Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
09 – 11 Kasım 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(11/081) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
10 Kasım 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 7 Kasım 2019 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırları içindeki Zap bölgesine yönelik hava harekatında 1 HPG militanının öldüğü öğrenildi.
9 Kasım 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 22 Haziran 2019 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırları içindeki Xakurkê bölgesine yönelik hava harekatında 5 HPG militanının öldüğü öğrenildi.
(11/082) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
8 Kasım 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bolu F Tipi Cezaevi’nde tutulan Ayberk Demirdöğen ve Mehmet Manas isimli mahpusların 28 Ekim 2019 gardiyanların tarihinde fiziksel şiddetine maruz kaldıkları öğrenildi. Buna itiraz eden 13 mahpusun ise 29 Ekim 2019 tarihinde fiziksel şiddete maruz kaldıkları, kıyafetleri çıkarıldıktan sonra süngerli odaya konuldukları bildirildi. Söz konusu mahpuslardan Emrah Doğan’ın maruz kaldığı fiziksel şiddet nedeniyle yüzünde ve vücudunda morluklar olduğu ve yürüyemediği; bir diğer mahpus Deniz Şah’ın ise kalp spazmı geçirdiği öğrenildi.
8 Kasım 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Mardin Cezaevi’nden Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ne yaklaşık 1 yıl önce sevk edilen Haşim Gezer isimli mahpusun sevk edildiği günden bu yana hücrede tutulduğu öğrenildi.
(11/083) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1097 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 8, 9 ve 10 Kasım 2019 tarihlerinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
8 Kasım 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Merve Demirel) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı bildirildi.
9 Kasım 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 6 kişinin (Nuriye Gülmen, Nazan Bozkurt, Acun Karadağ, Mehmet Dersulu, Merve Demirel, Alev Şahin) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Merve Demirel, Alev Şahin ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı bildirildi.
10 Kasım 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Mehmet Dersulu) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Alev Şahin, Merve Demirel ve Cemal Öksüz) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 8, 9 ve 10 Kasım 2019 tarihlerinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 18 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
Ayrıca 6 Kasım 2019 tarihinde saat 13.00’te yapılmak istenen basın açıklamasında gözaltına alınan Nuriye Gülmen 8 Kasım 2019 tarihinde adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(11/084) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
9 Kasım 2019 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 23 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 763.’sü öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine insan hakları savunucuları ve siyasi parti temsilcileri İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(11/085) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularına Polis Engeli…
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 9 Kasım 2019 tarihinde 398. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu”na, Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis tarafından izin verilmedi. İnsan hakları savunucuları, bu engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi binasında açıklama yaptı.
(11/086) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Öğrenci Faaliyeti tarafından 9 Kasım 2019 tarihinde, artan intihar olaylarına dikkat çekmek amacıyla İstanbul’un Kadıköy ilçesinde yapılmak istenen basın açıklamasına müdahale eden polis 3 kişiyi gözaltına aldı. Aynı gerekçeyle Taksim Meydanı’nda yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde ise 4 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınan 7 kişinin isimleri öğrenilemedi.
(11/087) İstanbul’da Gözaltına Alınan Kişiler…
8 Kasım 2019 tarihinde ve devam eden günlerde İstanbul’da yapılan ev baskınlarında aralarında Halkların Demokratik Partisi (HDP) Gençlik Meclisi üyelerinin de bulunduğu 1’i çocuk en az 35 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: Muhammet Erkmen, Metin Yılmaz, Merdal Bahadur, Zehra Aslan, Ensari Taşkaya, Müjdat Uzunyay, Mahsum Çelebi, D. K. (çocuk), Lokman Akıncı, Velat Özdemir, Sevin Sarınmak, Ali Kalkan, Zilan Çiçek, Şevin Sarıbulak, Serdar Başaran, Ercan Özdaş, Livan Orman, Yakup Özdemir, Nihat Demir, Alaettin Adanır, Sevim Akdağ, Rezan Şimşek, İkram Doğan, Ümit Ertuğrul, Merve Öztep, İlyas Dinçer, Nurullah Özgün, Erkan Çakan, Mazlum Sarıkaya, Kadir Kaya, Emrah Ekmekçi, Murat Yaşa, Mizgin Tekin.
(11/088) Ankara’da Gözaltına Alınan Kişiler…
9 Kasım 2019 tarihinde Ankara’nın Etimesgut ilçesinde Elya Yapı’ya ait bir şantiyede çalışan ve ücretleri ödenmeyen 30 işçinin, “ücretlerinin ödeneceği” söylenerek Etimesgut Polis Karakolu’na götürüldükleri ve burada firma yetkililerinin “şantiyeyi terk etmedikleri” gerekçesiyle haklarında yaptıkları şikayet nedeniyle gözaltına alındıkları öğrenildi. İsimleri öğrenilemeyen 30 kişinin 10 Kasım 2019 tarihinde serbest bırakıldığı bildirildi.
