Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
22 Kasım 2024 Günlük İnsan Hakları Raporu
(11/220) Batman’da İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
22 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 4 Kasım 2024 tarihinde Mardin, Batman ve Urfa’nın Halfeti ilçesi belediye eş başkanlarının görevden alınarak yerlerine kayyum atanması kararına karşı Batman’da yapılan protestolar gerekçe gösterilerek gözaltına alınan kişilerin gözaltında işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı, gözaltına alınan kişilere ırkçı şarkı dinletildiği öğrenildi.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Batman Şubesi Eş Başkanı Ahmet Şiray, gözaltına alınan kişilerin maruz kaldığı işkence ve diğer kötü muamele ile ilgili basına yansıyan ifadelerinde şunları belirtti: “Gözaltına alınanlar ters kelepçeye maruz kaldı, yerlerde sürüklendi, şiddet uygulandı (…) Belediye binası önünde gözaltına alınanlar diz üstü çöktürüp, ters kelepçe ile yüzleri duvara dönük bekletilip işkenceye maruz kaldı. Gözaltı araçlarında bir şiddet uygulandı. Bize bu yönlü bilgiler geldi. İfadelerine girdiğimiz kişiler aktardı. Nezarethanede gözaltı süresi uzatılanlar sağlık raporuna götürülürken, başları iki bacakları arasına getirilecek bir şekilde eğdirilerek götürülmüş. Hastaneye kadar şiddet uygulanmış. Hem gidiş hem de gelişte şiddete maruz kalmış. Irkçı şarkılar dinletilmiş. ‘Ölürüm Türkiyem’ şarkısı dinletilmiş. Ağza alınmayacak küfürlere maruz kalmışlar. Adliye girişinde ters kelepçeli başlarını eğerek getirilmişler. Yani gözaltı, emniyet, hastane ve adliyeye kadar bu insan onurunu zedeleyici durum gelişti. (Ev baskınlarında) hakkında gözaltı kararı olmayan bir anne şiddete maruz kaldı. Sağ gözü zarar görmüş, yüzü şişmiş bir şekilde bize bilgi geldi. Yine engelli yurttaşa köpekli bir saldırı gerçekleşti. 11 dikiş atılmış. Yapılan ev baskınlarının neredeyse hepsinde işkenceye varan uygulamalar gerçekleşmiş”.
(11/221) Hapishanede İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
21 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, İmralı Cezaevi’nde tutulan PKK lideri Abdullah Öcalan, Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş hakkında hapishane idaresi tarafından başlatılan disiplin soruşturması sonucunda 4 kişinin 6 aylık avukat görüş yasağı ile cezalandırıldığı öğrenildi.
21 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Şırnak T Tipi Cezaevi’nde tutulan 5 mahpus hakkında ‘ses çıkartma ve cezaevi sistemine uymama’ iddiasıyla hapishane idaresi tarafından başlatılan disiplin soruşturması sonucunda haberleşme veya iletişim araçlarından yoksun bırakma veya kısıtlama ile ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma cezalarının verildiği, söz konusu 5 mahpustan 2’sine (Uğur Temel ve İskan Özlü) ayrıca hücre cezası da verildiği öğrenildi.
21 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Şırnak T Tipi Cezaevi’nde infaz koruma memurlarının mahpuslara ‘Sizin özellikle Kürtçe konuşmamanız lazım ve bize cevap verirken Türkçe vereceksiniz’ sözleriyle Kürtçe konuşmamaları yönünde baskı yaptığı, hapishanede hijyen sorunları olduğu öğrenildi.
(11/222) Hapishanede Sağlığa Erişim Hakkı Engellenen Mahpuslar…
21 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Şırnak T Tipi Cezaevi’nde bazı mahpusların hastane sevklerinin 1 yıldır yapılmadığı öğrenildi.
(11/223) Hapishanede Açlık Grevi…
21 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Erzincan Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan Servet Özgün isimli mahpusun 28 Eylül 2024 tarihinde ailesine yakın bir hapishaneye sevk talebiyle açlık grevi eylemi başlattığı öğrenildi.
(11/224) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurularına Cevap Verilmedi…
İmralı Cezaevi’nde tutulu bulunan müvekkilleri PKK lideri Abdullah Öcalan, Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş ile görüşmek için avukatların 21 Kasım 2024 tarihinde yaptığı başvuruya Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından herhangi bir cevap verilmediği öğrenildi.
Söz konusu mahpusların aileleri ve vasileri tarafından 22 Kasım 2024 tarihinde yapılan görüşme başvurularına yine Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından herhangi bir cevap verilmediği öğrenildi.
