Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4]
1-4 Mayıs 2015 Günlük İnsan Hakları Raporu
(05/001) Muğla’da Yargısız İnfaz…
Muğla’nın Dalaman İlçesi’nde 2 Mayıs 2015’te askeri alana kamyonuyla girdiği belirtilen Adil Yıldızlı (20) askerlerin “dur” ihtarına uymadığı gerekçesiyle açtığı ateşin ardından aracının su kanalına düşmesi sonucu yaşamını yitirdi.
Yapılan otopside Adil Yıldızlı’da kurşun izine rastlanmadığı belirtilirken araçta da bira şişeleri bulunduğu iddia edildi.
(05/002) İstanbul’da Yargısız İnfaz Girişimi…
İstanbul’un Küçükçekmece İlçesi’nde 26 Nisan 2015’te, arkadaşının “hırsızlık” suçlamasıyla gözaltına alınmasına itiraz ettiği için gözaltına alınan Süleyman Ödemiş’in polisin elinden kurtulup kaçmaya başlaması üzerine açılan ateş sonucu belinden vurularak yaralandığı ortaya çıktı.
Polis ekipleri Süleyman Ödemiş’in elinde silah olduğunu iddia ederken ortaya çıkan kamere kaydın görüntülerinde ellerine ters kelepçe takılan Süleyman Ödemiş kaçmak isterken sivil polisin ateş ettiği saptandı.
(05/003) Manisa’da Polisin Vurduğu Başhekim…
Manisa’nın Salihli İlçesi’nde 30 Nisan 2015’te, Karaman Emniyet Müdürlüğü Bölge Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü’nde görevli polis memuru V.M., yanına giderek bir süre konuştuğu özel bir hastanenin başhekimi olan Yener Bakan’ı (51) beylik tabancasıyla vurarak ağır yaraladı.
(05/004) Ferman Cingöz ve Edip Tanrıverdi Soruşturmalarında Cezasızlık…
Diyarbakır’ın Lice İlçesi’ne bağlı köylere 20 Mart 1994’te düzenlenen askerî operasyonda gözaltına alındıktan sonra bir daha kendilerinden haber alınamayan Ferman Cingöz (16) ve Edip Tanrıverdi (22) ile ilgili açılan soruşturma kapsamında iki kişinin öldürüldüğüne tanık olduğunu belirterek ifade veren bir askerin “cinayetlerin Ali Binbaşı adlı kişi tarafından işlendiğini” söylemesine rağmen Lice Savcılığı’nın dosyaya zamanaşımı gerekçesiyle takipsizlik kararı verdiği 3 Mayıs 2015’te öğrenildi.
(05/005) Yargısız İnfaz Soruşturmasında Cezasızlık…
Ölen PKK militanları için Diyarbakır’da 28 Mart 2006’da düzenlenen cenaze törenlerine polis ve askerin saldırması sonucu yaşamını yitiren 10 kişiden Emrah Fidan (17) ölümüne ilişkin açılan tazminat davası hakkında verilen red kararının Danıştay 10. Dairesi tarafından bozulmasının ardından dosyayı yeniden inceleyen Diyarbakır 2. İdare Mahkemesi’nin talebin ikinci kez reddine karar verdiği 1 Mayıs 2015’te öğrenildi.
(05/006) İşçi Ölümleri[5]…
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi 4 Mayıs 2015’te, Nisan ayı boyunca meydana gelen iş kazaları ve alınmayan önlemler nedeniyle en az 130 işçinin, yılın ilk dört ayında ise en az 482 işçinin yaşamını yitirdiğini açıkladı.
(05/007) Trans Kadınlara Yönelik Nefret Suçları…
İstanbul, Kocaeli ve İzmir’de 2 Mayıs 2015’te trans kadınlar kimliği belirsiz kişilerin saldırısına uğradı. Saldırılar nedeniyle İstanbul’un Şişli İlçesi’nde Gülşen adlı trans kadın bıçaklandı, yine Şişli’de adı öğrenilemeyen bir başka trans kadın silahla vuruldu. İzmir ve Kocaeli’deki, saldırılarda da 2 trans kadın vurularak yaralandı.
(05/008) 1 Mayıs Eyleminde Avukatı Darp Eden Polislere Cezasızlık…
İstanbul’da 1 Mayıs 2013’te kutlanmak istenen İşçi Bayramı’na müdahale eden polisin kullandığı gaz bombalarından bir tanesiyle yaralanan Avukat Onur Cingil’in şikâyeti üzerine 17 polis memuru hakkında başlatılan soruşturmada savcılığın takipsizlik kararı verdiği 30 Nisan 2015’te öğrenildi.
