Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
05 Mart 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(03/043) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Çatışmalar…
4 Mart 2019 tarihinde Siirt İl Jandarma Komutanlığı’nda görevli Mehmet Darıcı isimli bir uzman çavuşun trafik kazası sonucunda öldüğü öğrenildi.
(03/044) Şüpheli Asker Ölümü…
Türk Silahlı Kuvvetleri 4 Mart 2019 tarihinde Şırnak’ın Silopi ilçesinin Çalışkan beldesinde bulunan 172’nci Zırhlı Tugay Komutanlığı’nda zorunlu askerlik görevini yapan Uğur Çakmak isimli 1 erin “nöbet görevi esnasında meydana gelen silah kazası neticesinde” öldüğünü duyurdu. Uğur Çakmak’ın doğum yerinin Balıkesir olduğu ve Balıkesir Valiliği’nin konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada “nöbet mevziinde arkadaşının silahının ateş alması sonucu boyun bölgesinden yaralanmış, müteakiben kaldırıldığı Şırnak Şehit Tümgenerel Aydoğan Aydın Hastanesi’nde yapılan tüm müdahalelere rağmen kurtarılamayarak” öldüğünü belirttiği öğrenildi.
(03/045) Denizli’de Polis Şiddetine Maruz Kalan Sığınmacılar…
4 Mart 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden Denizli’de, her 6 ayda bir yenilemek zorunda oldukları kimlik kartlarını almak için İl Göç İdaresi önünde bekleyen sığınmacılara, polisin “sıraya sokmak” amacıyla polisin biber gazı kullanarak müdahale ettiği öğrenildi. Yakın mesafeden yüzüne biber gazı sıkılan bazı sığınmacıların yaralandığı bildirildi.
(03/046) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
4 Mart 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden Bandırma 1 Nolu T Tipi Kapalı Cezaevi’nde kalan ve açlık grevinde olan mahpusların askeri nizamda sayım dayatmasını kabul etmedikleri için gardiyanların fiziksel şiddetine maruz kaldıkları öğrenildi.
4 Mart 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır milletvekili Saliha Aydeniz’in Diyarbakır T Tipi 1 ve 2 Nolu Kapalı Cezaevleri’nde 13 mahpusun intihar girişiminde bulunduğu iddiasına dair TBMM’ye bir soru önergesi verdiği öğrenildi. Soru önergesinde Aydeniz’in 17 Eylül 2018 tarihinde Diyarbakır 2 Nolu T Tipi Cezaevi’nde intihar ettiği iddia edilen Ahmet Ç. (22) isimli mahpusun ölümüne sebep olan ihmallere ve binlerce mahpusun tutulduğu bu iki cezaevinde sadece bir hekim olduğuna dikkat çektiği bildirildi.
(03/047) Cezaevinde Açlık Grevi…
4 Mart 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Silivri 5 Nolu L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan 175 mahpusun PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin kaldırılması talebiyle açlık grevine başladığı öğrenildi.
4 Mart 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutulan ve aralarında yerine kayyım atanan Erciş Belediye Eş Başkanı Diba Keskin ve Dargeçit Belediye Eş Başkanı Zeynep Sipçik’in de bulunduğu 26 mahpusun aynı taleple açlık grevine başladığı öğrenildi.
(03/048) Cezaevinden Tahliye Edilen Hasta Mahpus…
Adli Tıp Kurumu’nun (ATK) “cezaevinde kalabilir” diye rapor verdiği 85 yaşındaki hasta mahpus Sise Bingöl, infazı tamamlandığı için adli kontrol ile Adana Karataş Kadın Açık Ceza Cezaevi’nden 4 Mart 2019 tarihinde tahliye edildi. İnsan Hakları Derneği’nin verilerine göre cezaevlerindeki hasta mahpus sayısı 1154’tür.
(03/049) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 846 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 4 Mart 2019 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
4 Mart 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Nazan Bozkurt) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Gülnaz Bozkurt, Acun Karadağ ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 4 Mart 2019 tarihinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 5 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(03/050) Ankara’da Eyleme Polis Müdahalesi…
4 Mart 2019 tarihinde, KHK ile ihraç edildikleri işlerine dönmek için Ankara’da bulunan Çankaya Toplum Sağlığı Merkezi önünde eylem yapanlara müdahale eden polis, Mahmut Konuk ve ismi öğrenilemeyen bir kişiyi gözaltına aldı. 2 kişinin aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(03/051) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
3 Ağustos 2018 tarihinde ‘güvenlik soruşturması’ ve ‘arşiv taraması’ gerekçe gösterilerek Sarıyer İlçe Sağlık Müdürlüğü’ndeki işinden atılan Türkan Albayrak, 4 Mart 2019 tarihinde işe geri dönmek için yaptığı basın açıklamasının ardından Sağlık Müdürlüğü önünde oturma eylemi yapmak istedi. Oturma eylemine müdahale eden polis, Türkan Albayrak’ı gözaltına aldı. Türkan Albayrak’ın aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi. Bu son gözaltı ile beraber Türkan Albayrak 95. kez gözaltına alınmış oldu.
