Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
26 – 28 Kasım 2022 Günlük İnsan Hakları Raporu
(11/234) İstanbul’da Polisin Açtığı Ateş Sonucu Yaşamını Yitiren Kişi…
27 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde bir kişinin bacağından vurularak yaralandığı bir olaya müdahale eden polisler tarafından “dur ihtarına uyulmadığı” gerekçesiyle açılan ateş sonucu Göktuğ Efe Yılmaz isimli bir kişinin yaşamını yitirdiği öğrenildi.
(11/235) Operasyonlar ve Çatışmalar…
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), 25 Kasım 2022 tarihinde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) içinde devam eden Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) “Pençe-Kilit” operasyonu sırasında çıkan çatışmada 3 askerin (Duabey Onur Öztürkmen, Mustafa Yıldız, İsmail Ünal) öldüğünü, 1 askerin ise yaralandığını duyurdu.
MSB 26 Kasım 2022 tarihinde IKBY içinde devam eden TSK’nin “Pençe-Kilit” operasyonu sırasında çıkan çatışmada 3 askerin (Eyüp Uğurlu, Mehmet Demir, Hakan Köroğlu) öldüğünü, 2 askerin ise yaralandığını duyurdu. MSB ayrıca aynı tarihte operasyon bölgesinde yıldırım düşmesi soncu 1 askerin (Mustafa Işık) öldüğünü açıkladı.
İçişleri Bakanlığı 26 Kasım 2022 tarihinde Şırnak kırsal alanında devam etmekte olan askeri operasyon sırasında 1 korucunun yıldırım düşmesi sonucu öldüğünü duyurdu.
(11/236) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
28 Kasım 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Cengiz Akkaya isimli mahpusun Konya Ereğli Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde hakkındaki disiplin cezaları gerekçe gösterilerek 3 aydır tek kişilik hücrede tutulduğu öğrenildi.
(11/237) İstanbul’da Irkçı Saldırıya Maruz Kalan Öğrenciler…
24 Kasım 2022 tarihinde İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde 6 öğrencinin 20 kişilik bir grubun ırkçı saldırısına maruz kaldığı ve yaralandıkları öğrenildi. Basında yer alan haberlerde olaya müdahale eden polisin saldırıya maruz kalan öğrencileri fiziksel şiddet kullanarak alandan uzaklaştırdığı belirtildi.
(11/238) 25 Kasım Eylemlerine Yönelik Müdahaleler ve Engellemeler…
25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında 25 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde yapılacak yürüyüş için toplananlara yönelik polis müdahaleleri sonucu aralarında Birgün gazetesi muhabiri Yaren Çolak’ın da olduğu toplam 226 kişi fiziksel şiddet kullanılarak gözaltına alındı. Gözaltına alınanların gözaltı aracında, götürüldükleri hastanede ve karakolda da işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı öğrenildi. Müdahale sırasında polisin gazetecilerin görüntü almasına engel olduğu ve onları eylem alanından uzaklaştırdığı bildirildi. Basında yer alan haberlerde gözaltına alınanların uzun süre avukatları ile görüştürülmediği belirtildi. Müdahale sırasında 1 kişinin [Tüm Otomotiv Metal İşçileri Sendikası (TOMİS) Üyesi Dilbent Türker] bacağının kırıldığı öğrenildi. Gözaltına alınan 224 kişinin serbest bırakıldığı, yabacı uyruklu 1’i öğrenci 2 kadının ise gözaltından sonra sınır dışı edilmek üzere Selimpaşa Geri Gönderme Merkezi’ne götürüldüğü öğrenildi.
Aynı sebeple ile 25 Kasım 2022 tarihinde Ankara’da yapılan eylemin girişinde üzerinde “İran’dan Afganistan’a, Kürdistan’dan Türkiye’ye kadınlar direnişte” yazılı döviz gerekçe gösterilerek 7 kişi ‘örgüt propagandası yaptıkları iddiasıyla gözaltına alındı. Gözaltına alınanların uzun bir süre ters kelepçeli olarak bekletildiği ve avukatları ile görüşmelerine polis tarafından izin verilmediği bildirildi.