Takipsizlik kararında eylemin barışçıl olmadığını ve polise saldırıda bulunulduğunu iddia eden savcılık, Onur Cingil’in “bazit tıbbi tedaviyle giderilebilecek ölçüde hafif bir şekilde yaralandığını” ileri sürdü.
(05/009) Cezaevlerinde Baskılar…
Tokat T Tipi Cezaevi’nde tutulan Adem Çelik’in rahatsızlığı nedeniyle hastaneye götürülürken ring aracında kelepçeli halde bekletilmesini protesto edince darp edildiği ve cezaevi yönetiminin de Adem Çelik’e 20 gün hücre cezası ile görüş yasağı verdiği 1 Mayıs 2015’te öğrenildi.
(05/010) Hasta/Yaşlı Tutuklu veya Hükümlülerin Durumu…
Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde tutulan ve Adlî Tıp Kurumu’nun hastalıklarına rağmen “cezaevinde kalabilir” raporu vermesi nedeniyle tahliye edilmeyen İzzet Turan’a kendi parasıyla aldığı ilaçların cezaevi yönetimi tarafından verilmediği 30 Nisan 2015’te öğrenildi.
İzzet Turan’ın ağabeyi Ahmet Turan vücut iltihaplanması, romatizma, kalp hastalıkları, kemik erimesi, böbrek ve ciğer yetmezliği, göz bozukluğu, mide hastalıklarının bulunduğu kardeşine Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nin ise “cezaevinde kalamaz” yönünde rapor verdiğini belirtti.
(05/011) Tekirdağ’da Yaptığı Konuşma Nedeniyle Mahkûm Olan Kişi…
Tekirdağ’da 2014 yılında gerçekleştirilen “Sessiz Çığlık” adlı eylemde yaptığı konuşmayla Recep Tayyip Erdoğan’ı eleştiren emekli Amiral Türker Ertürk hakkında “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret ettiği” suçlamasıyla açılan dava 30 Nisan 2015’te sonuçlandı.
Tekirdağ Adliyesi 4. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki karar duruşmasında Türker Ertürk’e TCK’nin 125. maddesi uyarınca 11 ay 20 gün hapis cezası veren hâkim daha sonra bu cezayı erteledi.
(05/012) İzmir’de Anma Etkinliği Nedeniyle Yargılanan Sendikacılar…
Berkin Elvan’ı anmak amacıyla İzmir’de 14 Mart 2014’te düzenlenen etkinlikte kullandıkları ifadelerle dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettikleri iddia edilen DİSK yöneticileri Memiş Sarı, Abdullah Tunalı ve Ali Rıza Duran hakkında açılan davaya 30 Nisan 2015’te başlandı.
İzmir 39. Asliye Ceza Mahkemesi’nde Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 125. maddesi uyarınca yargılanan sendikacıların kimlik tespitlerini yaparak ifadelerini alan hâkim, sanıkların ayrıntılı savunma verme talebini kabul ederek duruşmayı 9 Temmuz 2015’e erteledi.
(05/013) Twitter Mesajları Nedeniyle Yargılanan Gazeteci…
Gazeteci Sedef Kabaş hakkında twitter hesabından yazdığı mesajlar nedeniyle Terörle Mücadele Yasası uyarınca açılan dava 30 Nisan 2015’te başladı.
Yazdığı “17 Aralık soruşturmasını kapatan savcıyı unutmayın” mesajından ötürü Çağlayan (İstanbul) 22. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanan Sedef Kabaş’ın dosyasına hâkim görevsizlik kararı verdi ve dosyayı ağır ceza mahkemesine gönderdi.
Sedef Kabaş, İstanbul’un Çekmeköy’deki evine 30 Aralık 2014’te baskın düzenleyen polis ekipleri tarafından, yolsuzluk soruşturmalarına takipsizlik kararı veren savcıyla ilgili twitter’da yazdığı mesaj nedeniyle gözaltına alınmıştı.
(05/014) Muğla’da Facebook Mesajı Nedeniyle Gözaltına Alınan Kişi…
Muğlanın Milas İlçesi’nde yaşayan Soner Devecioğlu (35), facebook hesabından hiçbir yorum yapmadan Recep İvedik adlı karakterin bulunduğu fotoğrafı paylaştığı için hakkında soruşturma yürüten savcı M.B. tarafından “kendisine hakaret ettiği” gerekçesiyle Soner Devecioğlu’nu gözaltına aldırdığı 3 Mayıs 2015’te öğrenildi.
(05/015) Cumhurbaşkanına Hakaret İddiasıyla Başlatılan Gözaltılar, Tutuklamalar ve Soruşturmalar…
Batman’da 2 Mayıs 2015’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konvoyunun geçtiği güzergâhta zafer işareti yapan bir kadın korumaları tarafından gözaltına alındı.