(11/225) İstanbul’da Tutuklanan Parti Yöneticileri…
18 Kasım 2024 tarihinde İstanbul’da gözaltına alınan Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Esenyurt ilçe eş başkanları Rojda Yılmaz ve Abdullah Arınan, 21 Kasım 2024 tarihinde sevk edildikleri sulh ceza hakimliği tarafından ‘örgüt propagandası yapma’ ve ‘örgüt üyesi olma’ iddialarıyla tutuklandı.
(11/226) Gözaltına Alınan Gazeteci…
Gazeteci Gökhan Özbek, 21 Kasım 2024 tarihinde sosyal medya hesabından yaptığı açıklamayla gözaltına alındığını duyurdu. Gazeteci, aynı tarihte emniyetteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(11/227) Batman’da Kayyum Protestoları Gerekçe Gösterilerek Gözaltına Alınan Kişiler…
İHD) Batman Şubesi Eş Başkanı Ahmet Şiray, 22 Kasım 2024 tarihinde basına yansıyan ifadelerinde 4 Kasım 2024 tarihinde Mardin, Batman ve Urfa’nın Halfeti ilçesi belediye eş başkanlarının görevden alınarak yerlerine kayyum atanması kararına karşı Batman’da yapılan protestolar gerekçe gösterilerek en az 300 kişinin gözaltına alındığını, bunlardan 15’I çocuk olmak üzere 40 kişinin tutuklandığını belirtti.
(11/228) İstanbul’da Parti Binasına Saldırı Nedeniyle Tutuklanan Kişi…
16 Kasım 2024 tarihinde Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) İstanbul Beylikdüzü ilçe binasına saldırıda bulunan ve maddi hasara neden olan E.Z. (23, e) isimli kişi, 21 Kasım 2024 tarihinde sevk edildiği Büyükçekmece 4. Sulh Ceza Hakimliği tarafından “siyasi partiler veya meslek kuruluşlarının kullanımında olan bina, tesis veya eşyaya zarar verme” iddiasıyla tutuklandı.
(11/229) Hakkında Soruşturma Başlatılan Gazeteciler…
22 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, gazeteciler Fatih Altaylı ve İsmail Saymaz hakkında bir haber ve bir programdaki ifadeleri gerekçe gösterilerek İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ iddiasıyla soruşturma başlatıldığı öğrenildi.
(11/230) Ağrı’da Gazetecinin Yargılandığı Dava…
KHK ile kapatılan Dicle Haber Ajansı muhabiri Abdullah Kaya hakkında Ağrı 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 21 Kasım 2024 tarihinde devam edildi. İddianamede gazetecinin ‘örgüt üyesi olma’ ve ‘örgüte yardım’ suçlarından cezalandırılması istenmektedir. Mahkeme, duruşmayı 30 Ocak 2025 tarihine erteledi.
(11/231) Şırnak’ta Gazetecinin Yargılandığı Dava…
21 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, gazeteci Özgür Paksoy hakkında 2014 yılında yaptığı 16 haberi sosyal medya hesabından paylaştığı gerekçesiyle ‘örgüt propagandası yapma’ iddiasıyla Şırnak 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada 15 Şubat 2019 yılında verilen 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasının 11 Haziran 2024 tarihinde Yargıtay tarafından onandığı öğrenildi.
(11/232) İstanbul’da Gazetecinin Yargılandığı Dava…
Yeni Yaşam Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Osman Akın hakkında 1 Mart 2019 tarihinde yayımlanan bir haber gerekçe gösterilerek İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yeniden görülen davanın karar duruşması, 22 Kasım 2024 tarihinde gerçekleştirildi. Mahkeme, Osman Akın’ın ‘devletin askeri veya emniyet teşkilatını alenen aşağılama’ suçundan beraatına hükmetti.
Osman Akın hakkında İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın 9 Ocak 2020 tarihinde görülen karar duruşmasında mahkeme, gazetecinin 5 ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına hükmetmişti.
(11/233) İstanbul’da Gazetecilerin Yargılandığı Dava…
KHK ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinde 31 Mayıs 2016 tarihinde yayımlanan haber gerekçesiyle Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya ile Özgür Gündem’e destek için “Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği” kampanyasına katılarak 1 gün Genel Yayın Yönetmeni olan İhsan Çaralan hakkında İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ iddiasıyla yeniden görülen davanın karar duruşması, 22 Kasım 2024 tarihinde gerçekleştirildi. Mahkeme, davanın düşürülmesine karar verdi.
