Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
05 – 07 Ekim 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(10/051) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
Urfa Valiliği 5 Ekim 2019 tarihinde şehir merkezinden Birecik ilçesine gitmekte olan bir askeri aracın kaza geçirmesi sonucunda 1 askerin öldüğünü 14 askerin ise yaralandığını duyurdu.
5 Ekim 2019 tarihinde Hatay’ın Antakya ilçesindeki sınır kontrol noktasında bir traktörün çarpması sonucunda 1 askerin öldüğü öğrenildi.
5 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 24 Haziran 2019 tarihinde Tunceli’nin kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 2 militanın öldüğü öğrenildi.
6 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 5 Temmuz 2019 tarihinde Tunceli’nin Ovacık ilçesinde güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 1 HPG militanının; 21 Temmuz 2019 tarihinde Bingöl’de düzenlenen hava harekatında 1 HPG militanının; 1 Ekim 2019 tarihinde Hakkari’nin Çukurca ilçesinde düzenlenen hava harekatında 2 HPG militanının öldüğü öğrenildi.
(10/052) İstanbul’da Linç Girişimi İddiası…
6 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerde, 5 Ekim 2019 tarihinde İstanbul’un Sarıyer ilçesinde oynanan Amedspor-Sarıyerspor futbol maçı öncesinde, stat yakınlarında bir grup tarafından önü kesilen Amedspor taraftarı Mehmet A. K. isimli 1 kişinin, “Kürt müsün?” sorusuna “Evet” cevabı vermesi üzerine söz konusu grubun fiziksel şiddetine maruz kaldığı iddia edildi.
(10/053) İstanbul’da Polisin Fiziksel Şiddetine Maruz Kalan Kişi…
6 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerde, İstanbul Esenler Otogarı’nda özel bir otobüs firmasında şoför olarak çalışan Mehmet Çimen isimli 1 kişinin, 4 polis tarafından otogarın girişindeki polis kontrol noktasına götürüldüğü ve burada polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı iddia edildi. Söz konusu haberde, Mehmet Çimen’in maruz kaldığı fiziksel şiddet nedeniyle kulak zarının zarar gördüğü, vücudunda kanama ve ezilmeler bulunduğu ifade edildi.
(10/054) İzmir’de Ajanlık Dayatmasına Maruz Kalan Kişi…
6 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir’in Konak ilçesinde yaşayan Ramazan Türkaslan isimli bir kişinin, kendisini telefonla arayıp polis olarak tanıtan kişiler tarafından ajan olmaya zorlandığı öğrenildi. Söz konusu haberde, Türkaslan’ı arayarak ‘Ben Komiser Mehmet, senin dağda ve yurt dışında ağabeylerin var terör örgütünde’ diyen bir kişinin ifade vermesi gerektiğini belirterek Türkaslan’ı PTT Şubesi yakınlarına çağırdığı, burada kendisini karşılayan iki polis memurunun ise ‘Biz senin samimiyetine güvenerek seni çağırdık. Senin ağabeylerini de çağırıp konuşabilirdik ama daha düzgün, daha temiz bulduğumuz için seni çağırdık ve konuşmak istedik. Seninle tekrar görüşebilir miyiz? Bir yemek yesek beraber evine gelsek’ dediği belirtildi.
(10/055) Cezaevinde Yaşamını Yitiren Mahpus…
Patnos L Tipi Cezaevi’nde tutulan ve 1 Ekim 2019 tarihinde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Dursun Odabaşı Hastanesi’ne kaldırılan hasta mahpus Kinyas Gülcan’ın (59) 6 Ekim 2019 tarihinde yaşamını yitirdiği öğrenildi.
(10/056) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
5 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Mardin E Tipi Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutulan mahpuslara Kürtçe şarkı söyledikleri ve halay çektikleri, PKK lideri Abdullah Öcalan’ın doğum gününü kutladıkları için 1 ay görüş hakkından men cezası verildiği öğrenildi.