(05/016) 1 Mayıs Kutlamalarına Engellemeler, Müdahaleler…
İstanbul’da 1 Mayıs’ı Taksim Meydanı’nda kutlamak isteyen gruplar bu sene de polisin saldırısına maruz kaldı. İstanbul Valiliği’nin yasaklama kararı almasının ardından Taksim Meydanı ve çevresi polis ablukasına alındı. Meydana çıkan yollar trafiğe kapatıldı, toplu ulaşım seferleri durduruldu. Taksim Meydanı’na yürümek isteyenlere karşı toplam 21 bin polisin görevlendirildiği belirtildi.
Gün boyunca grupların toplanarak bir araya gelmesine izin vermeyen polis ekipleri, pek çok yerde gaz bombasıyla saldırıda bulundu. Pankart açanların veya slogan atarak Taksim Meydanı’na çıkanların dahi darp edildiği saldırılar sonucu Emniyet Genel Müdürlüğü’ne göre 16’sı çocuk en az 408 kişi gözaltına alındı.
Hukukçular ise gözaltı işlemi yapılmayan kişilerin de olması nedeniyle gözaltına alınan toplam kişi sayısına ulaşılamadığı ve saldırıların 4 Nisan 2015’te yürürlüğe giren 6638 sayılı “Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un uygulama alanı olduğunu belirttiler.
Gözaltına alınanlardan 13’ü yasa uyarınca “yasadışı örgüt propagandası yaptıkları” veya “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası’na muhalefet ettikleri” suçlamalarından çıkarıldıkları mahkemelerce tutuklandılar.
Saldırılar nedeniyle en az 18 kişi yaralanırken, gözaltına alınan 408 kişinin de gözaltına alınırken, gözaltı araçlarında veya gözaltı merkezlerinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldıkları ileri sürüldü.
Polisin saldırıları esnasında esnaf oldukları belirtilen sivillerin de eylemcilere bıçaklı ve sopalı saldırıda bulundukları ortaya çıkan görüntüler sonucu öğrenildi.
Öte yandan Taksim Meydanı civarında gözaltına alınan 8 kişinin bir depoya götürüldüğü ve 3 gün boyunca bir işlem yapılmaksızın depoda tutulduktan sonra salıverildikleri iddia edildi.
Bartın’da düzenlenmek istenen mitingin AKP Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’nun düzenleyeceği seçim mitingi nedeniyle yasaklandığı öğrenildi.
Uşak’ta düzenlenen mitinge katılan HDP üyeleri, miting sonrasında parti binasına döndüklerinde ırkçı bir grubun saldırısına uğradı. Binayı kuşatan ve linç girişiminde bulunan grubun darp ettiği HDP üyesi bir kişinin yaralandığı öğrenildi.
Trabzon’daki 1 Mayıs eylemine katılmak isteyen HDP üyeleri de ırkçı bir grubun saldırısına uğradı. HDP bayrakları ateşe veren grubun saldırısı nedeniyle bir gazeteci de yaralandı. Tokat’ta mitinge katılan HDP üyelerine düzenlenen saldırıda da bir kişi yaralandı. Zonguldak’taki mitingden dönen HDP gurunun da saldırıya uğradığı saldırı nedeniyle yaralanan olmadığı bildirildi.
İzmir’deki 1 Mayıs mitingi sırasında HDP aktivistlerinin ellerindeki bayraklara el koymak isteyen polisin gruba müdahale etmesiyle biri çocuk 2 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
(05/017) Erzurum’da Ev Baskınları…
Erzurum’un Hınıs İlçesi’nde 1 Mayıs 2015’te ev baskınları düzenleyen özel harekat ekipleri “çeşitli tarihlerde düzenlenen eylemlere katıldıkları” gerekçesiyle 10 kişiyi gözaltına aldı.
(05/018) Kobanê Eylemlerine Yönelik Operasyonlar…
Şanlıurfa’nın Suruç İlçesi’nde düzenlenen operasyon sonucu Ceylanpınar’daki Kobanê eylemlerine katıldığı gerekçesiyle gözaltına alınan Abdülcelil Dağ “yasadışı örgüt üyesi olduğu” ve “kamu malına zarar verdiği” suçlamalarından 1 Mayıs 2015’te tutuklandı. Ceylanpınar’da 16 Nisan 2015’te gözaltına alınan 5 kişi de aynı suçlama doğrultusunda tutuklanmıştı.
(05/019) Kobanê Eylemleri Nedeniyle Yargılanan Kişiler…
Erzurum’un Karayazı İlçesi’nde 6-8 Ekim 2014’teki Kobanê eylemlerine katıldıkları gerekçesiyle tutuklanan 11 kişinin yargılanmasına 30 Nisan 2015’te başlandı.
