Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
01 Şubat 2018 Günlük İnsan Hakları Raporu
(02/001) İnsan Hakları Savunucularının Yargılandığı Dava…
1’i tutuklu 11 insan hakları savunucusu hakkında İstanbul 35. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 31 Ocak 2018 tarihinde devam edildi.
İddianamede 11 insan hakları savunucusunun ‘örgüt üyesi olmak’ ve ‘örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’’ suçlarından 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması istenmektedir. Haziran 2017 tarihinden beri başka bir davadan tutuklu bulunan Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Avukat Taner Kılıç da bu davaya eklenmişti.
Davanın gizli tanığı ile Büyükada’daki toplantıda çevirmenlik yapan ancak adres beyanı yanlış olduğu için bulunamayan açık tanığı A.T. duruşmada hazır edilmedi. Duruşmada tanıklık yapan otel müdürü ise dava konusu olan toplantının katılımcılarının kendilerinden özel ve gizli bir toplantı yeri talebi olmadığını belirtti. Mahkeme Taner Kılıç’ın tahliyesine karar verdi ve duruşmayı 21 Haziran 2018 tarihine erteledi.
Ancak Cumhuriyet Savcısı’nın tahliye kararına itirazı üzerine hakkında İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yakalama kararı çıkartılan Taner Kılıç, cezaevi çıkışında gözaltına alındığı ve Yeni Şakran Jandarma karakoluna götürüldü. 1 Şubat 2018 sabaha Aliağa Adliyesi’ne getirilen Kılıç, SEGBİS aracılığıyla İstanbul 35. Ağır Ceza Mahkemesine görülen duruşmaya bağlandı ve “Dosya, yeni bir dosya değildir. İtirazı inceleyen mahkemenin bu kadar kısa süre içinde dosyaya vakıf olması mümkün değildir. Dosyaya yeni bir belge girmemiştir. Kararınızda direnmenizi talep ediyorum” dedi. Mahkeme, üst mahkeme olarak İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen kararın bağlayıcı olduğu gerekçesiyle Taner Kılıç’ın tekrar tutuklanmasına karar verdi.
10 insan hakları savunucusu, 5 Temmuz 2017 tarihinde İstanbul Büyükada’da yapılan bir toplantı sırasında gözaltına alınmıştı. Gözaltı süreleri 14 güne uzatılan insan hakları savunucuları, 12 Temmuz 2017 tarihinde mahkemeye sevk edilmişti. Mahkeme Uluslararası Af Örgütü Türkiye Direktörü İdil Eser, Helsinki Yurttaşlık Derneği’nden Özlem Dalkıran, İnsan Hakları Gündemi Derneği’nden Günal Kurşun ve Veli Acu, İsviçre vatandaşı Ali Garawi ve Alman vatandaşı Peter Steudtner’in tutuklanmasına ve Kadın Koalisyonu’ndan İlknur Üstün, Helsinki Yurttaşlık Derneği’nden Nalan Erkem, Eşit Haklar İzleme Derneği’nden Nejat Taştan ve Hak İnisiyatifi’nden Şeyhmus Özbekli’nin ise adli kontrol şartıyla serbest bırakılmasına karar vermişti.
21 Temmuz tarihinde savcılığın dört insan hakları savunucusunun serbest bırakılmasına yaptığı itiraz üzerine insan hakları savunucuları hakkında yakalama kararı çıkartılmıştı. İlknur Üstün ve Nalan Erkem 23 Temmuz 2017 tarihinde tutuklanmış, Nejat Taştan ve Şeyhmus Özbekli ise adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı.
Davanın 25 Ekim 2017 tarihinde görülen ilk duruşmasında 8 insan hakları savunucusu adli kontrol şartıyla tahliye edilmişti.
(02/002) Afrin’e Yönelik Askeri Operasyon…
31 Ocak 2018 tarihinde Hatay’ın Reyhanlı ilçesine yapılan roketli saldırı sonucu Fatma Avlar isminde 17 yaşındaki bir çocuğun yaşamını yitirdiği ve 1 kadının da yaralandığı öğrenildi. Gün içinde Reyhanlı’ya toplamda 5 adet roket düştüğü bildirildi.
31 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Afrin’e yönelik gerçekleştirdiği harekâtın başladığı tarihten itibaren Kilis kent merkezine 22 kez, Hatay’ın Reyhanlı, Hassa ve Kırıkhan ilçelerine ise 30 kez roket ve/veya havan topu ile saldırı yapıldığı belirtildi. Afrin yönünden ve PYD güçleri tarafından yapıldığı iddia edilen bu saldırılar sonucunda aralarında 1’i çocuk, 2’si Suriyeli olmak üzere toplam 5 sivilin yaşamını yitirdiği ve aralarında çocukların da bulunduğu 73 kişinin ise yaralandığı öğrenildi.
