Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
29 Haziran – 1 Temmuz 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(07/001) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Çatışmalar…
Milli Savunma Bakanlığı 28 Haziran 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile Hakkari’nin Çukurca ilçesi kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 1 askerin öldüğünü duyurdu.
28 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 2 Haziran 2019 tarihinde Diyarbakır’ın Lice ilçesi kırsal alanında çıkan çatışmada 3 militanın öldüğü öğrenildi.
30 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Hakkari Merkez ilçe kırsal alanında çıkan çatışmada 1 askerin öldüğü öğrenildi.
30 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, 24 Haziran 2019 tarihinde Hakkari’nin Şemdinli ilçesi kırsal alanında yaşanan çatışmada 4 HPG militanın öldüğü öğrenildi.
(07/002) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
28 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Tarsus 1 Nolu T Tipi Cezaevi’nde tutulan Ümit Tamur isimli bir mahpusun kaldığı odada yapılan arama sırasında gardiyanlarla arasında bir tartışma çıktığı ve tartışmanın büyümesi üzerine Ümit Tamur’un yaklaşık 30 gardiyanın fiziksel şiddetine maruza kaldığı öğrenildi. Haberlerde ayrıca Ümit Tamur’un kameraların görüş açısına girmeyen bir yere götürüldüğü, işkence ve kötü muamelenin burada da devam ettiği belirtildi. Olayla ilgili olarak Mersin Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulduğu bildirildi.
28 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Trabzon Beşikdüzü T Tipi Cezaevi’nde mahpusların “burası cezaevi değil, bir askeri okuldur” denilerek sayımlarda askeri nizamda ayakta durmaya zorlandığı, karşı çıkan mahpusların fiziksel şiddete maruz kaldığı öğrenildi.
28 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Sedat Atsız isimli mahpusun isteği ve iradesi dışında Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nden Bolu F Tipi Cezaevi’ne sevk edildiği öğrenildi.
28 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerde, Diyarbakır Kadın Cezaevi’nde mahpusların kaldığı koğuşlardaki tuvaletleri ve banyoları da görecek şekilde kameralar yerleştirildiği iddia edildi. Buna tepki gösteren mahpuslar hakkında disiplin soruşturmaları açıldığı ve 4 mahpusa 11’er gün hücre cezası verildiği öğrenildi.
28 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bolu F Tipi Cezaevi’nde tutulan Furkan Vakfı kurucu Genel Başkanı Alparslan Kuytul’un telefon hakkının kısıtlandığı öğrenildi.
(07/003) Cezaevinde Mahpuslara Verilmeyen Gazeteler…
28 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Elazığ 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde kalan mahpuslara Yeni Yaşam gazetesinin hiç verilmediği, Evrensel gazetesinin ise sadece hafta içi günlerde verildiği öğrenildi.
(07/004) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellenen Mahpuslar…
Avukat Ekin Yeter, 28 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan açıklamasında, Van F Tipi ve Van T Tipi cezaevlerinde PKK lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin sona ermesi talebiyle başlatılan açlık grevine katılan 312 mahpusun açlık grevi sonrasında herhangi bir şekilde hastane sevklerinin yapılmadığını belirtti.
(07/005) İstanbul’da Polis Şiddetine Maruz Kalan Kişi…
28 Haziran 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, İstanbul’un Arnavutköy ilçesinde bulunan bir eve yapılan baskında Hüseyin Topkaya isimli 1 kişinin polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı öğrenildi. Hüseyin Topkaya’nın kaşının yüzüne gelen bir tekme sonucu açıldığı öğrenildi. Polislerin “Yanlış adres kusura bakmayın” diyerek evden ayrıldığı öğrenildi. Hüseyin Topkaya’nın maruz kaldığı fiziksel şiddeti belgeleyen rapor aldığı ve olayla ilgili suç duyurusunda bulunduğu bildirildi.
Hüseyin Topkaya maruz kaldığı polis şiddeti hakkında şunları ifade etti: “Gece 02.00 sıralarında evde uyuduğum esnada kapının tekmelenmesine uyandım (…) Kapıyı açar açmaz da bir polis memuru beni yere yatırıp kafama silah dayadı. Diğer 3-4 polis de evin diğer odalarına dağıldılar (…) başımda bekleyen polis, suratıma tekme attı. Tekme sonucu sağ kaşım yarıldı (…) Çocuklar eşimin yanındayken eşime de silah doğrultular. Bu sırada ben defalarca, yanlış adrese geldiklerini, benim olayla ilgim olmadığını söyledim. En sonunda bana inandılar. ‘Yanlış adres kusura bakmayın’ diyerek evden ayrıldılar.”
(07/006) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 964 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 28, 29 ve 30 Haziran 2019 tarihlerinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
28 Haziran 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nazan Bozkurt ve Merve Demirel) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Merve Demirel ve İlker Işık) gözaltına alındığı bildirildi. Saat 18.00’deki müdahale sırasında Merve Demirel’in yaralandığı öğrenildi.
29 Haziran 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 5 kişinin (Nuriye Gülmen, Acun Karadağ, Nazan Bozkurt, Alev Şahin ve Merve Demirel) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Alev Şahin ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı bildirildi.
30 Haziran 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Alev Şahin ve İlker Işık) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve İlker Işık) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 28, 29 ve 30 Haziran 2019 tarihlerinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 15 kişi gözaltına alındı.