Erzurum 4. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmada “yasadışı örgüt üyesi oldukları” ve “kamu malına zarar verdikleri” iddialarıyla yargılanan sanıkların savunmalarını alan mahkeme heyeti, tutuklu 8 sanığın tahliye edilmesine karar vererek duruşmayı 1 Temmuz 2015’e erteledi.
(05/020) Hakkâri’de Cenaze Törenine Müdahale….
Kobanê’de IŞİD ile girdiği çatışmada yaşamını yitiren YPG militanı Serdar Çiçek için Hakkâri’nin Yüksekova İlçesi’nde 30 Nisan 2015’te düzenlenen cenaze törenine polisin müdahale etmesi sonucu 10 kişi gözaltına alındı.
(05/021) 7 Haziran Milletvekili Seçim Döneminde Meydana Gelen İhlaller…
Van’da HDP seçim bürosuna asılan ve adayların fotoğraflarını bulunduğu büyük bez afiş, valilik kararı doğrultusunda 30 Nisan 2015’te kaldırıldı.
Manisa Sulh Ceza Hâkimliği’nin yapılan başvuru üzerine Manisa’nın Akhisar İlçesi’nde Birleşik Haziran Hareketi’ne ait afiş ve bildirilerin dağıtılmasını yasakladığı 30 Nisan 2015’te öğrenildi.
İstanbul’un Fatih İlçesi’ne bağlı Kocamustafapaşa Semti’nde 2 Mayıs 2015’te seçim çalışması kapsamında stand açan Birleşik Haziran Hareketi üyeleri masada bulunan bir afiş nedeniyle AKP’ye ait seçim standında bulunanların saldırısına uğradı. Çıkan kavga sonucu 4 kişi yaralanırken, Birleşik Haziran Hareketi üyesi 12 kişi de gözaltına alındı.
İstanbul’un Beylikdüzü İlçesi’nde 2 Mayıs 2015’te HDP İlçe Örgütü binası önünde asılı duran HDP’ye ait bayraklar, kimliği belirsiz kişiler tarafından yakıldı.
2 Mayıs 2015’te Bilecik’te ırkçı bir grup internet üzerinde yapılan duyuruyla HDP il binası önünde toplandı. Binayı basmak isteyen gruba polis ekipleri engel olmazken grubun daha sonra HDP bayraklarını indirdikten sonra dağıldığı bildirildi.
Kırşehir’de 2 Mayıs 2015’te kimliği belirsiz kişilerin HDP il binasına düzenlediği taşlı saldırı sonucu binada maddi hasar meydana geldi.
Rize’nin Fındıklı İlçesi’nde 3 Mayıs 2015’te “Türkçülük Günü” adı altında yürüyüş düzenleyen Ülkü Ocakları üyeleri HDP’nin seçim bürosuna saldırdı. Grubun HDP’ye ait bayrakları ateşe verdiği öğrenildi.
Bursa’nın Mudanya İlçesi’nde 3 Mayıs 2015’te seçim bürosu açılışı yapan HDP aktivistleri MHP üyesi oldukları iddia edilen bir grubun saldırısına uğradı.
Van’ın Başkale İlçesi’nde 3 Mayıs 2015’te seçim çalışması yürüten AKP üyelerinin engellendiği ileri sürüldü.
Erzurum’da 3 Mayıs 2015’te seçim çalışması yapan HDP’ye ait bir araç taşlı saldırıya uğradı. Saldırı nedeniyle araçta maddi hasar oluştu.
(05/022) Manisa’da Kurum Binalarına Baskın…
Manisa’da 30 Nisan 2015’te Terörle Mücadele Şubesi’ne bağlı polis ekipleri Manisa Çalışanlar Derneği (MAÇAD), Manisa Eğitim Gönüllüleri Derneği (MEGDER), Manisa Aktif Eğitimciler Derneği (AKED), Manisa Milenyum Memurlar Derneği ve Manisa Sanayici ve İşadamları Derneği (MASİAD) binalarına baskın düzenleyerek arama yaptı.
Konuyla ilgili açıklama yapan İl Emniyet Müdürü Tayfur Erdal Ceren, “bu derneklere bundan sonra bağış yapacak, kurban ve burs paralarını verecek kişilerin, terör örgütüne yardım yaptıklarını anlamaları gerekiyor” dedi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: eozer@tihv.org.tr adresine konu başlığına “günlük insan hakları raporu üyelik talebi” yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] İş kazaları ve işçi ölümlerine dair veriler Haziran-2014’ten itibaren İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin raporlarına dayandırılmaktadır.