Aynı sebeple 25 Kasım 2022 tarihinde Şırnak’ın Cizre ilçesinde yapılan yürüyüşe müdahale eden polis 22 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Müdahale sırasında 1 kişinin (Barış Annesi Nebahat İşçi) kolunun çıktığı öğrenildi. Müdahale sırasında polisin gazetecilerin görüntü almasına engel olduğu, cep telefonu ile görüntü kaydeden 2 kişinin de gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldı.
Aynı sebeple 25 Kasım 2022 tarihinde Diyarbakır’da yapılmak istenen yürüyüşe polis tarafından izin verilmedi. Polisin engellemesi üzerine yürüyüşe katılmak için toplananların bulundukları yerde basın açıklaması yaptığı öğrenildi.
Aynı sebeple 25 Kasım 2022 tarihinde Van’da yapılan yürüyüşe katılmak için Halkların Demokratik Partisi (HDP) il binasında toplananların binadan çıkmasına polis tarafından izin verilmedi. Binadan çıkmak isteyenlere yönelik biber gazlı müdahale sırasında 1 kişinin yaralandığı öğrenildi.
Aynı sebeple 25 Kasım 2022 tarihinde Ağrı’da yapılmak istenen yürüyüşe müdahale eden polis 5 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanların isimleri: HDP merkez yürütme kurulu üyesi Hatice Akdağ, HDP Parti Meclisi üyesi Leyla Aşkan, HDP’den İl Genel Meclisi üyesi Dilek Karataş, DBP İl Eş Başkanı Melike Özmüş ile HDP Merkez İlçe Eş Başkanı Songül Demir. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldı.
Aynı sebeple 25 Kasım 2022 tarihinde Erzurum’un Karakoçan ilçesinde yapılan yürüyüşe müdahale eden polis 1 kişiyi gözaltına aldı.
Aynı sebeple 25 Kasım 2022 tarihinde Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde yapılan yürüyüşe polis müdahale etti. Müdahaleye rağmen yürüyüşün gerçekleştirildiği ve gözaltına alınan olmadığı öğrenildi.
Aynı sebeple 25 Kasım 2022 tarihinde İzmir’in Karaburun ilçesinde yapılan yürüyüşte taşınan bir döviz nedeniyle 1 kişinin eylem sonrasında Cumhurbaşkanı’na hakaret iddiasıyla ifadesinin alındığı ve daha sonra serbest bırakıldığı öğrenildi.
Aynı sebeple 27 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesinde yapılacak eylem Kadıköy Kaymakamlığı tarafından 26 Kasım 2022 tarihinde yapılan açıklama ile yasaklandı. Yasak kararına rağmen Kadıköy’deki eylem için toplananlara müdahale eden polis 116 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldı.
25 ve 27 Kasım 2022 tarihlerinde İstanbul’un Beyoğlu ve Kadıköy ilçelerinde yapılan eylemlere yönelik polis müdahalesinde yaşanan işkence ve diğer kötü muameleler ile ilgili 28 Kasım 2022 tarihinde 25 Kasım Kadın Platformu tarafından düzenlene basın toplantısında şunlar belirtildi: “Saat 17.00’den itibaren eyleme geldiği düşünülen ve tek tek durdurulan kadınlar, ters kelepçe takılarak gözaltına alınmaya başlandı. Bütün bu ablukaya rağmen Tünel’e çıkan sokaklarda, Şişhane’de, Galata’da ve Karaköy’de polis engelini aşıp toplanan ve yürüyüş başlatan kadınlar, polis tarafından çevrelenip darp edilerek gözaltına alındı. Gözaltı işlemi sırasında hiçbir uyarı yapılmadı. Polis, en başından itibaren hakaret ve taciz içeren sözlerle, kalkanla, tekme ve yumruklarla şiddet uygulayarak ve çoğu noktada ters kelepçe yaparak bizleri gözaltına aldı. Gözaltılar sırasında bilinçli olarak ölüme veya sakat bırakmaya sebebiyet verebilecek kadar ağır darp, trans kadınlara dönük taciz ve transfobi, tutanaksız olarak telefonlara ve dijital aletlere el konulması, gözaltında çıplak arama dayatması, doktorların şiddete maruz kalan arkadaşlarımızı muayene etmemesi, şikayetlerini kayıt altına almaması başta olmak üzere pek çok hak ihlali, daha birçok keyfi işlem ve işkence yöntemi uygulandı (…) yapılan eylemde de 118 kadın darp edilerek gözaltına alındı. İki arkadaşımız sınır dışı edilme tehdidiyle hala Selimpaşa Geri Gönderme Merkezi’nde tutuluyor. Bu eylemler sırasında sadece kadınlar değil, eylemi takip eden basın mensupları ve karakol işlemlerinde yanımızda olmak isteyen avukatlar da şiddete maruz bırakıldı.”
27 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesinde yapılan eyleme yönelik polis müdahalesi sonucu fiziksel şiddet kullanılarak gözaltına alınan Türkiye Komünist Hareketi (TKH) Genel Başkanı Aysel Tekerek, 28 Kasım 2022 tarihinde basında yer alan açıklamasında maruz kaldığı işkence ve diğer kötü muamele hakkında şunları belirtti: “Gözaltı süreçlerinin filli bir işkenceye dönüştüğünü de belirtmek isterim. Ters kelepçe ile arkadaşlarımız yaklaşık on saat tutuldu. Bilinçli bir şekilde işlemler yavaş tutuldu. En temel hak olan tuvalet ve su gibi ihtiyaçlar avukatlarımızın mücadelesi ile verildi.”
(11/239) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Hasta mahpuslar ile ilgili 25 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’da Çağlayan Adliyesi önünde yapılan adalet nöbeti eylemine müdahale eden polis 11 kişiyi (Zeynep Calıhan, Kumru Akgül, Emine Arslan, Şahin Kızılkaya, Feryat Sakallı, Sebahattin Halli, Şafi Erol, Evin Genç, Adalet Ünlü, Emrullah Şenyüz ve Zemine Gökçe) fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldı.
(11/240) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemlerine Polis Müdahalesi…
“İşimi Geri İstiyorum” eylemi kapsamında Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 25 Kasım 2022 tarihinde yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis, eyleme katılanları fiziksel şiddet kullanarak İnsan Hakları Anıtı’nın önünden uzaklaştırdı.
(11/241) Batman ve Diyarbakır’da Eylemlere Polis Engellemesi…
Zorla kaybedilenlerin yakınları tarafından 26 Kasım 2022 tarihinde Diyarbakır’da yapılmak istenen basın açıklaması polis tarafından valiliğin eylem ve etkinliklere yönelik yasaklama kararı gerekçe gösterilerek engellendi.
Aynı sebeple 26 Kasım 2022 tarihinde Batman’da yapılmak istenen basın açıklamasına da polis tarafından izin verilmediği öğrenildi.
(11/242) Manisa’da Gözaltına Alınan HDP Yöneticileri ve Diğer Kişiler…
28 Kasım 2022 tarihinde Manisa’nın Merkez, Saruhanlı, Alaşehir ilçelerinde yapılan ev baskınlarında aralarında HDP Saruhanlı İlçe Eş Başkanı Evin Günsel ile HDP il ve ilçe yöneticilerinin de olduğu 7 kişi 2022 Newroz kutlamasına atılan sloganlar ve yaptıkları sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek gözaltına alındı.
(11/243) Şırnak’ta Gözaltına Alınan HDP Yöneticisi ve Diğer Kişiler…
26 Kasım 2022 tarihinde Şırnak’ın Cizre, Silopi, İdil, Beytüşşebap ilçelerinde haklarında ihbar olduğu gerekçesiyle gözaltına alınan ve aralarında HDP Silopi ilçe yöneticisi Sedat Soysal’ın da olduğu 9 kişi, 27 Kasım 2022 tarihinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(11/244) Mardin’de Gözaltına Alınan Eski Belediye Eş Başkanı ve Diğer Kişiler…
27 Kasım 2022 tarihinde Mardin’in Kızıltepe, Artuklu, Nusaybin, Derik, Mazıdağı ilçelerinde yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan ve aralarında yazar Eyüp Güven ile Mazıdağı eski Belediye Eş Başkanı İsmail Asi’nin de olduğu 6 kişi 28 Kasım 2022 tarihinde savcılık ifadelerinin ardından serbest bırakıldı.
