Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
11 Ocak 2018 Günlük İnsan Hakları Raporu
(01/080) İstanbul’da Polis Şiddeti…
11 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden, yılbaşı gecesi İstanbul’un Beyoğlu ilçesindeki İstiklal Caddesi’nde kız arkadaşı N.K. ile beraber yürüyen M.M. isimli bir kişinin polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı iddiasıyla polis hakkında suç duyurusunda bulunduğu öğrenildi. M.M., basında yer alan beyanında İstiklal Caddesi üzerinde yaşanan ve sivil bir polis memurunun da dahil olduğu bir tartışma sonrasında yürümeye devam ederken, arkadan gelen bir polis memurunun kendisini kelepçelediğini ve konulduğu bir arabanın içinde 1’i sivil 5 kadar polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığını belirtti. Maruz kaldığı fiziksel şiddeti belgeleyen bir rapor alan M.M.’nin yaptığı suç duyurusu ile beraber bir iş yerine ait güvenlik kamerası görüntülerini de delil olarak sunduğu öğrenildi.
(11/081) Nusaybin’den Tahliye Edilenlerin Yargılandığı Dava…
Mardin’in Nusaybin ilçesindeki sokağa çıkma yasağı sırasında mahsur kaldıkları binalardan tahliye edildikten sonra 26 Mayıs 2016 tarihinde gözaltına alınarak tutuklanan 17’si çocuk 67 kişi hakkında Mardin 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın ilk duruşması 9 Ocak ve 10 Ocak 2018 tarihlerinde görüldü. 8 çocuğun duruşmaya getirildiği, 9 çocuğun ise SEGBİS aracılığıyla duruşmaya katılmak üzere hazır edildiği öğrenildi. Duruşmanın güvenlik nedeniyle kapalı görüleceği gerekçesiyle salona ailelerin, gazetecilerin ve izleyicilerin alınmadığı öğrenildi.
Duruşmada 7 çocuğun SEGBİS aracılığıyla savunma yapmayı kabul etmediklerini beyan ettikleri bildirildi. Savunma yapan çocuklar, çatışma bölgesinden çıktıktan sonra güvenlik güçlerinin şiddetine maruz kaldıkları belirttiler.
Bir çocuğun savunmasında şunları belirttiği öğrenildi: “Bodrumda bulunan 25 kişi teslim olduk. Biz teslim olacağız dedikten sonra bizi almaya gelen kolluk kuvvetleri bizi kameraya aldılar. Bizi ailemize teslim edeceklerini söylediler, ancak bizi aldıktan sonra başka bir yere götürdüler. (…) Sırayla çıktığımız zaman kameralar bizi tespit ediyordu. Kamerayı geçtikten sonra arka kısımda bizi yüz üstü yere yatırdılar ve bize o şekilde işkence yaptılar. Polis ve askerler o okulu işkence yeri olarak kullanıyorlardı. Beni sürükleyerek götürmüşlerdi, saçımdan tutarak, bu şekilde bilincimi kaybettim. Kamerayı kapattıkları zaman işkenceye devam ediyorlardı. Okulun içerisinde başka bir bölüme beni aldılar, diğer bölümden haykırışlar sesler geliyordu ve işkence yapıyorlardı.”
Savunmaların ardından mahkeme SEGBİS aracılığıyla ifade vermeyi kabul etmeyen çocukların bir sonraki duruşmada hazır edilmesi talebinin kabulüne, çocukların teslim oldukları ana ait görüntülerin dosyaya eklenmesi talebinin reddine, tutuklu 17 çocuğun tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı 10 Nisan 2018 tarihine erteledi.
(01/082) İşkence İddiasıyla İlgili Anayasa Mahkemesi Kararı…
Anayasa Mahkemesi (AYM), 2013 yılında gerçekleşen Gezi Parkı eylemleri sırasında gözaltına alınan Süleyman Göksel Yerdut’un kolunun kırılmasıyla ilgili olarak yapılan başvuruda, “insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağı”nın ihlal edildiğine karar verdi ve Yerdut’a 15 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti. AYM ayrıca “başvurucunun kolunda kırık meydana geldiğinin sağlık raporlarıyla sabit olması ve çıkarıldığı adli makamlar önünde başvurucunun kolunun alçıda olduğunun bilinmesi karşısında konuya ilişkin resen soruşturma başlatılmamasının, resen soruşturma ilkesinin ihlali” olduğuna karar verdi.