(11/089) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Belediye Meclisi Üyeleri ve Diğer Kişiler…
8 Kasım 2019 tarihinde Diyarbakır’da yapılan ev baskınlarında 8 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınan kişilerin aynı gün içinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldığı öğrenildi. Gözaltına alınan kişilerin isimleri: HDP il yöneticisi Mehmet Yalçın, Yenişehir Belediye Meclisi üyesi Alaattin Zuğurli, Kayapınar Belediye Meclisi üyeleri Songül Kapancı ile Hikmet Altuğ, Ergani Belediye Meclisi üyesi Sevican Yaşar, HDP Diyarbakır milletvekili Semra Güzel’in danışmanı Kenan Canpolat ve Aysel Tufan.
(11/090) Ankara’da Gözaltına Alınan Kişiler…
5 Kasım 2019 tarihinde Ankara’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 9 kişi 8 Kasım 2019 tarihinde yurtdışına çıkış yasağı ve adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Gözaltına alınan kişilerin isimleri: Derya Bakır, HDP Çankaya ilçe yöneticisi Hanım Binici, HDP üyesi Meryem Kiraz, Demokratik Alevi Derneği (DAD) üyesi Sevgi Sazan Kişin ve Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) çalışanı Newroz Kırkaya, Zozan Yeliz Yıldırım, Nazan Ökmen ve Ayfer Apaydın.
(11/091) Van’da Gözaltına Alınan Belediye Eş Başkanları…
Van’ın İpekyolu ilçesinin Belediye Eş Başkanları Şehzade Kurt ve Azim Yacan 8 Kasım 2019 tarihinde gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemezken, soruşturma dosyasına gizlilik kararı getirildiği bildirildi.
(11/092) Ağrı’da Gözaltına Alınan Kişi…
8 Kasım 2019 tarihinde Ağrı’da HDP Gençlik Meclisi üyesi Nurullah Özgün isimli 1 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltı gerekçesi öğrenilemedi.
(11/093) İstanbul’da Gözaltına Alınan HDK Eş Sözcüsü…
8 Kasım 2019 tarihinde İstanbul’da yapılan ev baskınında Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Eş Sözcüsü Sedat Şenoğlu gözaltına alındı. Sedat Şenoğlu’nun aynı gün içinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldığı öğrenildi.
(11/094) Kars’ta Gözaltına Alınan Kişiler…
1 Kasım 2019 tarihinde Kars’ın Digor ve Kağızman ilçelerinde yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 9 kişiden 2’si (Selahattin Deniz ve Mühittin Sayın) 8 Kasım 2019 tarihinde ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla mahkeme tarafından tutuklandı. 7 kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(11/095) HDP Eski Milletvekilinin Yargılandığı Dava…
HDP eski milletvekili Selma Irmak hakkında Mardin’de 2016 yılında katıldığı bir mitingde yaptığı konuşma gerekçesiyle ‘örgüt propagandası yapma’ iddiasıyla Mardin 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 8 Kasım 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme Selma Irmak’ın bir sonraki duruşmaya tutulduğu Kandıra F Tipi Cezaevi’nden SEGBİS aracılığıyla katılmasına karar verdi ve duruşmayı 23 Ocak 2020 tarihine erteledi.
(11/096) ‘Cumhurbaşkanı’na Hakaret’ İddiasıyla Yargılanan Gazeteci…
Gazeteci Adnan Bilen hakkında ‘sosyal medya paylaşımlarında Cumhurbaşkanı’na hakaret’ iddiasıyla Van 4. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 8 Kasım 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Adnan Bilen’i 11 ay 20 gün hapis cezası ile cezalandırdı, daha sonra bu cezayı 7 bin TL para cezasına çevirdi.
(11/097) ‘Cumhurbaşkanı’na Hakaret’ İddiasıyla Yargılanan Gazeteci…
Gazeteci Adnan Bilen hakkında ‘sosyal medya paylaşımlarında Cumhurbaşkanı’na hakaret’ iddiasıyla Van 4. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 8 Kasım 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Adnan Bilen’i 11 ay 20 gün hapis cezası ile cezalandırdı, daha sonra bu cezayı 7 bin TL para cezasına çevirdi.
(11/098) Anayasa Mahkemesi’ne Yapılan Bireysel Başvurular…
Anayasa Mahkemesi (AYM) 1 Ocak – 30 Eylül 2019 tarihleri arasında yapılan bireysel başvurulara dair istatistikleri 8 Kasım 2019 tarihinde yayınladı. Bu tarihlerde yapılan 33 bin 118 başvurunun 25 bin 415’inin karara bağlandığı öğrenildi. AYM’nin 2019 yılının ilk 9 ayında yapılan bireysel başvuruların 8 bin 38’inde ihlal kararı verdiği öğrenildi. Bir başvuruda birden fazla ihlal tespit edilebildiği de göz önüne alındığına toplamda 8 bin 239 olan ihlal sayısının %42’sini adil yargılanma hakkının ihlali, %30’unu mülkiyet hakkının ihlali, %7’sini ifade özgürlüğünün ihlali, %2’sini kötü muamele yasağının ihlali ve yine %2’sini kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlali, %1’ini ise yaşam hakkının ihlali oluşturmaktadır.
