Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
1 – 4 Ocak 2021 Günlük İnsan Hakları Raporu
(01/001) Kadın Cinayetleri…
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu tarafından 2 Ocak 2021 tarihinde yayınlanan rapora göre 2020 yılı içinde en az 300 kadının erkekler tarafından öldürüldü, 171 kadın ise şüpheli şekilde ölü bulundu.
(01/002) Hakkari’de Güvenlik Güçlerinin Açtığı Ateş Sonucu Yaralanan Kişi…
30 Aralık 2020 tarihinde Hakkari’nin Derecik ilçesine bağlı Derindere köyünde piknik yaptığı bildirilen bir gruba müdahale eden güvenlik güçlerinin açtığı sonucu 1 kişinin (Reşit Ekinci) yaralandığı öğrenildi.
Hakkari Valiliği 1 Ocak 2020 tarihinde konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları belirtti: “Askeri Yasak Bölge içerinde 6 şüpheli şahıs görülmüştür (…) Görevli personel tarafından; sınıra ve Üs Bölgesine yakınlığı nedeni ile olası fotoğraf çekme veya kaçakçılık gibi sınır güvenliğini tehdit eden olayların engellenmesi maksadıyla şahısların bölgeden uzaklaşmaları yönünde ikazda bulunulmuş, şahısların mukavemet etmesi neticesinde yaşanan arbede esnasında havaya ikaz ateşi açılmıştır. Olayın ardından hafif yaralandığı görülen Reşit Ekinci (26) tedavisi için sağlık kuruluşlarına sevk edilmiş (…) ayakta tedavisi yapılmasına müteakip taburcu edilmiş, olay ile ilgili adli ve idari soruşturma başlatılmıştır.”
(01/003) Operasyonlar ve Saldırılar…
2 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 28 Aralık 2020 tarihinde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içinde yer alan Avaşin bölgesine yönelik Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından düzenlenen saldırıda 6 HPG militanının öldüğü öğrenildi.
(01/004) Ağrı’da Yaşamını Yitiren Mülteciler…
31 Aralık 2020 tarihinde Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde içinde mültecilerin bulunduğu bir aracın kendilerini takip eden polis aracından kaçamaya çalışırken kaza yapması sonucu 2 mültecinin öldüğü 3 kişinin ise yaralandığı öğrenildi. Ayrıca mültecilerin bulunduğu aracı takip eden polis aracının da kaza yaptığı ve 2 polis memurunun yaralandığı bildirildi.
(01/005) Askerde İşkence ve Diğer Kötü Muameleye Maruz Kalan Kişi…
2 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Tekirdağ’ın Çerkezköy ilçesinde bulunan 3. Zırhlı Tugay Komutanlığı’nda zorunlu askerlik görevini yapan Hasan Düdük isimli bir kişinin işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı öğrenildi.
10 Kasım 2020 tarihinde temizlik faaliyetine katılmadığı gerekçesiyle uzman çavuş R. K.’nin fiziksel şiddetine maruz kalan Hasan Düdük basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Darp raporu almak için hastaneye sevk edilme talebiyle revire gittiğimde, bana refakat eden uzman çavuş, doktoru hastane sevk belgesi vermemesi yönünde ikna etmeye çalıştı (…) Sevk raporu almama rağmen bölük komutanı hastaneye gitmeme izin vermedi (…) Bir yolunu bulup Çerkezköy Devlet Hastanesi’ne gidip darp raporu aldım (…) Yaşadıklarıma dayanamayıp firar ettim, 8 saat sonra geri döndüm (…) Askeri savcılıkta ifade vermeye götürüldüğümde yaşadıklarımın tümünü anlattığım bir savunma hazırladım ancak darp edildiğimi yazdığım için üstlerim tarafından savunmam yırtıldı. Sözlü verdiğim ifademde her şeyi savcıya anlattım. İfademi değiştirmediğim için başçavuş rütbesindeki bir başka üstüm tarafından darp edildim, ayak tırnağım kırıldı.”
Haberde Hasan Düdük’ün sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunduğu ifade edildi.
(01/006) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
31 Aralık 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kayseri Bünyan T Tipi Cezaevi’nde mahpusların sosyal, kültürel ve sportif haklarının kısıtlandığı, toplatma kararı olmamasına rağmen Yeni Yaşam ve Evrensel gazetelerinin mahpuslara verilmediği öğrenildi.
(01/007) Cezaevinde Açlık Grevi…
31 Aralık 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden PKK lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin ve maruz kaldıkları hak ihlallerinin sona ermesi talebiyle cezaevlerinde 26 Kasım 2020 tarihinde başlatılan süresiz dönüşümlü açlık grevine aşağıdaki mahpusların katıldığı öğrenildi:
- Kayseri Bünyan T Tipi Cezaevi: 1 mahpus (Rojbin Yakut).
31 Aralık 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kayseri Bünyan T Tipi Cezaevi’nde açlık grevinde olan mahpuslara şeker ve karbonat verilmediği öğrenildi.
(01/008) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
31 Aralık 2020 tarihinde, ödenmemiş ücret ve kıdem tazminatları için Bimeks işçileri tarafından, şirket sahibi Vedat Akgiray’ın ders verdiği Boğaziçi Üniversitesi önünde yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis 6 kişiyi (Umut-Sen Örgütlenme Koordinatörü Başaran Aksu ile Bimeks işçileri Dilek Aslan, Leyla Akıncı, Atakan Başaran, Zeynel Çiftgöz ve Betül Celep) gözaltına aldı. Gözaltına alınan kişiler aynı gün içinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
Bu son gözaltılar ile birlikte Bimeks işçilerinin Boğaziçi Üniversitesi önünde yaptıkları ve gözaltı ile sonuçlanan basın açıklaması sayısı 15 oldu.
(01/009) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
4 Ocak 2020 tarihinde, Cumhurbaşkanı tarafından Boğaziçi Üniversitesi’ne rektör atanmasını protesto etmek için kampus önünde basın açıklaması yapan öğrencilere müdahale eden polis, 2 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. İsimleri öğrenilemeyen 2 kişinin aynı gün içinde serbest bırakıldıkları bildirildi.
(01/010) Ankara’da Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçe Gösterilerek Gözaltına Alınan Kişi…
31 Aralık 2020 tarihinde Ankara’da bulunan Mor Mekan’dan çıkarken, kadın cinayetleri ile ilgili “bu şehri ateşe vereceğimiz günler yakın” şeklindeki sosyal medya paylaşımı gerekçe gösterilerek gözaltına alınan Kadın Savunma Ağı üyesi Buse Uçer, 1 Ocak 2021 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(01/011) Adana’da Gözaltına Alınan Kişiler…
30 Aralık 2020 tarihinde Adana’da PKK’ye yönelik bir soruşturma kapsamında gözaltına alınan 2’si Suriye vatandaşı 3 kişi (Suriye vatandaşı M. S. ve M. H. ile M. A.) 1 Ocak 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından ‘örgüt üyesi olmak’ iddiasıyla tutuklandı.
(01/012) Şırnak’ta Gözaltına Alınan Kişi…
30 Aralık 2020 tarihinde Şırnak’ın İdil ilçesinde hakkındaki bir soruşturma kapsamında çağrı üzerine ifade vermek üzere gittiği İlçe Emniyet Müdürlüğü’nde gözaltına alınan 1 kişi (Hakkı Malgaz) 31 Aralık 2020 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘örgüte yardım etmek’ iddiasıyla tutuklandı.
(01/013) Balıkesir’de Gazetecinin Yargılandığı Dava…
2 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, gazeteci Cem Bahtiyar hakkında Cumhurbaşkanı’na ait Twitter hesabından yapılan bir paylaşıma yaptığı yorum ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Bandırma Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’ iddiasıyla iddianame hazırlandığı öğrenildi.
(01/014) İstanbul’da Gazeteciler Hakkında Açılan Soruşturma…
Oda TV Genel Yayın Yönetmeni Barış Pehlivan ve Oda TV Haber Müdürü Barış Terkoğlu hakkında, yazdıkları “Metastaz 2: Cendere” isimli kitap nedeniyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 14 ayrı soruşturma açıldığı ve bu soruşturmalar kapsamında Barış Pehlivan ve Barış Terkoğlu’nun 30 Aralık 2020 tarihinde 4 ayrı savcıya ifade verdiği öğrenildi.
Söz konusu soruşturmalar kapsamında Barış Terkoğlu’nun 95, Barış Pehlivan’ın ise 63 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmasının istendiği bildirildi.
(01/015) Şırnak’ta Yargılanan Kişi…
1 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Ali Akdağ isimli bir kişi hakkında Şırnak 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada ‘örgüt üyesi olmak’ ve ‘örgüt propagandası yapmak’ suçlarından verilen toplam 7 yıl 6 ay hapis cezasının Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi tarafından onandığı öğrenildi.
(01/016) İstanbul’da Tutuklanan Şair…
30 Aralık 2020 tarihinde bir noter işlemi yaptığı sırada gözaltına alınan ve daha sonra sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklanan şair Yılmaz Odabaşı, 31 Aralık 2020 tarihinde tahliye edildi.