5 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerde, Nusaybin’deki sokağa çıkma yasağı sırasında mahsur kaldıkları binalardan tahliye edildikten sonra tutuklanan kişilerin duruşma için Mardin E Tipi Kadın Kapalı Cezaevi’ne getirildikleri sırada çıplak aramaya zorlandıkları ve gardiyanların fiziksel şiddetine maruz kaldıkları iddia edildi.
6 Ekim 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir Şakran Cezaevi’nde tutulan ve Hepatit B hastası olan İslam Sancar isimli mahpusun tedavisinin yapılmadığı öğrenildi.
(10/057) Manisa’da Engellenen Maden İşçilerinin Yürüyüşü…
Soma Holding ve Uyar Madencilik’ten tazminat hakları ödenmeden işten atılmaları üzerine Manisa’dan Ankara’ya yürüyüş yapmak isteyen işçiler, 5 Ekim 2019 tarihinde Kırkağaç ilçesinde jandarma tarafından engellendi. Soma Kaymakamlığı’nın yürüyüşe ilişkin yasaklama kararı Manisa 1. İdare Mahkemesi tarafından kaldırılmıştı.
(10/058) Ankara’da Engellenen KHK Buluşması…
Ankara’nın Çankaya ilçesindeki Yılmaz Güney Sahnesi’nde 5-6 Ekim 2019 tarihlerinde düzenlenecek olan KHK Buluşması’nın Ankara Valiliği tarafından 4 Ekim 2019 tarihinde yasaklandı. Yasaklama üzerine, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Genel Merkezi’ni 5 Ekim 2019 tarihinde ziyaret etmek isteyen kişilerin, binanın bulunduğu sokağı abluka altına alan polis tarafından engellendiği; bu sırada 2 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi. İstanbul’dan gelen kişilerin ise Eryaman ilçesinde durdurularak araçlarının geçişine izin verilmediği, polisin araçlardan inen kişilere biber gazıyla müdahale ettiği öğrenildi.
(10/059) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1062 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 4, 5, 6 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
4 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Engin Karataş ve Mehmet Dersulu) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Engin Karataş ve Mehmet Dersulu) gözaltına alındığı bildirildi.
5 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Engin Karataş ve Mehmet Dersulu) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı bildirildi.
6 Ekim 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Alev Şahin) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Engin Karataş ve Mehmet Dersulu) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 4, 5, 6 Ekim 2019 tarihinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 12 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(10/060) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
5 Ekim 2019 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 23 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 758’incisi öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine insan hakları savunucuları ve siyasi parti temsilcileri İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(10/061) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularına Polis Engeli…
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 5 Ekim 2019 tarihinde 393. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu”na, Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis tarafından izin verilmedi. İnsan hakları savunucuları, bu engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi önünde açıklama yaptı.
(10/062) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
5 Ekim 2019 tarihinde İstanbul’da Galatasaray Meydanı’nda TAYAD’lı Aileler tarafından, cezaevindeki işkencelere dikkat çekmek için yapılmak istenen basın açıklamasına müdahale eden polis Cemile Temizkalp isimli 1 kişiyi gözaltına aldı. Cemile Temizkalp’in aynı gün ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldığı öğrenildi.
(10/063) İstanbul’da Gözaltına Alınan Kişiler…
İstanbul’dan Ankara’ya doğru yürüyüş başlatan Kaz Dağları İstanbul Dayanışması üyeleri ile Su ve Vicdan Nöbeti gönüllülerinden oluşan 8 kişi, 6 Ekim 2019 tarihinde İstanbul’un Maltepe ilçesinde gözaltına alındı. Gözaltına alınan kişilerin aynı gün ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldığı öğrenildi. Gözaltına alınanların isimleri: Murat Akbaş, Koray Türkay, Kerem Gürsu, Onur Akceylan, Canan Hakko, Kaan Meriç, Cenk Usta, Eymen Demircan.