(03/052) Ankara’da ‘Cumhurbaşkanı’na Hakaret’ İddiasıyla Soruşturma Açılan Kişiler…
4 Mart 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden M.C. isimli bir kişinin kızı A.T.C. hakkında ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’ ettiği iddiasıyla 14 Ocak 2019 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikayette bulunduğu, 17 Ocak 2019 tarihinde hakkında açılan soruşturma kapsamında ifade veren A.T.C.’nin ise suçlamaları reddederek babasıyla arasının bozuk olduğunu söylediği öğrenildi. Ayrıca A.T.C.’nin babası M.C. hakkında ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’ iddiasıyla şikayette bulunduğu, savcılığın M.C. hakkındaki soruşturmada takipsizlik kararı verdiği, A.T.C. hakkında kovuşturma başlatmak için ise Adalet Bakanlığı’ndan izin beklendiği bildirildi. Söz konusu haberlerde görüşüne başvurulan İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz; Erdoğan’ın, Cumhurbaşkanı olarak göreve başladığı 2014’ten itibaren Türk Ceza Kanunu’nda yer alan ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçlamasıyla toplam 66 bin 691 soruşturma ve 12 bin 305 dava açıldığını belirtti.
(03/053) Diyarbakır’da HDP Binasına Polis Baskını…
HDP Diyarbakır il binasında Hakkari milletvekili ve DTK Eş Başkanı Leyla Güven’e destek amacıyla açlık grevi yapan ve 3 Mart 2019 tarihinde binayı basan polis tarafından gözaltına alınan 5 kişi (Salih Cansever, İsmet Yıldız, Sevican Yaşar, Salih Tekin ve Bilal Özgezer) için gözaltı süresinin 4 güne çıkarıldığı öğrenildi.
Ayrıca Ankara’nın Beypazarı ilçesinde bir otelde düzenlenen AKP aday tanıtım toplantısına katılan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Bir vilayette (Diyarbakır) kendi partileri (HDP) içinde açlık grevi yapacaklarmış. Emniyet güçlerimize yarım saat içinde onları oradan alın dedim. Demin telefon geldi. Aldılar.”
(03/054) Gezi Davası…
Osman Kavala, Yiğit Aksakoğlu, Ali Hakan Altınay, Ayşe Mücella Yapıcı, Ayşe Pınar Alabora, Can Dündar, Çiğdem Mater Utku, Gökçe Yılmaz, Handan Meltem Arıkan, Hanzade Hikmet Germiyanoğlu, İnanç Ekmekçi, Mehmet Ali Alabora, Mine Özerden, Şerafettin Can Atalay, Tayfun Kahraman ve Yiğit Ali Ekmekçi hakkında 2013 yılındaki Gezi Parkı eylemleri ile ilgili olarak İstanbul Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianame 4 Mart 2019 tarihinde İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Mahkemenin ilk duruşması 24 Haziran 2019 tarihinde görülecek.
İddianamede 16 kişinin ‘Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etme’ suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılması istenmektedir. İddianamede ayıca kimi sanıkların ‘nitelikli mala zarar verme’, ‘tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulması veya el değiştirilmesi’, ‘ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme’, ‘nitelikli yağma’, ‘nitelikli yaralama’, ‘2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na muhalefet’ ve ‘6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanun’a muhalefet’ gibi suçlardan cezalandırılması istenmektedir.
(03/055) Diyarbakır’da Yargılanan Kişi…
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi kız öğrenci yurdunda kalan öğrenci A.K. hakkında, 21 Ocak 2017’de telefonunda “Çerxa Şoreşê” adlı marşı çaldığı gerekçesiyle uyarıda bulunan K.K.’ye fiziksel şiddet uyguladığı iddiasıyla Diyarbakır 9. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 4 Mart 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme A.K.’nin ‘basit yaralama’ suçundan 6 ay 20 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verdi ve cezayı erteledi. Ayrıca mahkeme A.K.’nin Mehmet Akif Ersoy’un “İstiklal Marşı” ile “Çanakkale Şehitlerine” isimli şiirini kendi el yazısıyla yazarak mahkemeye ulaştırmasına hükmetti.
(03/056) Van’da Cinsel Saldırı İddiasıyla Yargılanan Polis Memuru…
Van’da 27 Şubat 2018 tarihinde bir hırsızlık ihbarı sonucunda olay yerine giden polis memuru Zekeriya K. hakkında, işletme sahibi ile çalışanı 3 kadına cinsel saldırıda bulunduğu iddiasıyla Van 3. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 4 Mart 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Zekeriya K.’nin ‘suçun kamu görevlisinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle işlenmesi’ nedeniyle cezada artırıma giderek, her bir saldırı için ayrı ayrı olmak üzere 7 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verdi. Daha sonra her bir ceza ‘sanığın geleceği üzerinde yaratacağı olası etkileri’ göz önüne alarak) 6 yıl 3 aya indirdi. Mahkeme ayrıca, Zekeriya K.’nin ‘hırsızlık suçunu bildirmeme’ suçundan 7 ay 15 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına karar vererek toplamda 27 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına hükmetti.