(11/245) Mersin’de Gözaltına Alınan Kişiler…
25 Kasım 2022 tarihinde Mersin’in Tarsus, Toroslar, Akdeniz ve Yenişehir ilçelerine bağlı kırsal mahallelerde yapılan ev baskınlarında 10 kişi ‘eylem hazırlığında oldukları’ iddiasıyla gözaltına alındı. Gözaltı alınanların Mersin İl Jandarma Komutanlığı’na götürüldüğü öğrenildi.
(11/246) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan işiler…
26 Kasım 2022 tarihinde Diyarbakır’da yapılan ev baskınlarında haklarında ihbar olduğu gerekçesiyle 40 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: Abdulgani Özalp, Mehmet Mehdi Biçim, Jiyan Kamiloğlu, Abdullah Arşimet, Kerem Ezer, Mizbeh Münür, Mahsum Karakoç, Pinar Memiş, Eyüp Hakimoğlu, Mervan Tekreç, Nevzat Mengüç, Ozan Sehat Doğrucu, Abbas Nakçi, Sara Erol, Yasin Kalkan, Gülbahçe Pervane, Tacettin Araz, Kıymet Yıldız, Şerzan Jiyan Pehlivan, Abdullah Arşimet, Hasan Uymak, Müslüme Kalkan, Şahin Güneş, Mesut Ekti, Mehmet Bal, Nurettin Taş, Mehmet Taşkesen ve Dilan Dağ, B. Ç. (17).
(11/247) Hakkari’de Gözaltına Alınan Kişiler…
27 Kasım 2022 tarihinde Hakkari’nin merkez, Yüksekova, Şemdinli ilçelerinde yapılan ev baskınlarında 16 kişi ‘örgüt üyesi olmak’ ve ‘örgüt propagandası yapmak’ iddialarıyla gözaltına alındı. Gözaltına alınanlarda isimleri öğrenilenler: Leşker Tarhan, Oruç Berkan Ertuş, Ömer Açar, Samet Avcı, Medine Kar, Agit Önal, Serkan Işık, Eren Güneç, Müjde Akın, İkram Karaman.
(11/248) Kars’ta Gözaltına Alınan Kişiler…
27 Kasım 2022 tarihinde Kars’ta yapılan ev baskınında 3 kişi (Reşat Boştaş, Cevdet Çağrıtekinci ve Şemiştan Ayazdır) gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemedi.
(11/249) Tekirdağ’da Gözaltına Alınan Kişiler…
28 Kasım 2022 tarihinde Tekirdağ’da yapılan ev baskınlarında 7 kişi gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemedi. Gözaltına alınanların isimleri: Azad Özanli, Muhammed Sosa, Kenan Gözmen, Tayfun Sağdıç, Hakan Güzel, Adem Akdoğan ve Ahmet Polat.
(11/250) Kocaeli’de Gözaltına Alınan Kişi…
‘Sade Vatandaş’ isimli Youtube kanalının sahibi Mehmet Koyuncu, 27 Kasım 2022 tarihinde Kocaeli’nin Gebze ilçesinde sokak röportajı yaptığı sırada polis tarafından gözaltına alındı ve aynı gün içinde serbest bırakıldı.
(11/251) İstanbul’da Gözaltına Alınan Kişi…
28 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’da “DHKP-C üyesi olduğu” iddiasıyla 1 kişi (Gülten Matur) gözaltına alındı.
(11/252) Konya’da Gözaltına Alınan Dernek Yöneticisi…
Konya Büyükşehir Belediyesi Sahipsiz Hayvan Bakımevi ve Rehabilitasyon Merkezi’nde bir köpeğin bir görevli tarafından öldürülmesi üzerine, 26 Kasım 2022 tarihinde barınak önüne geldiği için gözaltına alınan Şefkat-Der Başkanı Hayrettin Bulan, 27 Kasım 2022 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından yurtdışı yasağı şartıyla serbest bırakıldı.