İnan Kızılkaya, İhsan Çaralan ve Özgür Gündem gazetesi eski Eş Genel Yayın Yönetmeni Hüseyin Aykol hakkında İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın 25 Ekim 2018 tarihinde görülen karar duruşmasında mahkeme, İnan Kızılkaya ve Hüseyin Aykol’un ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçundan 1’er yıl 9’ar ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına, İhsan Çaralan’ın da aynı suçtan 1 yıl hapis cezasıyla cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar vermişti. Yapılan bireysel başvuruyu karara bağlayan Anayasa Mahkemesi (AYM), İhsan Çaralan ve İnan Kızılkaya’nın düşünce ve ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetmişti. Haberlerde Hüseyin Aykol tarafından yapılan başvurunun ise halen AYM tarafından incelenmekte olduğu bildirildi.
(11/234) Gazete Hakkında Açılan Dava…
21 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, BirGün gazetesi hakkında “10 Ekim davası tanığı: İHH üzerinden gelen yardımları dağıtıyorduk” başlıklı haber gerekçe gösterilerek İnsan Hak ve Hürriyetleri ve İnsani Yardım Vakfı’nın (İHH) şikayeti üzerine 50 bin TL tazminat talebiyle İstanbul 26. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılan davada verilen kararın İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi tarafından ‘haberin basın ve ifade özgürlüğü kapsamında kaldığı’ gerekçesiyle bozulduğu ve mahkemenin manevi tazminat davasının reddine hükmettiği öğrenildi.
(11/235) Belediye Eski Eş Başkanı ve Diğer Kişilerin Yargılandığı Dava…
3 Haziran 2024 tarihinde İçişleri Bakanlığı’nın kararıyla görevden alınan ve yerine Hakkari Valisi Ali Çelik kayyum olarak atanan Hakkari Belediyesi eski Eş Başkanı Mehmet Sıddık Akış’ın da aralarında olduğu 15 kişi hakkında katıldıkları bir yürüyüş gerekçe gösterilerek Hakkari 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması, 20 Kasım 2024 tarihinde görüldü. Mahkeme, Mehmet Sıddık Akış’ın ‘örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme’ gerekçesiyle 7 yıl 6 ay, ‘2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet’ gerekçesiyle 1 yıl 6 ay olmak üzere toplam 9 yıl hapis cezasıyla cezalandırılmasına hükmetti. Mahkemenin diğer 14 kişi hakkında ne hüküm verdiği öğrenilemedi.
31 Mart 2024 yerel seçimlerinde Hakkari Belediye Eş Başkanı seçilen Mehmet Sıddık Akış, 3 Haziran 2024 tarihinde gözaltına alınmış, hakkında Hakkari 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın 5 Haziran 2024 tarihinde görülen karar duruşmasında mahkeme, belediye eş başkanını ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 19 yıl 6 ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına hükmetmiş ve Mehmet Sıddık Akış tutuklanmıştı.
(11/236) Sakarya’da Askerin Yargılandığı Dava…
Sakarya 7. Komando Tugayı’nda görev yapan 11 askerin cinsel saldırıya maruz bırakılması ile ilgili 7. Komando Tugayı Kurmay Başkanı Albay Fahri Can Çağlar hakkında Sakarya 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması, 21 Kasım 2024 tarihinde görüldü. Mahkeme, Fahri Can Çağlar’ın 10 kişiye yönelik cinsel saldırı suçundan 42 yıl 6 ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına, 1 askere yönelik cinsel saldırı suçundan beraatına ve tutukluluk halinin devamına hükmetti.
(11/237) Eskişehir’de Kiliseye Irkçı Saldırı ile İlgili Yargılanan Kişiler…
2023 yılının Kasım ayında Eskişehir’in Tepebaşı ilçesinde bulunan Eskişehir Protestan Kilisesi’ne şiddet kullanarak zorla girmeye çalışan ve kilisenin pastörü Artun Tokatlı’ya “Yahudi misiniz, İsrailli misiniz? Sizi yakarım” sözleriyle tehdit eden Aykut K. ve Halil D. hakkında Eskişehir 7. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması, 21 Kasım 2024 tarihinde görüldü. Mahkeme, 2 kişinin ‘birden fazla kişiyi tehdit’ suçundan 1’er yıl 8’er ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına ve cezanın ertelenmesine, pastör Artun Tokatlı’nın şikayetini geri çekmesi sebebiyle ‘iş yeri dokunulmazlığını ihlal’ suçlamasının düşmesine, ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ suçundan ise beraatlarına hükmetti.
(11/238) Kayyım Atanan Belediyeler…
Tunceli Belediyesi’nin Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nden (DEM Parti) seçilmiş eş başkanı Cevdet Konak, İçişleri Bakanlığı tarafından 22 Kasım 2024 tarihinde görevden alındı ve yerine Tunceli Valisi Bülent Tekbıyıkoğlu kayyım olarak atandı.
