Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
19 – 21 Kasım 2022 Günlük İnsan Hakları Raporu
(11/164) Operasyonlar ve Saldırılar…
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), 20 Kasım 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile Suriye ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içinde yer alan toplam 89 hedefe yönelik “Pençe-Kılıç” adlı bir hava harekatı başlatıldığını açıkladı.
20 Kasım 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden aynı tarihte Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Suriye ve IKBY sınırları içindeki bölgelere yönelik gerçekleştirdiği “Pençe-Kılıç” isimli hava harekatında 1 gazetecinin (Hawar Haber Ajansı [ANHA] muhabiri Îsam Ebdullah) öldüğü, 1 gazetecinin ise yaralandığı öğrenildi. Harekat sırasında Kobanê bölgesinde bulunan bir hastanenin de hedef alındığı iddia edildi.
21 Kasım 2022 tarihinde Kilis’te bulunan Öncü Pınar Sınır Kapısı’na Suriye’den düzenlendiği iddia edilen roket saldırısı sonucu 1 asker ile 7 polisin yaralandığı öğrenildi.
21 Kasım 2022 tarihinde Antep’in Karkamış ilçesine Suriye’den düzenlendiği iddia edilen roket saldırısı sonucu 1’i çocuk 3 sivil kişinin yaşamını yitirdiği, 3 kişinin ise yaralandığı öğrenildi. Yaşamını yitiren sivil kişilerden isimi öğrenilen: Ayşenur Alkan, Hasan Karataş (5, e).
(11/165) İstanbul’da Bombalı Saldırı…
13 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’un Beyoğlu ilçesindeki İstiklal Caddesi üzerinde düzenlenen ve 2’si çocuk 6 kişinin yaşamını yitirdiği bombalı saldırı ile ilgili olarak 19 Kasım 2022 tarihinde 8 kişi daha gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan 2’si 20 Kasım 2022 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandı. Buna göre, bu saldırı ile ilgili tutuklananların sayısı 19 oldu.
Saldırı ile ilgili gözaltına alınan 51 kişiden aralarında bombalı saldırıyı gerçekleştirdiği iddia edilen Suriye vatandaşı Ahlam Albashır’ın da olduğu 17’si 17 Kasım 2022 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklanmış, 3 kişinin adli kontrol şartıyla olmak üzere 5 kişi serbest bırakılmış 29 kişi ile ilgili sınır dışı edilmesi kararı verilmişti.
(11/166) Hatay’da Ajanlık Dayatmasına Maruz Kalan Kişi…
19 Kasım2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Hatay’da R. B. isimli bir kişinin kendini polis olarak tanıtan kişiler tarafından tehdit edildiği ve ajanlık dayatmasına maruz kaldığı öğrenildi.
(11/167) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
19 Kasım 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Ankara Sincan 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde Bager Sayak isimli mahpusun 2021 yılının Ekim ayından beri tek kişilik odada tutulduğu, günde sadece 1,5 saat havalandırmaya çıkartıldığı öğrenildi. Haberde ayrıca Ankara Sincan 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde gönderilen Kürtçe kitap ve dergilerin mahpuslara verilmediği bildirildi.
21 Kasım 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, isteği ve iradesi dışında Konya Ereğli Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ne sevk edilen ve sağ eli olmayan Mehmet Ümit isimli mahpusun tek kişilik odada tutulduğu öğrenildi.
(11/168) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellenen Mahpus…
20 Kasım 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden Erzurum H Tipi Cezaevi’nde tutulan Burhanettin Şahin isimli kanser hastası mahpusun tedavisinin yapılmadığı ve ameliyat için kendisine 13 Ocak 2023 tarihine randevu verildiği öğrenildi.
(11/169) Tunceli, İzmir ve Adana’da Eylemlere Polis Müdahalesi…
TSK tarafından Suriye ve IKBY sınırları içindeki bölgelere yönelik başlatılan “Pençe-Kılıç” hava harekatını protesto etmek için 20 Kasım 2022 tarihinde Tunceli’de yapılan basın açıklamasına polis müdahale etti. Müdahale sonucu 1 kişinin (İsmail Anıl Salan) gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınan kişi 21 Kasım 2021 tarihinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
Aynı gerekçe ile 20 Kasım 2022 tarihinde İzmir’in Konak ilçesinde Türkan Saylan Kültür Merkezi önünde yapılan basın açıklamasına polis tarafından izin verilmedi. Bunun üzerine basın açıklaması Halkların Demokratik Partisi (HDP) il binası önünde yapıldı. Polis bina önünde bekleyenlere fiziksel şiddet kullanarak müdahale etti. Müdahale sonucu gözaltına alınan olmadığı öğrenildi.
Aynı gerekçe ile 21 Kasım 2022 tarihinde Adana’da yapılmak istenen basın açıklamasına polis tarafından fiziksel şiddet kullanılarak izin verilmedi. Polis müdahalesi sırasında gazetecilerin görüntü almasına izin verilmediği ve Evrensel gazetesi muhabiri Volkan Pekal’ın polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı öğrenildi.
(11/170) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Suruç Katliamı’nda yaşamını yitirenleri anmak için İstanbul’un Kadıköy ilçesinde 20 Kasım 2022 tarihinde yapılan oturma eylemine, Valilik yasağı gerekçesiyle müdahale eden polis 19 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı. Polisin fiziksel şiddeti sonucu 1 kişinin kulak zarının zedelendiği ve kaburgasının kırıldığı, 1 kişinin ise gözaltı aracında bayıldığı öğrenildi. Haberde ayrıca gözaltına alınanların uzun süre ters kelepçeli halde bekletildiği belirtildi.