Süleyman Göksel Yerdut, 24 Haziran 2013 tarihinde evine yapılan baskın sonrasında gözaltına alınmış, sağlık kontrolü için götürüldüğü hastanenin çıkışında ve parmak izi alınırken polisin fiziksel şiddetine maruz kalmış ve bu nedenle sağ kol dirseği kırılmıştı. Konuyla ilgili olarak polis tarafından tutulan tutanakta “şüpheli kelepçe takıldıktan sonra kollarını sıkıp gererek bileklerine zarar verdi” şeklinde bir ifade yer almıştı. 16 Ağustos 2013 tarihinde Süleyman Göksel Yerdut’un kolunun kırılmasıyla ilgili İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmuş; başsavcılık polislerin zor kullanma yetki ve sınırları içinde hareket ettiğini, Yerdut’un kendisine işkence yapıldığı süsü vermek için kendi kolunu sıkıştırdığını öne sürerek suç duyurusu ile ilgili olarak takipsizlik kararı vermişti.
(01/083) Silopi’de Polis Zırhlı Aracının Ezdiği 2 Çocuğun Ölümüyle İlgili Yargılanan Polis Memurları…
Muhammed Yıldırım (7) ve Furkan Yıldırım (6), 3 Mayıs 2017 tarihinde Şırnak’ın Silopi ilçesinde, bir polis panzerinin evlerinin duvarını yıkması sonucu yaşamını yitirmişti. Muhammed Yıldırım ve Furkan Yıldırım’ın ölümü hakkında zırhlı aracı kullanan Ömer Yeğit ve onu görevlendiren polis amiri Murat Maden hakkında Cizre 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 11 Ocak 2018 tarihinde devam edildi. İddianamede 2 sanığın ‘taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olma’ suçundan 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması istenmektedir. Gazetecilerin mahkeme başkanının talimatı gerekçe gösterilerek duruşmaya alınmadığı öğrenildi.
Duruşmada Silopi Emniyet Müdürü Selçuk Erdoğan tanık olarak ifade verdi ve kendisiyle ilgili olarak “eğitim ve sertifikasına bakılmaksızın personel görevlendirme” iddiasını, bu yönde bir talimatı olmadığını belirterek reddetti.
Müşteki avukatları sanıkların tekrar tutuklanmasını ve zırhlı aracın sertifikası olmayan kişiler tarafından kullanılmasına müsaade ettiği ve bu yönde talimat verdiği gerekçesiyle Silopi Emniyet Müdürü ve diğer amirler hakkında da dava açılmasını ve dosya ile birleştirilmesini talep etti.
Mahkeme, Bursa Barosu’nun davaya katılma talebinin reddine, 14 Mart 2018 tarihinde yeniden olay yerinde keşif yapılmasına karar verdi ve duruşmayı 19 Nisan 2018 tarihine erteledi.
Sanık polis memuru Ömer Yeğit davanın 17 Ekim 2017 tarihinde görülen ilk duruşmasında tahliye edilmişti.
(01/084) “Bu Suça Ortak Olmayacağız” Bildirisini İmzalayan Akademisyenlerin Yargılandığı Davalar…
“Bu Suça Ortak Olmayacağız” bildirisini imzaladıkları gerekçesiyle 2 akademisyen (Kadir Has Üniversitesi’nden Dr. Ceren Lord ve Yrd. Doç. Dr. Çiğdem Bozdağ Bucak) hakkında ‘örgüt propagandası yapmak’ iddiasıyla İstanbul 35. Ağır Ceza Mahkemelerinde açılan davaların görülmesine 4 Ocak 2018 tarihinde başlandı. Ceren Lord’un yargılandığı davada mahkeme derhal beraat ve bu olmaması durumunda yargılamanın TCK’nın 301. Maddesine göre yapılması taleplerinin reddine karar verdi ve duruşmayı 26 Haziran 2018 tarihine erteledi. Çiğdem Bozdağ Bucak’ın yargılandığı davada da mahkeme derhal beraat ve yargılamanın İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde akademisyenler Esra Mungan, Kıvanç Ersoy, Muzaffer Kaya ve Meral Camcı hakkında devam eden dava ile birleştirilmesi talebinin reddine karar verdi ve duruşmayı 26 Haziran 2018 tarihine erteledi.
(01/085) Tek Tip Elbise Uygulaması ve Buna Yönelik Tepkiler…
10 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Van T Tipi Cezaevi ve Van F Tipi Cezaevi’nde kalan mahpusların tek tip elbise uygulamasını protesto etmek için 1 hafta görüşe çıkmayacağı öğrenildi.
10 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Tekirdağ 2 Nolu T Tipi Cezaevi’nde kalan mahpusların aynı gerekçeyle 7 Ocak 2018 tarihinde 1 haftalık açlık grevine başladığı öğrenildi.
(01/086) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
10 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Osmaniye 1 Nolu T Tipi Cezaevi’ne sevk edilen 3 mahpusun cezaevi girişinde çıplak aranmak istendiği, bunu kabul etmemeleri üzerine fiziksel şiddet kullanılarak çıplak aramaya maruz bırakıldıkları öğrenildi. Ayrıca günde 3 defa yapılan sayımlarda mahpusların askeri düzende durmaya zorlandığı, bunu kabul etmeyenlerin ise yerde sürüklenerek havalandırmaya çıkartıldığı ve orada fiziksel şiddete maruz bırakıldığı bildirildi.
Yine 10 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Osmaniye 2 Nolu T Tipi Cezaevi’nde mahpusların yaşadıkları hak ihlallerine ilişkin yazdıkları mektuplara el konulduğu; avukat görüşü, aile görüşü, hastane sevki sırasında mahpuslara kimlik kartı taşıma dayatması yapıldığı ve bunu kabul etmeyen mahpusların görüşe çıkartılmadığı, hastaneye götürülmediği ve haklarında soruşturma açıldığı öğrenildi. Ayrıca kelepçeli muayeneyi kabul etmedikleri için mahpusların sağlık haklarının engellendiği, mahpuslara gönderilen kitap ve dergilerin kendilerine teslim edilmediği, koğuşlarda yapılan aramalarda mahpuslara ait kişisel eşyalara el konulduğu belirtildi.
Kırıkkale F Tipi Cezaevi’nde tutulan mahpusların, basına ulaşan mektuplarında maruz kaldıkları hak ihlallerini açıkladıkları öğrenildi. Mahpusların mektuplarına göre, OHAL öncesinde ayda bir kez yapılan açık görüşler artık 2 ayda bir yapılmaktadır; mahpuslara gönderilen kitaplar kendilerine teslim edilmemektedir; mahpusların sohbet, spor hakları kısıtlanmıştır; mahpusların kaldıkları odalarda yapılan aramalar sırasında gardiyanlar kışkırtıcı bir şekilde mahpusların kişisel eşyalarını dağıtmaktadır; hasta mahpusların tedavileri gecikmeli olarak yapılmaktadır; havalandırmalara odaların içlerini de görecek şekilde kameralar konulmuştur.
(01/087) Cezaevinde El Konulan Kitap Taslağı…
10 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden Ödemiş T Tipi Cezaevi’nde kalan Murat Türk tarafından kaleme alınan “Dağların Uğultusu” isimli bir kitaba ait taslağa ‘örgüt propagandası içerdiği’ gerekçesiyle koğuşta yapılan arama sırasında gardiyanlar tarafından el konulduğu öğrenildi.
(01/088) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için bir süredir direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 10 Ocak 2018 tarihinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına polis izin vermedi ve yapılmak istenen basın açıklamalarına müdahale etti.
10 Ocak 2018 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 3 kişinin (Nazan Bozkurt, Simge Aksan ve İlker Işık) kişinin ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 7 kişinin (Acun Karadağ, Veli Saçılık, Nazan Bozkurt, Simge Aksan, İlker Işık, Turgut Türksoy ve Taylan Kulaçoğlu) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 10 Ocak 2018 tarihinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 10 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(01/089) Gözaltına Alınan Gazeteci…
Gazeteci Ömer Turan’ın, eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun şikayeti üzerine açılan bir soruşturma kapsamında ifade vermediği gerekçesiyle 9 Ocak 2018 tarihinde İstanbul’da bir metrobüs durağında gözaltına alındığı ve 10 Ocak 2018 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından serbest bırakıldığı öğrenildi.
(01/090) Balıkesir’de Sosyal Medya Paylaşımları Nedeniyle Gözaltına Alınan Kişiler…
11 Ocak 2018 tarihinde Balıkesir’in Ayvalık, Gömeç, Burhaniye, Edremit ve Altıeylül ilçelerinde yapılan ev baskınlarında 7 kişinin ‘sosyal medya paylaşımlarında örgüt propagandası yaptıkları’ iddiasıyla gözaltına alındığı öğrenildi.
(01/091) Gözaltılar ve Tutuklamalar…
10 Ocak 2018 tarihinde Diyarbakır’ın Dicle ilçesinde, aralarında yerine kayyım atanmış olan Dicle Belediyesinin belediye meclis üyesi Ramazan Andiç’in de olduğu 3 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınanların isimleri: Ramazan Andiç, Çilem Tugay, Mahmut Akdağ.
10 Ocak 2018 tarihinde Mardin’in Nusaybin ilçesinde polisin “şüphe üzerine” 1 kişiyi durdurduğu ve genel bilgi toplama (GBT) kontrolü işlemi sonrasında bu kişiyi şiddet kullanarak gözaltına aldığı öğrenildi. Görgü tanıklarının basına yansıyan açıklamalarına göre dakikalarca polisin sözlü ve fiziksel şiddetine maruz kalan kişinin ismi ve nereye götürüldüğü öğrenilemedi.
10 Ocak 2018 tarihinde Şırnak’ın Silopi ilçesine bağlı Görümlü beldesinde Petros Karatay isimli Keldani bir yurttaşın gözaltına alındığı ve 11 Ocak 2018 tarihinde çıkarıldığı mahkeme tarafından ‘örgüt üyesi olmak’ iddiasıyla tutuklandığı bildirildi. Görümlü’de yaşayan son Keldani olan Petros Karatay, geçtiğimiz aylarda da gözaltına alınmış ve adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı.
(01/092) Pasaportuna El Konulan Kişi…
10 Ocak 2018 tarihinde yazar Aziz Tunç’un eşi Fatma Tunç’un pasaportuna Almanya’ya gitmek üzere geldiği İstanbul Atatürk Havalimanı’nda “ailenizde sakıncalı kişiler var” denilerek polis tarafından el konulduğu ve yurt dışına çıkışına izin verilmediği öğrenildi.
(01/093) DBP Eş Genel Başkanı’nın Yargılandığı Dava…
Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı Sebahat Tuncel hakkında, 25 Ekim 2016 tarihinde Diyarbakır’da Büyükşehir Belediyesi önünde Belediye Eş Başkanları Gülten Kışanak ve Fırat Anlı’nın gözaltına alınmasını protesto etmek için düzenlenen eylemde gözaltına alınarak tutuklanması sonrasında Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 11 Ocak 2018 tarihinde devam edildi. Sebahat Tuncel duruşmaya SEGBİS aracılığıyla katıldı. Mahkeme dava dosyasının Sebahat Tuncel hakkında Malatya 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılmış dava ile birleştirilmesine karar verdi.
(01/094) ’Cumhurbaşkanı’na Hakaret’ İddiasıyla Yargılanan Gazeteci…
Gazeteci ve yazar Ahmet Altan hakkında ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret ettiği’ iddiasıyla İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 11 Ocak 2018 tarihinde görüldü. Mahkeme Ahmet Altan’ı 7 bin TL adli para cezası ile cezalandırdı.
(01/095) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan veya Tutuklanan Kişiler…
10 Ocak 2018 tarihinde Kara ve Deniz Kuvvetleri komutanlıklarında görevli 3’ü yarbay ve 1’i binbaşı 4 muvazzaf askerin polise teslim olduğu ve etkin pişmanlıktan yararlanmak üzere başvuru yaptığı öğrenildi.
3 Ocak 2018 tarihinde gözaltına alınan ve Asya Katılım Bankası’nın A grubu hissedarlarından olan 49 kişiden 24’ünün 10 Ocak 2017 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandığı ve 15’i adli kontrol şartı ile olmak üzere 25 kişinin serbest bırakıldığı bildirildi.
28 Aralık 2017 tarihinde Konya merkezli bir soruşturma kapsamında gözaltına alınan ve aralarında muvazzaf askerlerin de olduğu 13 kişiden 6’sının 10 Ocak 2018 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandığı ve 7 kişinin ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldığı öğrenildi.
(01/096) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
KHK ile meslekten ihraç edilmiş eski savcı B.Y. hakkında Adana 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 10 Ocak 2018 tarihinde devam edildi. Mahkeme savunmaların ardından B.Y.’nin tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı ileri bir tarihe erteledi.
(01/097) Erişime Engellenen İnternet Siteleri…
11 Ocak 2018 tarihinde basında yer alan haberlerden İstanbul 9. Sulh Ceza Hakimliği’nin Brezilyalı karikatürist Carlos Latuff tarafından çizilen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan karikatürlerine yönelik engellemeyle ilgili 15 internet adresinde yayınlanan haberlere erişim yasağı getirdiği öğrenildi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Gazete Sujin, ETHA, Dihaber, Yurt, Özgürlükçü Demokrasi, Ntv, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, T724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, El Cezire, BBC, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar. Haber Sol.