(01/017) Diyarbakır’da Meslekten İhraç Edilen Sendika Üyeleri…
31 Aralık 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Haber-Sen Diyarbakır Şubesi üyesi Esra Ademhan ve Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) üst kurul delegesi İzzet Ekin’in 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye (KHK) eklenen geçici madde gerekçe gösterilerek meslekten ihraç edildikleri öğrenildi.
(01/018) Sınırlama Kararı Getirilen Kitap…
3 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun “Büyülü Gökkuşağı” isimli kitap hakkında “18 yaşından küçüklerin maneviyatı üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte oldukları” gerekçesiyle 1117 Sayılı Kanun’un 4. maddesindeki sınırlamalara tâbi olmasına karar verdiği öğrenildi. Bu sınırlamalara göre söz konusu kitapların ön kapaklarına “Küçüklere zararlıdır” damga veya işaretinin basılması zorunlu tutulacak, kitaplar açık sergilerde satılamayacak; herhangi bir yayın organında reklam ya da ilanı yapılamayacak ve okul ve benzeri yerlere sokulamayacak.
(01/019) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Hakkari Valiliği 31 Aralık 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde miting, açık yer toplantıları, gösteri yürüyüşleri, oturma eylemi, protesto eylemi, insan zinciri oluşturarak yapılabilecek protesto, yürüyüş ve toplanmalar, halk kürsüleri şeklinde toplantı, halk toplantıları, ses-yayın araçları ile yapılabilecek her türlü sesli ve görsel faaliyetler, açlık grevi, çadır kurma, basın açıklamaları, her türlü stant açma, imza toplama, imza kampanyası, dilek feneri, balon uçurtmak, kamu kurum ve kuruluşları hariç olmak üzere anma töreni, konser, şenlik, tiyatro, sinevizyon ve benzeri faaliyetler, meşale yakma, el ilanı, bildiri, broşür dağıtma, afiş, poster asma ve benzeri eylem ve etkinlikleri 1 Ocak 2021 itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı.
Van Valiliği 3 Ocak 2021 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde gösteri yürüyüşü ve açık hava toplantılarını 4 Ocak 2021 itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı. Bu karar ile Van’da 21 Kasım 2016 tarihinden bu yana uygulanan eylem ve etkinlik yasağı kesintisiz 1519 güne uzatılmış oldu.
(01/020) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
https://www.cumhuriyet.com.tr/, https://t24.com.tr/, http://www.diken.com.tr/ internet sitelerinde yer alan, Cumhurbaşkanı’nın oğlu Bilal Erdoğan’ın arkadaşının kazandığı ihale ile ilgili haberlerin engellenmesiyle ilgili haberlerin engellenmesiyle ilgili haberlere İstanbul Anadolu 7. Sulh Ceza Hakimliği’nin 31 Aralık 2020 tarihli kararı ile kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
(01/021) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
31 Aralık 2020 tarihinde İstanbul’da yapılan ev baskınında 1 kişi gözaltına alındı.
(01/022) Covid-19 Salgını…
Sağlık Bakanlığı, 31 Aralık 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 239 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 2.219 hastanın tespit edildiğini açıkladı. Açıklamada ayrıca günlük vaka sayısının 14.380 olduğu belirtildi.
Sağlık Bakanlığı, 1 Ocak 2021 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 212 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 1.908 hastanın tespit edildiğini açıkladı. Açıklamada ayrıca günlük vaka sayısının 12.203 olduğu belirtildi.
Sağlık Bakanlığı, 2 Ocak 2021 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 202 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 1.713 hastanın tespit edildiğini açıkladı. Açıklamada ayrıca günlük vaka sayısının 11.180 olduğu belirtildi.
Sağlık Bakanlığı, 3 Ocak 2021 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 193 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 1.515 hastanın tespit edildiğini açıkladı. Açıklamada ayrıca günlük vaka sayısının 9.877 olduğu belirtildi.
Buna göre 3 Ocak 2020 itibarıyla resmi açıklamalara göre salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 21.488, vaka sayısı ise 2.241.912 oldu.
31 Aralık 2020 tarihinde İstanbul’da Dr. İlhan Doğan, Trabzon’da Dr. İlhan Demirel, İzmir’de Prof. Dr. Lokman Öztürk olmak üzere 3 sağlık çalışanı Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
1 Ocak 2021 tarihinde Mersin’de Dr. Kemal Aslan Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
2 Ocak 2021 tarihinde İstanbul’da Yavuz Eryılmaz Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
3 Ocak 2021 tarihinde Antep’te eczacı Mehmet Cinpolat, Tekirdağ’da eczacı Halit Usluer, Kayseri’de sağlık memuru Oğuzhan Özkan, İzmir’de Prof. Dr. Uğur Yılmaz, Mersin’de Dr. Doğan Yıldırım olmak üzere 5 sağlık çalışanı Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.