(11/171) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemlerine Polis Müdahalesi…
“İşimi Geri İstiyorum” eylemi kapsamında Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 18 Kasım 2022 tarihinde yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis, eyleme katılanları fiziksel şiddet kullanarak İnsan Hakları Anıtı’nın önünden uzaklaştırdı.
(11/172) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişi…
19 Kasım 2022 tarihinde Diyarbakır’da yapılan bir ev baskınında B. Ç. (17) isimli bir çocuk duvara yazı yazdığı iddiasıyla gözaltına alındı. Ev baskını sırasında polisin evde bulunan 5 yaşındaki bir başka çocuğa “Sizin evde silah var mı? Bizi seviyor musun?” gibi sorular sorduğu iddia edildi.
(11/173) İstanbul’da Gazeteci Hakkında Açılan Soruşturma…
19 Kasım 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, gazeteci Mehmet Selçuk Ada hakkında İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde düzenlenen bombalı saldırı sonrasında yaptığı “Seçim kampanyası başlattılar” şeklindeki sosyal medya paylaşımı gerekçe gösterilerek İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ iddiasıyla soruşturma açıldığı öğrenildi.
(11/174) İzmir’de Avukatın Yargılandığı Dava…
Avukat Aryen Turan hakkında Özgürlükçü Hukukçular Derneği (ÖHD) adına İzmir Barosu Olağan Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada yer alan Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içinde yürütülmekte olan Pençe-Kilit operasyonu sırasında kimyasal silah kullanıldığına ilişkin iddiaların araştırılması yönündeki ifadeler ve “Jin jiyan azadi” sloganı gerekçe gösterilerek İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianamenin İzmir 18. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 18 Kasım 2022 tarihinde kabul edildiği öğrenildi. İddianamede Aryen Turan’ın ‘örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme’ suçundan 2 yıl 6 aydan 10 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılması istenmektedir. Davanın ilk duruşması 16 Şubat 2023 tarihinde görülecek.
Aryen Turan, hakkında başlatılan soruşturma kapsamında 3 Kasım 2022 tarihinde gözaltına alınmış, 4 Kasım 2022 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından yurtdışına çıkış yasağı ve adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı.
(11/175) Muğla’da Yargılanan Hak Savunucuları…
Muğla’nın Milas ilçesindeki Akbelen Ormanı’nda kurulmak istenen linyit maden ocağına karşı nöbet eylemine 11 Ağustos 2021 tarihinde müdahale eden jandarma tarafından fiziksel şiddet kullanarak alandan çıkartılan Füsun Ergün ve Gülören Demir hakkında ‘görevi yaptırmamak için direnme’ ve ‘kamu görevlisine hakaret’ iddialarıyla Milas 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 21 Kasım 2022 tarihinde devam edildi. Avukatların reddi hakim talebinin Muğla Bodrum Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedildiği, avukatların bu karara itiraz ettiği öğrenildi. Mahkeme itirazın sonucunun beklenmesine karar verdi ve duruşmayı 2 Şubat 2023 tarihine erteledi.
(11/176) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İl…
Urfa Valiliği 20 Kasım 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile “sınır ötesi operasyonlar aleyhinde ayrıştırıcı ve yanıltıcı kamuoyu oluşturmak amacıyla çağrılar yapılarak kamu düzeninin bozulmasının hedeflendiği” gerekçesiyle il genelinde basın açıklaması, toplanma, yürüyüş, açlık grevi, oturma eylemi, miting, stant açma, çadır kurma, bildiri/broşür dağıtma, afiş/pankart asma ve benzeri eylem ve etkinlikleri 21 Kasım 2022 tarihi itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı.
Bingöl Valiliği 21 Kasım 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile aynı gerekçeyle il genelinde toplanma, yürüyüş, basın açıklaması, açlık grevi, oturma eylemi, miting, stant açma, çadır kurma, bildiri/broşür dağıtma, afiş/pankart asma ve benzeri eylem ve etkinlikleri 21 Kasım 2022 tarihi itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı.
Van Valiliği 21 Kasım 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde basın açıklaması, oturma eylemi ve anket yapılması, çadır ve stant kurulması/açılması, imza kampanyası düzenlenmesi, bildiri, broşür ve el ilanı dağıtılması ve benzeri eylem ve etkinlikleri 21 Kasım 2022 tarihi itibarıyla 9 gün süreyle yasakladı.
Bitlis Valiliği 21 Kasım 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde açık ve kapalı yer toplantıları, gösteri yürüyüşleri, oturma eylemi, protesto eylemi, insan zinciri oluşturarak yapılabilecek protesto/yürüyüş ve toplanmalar, halk kürsüleri şeklinde toplantı/toplanmalar/halk toplantıları, ses-yayın araçları (taşıt, mobil vb. araçlar) ile yapılabilecek her türlü sesli ve görsel faaliyetler, açlık grevi, çadır kurma, basın açıklamaları, her türlü stant açma, imza toplama/imza kampanyası, dilek feneri/balon uçurtmak, drone, paramotor/planör vb. her türlü hava faaliyetleri, anma toplantısı/anma töreni, panel, konferans, çalıştay, konser, şenlik, tiyatro, skeç, sinevizyon, pantomim vb. faaliyetler, meşale yakma, el ilanı, bildiri, broşür dağıtma, afiş/poster asma, sticker yapıştırma ve benzeri eylem ve etkinlikleri 21 Kasım 2022 itibarlıya 15 gün süreyle mülki idare amirinin iznine bağladı.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP.