Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
25 – 27 Ocak 2020 Günlük İnsan Hakları Raporu
(01/214) Elazığ’da Deprem…
24 Ocak 2020 tarihinde Elazığ’a bağlı Sivrice ilçesi merkezli meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki depremde Elazığ’da 37 kişi Malatya’da 4 kişi olmak üzere en az 41 kişinin yaşamını yitirdiği ve 1607 kişinin yaralandığı öğrenildi. Hastanelerde tedavi gören kişilerden 1523’ünün 27 Ocak 2020 itibarıyla taburcu edildiği, 84 kişinin ise tedavisinin sürdüğü bildirildi.
(01/215) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
24 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Antep L Tipi Cezaevi’nde kadın mahpusların kaldığı koğuşların 24 saat kamera izlendiği ile ve bu görüntülerin erkek infaz koruma memurları tarafından da görülebildiği öğrenildi.
24 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde mahpusların görüşe, telefona, kargo almaya, aile ve avukat görüşmelerine, götürülürken üzerinde “Suçu: Terör” yazılı bir kimlik taşımaya zorlandıkları öğrenildi. Bu kimliği taşımayan mahpusların söz konusu haklarının engellendiği bildirildi. Haberde ayrıca mahpuslara kitap gönderilmesinin yılbaşı, dini bayramlar ve mahpusun doğum günü ile sınırlandırıldığı belirtilmektedir.
24 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Cezaevi’nde mahpuslara gönderilen kitapların verilmediği öğrenildi.
25 Ocak 200 tarihinde basında yer alan haberlerde, Tarsus Kadın Cezaevi’nde mahpusların hastaneye sevkleri sırasında araç içinde ve konuldukları hastane koğuşlarında kelepçeli halde tutuldukları, ayrıca muayeneler sırasında askerlerin muayene odasında beklediği iddia edildi.
26 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerde, Tarsus 1 Nolu T Tipi Cezaevi’nde sabah ve akşam saatlerinde yapılan sayımlar sırasında koğuşlarda arama yapıldığı ve bu esnada mahpuslara ait eşyaların dağıtıldığı ifade edildi. Haberlerde ayrıca Sait Toraman isimli ve bir ayağı olmayan mahpusun hastaneye sevk sırasında görevli jandarmanın fiziksel şiddetine maruz kaldığı bildirildi.
(01/216) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellenen Mahpus…
24 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, İstanbul Bakırköy Kadın Cezaevi’nde mahpusların kelepçeli muayene dayatmasına maruz kaldığı ve bunu kabul etmeyen mahpusların muayenelerinin ve tedavilerinin yapılmadığı öğrenildi.
(01/217) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Ret Cevabı…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın abla ve kardeşi ile İmralı adasında tutulan Hamili Yıldırım, Ömer Hayri Konar ve Veysel Aktaş’ın ailelerinin 24 Ocak 2020 tarihinde Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na yaptığı görüşme başvurusunun aynı gün içinde 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun gereğince hükümlüler hakkında getirilen kısıtlamalar gerekçe gösterilerek son görüşme tarihinden bu yana 54. kez reddedildiği öğrenildi. Abdullah Öcalan 11 Eylül 2016 tarihinden sonra ilk kez 12 Ocak 2019 tarihinde ailesiyle görüşmüş, bu tarihe kadar yapılan 93 görüşme başvurusu da reddedilmişti.
(01/218) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1174 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 24, 25 ve 26 Ocak 2020 tarihlerinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
24 Ocak 2020 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Mehmet Dersulu) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı öğrenildi.
25 Ocak 2020 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Nazan Bozkurt) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı öğrenildi.
26 Ocak 2020 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Nazan Bozkurt ) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 4 kişinin (Nazan Bozkurt, Acun Karadağ, Hanife Elmadağ, Ece Ersoy) gözaltına alındığı öğrenildi.
Buna göre, 24, 25 ve 26 Ocak 2020 tarihlerinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 14 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(01/219) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi Kişiler…
İzmir Şakran 2 Nolu T Tipi Cezaevi’nde tutulan ve adil yargılanma talebiyle 207 gündür ölüm orucunda olan Mustafa Koçak’ın annesi Zeynep Koçak ile babası Hasan Koçak, 25 Ocak 2020 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesinde yaptıkları basın açıklamasına müdahale eden polis tarafından gözaltına alındı. 2 kişinin aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi. Zeynep Koçak ve Hasan Koçak, 1 Eylül 2019 tarihinden bu yana yapmak istedikleri basın açıklamalarına yönelik polis müdahaleleri sonucunda 9. kez gözaltına alınmış oldu.
(01/220) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
25 Ocak 2020 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 23 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 774.’üncüsü öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine insan hakları savunucuları ve siyasi parti temsilcileri İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(01/221) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularına Polis Engeli…
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 25 Ocak 2020 tarihinde 409. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu”na, Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis tarafından izin verilmedi. İnsan hakları savunucuları, bu engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi binasında açıklama yaptı.