(11/253) İstanbul’da Gazetecilerin Yargılandığı Dava…
Şahin Alpay, Ali Bulaç, Mümtazer Türköne, Ahmet Turan Alkan ve Mehmet Özdemir hakkında İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada verilen mahkumiyet kararlarının Yargıtay 16. Ceza Dairesi tarafından ‘eksik inceleme’ gerekçesiyle bozulması üzerine yeniden açılan davanın karar duruşması 28 Kasım 2022 tarihinde görüldü. Mahkeme ‘örgüte üye olmamakla birlikte, bilerek ve isteyerek yardım etmek’ suçundan Ali Bulaç, Şahin Alpay ve Ahmet Turan Alkan’ı 2 yıl 6 ay hapis cezasıyla; Mümtazer Türköne’yi 3 yıl 9 ay hapis cezasıyla cezalandırdı. Mahkeme Mehmet Özdemir’in dosyasının ise ayrılmasına karar verdi.
(11/254) Mersin’de Sosyal Medya Paylaşımı Gerekçe Gösterilerek Yargılanan Kişi…
Akdeniz Belediyesi çalışanı A. Ş. hakkında bir sosyal medya paylaşımı gerekçe gösterilerek ‘örgüt propagandası’ yapma iddiasıyla Mersin 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 25 Kasım 2022 tarihinde görüldü. Mahkeme A. Ş.’nin beraatına karar verdi.
(11/255) Adana’da HDP Binasına Yönelik Saldırı…
26 Kasım 2022 tarihinde Adana’nın Çukurova ilçesinde HDP ilçe binasına kimliği belirsiz kişi ya da kişiler tarafından taşlı saldırı düzenlendi. Saldırı sonucu binada maddi hasar meydana geldiği öğrenildi.
(11/256) Hakkında Fezleke Hazırlanan Milletvekilleri…
25 Kasım 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, 39 milletvekili hakkında dokunulmazlıklarının kaldırılması talebiyle toplam 63 fezleke hazırlandığı öğrenildi. Hakkında fezleke hazırlanan milletvekillerinin tamamı öğrenilemedi.
(11/257) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
Konya Büyükşehir Belediyesi Sahipsiz Hayvan Bakımevi ve Rehabilitasyon Merkezi’nde bir köpeğin bir görevli tarafından öldürülmesiyle ilgili https://www.gazeteduvar.com.tr, https://www.hurriyet.com.tr internet sitelerindeki haberler ile 4 sosyal medya paylaşımına Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliği’nin 25 Kasım 2022 tarihli kararı ile kişilik hakları ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği ve söz konusu haberlerin silinmesine karar verildiği öğrenildi.
(11/258) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Antep Valiliği 25 Kasım 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde toplantı ve gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, açık yer toplantısı, protesto eylemi, miting, çadır kurma, oturma eylemi, stant açma, açlık grevi, anma töreni, afiş, pankart ve poster asma, el ilanı ve bildiri dağıtma, imza masası açma, meşale yakma ve taşıma, konferans, panel, seminer, kermes, yardım toplama faaliyetleri ve benzeri eylem ve etkinlikleri 25 Kasım 2022 itibarıyla 7 gün süreyle yasakladı.
Kilis Valiliği 25 Kasım 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile Suriye sınırı ile bazı bölgelerde toplantı ve gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, açık veya kapalı yer toplantısı ile protesto eylemi, miting, çadır kurma, oturma eylemi, stant açma, açlık grevi, anma töreni, afiş, pankart ve poster asma, el ilanı ve bildiri dağıtma, imza kampanyası, meşale yakma ve taşıma, konferans, panel, seminer, sinevizyon gösterisi ve benzeri eylem ve etkinlikleri 25 Kasım 2022 itibarıyla 7 gün süreyle yasakladı.
(11/259) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
26 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’da gözaltına alınan 16 kişiden 5’i aynı gün içinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandı. 11 kişinin halen gözaltında olduğu öğrenildi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP.