Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
1 Mart 2018 Günlük İnsan Hakları Raporu
(03/001) Afrin’e Yönelik Askeri Operasyon…
Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) 28 Şubat 2018 tarihinde yayınladığı raporda Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ve ve az sayıda da olsa Kürt güçlerinin top ateşi ve patlayıcıları sonucunda Afrin’de ve Halep’in kuzeyindeki Azez’de çok sayıda sivilin hayatını kaybettiği ve yaralandığı duyurdu. Rapora ilişkin açıklamada bulunan Af Örgütü Ortadoğu Araştırma Direktörü Lynn Maalouf “Afrin’de Türk Ordusu ve ABD destekli Kürt güçleri arasındaki çatışmalar şimdiden sayısız sivil ölümüne yol açtı ve yüzlercesinin daha yaşamını tehlike altına atıyor” dedi.
(03/002) Afrin Operasyonu’na Tepkilere Yönelik Müdahaleler, Gözaltı ve Tutuklamalar…
23 Şubat 2018 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Afrin’e yönelik operasyonunu protesto ettikleri için İstanbul’da gözaltına alınan 5 kişiden 4’ü 28 Şubat 2018 tarihinde çıkarıldıkları mahkeme tarafından tutuklanırken 1 kişi (Barış Yıldız) yurtdışına çıkış yasağı ve adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Tutuklananların isimleri: Doğukan Onur Gürsoy, Maksut Toprak, Ahmet Ayva ve Özgür Baykara.
Şırnak’ın Uludere ilçesi Roboski köyünde askerler tarafından yapılan ev baskınlarında 4 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınanlardan Kerem Encü ile Ekrem Encü’nün TSK’nın Afrin’e yönelik operasyonuna ilişkin sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alındıkları belirtilirken, Hamit Encü ve Sadık Uludağ’ın gözaltına alınma nedenleri öğrenilemedi. Gözaltına alınan 4 kişinin İlçe Jandarma Komutanlığı’na götürüldüğü bildirildi.
22 Şubat 2018 tarihinde Ankara’da gözaltına alınan aralarında Halkevleri Eş Başkanı Dilşat Aktaş’ın da bulunduğu 11 kişi 28 Şubat 2018 tarihinde Cumhuriyet Savcılığında ifade verdikten sonra serbest bırakıldılar. Dilşat Aktaş ile birlikte 5 kişiye yurtdışına çıkış yasağı getirildi.
13 Şubat 2018 tarihinde Antalya’da gözaltına alındıktan sonra 20 Şubat 2018 tarihinde “örgüt propagandası yapmak” gerekçesiyle tutuklanan Halkevleri Merkez Yürütme Kurulu üyesi Kutay Meriç, yapılan itirazın ardından serbest bırakıldı.
(03/003) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
28 Şubat 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Osmaniye T Tipi Cezaevi’nde kalan hasta mahpus Salih Özberk’in tedavi hakkının engellendiği öğrenildi. Salih Özberk’in annesi Zeliha Özberk’in basında yer alan açıklamalarında, Salih Özberk’in Hepatit B hastası olduğu ve düzenli olarak tedavi görmesi gerektiği ancak doktora çıkarılmadığı belirtildi.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici 28 Şubat 2018 tarihinde basına yaptığı açıklamada halen cezaevlerinde bulunan 357’si ağır 1025 hasta mahpusun tedavi haklarının engellendiğini duyurdu. Bilici, ayrıca hasta mahpuslarla ilgili devlet hastaneleri tarafından verilen “cezaevinde kalamaz” raporlarının Adalet Bakanlığı tarafından kabul edilmediğini, ölüm sınırında olan hasta tutukluların durumlarından da endişe duyduklarını belirtti.