Yine 31 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerde, Afrin’e yönelik askeri operasyon kapsamında havadan ve yerden yapılan bombardımanlarda 4 tarihi ve kültürel mekanın zarar gördüğü iddia edildi. Buna göre 3000 yıllık bir tarihe sahip Ayn Dara Tapınağı, UNESCO dünya mirası listesinde bulunan Nebi Huri Kalesi ile Elbiske ve Gobele köylerinde bulunan tarihi mekan ve eserlerin bombardımanlar ve yaşanan çatışmalar sırasında zarar gördüğü belirtildi.
(02/003) Afrin Operasyonu’na Tepkilere Yönelik Müdahaleler ve Gözaltılar…
TSK’nın Afrin’e yönelik gerçekleştirdiği operasyona gösterdiği tepki ve yaptığı açıklamalar nedeniyle 22 Ocak 2018 tarihinde Diyarbakır’da evine düzenlenen baskın sonrasında gözaltına alınan DTK Eş Başkanı Leyla Güven 31 Ocak 2018 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘örgüt kurmak ve yönetmek’ iddiasıyla tutuklandı. Leyla Güven’in savcılıkta ifadesini Kürtçe vermek istediği fakat bu talebin savcı tarafından Türkiye’de yaşadığı, eski milletvekili olduğu ve kendini Türkçe ifade edebileceği gerekçeleriyle reddedildiği öğrenildi. Leyla Güven’in hakimlikte ise Kürtçe ifade verdiği bildirildi.
TSK’nın Afrin’e yönelik gerçekleştirdiği operasyonla ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek 28 Ocak 2018 tarihinde Antep’te gözaltına alınan EMEP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Türkmen 31 Ocak 2018 tarihinde tutuklandı. Aynı soruşturma kapsamında daha önce 3 kişi daha tutuklanmış ve 1 kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı.
31 Ocak 2018 tarihinde Afrin’e yönelik askeri operasyon ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek Ağrı’da gözaltına HDP Ağrı İl Eş Başkanı Maşuk Arpaç ve Zeynel Abidin Çiftçi isimli bir kişi aynı tarihte çıkarıldıkları mahkeme tarafından tutuklandı.
Afrin’e yönelik askeri operasyonu sosyal medya üzerinden protesto ettikleri ve sosyal medya paylaşımlarında örgüt propagandası yaptıkları gerekçesiyle 31 Ocak 2018 tarihinde Ağrı ve ilçelerinde (Doğubayazıt, Diyadin, Patnos ve Taşlıçay) düzenlenen ev baskınlarında 27 kişi gözaltına alındı.
31 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Afrin’e yönelik askeri operasyon ile ilgili yaptıkları sosyal medya paylaşımları nedeniyle haklarında gözaltı kararı çıkartılan Özgürlükçü Demokrasi Gazetesi çalışanı Barış Ceyhan ile Hüseyin Gökdemir adlı kişinin Ankara’da Cumhuriyet Savcılığına ifade verdiği öğrenildi. İfade sonrası Barış Ceylan’ın ‘örgüt propagandası yapmak’ ve ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek’ iddialarıyla tutuklandığı, Hüseyin Gökdemir’in ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldığı bildirildi.
31 Ocak 2018 tarihinde Eskişehir’de 5 kişi ‘örgüt propagandası yapmak’ ve ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret etmek’ iddiasıyla gözaltına alındı. Gözaltına alınanların isimleri: Alaattin Arda, Sinan Niron, Bekir Güven, Mecit Keleş ve Mert Bulut.
(02/004) Türk Tabipleri Birliği Merkez Konsey Üyeleri’nin Gözaltına Alınmasına Yönelik Tepkilere Müdahaleler…
31 Ocak 2018 tarihinde Ankara Adliyesi önünde TTB Merkez Konsey üyelerinin gözaltına alınmasını protesto etmek amacıyla Özgür Çağdaş Avukatlar tarafından yapılmak istenen basın açıklamasına Ankara genelinde her türlü eylem ve etkinliğin yasaklandığını gerekçe gösteren polis tarafından izin verilmedi.
31 Ocak 2018 tarihinde gözaltına alınan TTB Merkez Konsey üyelerine destek için Eskişehir’de bildiri dağıtan 5’i Öğrenci Kolektifi, 4’ü Halkevi ve 1’i de EMEP üyesi 10 kişi OHAL gerekçe gösterilerek gözaltına alındı. Ayrıca bildiriyi alan bir vatandaşın kimliğine de polis tarafından el konulduğu öğrenildi. Gözaltına alınanların durumunu takip etmek için Emniyet Müdürlüğü’ne giden Halkevleri GYK üyesi avukat Fatma Girgin’in de gözaltına alındığı ve daha sonra serbest bırakıldığı bildirildi.
(02/005) “Bu Suça Ortak Olmayacağız” Bildirisini İmzalayan Akademisyenlerin Yargılandığı Davalar…
“Bu Suça Ortak Olmayacağız” Bildirisini imzaladıkları gerekçesiyle 7 akademisyen hakkında ‘örgüt propagandası yapmak’ iddiasıyla İstanbul 33. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ayrı ayrı açılan davaların görülmesine 31 Ocak 2018 tarihinde devam edildi.
Seçkin Sertdemir, Eda Aslı Şeran, Feyza Ak Akyol, Yusuf Doğan Çetinkaya, Ahmet Bekmen, İrfan Keşoğlu, İlkay Yılmaz yargılandıkları davanın duruşmasına katıldı ve savunma yaptı.
Mahkeme her bir davada savunmaların ardından sanıkların duruşmalardan vareste tutulmasına, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne müzekkere yazılarak 2016/65 esas sayılı dava dosyasında yer alan iddianame, duruşma zabıtları ve TCK’nun 301. Maddesine dair yapılan tüm yazışmaların bir örneğinin istenmesine, dava dosyalarının birleştirmesi talebinin ise 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nden istenen belgelerin gelmesinden sonra değerlendirilmesine karar verdi. Ayrıca 6 duruşmayı 19 Haziran 2018 tarihine ve 1 duruşmayı ise 22 Haziran 2018 tarihine erteledi.
(02/006) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
31 Ocak 2018 tarihinde Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesi kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 1 askerin öldüğü ve 1 askerin ise yaralandığı öğrenildi.
(02/007) Tek Tip Elbise Uygulaması ve Buna Yönelik Tepkiler…
31 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Şakran 3 No’Lu T Tipi Cezaevi’nde Afrin’e yönelik askeri operasyonu ve tip elbise uygulamasını protesto etmek için slogan atan mahpuslar hakkında 6 ayrı soruşturma açıldığı öğrenildi.
(02/008) Cezaevinde Ölüm Orucu…
Tekirdağ 2 No’lu Cezaevi’nde kalan trans kadın Diren Coşkun’un cezaevinde maruz kaldığı hak ihlallerinin ve transfobik uygulamaların son bulması ile cinsiyet geçiş ve tedavi hakkı için 25 Ocak 2018 tarihinde ölüm orucuna başladığı öğrenildi. Diren Coşkun’un maruz kaldığı ayrımcılıklar, hak ihlalleri ve en temel ihtiyaçlarının bile karşılanmaması nedeniyle cezaevinde kaldığı süre içinde 3 kez intihar girişiminde bulunduğu öğrenildi.
(02/009) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için bir süredir direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 31 Ocak 2018 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’da yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
31 Ocak 2018 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 8 kişinin (Acun Karadağ, Mehmet Dersulu, Nazan Bozkurt, Engin Karataş, Selvi Polat, Gülnaz Bozkurt, Fatma Karataş ve Cemile Karataş) ve saat 18.00’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 4 kişinin (Acun Karadağ, Nazan Bozkurt, Abidin Sırma ve Engin Karataş) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 31 Ocak 2018 tarihinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 12 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(02/010) Van’da Gözaltına Alınan Gazeteci…
Özgürlükçü Demokrasi Gazetesi çalışanı Mikail Tunçdemir, 31 Ocak 2018 tarihinde Van’da gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemeyen Mikail Tunçdemir’in Van İl Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldüğü belirtildi.
(02/011) Tunceli’de Yargılanan HDP Yöneticileri…
Aralarında HDP Tunceli il yöneticileri ile Tunceli Belediyesi Sosyal Politikalar Müdiresi’nin de olduğu 5 kişi hakkında katıldıkları eylemler ve etkinlikler gerekçe gösterilerek Tunceli 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 31 Ocak 2018 tarihinde devam edildi. Savunmaların ardından mahkeme 4 kişinin tahliyesine, 1 kişinin ise tutukluluk durumumun devamına karar verdi ve duruşmayı 8 Mayıs 2018 tarihine erteledi.
(02/012) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan veya Tutuklanan Kişiler…
31 Ocak 2018 tarihinde İstanbul’da Bank Asya’da hesap açarak ve bu hesaba para yatırarak örgüte finansal destek sağladıkları iddiasıyla haklarında gözaltı kararı çıkartılan 36 kişiden 20’si gözaltına alındı.
