osmaniye’nin Kadirli ilçesinde, tartıştığı komşusunu yaraladığı gerekçesiyle gözaltına alınan Turgut B. isimli kişinin, gözaltında tutulduğu Kadirli İlçe Emniyet Müdürlüğü’nde kendisini asarak intihar girişiminde bulunduğu iddia edildi. Turgut B.’nin kaldırıldığı hastanede öldüğü bildirildi. Konuyla ilgili olarak adli soruşturma başlatıldığı öğrenildi.
(01/002) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
1 Ocak 2019 tarihinde Iğdır’da bulunan Kurtömer sınır karakoluna düzenlenen roketli saldırıda 1 askerin yaralandığı öğrenildi.
(01/003) Cezaevinde İşkence ve Kötü Muamele…
1 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Van Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde tutulan gazeteci Nedim Türfent’e gönderilen Musa Anter’in “Vakayiname” kitabının cezaevi idaresi tarafından, “Devletinin bölünmez bütünlüğünü tehlikeye düşüreceği ve kaos ortamı oluşturmaya çalışıldığı” gerekçesiyle verilmediği öğrenildi.
1 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kırıkkale F Tipi Cezaevi’nde tutulan mahpuslara, keyfi disiplin soruşturmaları açıldığı ve bu soruşturmalar sonucunda mahpuslara mektupla iletişim hakkından mahrum bırakma cezası verildiği öğrenildi.
1 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kayseri Bünyan Kapalı Cezaevi’nde tutulan çölyak hastası mahpus Merve Aydoğan’ın, doktor raporu olmasına rağmen kendisine glutensiz ekmek verilmediği için bir haftadır yemek yiyemediği öğrenildi.
1 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bursa H Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan mahpusların sohbet ve sosyal aktivite haklarının engellendiği, Yeni Yaşam gazetesinin mahpuslara verilmediği, mahpusların bulundurabilecekleri kitap sayısının 5 ile sınırlandırıldığı öğrenildi.
(01/004) Cezaevinde Oy Kullanma Hakkının Engellenmesine Dair YSK Kararı…
Yüksek Seçim Kurulu 28 Aralık 2018 tarihinde aldığı kararla 31 Mart 2019 tarihinde yapılacak olan yerel seçimlerde, “tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlülerin sadece kayıtlı oldukları seçim çevresinde” oy kullanabileceğine hükmetti. Söz konusu kararda “tutuklu veya taksirli suçlardan hükümlülerin oy verme yetkisi ve seçme hakkını kullanma esaslarının belirlenmesinde (…) 298 sayılı Seçimlerin Genel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un oy verme yetkisi başlıklı 86/5.maddesine göre, bir seçmen, hangi seçim çevresinin seçmeni ise ancak o seçim çevresinde yapılan seçimler için oy kullanabilecektir” denildi. Ankara Barosu 31 Aralık 2018 tarihinde bir açıklama yaparak söz konusu kararın, kayıtlı olduğu seçim çevresi dışındaki bir cezaevinde tutulan mahpusların cezaevinde seçmen listesine kayıt edilmeyeceği ve bu nedenle oy kullanamayacağı anlamına geldiğini, bu kararla “Anayasal vatandaşlık hakkının gasp edildiği” bildirdi.
(01/005) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Ret Cevabı…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın avukatları tarafından müvekkilleri ile görüşmek için 31 Aralık 2018 tarihinde Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapılan başvurunun aynı gün içinde 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun uyarınca, hükümlüler hakkında getirilen kısıtlamalar gerekçe gösterilerek reddedildiği öğrenildi. Son ret kararları ile Öcalan ile görüşmek için yapılan başvurular 777. kez reddedilmiş oldu. Abdullah Öcalan avukatlarıyla en son 27 Temmuz 2011 tarihinde görüşmüştü.
(01/006) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 784 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 31 Aralık 2018 ve 1 Ocak 2019 tarihlerinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
31 Aralık 2018 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 4 kişinin (Mahmut Konuk, Cemal Yıldırım, Mehmet Dersulu ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı bildirildi.
1 Ocak 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Mahmut Konuk, Nazan Bozkurt ve Mert Aldıç) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 31 Aralık 2018 ve 1 Ocak 2019 tarihlerinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 7 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(01/007) Ankara’da Eyleme Polis Müdahalesi…
31 Aralık 2018 tarihinde, KHK ile ihraç edildikleri işlerine dönmek için Ankara’da bulunan Çankaya Toplum Sağlığı Merkezi önünde eylem yapanlara müdahale eden polis, 4 kişiyi (Mahmut Konuk Eser Budak, Cemal Yıldırım ve Mehmet Dersulu) gözaltına aldı. 4 kişinin de aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(01/008) İstanbul’da Engellenen Eylem…
Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) üyeleri tarafından, “Reina Katliamı”nın 2. yılında, hayatını kaybedenleri anmak üzere 31 Aralık 2018 tarihinde İstanbul’un Beşiktaş ilçesinde yapılmak istenen basın açıklaması polis tarafından engellendi. 1 Ocak 2017 tarihinde “Reina” adlı eğlence merkezindeki yılbaşı kutlamasına yapılan silahlı saldırıda 39 kişi ölmüştü.
