Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
1 Ağustos 2024 Günlük İnsan Hakları Raporu
(08/001) Operasyonlar ve Saldırılar…
31 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Mardin’in Nusaybin ilçesi kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 1 militanın öldüğü, 1 militanın ise gözaltına alındığı öğrenildi.
(08/002) Cezaevinde Yaşamını Yitiren Mahpus…
1 Ağustos 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 22 Temmuz 2024 tarihinde Denizli Kocabaş D Tipi, T Tipi ve Açık Cezaevi’nde verilen akşam yemeğinden zehirlenen ve hastaneye sevk edilen mahpuslardan Mehmet Sorkun’un (57, e) zehirlenme iddiasıyla 2. kez hastaneye sevk edildikten sonra yaşamını yitirdiği öğrenildi. Haberlerde ayrıca Mehmet Sorkun’un ölümüyle ilgili soruşturma başlatıldığı bildirildi.
(08/003) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellenen Mahpus…
31 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir Şakran Kadın Cezaevi’nde sağlık sorunları olan mahpusların üç ayda sadece bir kez revire çıkarıldığı öğrenildi. Haberde ayrıca aynı cezaevinde tutulan Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) Eş Genel Başkan Yardımcısı Ebru Yiğit’in el parmağı kırılmasına rağmen ortopedi servisine sevkinin ‘asker yorgun’ denilerek yapılmadığı, migren krizi geçiren bir mahpusun cezaevi revirine götürülmediği öğrenildi.
(08/004) Cezaevinde Açlık Grevi…
1 Ağustos 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Türkiye genelindeki cezaevlerindeki TKP/ML’ye yönelik davalar kapsamında tutuklu veya hükümlü mahpusların “Y Tipi cezaevlerinin kapatılması, İdare ve Gözlem Kurullarının kaldırılması ve sosyal, kültürel haklar üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması” talebiyle 5 günlük açlık grevine başladığı öğrenildi. Toplam kaç mahpusun açlık grevinde olduğu öğrenilemedi.
(08/005) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Cevap Verilmedi…
İmralı Cezaevi’nde tutulu bulunan müvekkilleri PKK lideri Abdullah Öcalan, Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş ile görüşmek için avukatların 1 Ağustos 2024 tarihinde yaptığı başvuruya Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından herhangi bir cevap verilmediği öğrenildi.
(08/006) Hakkari’de İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
1 Ağustos 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde 31 Temmuz 2024 tarihinde yolda yapılan kimlik kontrolünün ardından 8 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Haberlerde söz konusu 8 kişi hakkında resmi gözaltı işlemi yapılamadığı ve yakınlarına gözaltına ilişkin bilgi verilmediği, işkence ve diğer kötü muameleye maruz bırakıldıktan sonra şehir dışında bir yerde serbest bırakıldığı bildirildi. Ayrıca kişilerin, maruz kaldıkları işkence ve diğer kötü muamele sonucu yaralandığı iddia edildi.
R. T. isimli kişi maruz kaldığı işkence ve diğer kötü muameleye ilişkin basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Polisler araç içerisinde sürekli bana hakaret edip, sinkaflı küfür savurdu. Hakaretlere karşı çıkmam nedeniyle kafama defalarca telsizle vuruldu. Kafamdan aşağı su dökülerek darp edildim. Saatlerce darp edildikten sonra arkadaşım U.Ş.’yi araç içerisine aldılar. Polisler o esnada ‘Sen biraz dinlen daha sonra devam edeceğiz’ diyerek U.Ş.’yi araç içerisinde işkenceye maruz bıraktılar. Daha sonra Şemzînan yolu üzerinde bırakıldım. Darp nedeniyle kulak zarım zarar gördü. Halen duymakta sıkıntı yaşıyorum.”
U. Ş. ise şunları belirtti: “Saatlerce darp edildim. Başıma iki kez soğuk su döküldü. Burnumdan ve ağzımdan kan gelmesiyle birlikte araç içerisinden çıkarıldım. Yüzümü su döküp, kanı temizledikten sonra tekrar dövmeye başladılar. Bana, ‘Kürdistan neresi?’ diye soruldu. Ben de polislere ‘Siz daha iyi bilirsiniz’ dedim. Bunun üzerine tekrar tekrar darp edildim.”
(08/007) Urfa’da Gözaltında İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
31 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Urfa’nın Karaköprü ilçesinde sosyal medya paylaşımında zafer işareti yaptığı gerekçesiyle gözaltına alınan Müslüm Güneş isimli kişinin götürüldüğü Urfa İl Emniyet Müdürlüğü’nde işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı kendisine zorla “Ölürüm Türkiyem” şarkısının söyletildiği öğrenildi.