31 Ocak 2018 tarihinde Tokat merkezli bir soruşturma kapsamında 12 muvazzaf asker hakkında gözaltı kararı verildi. Bu kişilerin yakalanması için 8 ilde operasyonlar düzenlendiği öğrenildi.
19 Ocak 2018 tarihinde Çorum’da gözaltına alınan 27 kişiden 6’sı 31 Ocak 2018 tarihinde tutuklandı ve 7 kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Aynı soruşturma kapsamında 24 Ocak’ta 5 kişi tutuklanmış ve 9 kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı.
(02/013) İstanbul’da Yargılanan İnsan Hakları Savunucusu ve Akademisyen…
Helsinki Yurttaşlar Derneği kurucusu ve akademisyen Prof. Dr. İştar Gözaydın hakkında “FETÖ/PDY Soruşturması” kapsamında İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 31 Ocak 2018 tarihinde görüldü. Savunmaların ardından mahkeme İştar Gözaydın’ın beraatına karar verdi.
Prof. Dr. Gözaydın 27 Aralık 2016 tarihinde ‘örgüt üyesi olmak’ iddiasıyla tutuklanmış ve 30 Mart 2017 tarihinde görülen duruşmada tahliye edilmişti.
(02/014) İstanbul’da Gazetecilerin Yargılandığı Dava…
Taraf Gazetesi’nin eski çalışanları Ahmet Altan, Yasemin Çongar, Yıldıray Oğur, Tuncay Opçin ve Mehmet Barasu’nun hakkında İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 31 Ocak 2018 tarihinde devam edildi. İddianamede sanıkların “Devletin güvenliğine ilişkin belgeleri tahrip etme, amacı dışında kullanma, hile ile alma çalma”, “Devletin güvenliğine ilişkin gizli belgeleri temin etme”, “Devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin gizli kalması gereken bilgileri açıklama” ve ‘örgüt propagandası yapmak’ suçlarından cezalandırılması istenmektedir. Duruşmaya sadece davanın tek tutuklu sanığı Mehmet Baransu katıldı. Baransu kendisini yargılayan mahkeme heyetinin Şahin Alpay davasında Anayasa Mahkemesi kararını uygulamadığı gerekçesiyle reddi hakim talebinde bulundu. Mahkeme Baransu’nun bu talebini reddetti ve duruşmayı 2 Mayıs 2018 tarihine erteledi.
(02/015) Kanun Hükmünde Kararnameler ile meslekten İhraç Edilen Personel Sayısı…
Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, 31 Ocak 2018 tarihinde TBMM’deki bir görüşme sırasında yaptığı konuşmada, KHK’lar ile 110 bin 778 kişinin meslekten ihraç edildiğini, bunlardan 3 bin 604’ünün göreve iade edildiğini ve net ihraç edilen personel sayısının 107 bin 174 olduğunu açıkladı.
(02/016) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
6 kişi hakkında 2010 yılında yapılan KPSS sorularını sızdırdıkları iddiasıyla Ankara 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 31 Ocak 2018 tarihinde görüldü. Mahkeme 6 sanığı ‘örgüt üyesi olmak’ suçundan 6 yıl 3 ay hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme ayrıca 2 sanığı ‘kamu kurum ve kuruluşlarının zararına zincirleme dolandırıcılık’ suçundan 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası ile ve toplamda 296 bin 280 TL para cezası ile cezalandırdı.
(02/017) Tunceli’de Özel Güvenlik Bölgesi…
Tunceli Valiliği 15 Ocak 2018 tarihinde yaptığı açıklamayla 30 bölgenin 1 Eylül 2018 tarihine kadar özel güvenlik bölgesi ilan edildiğini duyurdu.
(02/018) Furkan Vakfı Geçici Olarak Kapatıldı…
Adana Valiliği 31 Ocak 2018 tarihinde yaptığı açıklama ile Furkan Eğitim ve Hizmet Vakfı’nın tüm şube ve temsilciliklerinin geçici olarak faaliyetten men edildiğini duyurdu.
Furkan Vakfı’na yönelik Adana merkezli soruşturma kapsamında Adana, Elazığ ve Niğde’de düzenlenen operasyonlarda aralarında vakfın kurucu başkanı Alparslan Kuytul’un da olduğu 25 kişi gözaltına alınmıştı.
(02/019) Erişimi Engellenen İnternet Siteleri…
31 Ocak 2018 tarihlerinde Jinnews Haber Ajansı’nın internet sayfalarına erişimin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından engellendiği öğrenildi. Son engelleme kararları ile birlikte, Jinnewes haber ajansına erişim ise 6. Kez engellendiği bildirildi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Gazete Sujin, ETHA, Dihaber, Yurt, Özgürlükçü Demokrasi, Ntv, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, T724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, El Cezire,BBC, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar. Haber Sol.