(01/009) Ankara’da Gözaltına Alınan Almanya Vatandaşı…
31 Aralık 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Adnan Sütçü isimli Almanya vatandaşı 1 kişinin annesinin cenazesine katılabilmek için 27 Aralık 2018 tarihinde geldiği Ankara Esenboğa Havalimanı’nda gözaltına alındığı öğrenildi. ‘Sosyal medya paylaşımlarında örgüt propagandası yapmak’ iddiasıyla gözaltına alınan Sütçü’nün, aynı gün çıkarıldığı mahkeme tarafından adli kontrol ve yurtdışına çıkış yasağı şartıyla serbest bırakıldığı bildirildi.
(01/010) Antalya’da Yasaklanan Çıkartma…
31 Aralık 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden, 54 gündür açlık grevinde olan Halkların Demokratik Partisi (HDP) Hakkari milletvekili ve Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eş Başkanı Leyla Güven’i desteklemek amacıyla HDP Antalya il örgütü tarafından hazırlanan “Direnişi selamlıyoruz Leyla Güven” yazılı çıkartmanın basımı, çoğaltılması ve yayımlanmasının Antalya 4. Sulh Ceza Hakimliği tarafından yasaklandığı öğrenildi. Söz konusu kararda çıkartmanın “Terör örgütüne müzahir kesimler tarafından terör örgütü propagandasına dönüştürülebileceği, farklı görüşe mensup kişileri karşı karşıya getirebileceği, ülkemiz genelinde olduğu gibi ilimiz genelinde de tesis edilen huzur ve güven ortamının tasarrufa mutabık emniyetin, kamu güvenliği ve esenliğinin bozulmasına sebep verebileceği ve konu ile ilgili meydana gelmesi muhtemel saldırıların önlenmesi amacıyla” yasaklandığı bildirildi. Diyarbakır E Tipi Cezaevi’nde tutulan Leyla Güven, PKK lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin kaldırılması talebiyle 7 Kasım 2018 tarihinde açlık grevine başlamıştı.
(01/011) Adana’da Pankart Asanlar Hakkında Soruşturma…
1 Ocak 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Adana Cumhuriyet Başsavcılığı’nın HDP Adana il binasının dış cephesine asılı olan, üzerinde “AİHM kararlarına uyulsun. Seçilmişler Serbest Bırakılsın” ile “Yurttaş Yoldaş Arkadaş Demirtaş” ifadelerinin ve eski Eş Genel Başkan Selahattin Demirtaş’ın posterinin olduğu pankartları asanlar hakkında “suçu ve suçluyu övmek” iddiasıyla soruşturma başlattığı öğrenildi. Söz konusu pankartların savcılığın talimatıyla polis tarafından indirildiği bildirildi.
(01/012) Ankara’da Nuriye Gülmen ile Semih Özakça’yı Destekledikleri İçin Yargılanan Kişiler…
İhraç edildikleri mesleklerine dönmek için oturma eylemi ve ardından tutuklanarak gönderildikleri cezaevinde açlık grevi yapan akademisyenler Nuriye Gülmen ve Semih Özakça’ya destek vermek için 22 Mayıs 2017 tarihinde Ankara’daki Yüksel Caddesi’nde eylem yapan 19 kişi hakkında, “2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yasası’na muhalefet” gerekçesiyle Ankara 15. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 28 Aralık 2018 tarihinde görüldü. Mahkeme, “Cebir ve şiddete başvurmamak koşulu ile herkes önceden izin almadan toplantı ve yürüyüş hakkına sahiptir” diyerek 19 kişinin beraatına karar verdi.
(01/013) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan veya Tutuklanan Kişiler…
31 Aralık 2018 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı personeline yönelik Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında haklarında gözaltı kararı çıkarılan 32 kişi gözaltına alındı. Aynı soruşturma kapsamında 28 kişi için daha gözaltı kararı alındığı bildirildi.
(01/014) 2018 Yılında Türkiye’de Basın Özgürlüğü Raporu…
Özgür Gazeteciler İnisiyatifi 31 Aralık 2018 tarihinde yaptığı açıklamayla Türkiye’de 2018 yılı içerisinde 1 gazetecinin öldürüldüğünü, 142 gazetecinin gözaltına alındığını, 66 gazetecinin tutuklandığını, 520 gazetecinin yargılandığını, 112 gazeteciye ise hapis cezaları verildiğini duyurdu. Ayrıca, Özgürlükçü Demokrasi gazetesi ile gazetenin basıldığı Gün Matbaası’na 28 Mart 2018 tarihinde kayyum atanarak el konulduğu, Azadiya Welat ve Özgürlükçü Demokrasi gazetelerinin 8 Temmuz 2018 tarihinde yayınlanan Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatıldığı bildirildi. Türkiye’de hâlâ tutuklu bulunan gazetecilerin sayısı ise 173’tür.
(01/015) Hakkında Soruşturma Açılan Sosyal Medya Hesapları…
İçişleri Bakanlığı 31 Aralık 2018 tarihinde yaptığı bir açıklama ile 1 Ocak 2018 ile 31 Aralık 2018 tarihleri arasında 42.406 sosyal medya hesabı ile ilgili çalışma yapıldığını ve 18.376 kişi hakkında yasal işlem yapıldığını duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, T724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar. Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.