(08/008) Batman’da Kahve ve Yemek Zinciri ile Müşterilere Saldırı…
31 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Hamas lideri İsmail Haniye’nin öldürülmesini protesto etmek için Batman merkezde toplanan kişilerin Diyarbakır Caddesi’ndeki bir alışveriş merkezinde bulunan bir kahve ve bir yemek zincirine saldırarak maddi hasar verdiği ve müşterilere de fiziksel saldırı girişiminde bulunulduğu öğrenildi. Saldırıda yaralanan olup olmadığı öğrenilemedi.
(08/009) İstanbul’da Valilik Tarafından Engellenen Protesto…
31 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündeminde olan Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifine karşı milli yüzücü Alper Sunaçoğlu’nun İstanbul’da solo yüzerek gerçekleştireceği protesto eylemine İstanbul Valiliği tarafından ‘gerekli prosedürlerin yerine getirilmediği’ gerekçesiyle izin verilmediği öğrenildi.
(08/010) İstanbul’da Pankart Asarken Gözaltına Alınan Kişiler…
31 Temmuz 2024 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesinde bulunan bir köprüye üzerinde “Temmuz’da 23 kadın katledildi failleri sokak hayvanları değil” yazılı pankart asan Sosyalist Kadın Meclisleri (SKM) üyelerine müdahale eden polis 2 kişiyi (Leyla Can ve Dilara Su Kalpak) gözaltına aldı. Söz konusu 2 kişinin 1 Ağustos 2024 tarihinde polisteki ifade işlemlerinin ardından Kabahatler Kanunu’na muhalefet gerekçesiyle para cezası verilerek serbest bırakıldığı öğrenildi.
(08/011) İzmir’de Gözaltına Alınan Kişiler…
31 Temmuz 2024 tarihinde İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ‘Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkındaki Kanunu’na muhalefet’ ve ‘örgüt üyeliği’ gerekçesi ile yürütülen soruşturma kapsamında aralarında Ege Tutuklu ve Hükümlü Yakınları Derneği (Ege TUHAYDER) Eş Başkanı Nilay Güleser’in de olduğu 6 kişi gözaltına alındı. 4 kişinin (Süreyya Gümüş, Ramazan Yavuz, Halime Badur ve Hanım Sever) haklarında gözaltı kararı olmamasına rağmen İzmir TEM Şube Müdürlüğü tarafından ev baskınlarıyla gözaltına alındığı, polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldığı öğrenildi. Ayrıca soruşturmaya ilişkin dosyada kısıtlılık kararı ve Nilay Güleser ile Dilaver Keklik’in halen gözaltında olduğu bildirildi.
(08/012) Van’da Gözaltına Alınan Parti ve Dernek Yöneticileri ve Diğer Kişiler…
30 Temmuz 2024 tarihinde Van’da ‘örgüt propagandası yapma’ iddiası ile gözaltına alına ve aralarında Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Van İl Eş Başkanları Veysi Dilekçi ve Gülşen Kurt’un da olduğu 14 kişi adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Gözaltına alınanların isimleri: Osman Gerçekli, Munifer Koçak, Hazal Süer, Adem Onat, Ercan Erkol, Fazıl Numaş, Hanım Kaya, Veysi Dilekçi, Orhan Bayram, Selma Cintan, Tarık Artim, Gülşen Kurt, Ayşe Minaz ve Aynur Sarıca.
(08/013) Mardin’de Tutuklanan Parti Yöneticisi…
1 Ağustos 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Mardin’in Dargeçit ilçesinde DEM Parti eski İlçe Başkanı Hatice Gevcan’ın hakkında ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla açılan davada verilen 6 yıl 3 ay hapis cezasının kesinleşmesi gerekçesiyle tutuklanarak cezaevine gönderildiği öğrenildi.
(08/014) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişiler…
1 Ağustos 2024 tarihinde Diyarbakır’ın Dicle ilçesinde yapılan ev baskınlarında 5 kişinin Kürtçe müzik eşliğinde halay çektikleri gerekçesiyle gözaltına alındığı ve aynı gün içinde sevk edildikleri sulh ceza hakimliği tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldığı öğrenildi. Gözaltına alınanların isimleri öğrenilemedi.
(08/015) Gazete Hakkında Açılan Dava…
1 Ağustos 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, BirGün gazetesi hakkında “Mafyaya 550 milyon TL kredi” başlıklı haber gerekçe gösterilerek Halkbank’ın şikayeti üzerine 1 milyon TL tazminat talebiyle İstanbul Anadolu 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açıldığı öğrenildi.
