Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
01 – 03 Şubat 2020 Günlük İnsan Hakları Raporu
(02/001) İstanbul’da Bekçilerin Fiziksel Şiddetine Maruz Kalan Kişi…
1 Şubat 2020 tarihinde İstanbul’un Fatih ilçesinde bir parkta üstünü aramak isteyen bekçilere itiraz ettiği gerekçesiyle Ş. Ç. isimli bir kişinin fiziksel şiddete maruz kaldığı ve daha sonra park demirlerine kelepçelendiği öğrenildi. Bekçilerin fiziksel şiddetine ait görüntüler basına yansıdı. Görüntülerde bu kişinin bekçilere “bileğimi kırdınız” dediği görülmektedir.
İstanbul Emniyet Müdürlüğü, söz konusu olayla ilgili bir açıklama yaparak Ş. Ç.’nin kaçtığını ve bekçilere mukavemette bulunduğunu belirtti.
(02/002) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
31 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden Trabzon Beşikdüzü T Tipi Cezaevi’nde mahpusların gardiyanların hakaretlerine ve tehditlerine maruz kaldığı öğrenildi.
2 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir Şakran T Tipi Cezaevi’nde koğuşlarda yapılan aramalarda mahpuslara ait ve cezaevi kantininden alınan eşyalara el konulduğu, mahpusların yanlarında bulunduracakları kitap sayısının 10 ile sınırlandırıldığı, mahpuslara verilen yemeklerin yetersiz ve hijyen kurallarına uygun olmadığı öğrenildi.
(02/003) Cezaevinde Mahpuslara Verilmeyen Kitap, Dergi, Gazeteler…
2 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, İstanbul Bakırköy Kadın Cezaevi’nde mahpuslara gönderilen ve haklarında toplatma veya yasaklama kararı olmayan kimi dergi, kitap ve gazetelerin mahpuslara “mahkemelerce yasaklanmamış olsa bile, kurum asayiş ve güvenliğinde bütünlük sağlama” gerekçesiyle Bakırköy Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü Eğitim Kurulu Başkanlığı’nın kararıyla verilmediği öğrenildi.
2 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir Şakran T Tipi Cezaevi’nde Kürtçe kitap, dergi ve mektupların “bilinmeyen bir dil” denilerek mahpuslara verilmediği öğrenildi.
(02/004) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Ret Cevabı…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın abla ve kardeşi ile İmralı adasında tutulan Hamili Yıldırım, Ömer Hayri Konar ve Veysel Aktaş’ın ailelerinin 31 Ocak 2020 tarihinde Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na yaptığı görüşme başvurusunun aynı gün içinde 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun gereğince hükümlüler hakkında getirilen kısıtlamalar gerekçe gösterilerek son görüşme tarihinden bu yana 55. kez reddedildiği öğrenildi. Abdullah Öcalan 11 Eylül 2016 tarihinden sonra ilk kez 12 Ocak 2019 tarihinde ailesiyle görüşmüş, bu tarihe kadar yapılan 93 görüşme başvurusu da reddedilmişti.
(02/005) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1181 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 31 Ocak, 1 ve 2 Şubat 2020 tarihlerinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
31 Ocak 2020 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Merve Demirel) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı öğrenildi.
1 Şubat 2020 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Mehmet Dersulu, Acun Karadağ ve Nazan Bozkurt) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nuriye Gülmen ve Melek Çetinkaya) gözaltına alındığı öğrenildi.
2 Şubat 2020 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Mehmet Dersulu ) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nazan Bozkurt, Alev Şahin) gözaltına alındığı öğrenildi.
Buna göre, 31 Ocak, 1 ve 2 Şubat 2020 tarihlerinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 13 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(02/006) Ankara’da Eyleme Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildiği işine geri dönmek için 31 Ocak 2020 tarihinde Ankara’da bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ek hizmet binası önünde basın açıklaması yapmak isteyen Alev Şahin polis müdahalesi ile gözaltına alındı. Alev Şahin’in aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(02/007) Ankara’da Eyleme Polis Müdahalesi Kişiler…
İzmir Şakran 2 Nolu T Tipi Cezaevi’nde tutulan ve adil yargılanma talebiyle 215 gündür ölüm orucunda olan Mustafa Koçak için 1 Şubat 2020 tarihinde Ankara Güvenpark’ta yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis 1 kişiyi (Cemile Temzikalp) gözaltına aldı.
Aynı gerekçe ile 2 Şubat 2020 tarihinde Ankara’ Güvenpark’ta yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis 3 kişiyi (Sercan Çakır, Taylan Sungur ve Sinan Yanbal) gözaltına aldı.
(02/008) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
1 Şubat 2020 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 24 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 775.’si öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine insan hakları savunucuları ve siyasi parti temsilcileri İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(02/009) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularına Polis Engeli…
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 1 Şubat 2020 tarihinde 410. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu”na, Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis tarafından izin verilmedi. İnsan hakları savunucuları, bu engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi binasında açıklama yaptı.
(02/010) Van’da Gözaltına Alınan Belediye Meclis Üyesi…
31 Ocak 2020 tarihinde Van’da gözaltına alınan Van’ın Tuşba ilçesinin Belediye Meclisi’nin Halkların Demokratik Partisi’nden (HDP) üyesi Ayşe Minaz, 1 Şubat 2020 tarihinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemedi.
(02/011) Ankara’da Gözaltına Alınan Kişiler…
31 Ocak 2020 tarihinde Ankara’da yapılan ev baskınlarında 4 kişi ‘örgüt adına faaliyette bulundukları’ iddiasıyla gözaltına alındı. Gözaltına alınan kişilerin isimleri: Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Sincan eski ilçe Eş Başkanı Ayten Karaman, müzisyen Bahoz Aslan ile soyadları öğrenilemeyen Halil ve İsmail.
(02/012) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan HDP Üyesi…
HDP Gençlik Meclisi üyesi Muhsin Acar, 1 Şubat 2020 tarihinde Diyarbakır’da evine yapılan baskın sonrasında gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemedi.
(02/013) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişi…
29 Ocak 2020 tarihinde Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde ‘örgüt propagandası yaptığı’ iddiasıyla gözaltına alınan S. T. isimli kişi 31 Ocak 2020 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından serbest bırakıldı.
(02/014) Bitlis’te Gözaltına Alınan TJA Aktivisti…
31 Ocak 2020 tarihinde Bitlis’in Tatvan ilçesinde yapılan bir yol kontrolü sırasında hakkında açılmış bir dava gerekçe gösterilerek gözaltına alınan Tevgera Jinên Azad / Özgür Kadın Hareketi (TJA) aktivisti Leyla Aşkan, 1 Şubat 2020 tarihinde savcılık ifadesinin ardından serbest bırakıldı.
(02/015) Suruç Katliamı Davası…
20 Temmuz 2015 tarihinde Urfa’nın Suruç ilçesinde gerçekleştirilen ve 33 kişinin yaşamını yitirdiği bombalı saldırı ile ilgili Urfa 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 31 Ocak 2020 tarihinde devam edildi. Mahkeme olay yerinde elinde IŞİD bayrağı ile fotoğraf çektiği için gözaltına alınıp daha sonra serbest bırakılan Abdullah Ömer Arslan’ın tutuklanması ve yargılamanın insanlığa karşı suç kapsamında devam etmesi taleplerini reddetti ve duruşmayı 20 Mayıs 2020 tarihine erteledi.
(02/016) Boğaziçi Üniversitesi Öğrencilerinin Yargılandığı Dava…
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 2018 yılında Afrin’e yönelik gerçekleştirdiği harekat ile ilgili olarak üniversite kampüsünde lokum dağıtılmasını, üzerinde “İşgalin ve katliamın lokumu olmaz” yazan pankart ile 19 Mart 2018 tarihinde protesto ettikleri gerekçesi ile Boğaziçi Üniversitesi öğrencisi 30 kişi hakkında İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 31 Ocak 2020 tarihinde görüldü.