(01/222) Muğla’da Gözaltına Alınan Gazeteci…
24 Ocak 2020 tarihinde Muğla’da bir kafede oturan Y. K. isimli gazetecinin telefonla konuşurken hükümeti eleştirdiği gerekçesiyle yan masada oturan kişilerle tartıştığı ve daha sonra kafeye gelen polis tarafından gözaltına alındığı öğrenildi. ‘Devlet büyüklerine hakaret’ iddiasıyla hakkında işlem yapılan Y. K. aynı gün içinde serbest bırakıldı.
(01/223) Erzurum’da Gözaltına Alınan Belediye Meclis Üyesi…
23 Ocak 2020 tarihinde Erzurum’un Karayazı ilçesinde yapılan ev baskınında gözaltına alınan Karayazı Belediye Meclisi’nin görevinden uzaklaştırılan HDP’li üyesi Emel Turan, 24 Ocak 2020 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘örgüte isteyerek yardım ve yataklık ettiği’ iddiasıyla tutuklandı.
(01/224) İzmir’de Gözaltına Alınan HDP üye ve Yöneticileri…
21 Ocak 2020 tarihinde İzmir merkezli bir soruşturma kapsamında İzmir, Eskişehir, Konya ve Mardin’de yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan ve aralarında HDP yöneticilerinin de olduğu 25 kişi 24 Ocak 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından yurt dışı yasağı şartıyla serbest bırakıldı. Serbest bırakılanlardan isimleri öğrenilenler: HDP eski MYK üyesi Pervin Oduncu, İzmir il yöneticisi Ramazan Efendioğulları, İzmir il yöneticisi Mustafa Koyuncu, Yahya Kezer, Konak ilçe Eş Başkanı Hayat İzgi, Kemal Aslan, Nezir Aras, Hamit Sarı, Gülsever Turgal, Salih Hüldür, Sultan Demiroğlu, Yaşar Sizici, Mehmet Değirmen, Kazım Gönültaş, Abdurrahman Koçak, Zeynel Halisdemir, Ali Haydar Aktaş.
(01/225) Van’da Gözaltına Alınan Dernek Yöneticileri…
24 Ocak 2020 tarihinde Van’da Tutuklu ve Hükümlü Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (TUHAY-DER) üye ve yöneticilerine yönelik bir soruşturma kapsamında 4 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların isimleri: TUHAY-DER Eş Başkanları Seyfettin Ertaş ve Kudret Temel, dernek yöneticisi Kinyas Başak ve derneğin eski Eş Başkanı Önder Soğukbulak.
Soruşturma kapsamında TUHAY-DER binasında da polis tarafından arama yapıldığı ve bu sırada dernek binasında asılı pankartların indirildiği ve eşyaların dağıtıldığı öğrenildi.
(01/226) Antep’te Depremle ilgili Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçe Gösterilerek Gözaltına Alınan Kişiler…
Elazığ’da meydana gelen depremle ilgili yaptıkları sosyal medya paylaşımları nedeniyle 26 Ocak 2020 tarihinde Antep’te 2 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu 25 Ocak 2020 tarihinde yaptığı açıklamada “Başka deprem fotoğraflarını gösterip sosyal medyada paylaşıp panik havası oluşturanlar hakkında tahkikat başlatacağız” demişti.
(01/227) Elazığ’da Engellenen Belediye Araçları…
26 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır’ın HDP’li Ergani Belediyesi tarafından deprem bölgesinde yaşayanlarla dayanışmak için toplanan ihtiyaç malzemelerini ulaştırmak üzere kente gelen iki kamyonun Elazığ Valiliği tarafından “sadece AFAD ve Kızılay araçlarına izin verildiği” gerekçesiyle kente girişinin engellendiği öğrenildi.
(01/228) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişi…
20 Ocak 2020 tarihinde tutuklu yargılandığı davadan tahliye edilen Azan Baran isimli kişi, 24 Ocak 2020 tarihinde Diyarbakır’da gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemedi.
(01/229) İstanbul’da Gazetecinin Yargılandığı Dava…
Yeni Yaşam gazetesi eski Yazı İşleri Müdürü Osman Akın hakkında, gazetede yayınlanmış haberler nedeniyle İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 24 Ocak 2020 tarihinde görüldü. Mahkeme Osman Akın’ı ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezası ile cezalandırdı ve hükmün açıklanmasını geri bıraktı.