(03/004) Birleşmiş Milletler Raportörünün Türkiye’de İşkence İddialarıyla İlgili Açıklaması…
27 Şubat 2018 tarihinde Cenevre’de bir açıklama yapan Birleşmiş Milletler (BM) İşkence Özel Raportörü Nils Melzer, ellerine bazı raporların ulaştığını ve bu raporlarda Türkiye’de sorgulamalar sırasında fiziksel şiddet, elektroşok, soğuk suya batırma, uykudan mahrum bırakma, hakaret ve cinsel saldırı gibi yöntemlerin uygulandığına dair iddiaların yer aldığını ifade etti. Ayrıca Özel Raportörün, Türkiye’de savcıların Olağanüstü Hal (OHAL) nedeniyle işkence suçlamalarını soruşturmadığını öne sürdüğü öğrenildi.
15 Temmuz darbe girişiminden hemen sonra artan işkence ve kötü muamele iddialarını araştırmak üzere 2016 yılında Türkiye’de temaslarda bulunan BM İşkence Raportörü Melzer, işkence ve kötü muamelenin “yaygın bir şekilde uygulandığı” izlenimi edindiklerini söylemişti.
(03/005) Vatandaşlıktan Çıkarılan Kişi…
28 Şubat 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden 1994 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile askerlik yapmadığı için vatandaşlıktan çıkarılan Diyarbakır’da yaşayan Ahmet Önder adlı kişinin cezaevinden tahliye olduğu 2012 yılından bu yana vatandaşlık haklarını kullanamadığı ve hiçbir resmi işlem yapamadığı öğrenildi.
(03/006) İstanbul’da Yargılanan Gazeteci…
Birgün Gazetesi editörü Burak Ekici hakkında “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 28 Şubat 2018 tarihinde devam edildi. Mahkeme Burak Ekici’ye 6 yıl 3 ay hapis cezası verilmesine, tutuklu kaldığı süreyi göz önünde bulundurarak tahliyesine karar verdi.
(03/007) Gözaltı ve Tutuklamalar…
10 Ekim Ankara katliamına ilişkin Kırklareli’nin Lüleburgaz ilçesinde bildiri dağıtırken gözaltına alınan kişilerden Emek Partisi İlçe Yöneticisi Cengiz Atlı hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret” gerekçesiyle verilen 11 aylık hapis cezası Yargıtay tarafından onandı. 28 Şubat 2018 tarihinde gözaltına alınan Atlı, savcılığa çıkarılmasının ardından tutuklanarak cezaevine gönderildi.
Şırnak’ın Uludere ilçesi AKP eski ilçe başkanı Mesut Yılmaz’ın evine yapılan baskın sonucu gözaltına alındığı öğrenildi. Yılmaz’ın İlçe Jandarma Komutanlığı’na götürüldüğü bildirildi.
İzmir’in Menemen ilçesinde 22 Şubat 2018 tarihinde ev baskınlarında gözaltına alınan 4 kişi 28 Şubat 2018 tarihinde çıkarıldıkları mahkeme tarafından yurtdışına çıkış yasağı kararıyla serbest bırakıldı. Serbest bırakılanların isimleri: Menderes Koçak, Serkan Yıldız, Yiğit Üste ve Baran Durukan.
Adana’da Çukurova Üniversitesi öğrencisi olan Mehmet Şirin Gülen isimli kişinin 28 Şubat 2018 tarihinde gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınma gerekçesi öğrenilemeyen Gülen’in Adana Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldüğü bildirildi.
Adana’nın Kozan ilçesinde gözaltına alınan Erdoğan Küpeli isimli kişi Cumhurbaşkanına hakaret gerekçesiyle 28 Şubat 2018 tarihinde çıkarıldığı mahkeme tarafından tutuklandı. Erdoğan Küpeli, Hatay’ın Antakya ilçesinde yaşayan Gülay Mübarek’i taciz ve tehdit ettiği için Hatay Cumhuriyet Başsavcılığı talimatıyla gözaltına alınmıştı. Küpeli çıkarıldığı mahkeme tarafından tehdit ve taciz suçlarından adli kontrol şartıyla serbest bırakılırken Cumhurbaşkanına hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklanarak cezaevine gönderildi.