Tunceli Ovacık Belediyesi’nin Cumhuriyet Halk Partisi’nden (CHP) seçilmiş belediye başkanı Mustafa Sarıgül, İçişleri Bakanlığı tarafından 22 Kasım 2024 tarihinde görevden alındı ve yerine Ovacık Kaymakamı Hüseyin Şamil Sözen kayyım olarak atandı.
İçişleri Bakanlığı, 22 Kasım 2024 tarihinde yaptığı açıklamayla atanan kayyımlara gerekçe olarak söz konusu belediye başkanları hakkında açılan davalarda verilen hapis cezalarını ve devam eden soruşturmaları gösterdi.
(11/239) Gözaltında İşkence ve Diğer Kötü Muameleye Dair AYM Kararı…
21 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 19 Nisan 2011 tarihinde Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi önünde bir protestoya yönelik polis müdahalesinde gözaltına alınan ve 22 Temmuz 2011 tarihinde tutuklanan İsmail Kardaş isimli 1 kişinin gözaltında ve götürüldüğü hastanede polisin fiziksel şiddetine maruz kalması ve basit tıbbi müdahale ile giderilemeyecek şekilde yaralanması ile ilgili yapılan bireysel başvuruyu değerlendiren AYM’nin, 11 Haziran 2024 tarihinde ‘kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna’ ve ‘eziyet yasağının maddi ve usul boyutlarının ihlal edildiğine’, ‘kararın bir örneğinin eziyet yasağının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi ile Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine’, ‘başvurucuya 300.000 TL manevi tazminat ödenmesine’ hükmettiği öğrenildi.
İsmail Kardaş’ın maruz kaldığı işkence ve diğer kötü muamele ile ilgili polisler hakkında Diyarbakır 11. Asliye Ceza Mahkemesi’nde ‘kasten yaralama’ iddiasıyla açılan davada mahkeme, 25 Nisan 2016 tarihinde söz konusu eylemlerin işkence suçunu oluşturabileceği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermişti. Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ne sevk edilen dosyada mahkeme, 26 Eylül 2018 tarihinde sanık polis memurları hakkında ‘kesin delil bulunmaması’ gerekçesiyle beraat kararı vermiş, bu karar 21 Mart 2019 tarihinde bozulmasına rağmen sanık polis memurları hakkındaki soruşturma sonuçlandırılmamıştı.
(11/240) Sağlık Bakanlığı’nın Ayrımcı ve Transfobik Uygulaması…
21 Kasım 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 21 Kasım 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin ve Özel Tıbbi Amaçlı Gıdaların Piyasa Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre transların hormon replasman terapisinde yaygın olarak kullandığı bazı ilaçların ‘suistimallerinin önlenmesi ve toplum sağlığının korunması’ gerekçesiyle e-reçete uygulamasına bağlandığı ve Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından ilaçların temininin kısıtlandığı öğrenildi.
20 Kasım Nefret Suçlarıyla Mücadele Derneği, söz konusu kısıtlamalara ilişkin şunları söyledi: ““Testosteron içeren ilaçlar, gonadotropin salıverici hormon (GnRH) analogları ve 2 mg ve üzeri östrojen içeren ilaçlara, “toplum sağlığını korumak ve olası suistimalleri önlemek” iddiasıyla Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından yeni bir düzenleme getirilerek bu ilaçların erişimi kısıtlandı. Ancak, bu düzenlemenin transların sağlık hakkına yönelik açık bir ihlal olduğunu ve transfobik bir politikayı yansıttığını görüyoruz (…) Bu sistem, transların yaşam alanlarını, bedenlerini ve şimdi de sağlığa erişimlerini kısıtlayan uygulamalarla hak ihlallerini derinleştirmektedir. Hormon tedavisi, transların yaşamları için hayati bir öneme sahiptir. Ancak bu kısıtlamalar, halihazırda ekonomik ve ruhsal olarak yıpratan süreçleri daha da zorlaştıracaktır. Reçetem Sistemi üzerinden reçetelendirme ve ilaç temin kotası uygulaması gibi bürokratik engeller, transların ilaçlara güvenli bir şekilde erişimini imkânsız hale getirecektir. Bu da yalnızca sağlığa erişim hakkını ihlal etmekle kalmayacak, aynı zamanda transları güvencesiz yollara itecek ve fahiş fiyatlarla karşı karşıya bırakacaktır”.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, BirGün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, MedyaScope, HalkTV, Engelli Web, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP, Kaos GL.