Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
1 – 4 Mayıs 2020 Günlük İnsan Hakları Raporu
(05/001) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
2 Mayıs 2020 tarihinde Bitlis kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 2 askerin öldüğü ve 4 askerin yaralandığı öğrenildi.
2 Mayıs 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 30 Nisan 2020 tarihinde Kars’ın Kağızman ilçesi kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 4 militanın öldüğü öğrenildi.
(05/002) Cezaevinde Yaşamını Yitiren Kişi…
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kocaeli milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu tarafından 1 Mayıs 2020 tarihinde yapılan açıklamadan Denizli Cezaevi’nde tutulan Erhan Fidan isimli mahpusun intihar sonucu yaşamını yitirdiği öğrenildi.
(05/003) Cezaevinde Yaşamını Yitiren Kişi…
30 Nisan 2020 tarihinde basında yer alan haberlerde, Ağrı Doğubayazıt Cezaevi’nde tutulan Mehmet E. (62) isimli bir mahpusun tek başına kaldığı odada intihar ettiği iddia edildi. Mehmet E.’nin cenazesinin otopsi için Doğubayazıt Devlet Hastanesi morguna kaldırıldığı öğrenildi.
(05/004) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
29 Nisan 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Aydın Cezaevi’nde 6 kişilik koğuşta 20 mahpusun kaldığı öğrenildi.
30 Nisan 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, hak ihlallerini cezaevi yönetimi ile görüşmek üzere İzmir Şakran Cezaevi’ne giden Halkların Demokratik Partisi (HDP) İzmir milletvekilleri Serpil Kemalbay ve Murat Çepni ile Ege Tutuklu ve Hükümlü Ailelerle Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği (Ege TUHAY-DER) üyelerinden oluşan heyetin bu talebinin kabul edilmediği öğrenildi.
Adalet Bakanlığı 1 Mayıs 2020 tarihinde twitter hesabından yaptığı açıklama ile Covid-19 salgını ile ilgili tedbirler kapsamında açık ve kapalı cezaevlerinde avukat ziyaretleri dahil tüm görüşlerin, iş yurdu faaliyetlerinin, açık cezaevlerinde kalan mahpusların kullandığı özel izinlerin, aile görüşme odalarının kullanımının, mahpusların birlikte yaptığı toplu faaliyetlerin ve cezaevleri arası nakillerin, cezaevlerinde anneleri ile birlikte tutulan 0-6 yaş grubundaki çocukların kreşe ve anaokuluna gitmeleri, çocukların dışardaki ebeveynleri ya da yakınlarına teslim edilmesi uygulamasının 15 Mayıs 2020 tarihine kadar ertelendiğini duyurdu.
1 Mayıs 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Maraş Türkoğlu 1 Nolu L Tipi Cezaevi’nde Covid-19 salgınına rağmen mahpuslara sadece 1 kez maske verildiği öğrenildi.
3 Mayıs 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden Kocaeli Kandıra 2 Nolu F Tipi Cezaevi’nde Covid-19 salgınına rağmen dezenfektan, temizlik malzemesi ve maske verilmediği öğrenildi.
(05/005) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellenen Mahpus…
Kayseri Bünyan Kadın Cezaevi’nde Covid-19 belirtileri gösterdikleri için karantinada tutulan 3 mahpusa (Merve Aydoğan, Nazlı Solgun ve Rojda Tokçu) test yapılmadığı öğrenildi.
(05/006) İstanbul’da Gözaltında İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
İltica başvurusunda bulunduğu İsveç tarafından 22 Nisan 2020 tarihinde Türkiye’ye iade edilen Resul Özdemir’in Türkiye’ye getirildikten sonra gözaltında işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı öğrenildi.
Resul Özdemir’in avukatı basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Özdemir’in bindirildiği uçak Sabiha Gökçen Havaalanı’na indikten sonra MİT görevlilerine teslim edildi. MİT görevlileri müvekkilimi kendi yerlerine götürüp, burada 6 saat işkence ederek sorgulamış. Ardından TEM ekibine teslim edilmiş. TEM’e götürüldükten sonra burada elektrik verme, kaba dayak, hakaret ve bir gün boyunca ayakta bekletilerek işkenceye maruz bırakılıyor.”
Gördüğü işkenceye rağmen Resul Özdemir’e götürüldüğü hastanede rapor verilmediği öğrenildi.
Resul Özdemir sevk edildiği mahkeme tarafından 23 Nisan 2020 tarihinde tutuklanmıştı.