(01/230) Nusaybin’den Tahliye Edilenlerin Yargılandığı Dava…
Mardin’in Nusaybin ilçesindeki sokağa çıkma yasağı sırasında, mahsur kaldıkları binalardan tahliye edildikten sonra 26 Mayıs 2016 tarihinde gözaltına alınarak tutuklanan 70 kişi hakkında Mardin 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 24 Ocak 2020 tarihinde devam edildi. Dava dosyasının davanın 5 Nisan 2019 tarihinde görülen duruşmasında her bir sanık yönünden tefrik edilmesine karar verilmişti. Mahkeme, duruşmaları ayrı ayrı görülen 3 kişiden 1 kişiyi (Nurullah Akyüz) ağırlaştırılmış müebbet ve 26 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme Nubahar Özdemir ve İbrahim Toktaş hakkında açılan davaların duruşmasını 28 Şubat 2020 tarihine erteledi. Mahkeme yargılama sırasında yaşamını yitiren iki kişi hakkındaki davanın ise kapatılmasına hükmetti.
Son verilen bu mahkumiyet ile bu dava kapsamında ceza verilenlerin sayısı 37 oldu.
(01/231) Sur’dan Tahliye Edilenlerin Yargılandığı Dava…
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde sokağa çıkma yasağı ve çatışmalar nedeniyle ilçede mahsur kaldıktan sonra 2016 yılının Şubat ve Mart aylarında tahliye edilen kişilerden 19’u tutuklu 40 kişi hakkında Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davan görülmesine 24 Ocak 2020 tarihinde devam edildi.
Mahkeme 10 Ocak 2020 tarihli kararında davanın her bir sanık yönünden tefrik edilmesine hükmetmişti.
Mahkeme, duruşmaları görülen 2 kişiyi (Mehmet Karatay ve Mesut Aygül) ‘Anayasa’yı ihlal’ ve ‘kamu görevlisini öldürmeye teşebbüs’ suçlarından ayrı ayrı ağırlaştırılmış müebbet ve 13 yıl hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme Sedat Nurioğlu, Sinem Ateş, Burhan Balta, Dilşad Şengül ve Deniz Ataş hakkında ayrı ayrı görülen davaların duruşmalarını ileri bir tarihe erteledi.
(01/232) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
24 Ocak 2020 tarihinde Emniyet Genel Müdürlüğü personeline yönelik Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında 9 ilde düzenlenen operasyonlarda 40 kişi gözaltına alındı.
25 Ocak 2020 tarihinde Konya’da yapılan ev baskınında 2 kişi gözaltına alındı.
(01/233) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
21 kişi hakkında Ankara 25. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 24 Ocak 2020 tarihinde görüldü. Mahkeme ‘Anayasa’yı ihlal etme’ suçundan 4 sanığı (Genelkurmay Başkanlığı eski adli müşavirleri Albay Muharrem Köse ile Tuğgeneral Hayrettin Kaldırımcı, Genelkurmay Başkanlığı eski Askeri Savcısı Yarbay Ali Müjdat Eski, Genelkurmay Başkanlığı Adli Müşavirliği eski Ceza İşleri Müdürü Albay Mehmet Oğuz Akkuş) ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile, 2 sanığı müebbet hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme 12 sanığı ise ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 7 yıl 6 ay ile 11 yıl 3 ay arasında değişen sürelerde hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme 2 sanığın ise dosyalarının ayrılmasına hükmetti.
(01/234) Hakkari’de Özel Güvenlik Bölgesi…
Hakkari Valiliği 25 Ocak 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile Merkez, Çukurca, Şemdinli, Yüksekova ve Derecik ilçelerinde koordinatları verili 5 alanın 27 Ocak 2020 ile 10 Şubat 2020 tarihleri arasında özel güvenlik bölgesi ilan edildiğini duyurdu.
(01/235) İptal Edilen Basın Kartları…
24 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden aralarında Evrensel, Birgün ve Cumhuriyet gazetelerinde çalışan gazetecilerin de olduğu 28 gazeteciye ait basın kartlarının Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından iptal edildiği öğrenildi. 26 Ocak 2020 tarihinde basında yer alan haberlerde, iptal edilen basın kartlarına dair internet üzerinden yapılan sorgulamada kartların yeniden kullanımda göründüğü bildirildi.
Basın kartları iptal edilen gazeteciler: Evrensel gazetesinden Şengül Karadağ Bayhan, Vural Nasuhbeyoğlu, Görkem Kınacı, İskender Bayhan, Şükrü Taş, Sevil Atar, Şerif Karataş, Derya Dursun, Ercüment Akdeniz, Elif Ekin Saltık, Elif Görgü, Emine Uyar, Mehmet Özer, Özer Akdemir, Erol Aral Gökhan Durmuş, Sultan Özer, Fevzi Argun ve Fatih Polat; Birgün gazetesinden Yaşar Aydın, İbrahim Varlı, Berkant Gültekin, Doğan Tılıç, Hüseyin Şimşek ve Oktay Evsen; Cumhuriyet gazetesinden Ozan Çepni ile gazeteciler Mahmut Oral ve Faruk Balıkçı.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.