(10/064) Tekirdağ’da Basılan Sendika Şubesi…
4 Ekim 2019 tarihinde Devrimci Tekstil İşçileri Sendikası’nın Çorlu şubesi ile şubeleşme aşamasında bulunduğu Çerkezköy ilçesindeki yöneticilerinin evleri polis tarafından basıldı. Sendika binası ile sendika yöneticilerinin evlerinde arama yapıldığı, 2 ilçede toplam 21 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınanların isimleri öğrenilemedi.
(10/065) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişiler…
Diyarbakır’ın Kayapınar ilçesinde 6 Ekim 2019 tarihinde yapılan ev baskınlarında HDP Kayapınar ilçe eş başkanının da aralarında olduğu 3 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların isimleri: HDP Kayapınar ilçe eş başkanı Kadri Akkaya, Gamze Gulan, Şenol Fidan.
Diyarbakır’ın Bağlar ve Yenişehir ilçelerinde, 6 Ekim 2019 tarihinde kayyumlara karşı başlatılan imza kampanyası kapsamında çalışma yürüttükleri sırada gözaltına alınan HDP üyesi 12 kişi ifade işlemlerinin ardından aynı gün serbest bırakıldı.
(10/066) Şırnak’ta Gözaltına Alınan Kişiler…
5 Ekim 2019 tarihinde Şırnak’ta yapılan ev baskınlarında aralarında HDP’li Şırnak Belediye Meclisi üyesi Gurbet Güleş’in de bulunduğu 14 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan Fırat Duymak’ın aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
Cizre Belediyesi tarafından düzenlenen Mem û Zîn Gençlik Kültür ve Sanat Festivali’ne katılmak üzere çeşitli kentlerden Şırnak’ın Cizre ilçesine gelen 21 kişinin 5 Ekim 2019 tarihinde gözaltına alındığı öğrenildi. Cizre Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi’ne götürülen 21 kişinin isimleri öğrenilemedi.
(10/067) Urfa’da Gözaltına Alınan Kişiler…
4 Ekim 2019 tarihinde Urfa’nın Viranşehir ilçesinde yapılan ev baskınlarında, düğünlerde Kürtçe şarkı seslendiren 8 müzisyen ‘örgüt propagandası yaptıkları’ iddiasıyla gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: Ahmet Sar, Menduh Sar, Aslan Akmış ve Ünal Ayneli.
Urfa’nın Suruç ilçesinde HDP’li Belediye Meclisi üyesi Ahmet Örçin 6 Ekim 2019 tarihinde yapılan ev baskınıyla gözaltına alındı.
(10/068) Hakkari’de Gözaltına Alınan Kişiler…
6 Ekim 2019 tarihinde Hakkari’de yapılan ev baskınında Abdullah Kaya isimli 1 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Baskın sırasında polislerin evin kapısını kırarak, Abdullah Kaya’nın babası Şükrü Kaya’nın göğsüne silah dayadığı, Abdullah Kaya’yı ise yere yatırıp ters kelepçe uygulayarak gözaltına aldıkları bildirildi.
(10/069) Mardin’de Tutuklanan Kişi…
27 Eylül 2019 tarihinde Mardin’in Derik ilçesi kırsalında bir sulama kuyusu çevresinde askerler ile HPG militanı olduğu iddia edilen iki kişi arasında çıkan çatışma sırasında bölgede bulunan ve gözaltına alınan sulama işçisi Eşref Çağur, 6 Ekim 2019 tarihinde mahkeme tarafından ‘örgüte yardım ve yataklık’ gerekçesiyle tutuklandı.
(10/070) Muğla’da Tutuklanan Kişiler…
5 Ekim 2019 tarihinde Muğla’da gözaltına alınan HDP Muğla il yöneticisi Ebru Demir, HDP üyesi Ali Aybar ve ismi öğrenilemeyen 1 kişi, aynı gün çıkarıldıkları mahkeme tarafından ‘sosyal medya paylaşımlarında örgüt propagandası yaptıkları’ gerekçesiyle tutuklandı.
(10/071) Ankara’da Gözaltına Alınan Alman Vatandaşları…
6 Ekim 2019 tarihinde Ankara’da gözaltına alınan Alman vatandaşı 6 kişiden 4’ü, Almanya Demokratik Kürt Toplum Merkezi’ne (NAV-DEM) üye oldukları gerekçesiyle ‘örgüt propagandası yapma’ ve ‘örgüt üyesi olma’ iddialarıyla tutuklama talebiyle aynı gün sevk edildikleri mahkeme tarafından adli kontrol şartı ve yurtdışına çıkış yasağıyla serbest bırakıldı. 2 kişi için gözaltı süresinin 4 gün daha uzatıldığı öğrenildi. Gözaltına alınan Alman vatandaşlarının isimleri öğrenilemedi.
(10/072) Nusaybin’den Tahliye Edilenlerin Yargılandığı Dava…
Mardin’in Nusaybin ilçesindeki sokağa çıkma yasağı sırasında, mahsur kaldıkları binalardan tahliye edildikten sonra 26 Mayıs 2016 tarihinde gözaltına alınarak tutuklanan 70 kişi hakkında Mardin 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 4 Ekim 2019 tarihinde devam edildi. Dava dosyasının davanın 5 Nisan 2019 tarihinde görülen duruşmasında her bir sanık yönünden tefrik edilmesine karar verilmişti. Mahkeme, duruşmaları ayrı ayrı görülen 3 kişiyi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve 15’er yıl hapis cezası ile, 1 kişiyi ise ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve 25 yıl hapis cezası ile cezalandırdı.
(10/073) HDP Eski Milletvekili Sırrı Süreyya Önder Hakkında AYM Kararı…
HDP eski milletvekili Sırrı Süreyya Önder, yaptığı bireysel başvuruyu Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 3 Ekim 2019 tarihinde karara bağlaması üzerine 4 Ekim 2019 tarihinde Kandıra 1 Nolu F Tipi Cezaevi’nden tahliye edildi. 2013 yılında katıldığı Newroz mitinginde yaptığı konuşma nedeniyle hakkında açılan davada ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan 2 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırılan Sırrı Süreyya Önder 6 Aralık 2018 tarihinde cezaevine girmişti. AYM kararında Sırrı Süreyya Önder’in ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vererek, Sırrı Süreyya Önder’e 9 bin 150 TL manevi tazminat ödenmesine, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılanma yapılmak üzere kararın bir örneğinin davanın görüldüğü İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesine hükmetmişti.
(10/074) İstanbul’da Yargılanan Kişiler…
İstanbul’da 1 Temmuz 2018 tarihinde yapılan LGBTİ+ Onur Yürüyüşü’ne polis müdahalesi soncunda gözaltına alınan 6 kişi hakkında İstanbul 12. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 4 Ekim 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme 1 kişiyi ‘kamu görevlisine direnmek’ suçundan 5 ay, 1 kişiyi ‘trafik güvenliğini tehlikeye sokmak’ suçundan 2 ay 15 gün hapis cezası ile cezalandırdı ve hükmün açıklanmasını geri bıraktı. Mahkeme 4 kişinin ise beraatına karar verdi.
(10/075) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
Aselsan eski çalışanı 24 kişi hakkında Ankara 25. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 4 Ekim 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 14 sanığı 2 yıl 6 ay ile 8 yıl 5 ay 7 gün arasında değişen hapis cezaları ile cezalandırdı. Mahkeme 10 kişinin beraatına karar verdi.
Ahmet Şahin isimli bir kişi hakkında Sakarya 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 4 Ekim 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme sanığı ‘örgüt kurma ve yönetme’ suçundan 19 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırdı.
(10/076) İş Cinayetleri…
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), 2019 yılının Eylül ayında 6’sı çocuk yaşta ve 11’i kadın ve 9’u göçmen olmak üzere en az 145 işçinin çalışırken yaşamını yitirdiğini açıkladı. İSİG’in verilerine göre 2019 yılının ilk 9 ayında iş kazası/iş cinayeti sonucu yaşamını yitiren işçi sayısı en az 1320 oldu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.