(05/007) Mardin’de Gözaltında İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
1 Mayıs 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 24 Nisan 2020 tarihinde Mardin’in Derik ilçesinde gözaltına alınan Abdullah Solmaz (30) isimli 1 kişinin evine yapılan baskın sırasında ve sonrasında işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı öğrenildi. Götürüldüğü hastanede polisin doktorun odasına girdiği ve sonrasında Abdullah Solmaz’a fiziksel şiddet gördüğüne dair rapor verilemediği öğrenildi.
(05/008) Kocaeli’de Gazeteye Saldırı…
20 Nisan 2020 tarihinde Ses Kocaeli gazetesine düzenlenen silahlı saldırı ile ilgili gözaltına alına 6 kişiden 2’si (F. D. ve Y. G.) 30 Nisan 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandı. 4 kişi ise serbest bırakıldı.
(05/009) 1 Mayıs Gösterilerine Müdahaleler ve Engellemeler…
30 Nisan 2020 tarihinde İstanbul’un Şişli ilçesinde Emekçi Hareket Partisi (EHP) tarafından 1 Mayıs ile ilgili yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis aralarında EHP Sözcüsü Özge Akman’ın da olduğu 11 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Covid-19 salgınına rağmen müdahale sırasında polisin sosyal mesafe kuralına uymadığı ve bazı polislerin maske takmadığı öğrenildi. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
30 Nisan 2020 tarihinde Ankara’daki Hacettepe Hastanesi’nde Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Ankara Şubesi, Ankara Tabip Odası (ATO) ve Devrimci Sağlık İşçileri Sendikası (Dev Sağlık-İş) tarafından 1 Mayıs ile ilgili yapılmak isten basın açıklamasına polis Valilik yasağı gerekçe gösterilerek izin vermedi.
30 Nisan 2020 tarihinde Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Van Şube binasına asılan ve üzerinde “Üreten Biziz Öldüren Düzene Karşı Birleşelim, Yaşasın 1 Mayıs” yazılı pankartın polis tarafından Van Cumhuriyet Başsavcılığı’nın sözlü talimatı olduğu gerekçesiyle indirildiği ve pankarta polis tarafından el konulduğu öğrenildi.
1 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul’da Taksim Meydanı’na yürümek üzere Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Genel Merkezi’nden çıkan sendika yöneticilerine polis müdahale etti. Müdahale soncu aralarında DİSK Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu’nun da olduğu 15 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların isimleri: Arzu Çerkezoğlu, DİSK Genel Sekreteri Adnan Serdaroğlu, Dev Yapı-İş Sendikası Genel Başkanı Özgür Karabulut, Dev Sağlık-İş Sendikası Genel Sekreteri Erdoğan Demir, Gıda-İş Sendikası Genel Başkanı Seyit Aslan, Enerji-Sen Genel Başkanı Süleyman Keskin, Gıda-İş Genel Sekreteri Olcay Ozak, Birleşik-Metal İş Yönetim Kurulu üyesi Seyfettin Gülengün, Tekstil Sen İstanbul Şube Başkanı Asalettin Aslan, DİSK uzmanı Faruk Işık, Sosyal-İş uzmanı Cemal Bilgin, Birleşik-Metal İş yöneticisi Muhammet Yurtsever, Halkevleri Genel Sekreteri Özge Ozan, Halkevleri üyesi Ersin Kiriş ve Polat Deniş Gülşen. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde 3.180’er TL para cezası kesildikten sonra serbest bırakıldı.
1 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul’da Şişli’den Taksim Meydanı’na yürümek için toplanan gruba müdahale eden polis 12 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
1 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul’da Taksim Meydanı’nda pankart açan gruba müdahale eden polis 1’i gazeteci 3 kişiyi (Gamze Nihal İyidoğan, Ekinsu Aktaş ve Önsöz Tv muhabiri Sena Şat Karaköy) gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar polisteki ifade işlemlerinin ardından para cezası kesilerek serbest bırakıldı.
1 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul’da Taksim Meydanı’nda eylem yapan Grup Yorum korosu üyesi Tuğçe Tayyar ve İdil Kültür Merkezi çalışanı Baki Can Işık gözaltına alındı. Gözaltına alınan 2 kişi aynı gün içinde serbest bırakıldı.
1 Mayıs 2020 tarihinde İzmir Gündoğdu Meydanı’nda 1 Mayıs kutlaması yapan Halkevi üyelerine müdahale eden polis 5 kişiyi (Doğan Barış Halidi, Tuncay Olguner, Evrim Çakır, Gizem Coşkun ve Erdem Engin) gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar sokağa çıkma yasağını ihlal ettikleri gerekçesiyle idari işlem yapılmasının ardından aynı gün içinde serbest bırakıldı.
1 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul’da Taksim Meydanı’na çıkmak isteyen Halkevi üyelerine müdahale eden polis 4 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
1 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesinde 1 Mayıs’ı kutlayan İnşaat-İş ve Umut-Sen üyelerine müdahale eden polis 8 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldı.
1 Mayıs 2020 tarihinde Ankara’nın Mamak ilçesindeki Tuzluçayır mahallesinde yapılan 1 Mayıs kutlaması sonrasında polis 4 kişiyi eyleme katıldıkları gerekçesiyle gözaltına aldı. Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: Ekin Erdem Evliya ve Anıl Yeşiltepe.
1 Mayıs 2020 tarihinde Mersin’de DİSK üyesi temizlik işçileri tarafından temizlik araçları ile oluşturulan konvoyun polis tarafından durdurulduğu ve araçlara asılan DİSK bayraklarının indirtildiği öğrenildi.
1 Mayıs 2020 tarihinde Ankara’da Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde 1 Mayıs pankartı asan öğrencilere Özel Güvenlik Amiri müdahale etti. Müdahaleye rağmen öğrencilerin pankartı astığı öğrenildi.
1 Mayıs 2020 tarihinde Tunceli Belediyesi’ne asılan 1 Mayıs pankartının Valilik kararıyla indirildiği öğrenildi.
1 Mayıs 2020 tarihinde Zonguldak’ta evinin penceresine 1 Mayıs ile ilgili pankart asan Öğrenci Kolektifi üyesi 1 kişinin evinin polis tarafından basıldığı ve polisin evde arama yaptığı öğrenildi.
(05/010) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1272 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 30 Nisan 2020 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılan basın açıklamalarına polis müdahale etti ve eyleme katılanları fiziksel şiddet kullanarak İnsan Hakları Anıtı’nın önünde uzaklaştırdı.
(05/011) Düzce’de Eyleme Polis Müdahalesi…
30 Nisan 2020 tarihinde, KHK ile ihraç edildiği işine dönmek için Düzce Valiliği önünde eylem yapan Alev Şahin polisin müdahalesi ile gözaltına alındı. Alev Şahin aynı gün içinde hem Kabahatler Kanunu’na hem de Umumi Hıfsızıhha Kanunu’na muhalefetten ayrı ayrı para cezası kesildikten sonra serbest bırakıldı.
(05/012) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
29 Nisan 2020 tarihinde İstanbul Boğaziçi Köprüsü üzerinde ölüm oruçları ile ilgili pankart asan 2 kişi (Baki Can Işık ve Aydın Gevin) gözaltına alındı. Gözaltına alınan 2 kişi aynı gün içinde serbest bırakıldı.
(05/013) Tekirdağ’da Gözaltına Alınan Gazeteci…
2 Nisan 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, pandemi hastanesi olarak kullanılan Tekirdağ Devlet Hastanesi’ne “izinsiz girerek işyeri dokunulmazlığını ihlal ettiği” iddiasıyla gözaltına alınan gazeteci Ferhat Akgün sevk edildiği mahkeme tarafından soruşturma tamamlanana dek konutu terk etmeme şartıyla serbest bırakıldı.
(05/014) Diyarbakır’da Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçesiyle Gözaltına Alınan Kişi…
Ağrı Patnos Cezaevi’nde tutulan Gazeteci Aziz Oruç’un eşi Hülya Oruç, Covid-19 salgınında Patnos Cezaevi’ndeki ihlaller ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek 30 Nisan 2020 tarihinde Diyarbakır’da gözaltına alındı. Hülya Oruç, sevk edildiği mahkeme tarafından konutu terk etmeme ve yurtdışı yasağı şartıyla serbest bırakıldı.
(05/015) Adana’da Tutuklanan EMEP Yöneticisi…
Emek Partisi (EMEP) Adana Yüreğir İlçe Başkanı Ferit Kilis 1 Mayıs 2020 tarihinde sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek gözaltına alındı. Ferit Kilis aynı gün içinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘terörle mücadelede görev almış kamu görevlisini hedef göstermek’ iddiasıyla tutuklandı.
(05/016) Van’da Gözaltına Alınan Kişiler…
1 Mayıs 2020 tarihinde Van’ın İpekyolu ilçesinde yapılan ev baskınlarında, bir HPG militanına ait cenazenin ailesine kargo ile gönderilmesini protesto etmek için yapılan eyleme katıldıkları gerekçesiyle 14 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların isimleri öğrenilemedi.
(05/017) Van’da Gözaltına Alınan TUHAY-DER Üyeleri…
29 Nisan 2020 tarihinde Van’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan Tutuklu ve Hükümlü Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (TUHAY-DER) üyesi 2 kişi (Halime Albay ve Zeki İtah) 1 Mayıs 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(05/018) Bitlis’te Gözaltına Alınan Gelecek Partisi Üyeleri…
2 Mayıs 2020 tarihinde Bitlis’te ücretsiz maske dağıtan Gelecek Partisi üyesi 5 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların isimleri öğrenilemedi.
(05/019) İstanbul’da CHP Yöneticisi Hakkında Açılan Soruşturma…
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu 30 Nisan 2020 tarihinde, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’’un evinin fotoğraflanmasıyla ilgili açılan soruşturma kapsamında İstanbul Anadolu Adliyesi’ne giderek Basın Suçları Soruşturma Bürosu’nda ifade verdi.
(05/020) İstanbul’da Gazeteciler Hakkında Açılan Soruşturma…
Cumhuriyet gazetesi muhabiri Hazal Ocak, fotoğraf muhabiri Vedat Arık, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Olcay Büyüktaş ve Yazı İşleri Müdürü İpek Özbey 30 Nisan 2020 tarihinde, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’’un kiraladığı arazi ile ilgili gazetede çıkan haberler nedeniyle haklarında açılan soruşturma kapsamında İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde ifade verdi.
(05/021) İstanbul’da Gazeteci Hakkında Açılan Soruşturma…
30 Nisan 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, İstanbul Başsavcılığı tarafından gazeteci Fatih Portakal hakkında yaptığı bir sosyal medya paylaşımı gerekçe gösterilerek Bankacılık Kanunu’nun ‘İtibarın Korunması’ başlıklı 74. maddesini ihlal suçlamasıyla iddianame hazırlandığı öğrenildi.
Fatih Portakal 6 Nisan 2020 tarihinde sosyal medya hesabından “Zor günlerden geçiyoruz. Mevduat veya tasarrufu olanlardan para istenmesin bir de! Olmaz olmaz diyemiyorum maalesef” şeklinde bir paylaşım yapmıştı.
(05/022) Program Durdurma Cezası Verilen Kanallar…
30 Nisan 2020 tarihinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Halk TV’de Ayşenur Arslan’ın sunduğu “Medya Mahallesi” programına beş kez program durdurma cezası verdi. Cezanın hangi gerekçe ile verildiği öğrenilemedi.
30 Nisan 2020 tarihinde RTÜK, FOX TV ana haber bülteninin künye bilgilerinde “FETÖ/PDY soruşturmaları” kapsamında tutuklu olarak cezaevinde bulunan Ercan Gün’ün “haber planlama müdürü” olarak gösterildiği gerekçesiyle FOX TV’ye en üst sınırdan idari para cezası verdi.
(05/023) Covid-19 Salgını…
Sağlık Bakanlığı, 30 Nisan 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 93 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 2.615 yeni vakanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı 1 Mayıs 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 84 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 2.188 yeni vakanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı 2 Mayıs 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 78 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 1.983 yeni vakanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı 3 Mayıs 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 61 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 1.670 yeni vakanın tespit edildiğini açıkladı.
Buna göre 3 Mayıs 2020 itibarıyla resmi açıklamalara göre salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 3.397 ve vaka sayısı ise 126.045 oldu.
30 Nisan 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden Ankara Sincan Cezaevi’nden tahliye edilen bir mahpusun 14 Nisan 2020 tarihinde tedavi gördüğü hastanede Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdiği öğrenildi. 25 Mart 2020 tarihinde HDP Kocaeli milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu Sincan Cezaevi’nde Covid-19 hastası bir mahpusun olduğunu açıklamıştı. Bu açıklama üzerine Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı iddiaları yalanlamış ve Ömer Faruk Gergerlioğlu hakkında ‘halk arasında endişe, korku ve panik yaratma’ suçlamasıyla bir soruşturma başlatmıştı.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.