Mahkeme 27 kişiyi ‘örgüt propagandası yapma suçundan 10 ay hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme 3 kişi hakkında ise beraat kararı verdi. Mahkeme 10 ay hapis cezası ile cezalandırılan 27 kişiden 20’sinin cezasını erteledi, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmeyen 7 kişinin cezasını ise 6 bin TL para cezasına çevirdi.
(02/017) İstanbul’da Devrimci Parti Üye ve Yöneticilerinin Yargılandığı Dava…
Devrimci Parti Parti Meclisi üyesi Cansu Kalender ile Elvan Polat hakkında 11 Mayıs 2019 tarihinde, cezaevlerindeki açlık grevleri ile ilgili İstanbul’un Kadıköy ilçesinde yapılan oturma eylemi nedeniyle İstanbul 41. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 31 Ocak 2020 tarihinde devam edildi. Söz konusu 2 kişi 11 Mayıs 2019 tarihinde gözaltına alınmış, 17 Mayıs 2019 tarihinde savcılık tarafından ilçe dışına çıkma yasağıyla serbest bırakılmıştı.
Cansu Kalender duruşmadaki ifadesinde şunları belirtti: “Tam 8 buçuk aydır mahkemeye çıkarılıp savunma yapamadım. Ben Kadıköy’de kalp krizi şüphesiyle Numune Hastanesi’ne gittiğimde bana, ‘Burası Üsküdar’a bağlı. Senin ilçe yasağın var. Seni muayene edemeyiz’ dediler. Ben gözaltına alındığımda tam 5 polis üzerimde tepindi. Ama iddianamede bununla ilgili hiç bir şey yazmıyor. Avukatlarımın 6 kez itiraz etmesine rağmen yasağım kaldırılmadı. İlçe yasağıyla birlikte yurtdışı yasağı verildi”.
Savunmaların ardından mahkeme 2 kişi hakkındaki ilçe dışına çıkma yasağının kaldırılmasına karar verdi ve duruşmayı 16 Nisan 2020 tarihine erteledi.
(02/018) Cezaevinde Çıplak Arama Uygulaması Hakkında Yapılan Suç Duyurusuna İlişkin Savcılık Kararı…
1 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, tutuklandıktan sonra götürüldüğü İstanbul Bakırköy Kadın Cezaevi girişinde çıplak arama dayatmasına maruz kalan Mezopotamya Ajansı muhabiri Sadiye Eser’in yaptığı suç duyurusu hakkında İstanbul Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından uygulamanın yasalara uygun olduğu gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği öğrenildi.
(02/019) Elazığ’da Engellenen Yardım Araçları…
2 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Elazığ’da 24 Ocak 2020 tarihinde meydana gelen depremden etkilenenlere yardım için Muğla’nın Bodrum ilçesinde HDP ilçe yönetimi tarafından toplanan ve bir HDP yöneticisi adına otobüsle gönderilen yardım paketlerine Elazığ girişinde polis tarafından el konulduğu öğrenildi.
2 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, HDP ve Halkların Demokratik Kongresi (HDK) tarafından Malatya’da toplanan yardımların Elazığ’da dağıtılmasının polis tarafından “devlet kurumları aracılığıyla yardım yapılabileceği” gerekçesiyle engellendiği öğrenildi.
(02/020) Bekletilen Basın Kartı Başvuruları…
27 Ocak 2020 tarihinde Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun gazeteci akreditasyonuna ilişkin yaptığı açıklamada, basın kartı için yapılan 894 başvurunun değerlendirmesinin devam ettiğini belirtti. Türkiye Gazeteciler Sendikası Ankara Şube Başkanı Esra Koçak ise yaptığı açıklamada söz konusu başvuru sahiplerinin 1 yıldır ‘inceleme’ adı altında bekletildiğini ifade etti.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.