(08/016) Şırnak’ta Haklarında Soruşturma Başlatılan Belediye Başkanı, Parti Yöneticileri, Belediye Meclis Üyeleri ve Diğer Kişiler…
1 Ağustos 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 3 Haziran 2024 tarihinde İçişleri Bakanlığı’nın 31 Mart yerel seçimlerinde Hakkari Belediye Eş Başkanı seçilen Mehmet Sıddık Akış’ın yerine Hakkari Valisi Ali Çelik’in kayyum olarak atanması kararına karşı 30 Haziran 2024 tarihinde Şırnak’ta gerçekleştirilecek yürüyüşün polis tarafından engellenmesini protesto ederken Kürtçe marş söyledikleri gerekçesiyle aralarında Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Şırnak İdil Belediye Eş Başkanı Doğan Adıbelli, DEM Parti İlçe Eş Başkanı Songül Erden ve belediye meclis üyelerinin de olduğu 13 kişi hakkında Şırnak Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldığı öğrenildi.
(08/017) TBMM’de Reddedilen Soru Önergesi…
1 Ağustos 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, DEM Parti Mardin Milletvekili Beritan Güneş tarafından Kürtçe’nin kamusal alanda yasaklanmasına ve anadilde eğitim hakkına ilişkin Milli Eğitim Bakanı’nın yanıtlaması talebiyle verilen soru önergesinin “kişisel görüş belirtildiği” gerekçesiyle TBMM Başkanlığı tarafından reddedildiği öğrenildi.
(08/018) Can Atalay’ın Milletvekilliğinin Düşürülmesi ile İlgili AYM Kararı…
1 Ağustos 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 30 Ocak 2024 tarihinde Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesi ile ilgili bireysel başvuruları değerlendiren Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesinin yok hükmünde olduğuna karar verdiği öğrenildi.
Can Atalay’ın yargılandığı Gezi Davası’nda hakkında ‘hükümeti ortadan kaldırmaya yardım etme’ suçundan verilen 18 yıl hapis cezasıyla ilgili yapılan bireysel başvuruya dair Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) ihlal kararı vermesi üzerine davanın yeniden görülmesi sırasında İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi karar verme yetkisinin Yargıtay’da olduğu gerekçesiyle dosyayı Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne göndermişti. Dosyayı 8 Kasım 2023 tarihinde karar bağlayan 3. Ceza Dairesi, Anayasa’yı ihlal ettiği ve yetkisini aştığı gerekçesiyle AYM’nin ihlal kararına uymayı reddetmiş ve ihlal kararı veren AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunulmasına hükmetmişti. Can Atalay için yapılan ikinci bireysel başvuru, 21 Aralık 2023 tarihinde AYM Genel Kurulunda görüşülmüş ve oy çokluğuyla ‘seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı’ ile ‘kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının’ ihlal edildiğine karar verilmişti. İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Can Atalay hakkında karar verilmesi için dosyanın yeniden Yargıtay’a gönderilmesine karar vermişti. 3 Ocak 2024 tarihinde Yargıtay 3. Ceza Dairesi AYM’nin ihlal kararına ikinci kez uymayı reddetti.
(08/019) RTÜK Tarafından Ceza Verilen Dijital Platformlar…
31 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından, ‘Climax’ isimli film ‘genel ahlak ve aile yapısının korunması ilkelerine aykırılık teşkil ettiği’ gerekçesiyle Blu TV ve MUBI isimli dijital platformlara üst sınırdan idari para cezası verildiği ve katalogdan çıkarma müeyyidesi uygulandığı öğrenildi. Haberlerde ayrıca Netflix dijital platformunda yer alan ‘Sosis Partisi’ isimli animasyon filme de katalogdan çıkarma müeyyidesi uygulandığı bildirildi.
(08/020) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
31 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, vergi ödemeyen büyük şirketlerin listesini paylaşan ekonomist Selçuk Geçer’in 1 sosyal medya paylaşımına ve konu ile ilgili https://www.yenicaggazetesi.com.tr ve https://haber.sol.org.tr/anasayfa adreslerinde yer alan 2 habere kişilik hakları ihlali gerekçesiyle İstanbul 5. Sulh Ceza Hakimliği’nin 31 Temmuz 2024 tarihli kararıyla erişim engeli getirildiği öğrenildi.
(08/021) Gözaltına Alınan Kişiler…
İçişleri Bakanlığı, 1 Ağustos 2024 tarihinde yaptığı açıklamayla son 4 günde 21 ilde yapılan operasyonlarda 55 kişinin haklarında kesinleşmiş hapis cezası veya aranma kaydı bulunduğu, ankesörlü telefonlarla iletişim kurdukları ya da örgüt üyesi oldukları iddialarıyla gözaltına alındığını duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, BirGün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, MedyaScope, HalkTV, EngelliWeb, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP, Kaos GL.