(03/008) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için bir süredir direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 28 Şubat 2018 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’da yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
28 Şubat 2018 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Mehmet Dersulu, Nazan Bozkurt, Mahmut Konuk) ve saat 18.00’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Mehmet Dersulu, Nazan Bozkurt, Mahmut Konuk) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 28 Şubat 2018 tarihinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 6 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(03/009) HDP Milletvekillerinin Yargılandığı Davalar…
HDP Hakkari Milletvekili Selma Irmak’a Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından “terör örgütü propagandası yapmak” ve “silahlı terör örgütü üyesi olmak” gerekçesiyle verilen toplam 10 yıllık hapis cezasının ardından sanık avukatları ve Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılan istinaf başvurularını Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi esastan reddetti
İstinaf Mahkemesi’nin Irmak hakkında “örgüt üyesi olmak” suçundan verilen 7 yıl 6 aylık mahkûmiyet kararına ilişkin yapılan itirazları, Yargıtay yolu açık olmak üzere reddettiği, “örgüt propagandası yapmak” suçundan verilen 2 yıl 6 aylık mahkûmiyet kararına ilişkin itirazları ise kesin olmak üzere reddettiği bildirildi.
İstinaf Mahkemesi’nin itirazları esastan reddetmesi üzerine, Irmak’a verilen 2 yıl 6 aylık hapis cezası kesinleşmiş oldu. Böylelikle cezanın kesinleşmesine ilişkin tezkerenin TBMM Genel Kurulu’nda okunması halinde Selma Irmak’ın milletvekilliği düşürülebilecek.
(03/010) İstanbul’da Yargılanan Kişiler…
Grup Yorum üyesi Özgür Gültekin’in de aralarında bulunduğu 6 kişi hakkında “örgüt üyesi olmak” gerekçesiyle İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 28 Şubat 2018 tarihinde devam edildi. Mahkeme tutuklu bulunan Özgür Gültekin, Neslihan Albayrak ve Meral Yıldırım’ın tahliyesine, Taylan Gültekin’in ise tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı 12 Mayıs 2018 tarihine erteledi.
(03/011) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan veya Tutuklanan Kişiler…
28 Şubat 2018 tarihinde Eskişehir merkezli bir soruşturma kapsamında 52 kişi gözaltına alındı. Aynı soruşturma kapsamında 3 kişinin de arandığı bildirildi.
(03/012) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Alındığı Gözaltında Yaşamanı Yitiren Öğretmene Göreve İade Kararı
28 Şubat 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında bir ihbar sonucu “terör örgütü üyesi olduğu” gerekçesiyle alındığı gözaltında yaşamını yitiren Gökhan Açıkkolu (42) isimli öğretmen hakkında, 7 Şubat 2018 tarihli Milli Eğitim Bakanlığı’nın yazısıyla göreve iade edilme kararı verildiği öğrenildi.
Gökhan Açıkkolu 23 Temmuz 2016 tarihinde gözaltına alınarak İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü’ne götürülmüştü. 5 Ağustos 2016 tarihinde maruz kaldığı işkence uygulamaları sonucu kalp krizi geçirerek yaşamını yitirmişti.
(03/013) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
İstanbul Bağcılar’da bulunan Doğan Medya Center’ın 15 Temmuz darbe girişiminde işgal edilmesiyle ilgili olarak İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 28 Şubat 2018 tarihinde devam edildi. Savcılığın esasa ilişkin mütalaasında tutuklu bulunan 3 eski subayın her birinin “Anayasayı ihlal etmek” gerekçesiyle ağırlaştırılmış müebbet hapisle, “haberleşmenin engellenmesi” gerekçesiyle 7 yıl 6 ay hapisle cezalandırılması, 2 eski astsubay ile 14 erin ise beraatı istendi. Mahkeme duruşmayı ileri bir tarihe erteledi.
Kayseri 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 6 tutuklu sanığın yargılandığı davanın karar duruşması 28 Şubat 2018 tarihinde yapıldı. Mahkeme heyeti, “örgüt üyesi olmak” gerekçesiyle Mahmut Yönem, Ömer Armutoğlu ve Yasin İpek’e ayrı ayrı 10 yıl, Mehmet Ortaköylüoğlu ile Ali Koç’a ayrı ayrı 8 yıl 9 ay ve Aliye Boydak’a 7 yıl 6 ay hapis cezası verdi. Ayrıca mahkeme heyeti Aliye Boydak’ın cezaevinde kaldığı süre göz önünde bulundurularak tahliyesine ve diğer sanıkların tutukluluk halinin devamına karar verdi.