(03/057) İş Cinayetleri…
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), 2019 yılının Şubat ayında 1’i çocuk yaşta ve 9’u kadın ve 3’ü göçmen olmak üzere en az 125 işçinin çalışırken yaşamını yitirdiğini açıkladı. İSİG’in verilerine göre 2019 yılının ilk 2 ayında iş kazası/iş cinayeti sonucu yaşamını yitiren işçi sayısı en az 284 oldu.
(03/058) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan veya Tutuklanan Kişiler…
Bursa merkezli bir soruşturma kapsamında haklarında gözaltı kararı çıkarılan aralarında muvazzaf askerlerin de olduğu 50 kişi 4 Mart 2019 tarihinde gözaltına alındı.
4 Mart 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Adalet Bakanlığı’nın 18 Ocak 2019 tarihli son istatistiğine göre darbe girişimi ile ilişkilendirilerek hakkında adli işlem yapılanların sayısının 500 bin 650 olduğu öğrenildi. İstatistiklere göre, darbe girişimi ile ilişkilendirilerek hakkında soruşturma veya kovuşturma süren kişi sayısı ise 259 bin 99, halen süren davalarda ise yargılanan kişi sayısı ise 78 bin 544. Cezaevlerinde darbe girişimi ile ilişkilendirilerek, 18 bin 679’u hükümlü olmak üzere 30 bin 679 kişi tutuluyor. Ayrıca istatistiklere göre 77 bin 355 kişi hakkında adli kontrol kararı uygulanıyor.
(03/059) OHAL Döneminde Toplantı ve Gösteri Özgürlüğüne Yönelik İhlaller…
3 Mart 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Toplumsal Hukuk ve Sendika.Org tarafından OHAL döneminde “toplantı özgürlüğü” ihlallerine ilişkin bir rapor hazırlandığı öğrenildi. Rapora göre, 21 Temmuz 2016 tarihinde ilan edilen ve 19 Temmuz 2018 tarihinde kaldırılan OHAL boyunca en az 50 ilde en az 163 kez toplantı ve gösteriler hakkında yasaklama kararı alındı. Ayrıca OHAL süresince toplam 905 toplantı özgürlüğü hakkı ihlali ve bu hakkın kullanılmasına karşı 677 polis müdahalesi olduğu, bunun sonucunda ise 3267 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
(03/060) Medyaya Yönelik Hak İhlalleri Raporu…
2 Mart 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) eski milletvekili Barış Yarkadaş’ın “Medyaya Yönelik Hak İhlalleri Raporu”nun şubat ayı verilerini kamuoyuyla paylaştığı öğrenildi. Rapora göre, 2019’un Şubat ayında 1 gazeteci tutuklandı, 4 gazeteci gözaltına alındı, 4 gazeteci 6 yıl 8 ay 15 gün hapis cezası aldı; 46 gazeteci ve 21 matbaa çalışanı ise yargılandı. 1 gazeteye dava açıldı, 1 yönetmen hapis cezası aldı, 1 gazeteciye ise 15 bin lira para cezası verildi. Ayrıca 2 habere yayın yasağı getirildi, 41 haber ve 2 video haber erişime engellendi, 2 kitap cezaevine alınmadı. Şubat ayı içinde 3 gazeteci tehdit edildi, 1 gazeteci saldırıya uğradı.
(03/061) Akreditasyonları Uzatılmayan Alman Gazeteciler…
4 Mart 2019 tarihinde Türkiye’de çalışan Almanya vatandaşı 3 gazetecinin (ZDF’nin İstanbul bürosu şefi Jörg Brase, Tagesspiegel gazetesinin Türkiye muhabirlerinden Thomas Seibert ve Kuzey Alman Radyo ve Televizyon Kurumu (NDR) için serbest çalışan Halil Gülbeyaz) 2019 yılı için basın kartlarının uzatılması konusunda Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’na yaptıkları başvurunun, herhangi bir gerekçe gösterilmeden reddedildiği öğrenildi.
(03/062) 31 Mart Seçimleri…
4 Mart 2019 tarihinde HDP’nin İstanbul’un Esenler ilçesindeki seçim bürosunun etrafındaki parti bayraklarının kimliği belirsiz kişi ya da kişilerce söküldüğü öğrenildi.
(03/063) Hakkari’de Özel Güvenlik Bölgesi…
Hakkari valiliği 4 Mart 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile merkez, Yüksekova, Çukurca, Şemdinli ve Derecik ilçelerine bağlı koordinatları verilmiş 31 alanın 5-19 Mart 2019 tarihleri arasında özel güvenlik bölgesi ilan edildiğini duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, T724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.