(11/099) Anayasa Mahkemesi’nin Örgütlenme Özgürlüğüne İlişkin Kararı…
Anayasa Mahkemesi, Sosyalist Gençlik Derneği (SGD) üyesi Ahmet Urhan’ın bireysel başvurusuna ilişkin gerekçeli kararını 8 Kasım 2019 tarihinde açıkladı. Hatay’da yaşayan Ahmet Urhan hakkında “MLKP üyesi olmaktan” başlatılan soruşturma kapsamında 21 Eylül 2006 tarihinde gözaltına alınmış, hakkında Adana 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada 19 Şubat 2008 tarihinde hapis cezası ile cezalandırılmıştı. Anayasa Mahkemesi kararında anayasal hak ve özgürlükler kapsamındaki faaliyetlerin “terör örgütünün üyesi olmak suçundan verilen mahkûmiyet kararlarının delili olarak kullanılmasının temel haklar üzerinde caydırıcı etki yaratacağı” ifade edildi ve mahkeme Ahmet Urhan’ın Anayasa’nın 33. maddesinde düzenlenen örgütlenme özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vererek dosyanın yeniden yargılama yapılmak üzere Hatay 2. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesine hükmetti.
(11/100) Anayasa Mahkemesi’nin Yayın Yasağına İlişkin Kararı…
Anayasa Mahkemesi, 2 Ekim 2015 tarihinde öldürüldükten sonra polise ait “akrep” tipi aracın arkasına bağlanarak sürüklenen Hacı Lokman Birlik’e dair, www.diken.com.tr haber sitesinde yayınlanan “Videosu da çıktı: Birlik’in cesedi metrelerce sürüklenmiş, cansız bedenine küfredilmiş” başlıklı haber için 5 Ekim 2015 tarihinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından getirilen erişim engeline ilişkin başvuruyu 8 Kasım 2019 tarihinde karara bağladı. AYM, erişim engeliyle Anayasa’nın 26. ve 28. maddelerinde düzenlenen ifade ve basın özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi.
(11/101) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
8 Kasım 2019 tarihinde Ankara’da 17 kişi gözaltına alındı.
(11/102) Kayyım Atanan Belediye…
Van’ın İpekyolu ilçesinin HDP’li Belediye Eş Başkanı Azim Yacan’ın 9 Kasım 2019 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alındığı ve yerine İpekyolu Kaymakamı Sinan Aslan’ın kayyım olarak atandığı öğrenildi. Bu kararla 31 Mart 2019 tarihinde yapılan yerel seçimlerden bu yana kayyım atanan HDP’li belediye sayısı 3’ü büyükşehir ve 1’i il olmak üzere 16 oldu.
(11/103) Kayyım Atanan Muhtarlıklar…
8 Kasım 2019 tarihinde Mardin’in Ömerli ilçesinin Tavuklu ve Fıstıklı köylerinin muhtarlarının İçişleri Bakanlığı tarafından görevlerinden alınarak yerlerine kayyım atandığı öğrenildi.
(11/104) Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Van Valiliği, 8 Ekim 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde açık alanlarda yapılacak olan toplantı, gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, çadır kurma, stant açma, oturma eylemi, şenlik, konser, bildiri dağıtma ve benzeri her tür eylem etkinliği 10 Kasım 2019 tarihi itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı. Bu karar ile Van’da 21 Kasım 2016 tarihinden bu yana uygulanan eylem ve etkinlik yasağı 1098 güne uzatılmış oldu.
Adana Valiliği, 8 Ekim 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde açık alanlarda yapılacak olan toplantı, gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, çadır kurma, stant açma, oturma eylemi, şenlik, konser, bildiri dağıtma ve benzeri her tür eylem etkinliği 10 Kasım 2019 tarihi itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı. Son yasaklama kararı ile 10 Ekim 2019 tarihinde bu yana Adana’da eylem ve etkinlikler 3. kez 15 gün süreyle yasaklanmış oldu.
(11/105) Şırnak’ta Özel Güvenlik Bölgesi…
Şırnak Valiliği, 9 Kasım 2019 tarihinde yaptığı bir açıklama ile Silopi ilçesi sınırlarında bulunan koordinatları verili 16 alanın 10 – 17 Kasım 2019 tarihleri arasında özel güvenlik bölgesi ilan edildiğini duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.