24’ü tutuklu 76 sanık hakkında Malatya 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın duruşması 28 Şubat 2018 tarihinde Yakınca Spor Salonu’nda görüldü. Savcılığın esasa ilişkin mütalaasında 2. Ordu Komutanı Orgeneral Adem Huduti, 2. Ordu Kurmay Başkanı Tümgeneral Avni Angun, 2. Ordu İdari Kurmay Yarbaşkanı Tuğgeneral Mustafa Serdar Sevgili, 2. Ordu Harekat Destek Yarbaşkanı Tuğgeneral Zeki Karataş, 7. Ana Jet Üssü’nün Komutanı Tuğgeneral Emin Ayık’ın da aralarında bulunduğu 32 eski subay ve astsubay ile 33 er ve erbaş olmak üzere toplam 65 sanık hakkında, “cebir ve şiddet kullanarak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs” gerekçesiyle ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi. Dönemin 2. Ordu Komutanlığı Harekat Kurmay Yarbaşkanı Tuğgeneral Ersin Yıldırım hakkında “darbeye teşebbüs” gerekçesiyle beraat, “örgüt üyesi olmak” gerekçesiyle hapis cezası istendi. Tutuksuz yargılanan 6 subay ve astsubay ile 4 er olmak üzere 10 sanık için de beraat talebinde bulunuldu.
(03/014) Gazeteci-Yazar Ahmet Altan’ın Yargılandığı Dava…
Gazeteci-yazar Ahmet Altan hakkında “örgüt propagandası yapmak” ve “Cumhurbaşkanına hakaret” iddialarıyla İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 28 Şubat 2018 tarihinde görüldü. Mahkeme Ahmet Altan’a “örgüt propagandası yapmak” gerekçesiyle 3 yıl hapis cezası, “Cumhurbaşkanına alenen hakaret etmek” gerekçesiyle 2 yıl 11 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verdi. Mahkeme heyeti Ahmet Altan’ın 4 Ocak 2018 tarihinde görülen duruşmada “heyete karşı olumsuz tutum ve davranışları ile pişmanlık duymaması” nedeniyle cezada indirim yapmadı.
(03/015) Van’da Etkinlik Yasağı…
Van Valiliği’nin 28 Şubat 2018 tarihinde yaptığı açıklamayla il sınırları dâhilinde her türlü eylem ve etkinliğin 28 Şubat 2018 tarihinden itibaren gereçli olmak üzere 30 gün süreyle mülki idare amirliklerinin iznine bağlandığı duyuruldu. Ayrıca açıklamada “gerçekleştirilmesi izin şartına bağlanılan her türlü toplantı ve etkinliğin huzur ve güven ortamını bozmaya teşebbüs edecek şahıslar ile işlenmesi muhtemel suçların tespitine yönelik izletilmesi ve kamera gibi araçlarla kayıt altına alınabilmesine izin verilmiş, basın açıklaması, çadır kurma, stant açma, oturma eylemi, anma töreni vb. türdeki eylem ve etkinlikler de 28.02.2018 tarihinden geçerli olmak üzere otuz 30 gün süreyle yasaklanmıştır” denildi.
(03/016) Diyarbakır’da 8 Mart Yasağı…
28 Şubat 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Diyarbakır Kadın Platformu’nun ‘8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’ nedeniyle 1-10 Mart 2018 tarihleri arasında açık alanlarda çeşitli etkinlikler düzenleme talebine olumsuz yanıt veren Diyarbakır Valiliği’nin il merkezi ve dış ilçeler de dâhil olmak üzere açık alanlarda, stant açma, çadır kurma, basın açıklaması, oturma eylemi, miting, her türlü toplantı ve gösteri yürüyüşleri eylemlerini yasakladığı öğrenildi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Özgürlükçü Demokrasi, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, T724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, El Cezire, BBC Türkçe, Amnesty International web sitesi, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar. Haber Sol, Deutsche Welle.