(07/007) Ankara’da Eyleme Polis Müdahalesi…
28 Haziran 2019 tarihinde, KHK ile ihraç edildiği işine dönmek için Ankara’da Sakarya Caddesi’nde oturma eylemi yapan Cemal Yıldırım ile destek için orada bulunan Acun Karadağ, Veli Saçılık, Mahmut Konuk ve Alev Şahin polis müdahalesi sonrasında gözaltına alındı. Gözaltına alınan 5 kişinin aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(07/008) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
29 Haziran 2019 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 23 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 744’üncüsü öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine insan hakları savunucuları ve siyasi parti temsilcileri İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(07/009) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularına Polis Engeli…
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 29 Haziran 2019 tarihinde 379. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu”na, Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis tarafından izin verilmedi. İnsan hakları savunucuları, bu engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi önünde açıklama yaptı.
(07/010) İstanbul’da LGBTİ+ Onur Yürüyüşü’ne Polis Müdahalesi…
LGBTİ+ Onur Haftası kapsamında yapılmak istenen Onur Yürüyüşü’nün İstanbul Valiliği tarafından yasaklanması üzerine 30 Haziran 2019 tarihinde Taksim’de İstiklal Caddesi üzerindeki Mis Sokak’ta basın açıklaması yapan LGBTİ+’lara ve ayrımcılık karşıtlarına polis biber gazı ve plastik mermi ile müdahale etti. Gün boyu süren müdahaleler sonucu en az 5 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.
(07/011) İstanbul’da Gözaltına Alınan Gazeteci…
Sosyal medya paylaşımları nedeniyle hakkında açılan davada verilen yakalama kararı gerekçe gösterilerek 28 Haziran 2019 tarihinde gözaltına alınan sendika.org editörü Ali Ergin Demirhan 29 Haziran 2019 tarihinde sevk edildiği mahkemedeki ifade işlemelerinin ardından serbest bırakıldı.
(07/012) Şırnak’ta Gözaltına Alınan HDP Yöneticisi…
Şırnak’ın Uludere ilçesinde Halkların Demokratik Partisi (HDP) İlçe Eş Başkanı Feride Ender’in de aralarında olduğu 3 kişi, 28 Haziran 2019 tarihinde evine yapılan baskın sonrasında gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemedi. Gözaltına alınanların isimleri: Feride Ender, Asya Üren ve İdris Ürün.
(07/013) Manisa’da Gözaltına Alınan HDP Üyesi…
28 Haziran 2019 tarihinde Manisa’nın Yunus Emre ilçesinde yapılan ev baskınlarında, 31 Mart yerel seçimlerinde HDP’den belediye eş başkanı adayı olan Fuat Şengül, sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek gözaltına alındı.
(07/014) Ankara’da Gözaltına Alınan Üniversite Öğrencileri…
30 Haziran 2019 tarihinde Ankara’da yapılan ev baskınlarında Ortadoğu Teknik Üniversitesi öğrencisi 5 kişi gözaltına alındı. Mezuniyet töreninde eylem yapacakları iddiasıyla gözaltına alınan 5 kişinin aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(07/015) “Bu Suça Ortak Olmayacağız” Bildirisini İmzalayan Akademisyenlerin Yargılandığı Davalar…
“Bu Suça Ortak Olmayacağız” bildirisini imzaladıkları gerekçesiyle 9 akademisyen (N.S.Ö., Bilgi Üniversitesi’nden H.B.B., Okan Üniversitesi’nden Öğr. Gör. Pınar Önen, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Burak Onaran ve doktora öğrencisi Bahtiyar Mermertaş, A.B.Y., Ankara Üniversitesi’nden emekli Doç. Dr. Alaeddin Şenel ve Kocaeli Üniversitesi’nden Doç. Dr. Özlem Özkan ile Yrd. Doç. Dr. Derya Keskin) hakkında İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ayrı ayrı açılan davaların görülmesine 28 Haziran 2019 tarihinde devam edildi. Tüm davalarda yargılamanın Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesi uyarınca yapılması yönünde Adalet Bakanlığı’ndan istenen izinlerin dava dosyalarına girdiği öğrenildi. Mahkeme N.S.Ö., H.B.B., Alaeddin Şenel, Burak Onaran, A.B.Y. ve Bahtiyar Mermertaş hakkında açılan davaların aynı mahkemede devam etmekte olan diğer akademisyen davaları ile birleştirilmesine karar verdi. Birleşen davaların görülmesine 27 Aralık 2019 tarihinde devam edilecek. Mahkeme Özlem Özkan, Derya Keskin ve Pınar Önen hakkında açılan davalarda savunmaların alınmadığı gerekçesiyle birleştirme kararı vermedi. Mahkeme bu davaları 25 Ekim 2019 tarihine erteledi.
(07/016) Onur Yaser Can Davası…
İstanbul’da 2010 yılında gözaltına alınarak götürüldüğü karakolda gördüğü işkence ve kötü muamelenin ardından evinin balkonundan atlayarak intihar eden Onur Yaser Can’ın şüpheli ölümünün ardından, gözaltında Onur Yaser Can’ı sorgulayan iki polis memuru hakkında ‘resmi evrakta sahtecilik yapma’ ve ‘resmi belgeyi bozma’ iddialarıyla İstanbul 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 28 Haziran 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme duruşmayı 25 Ekim 2019 tarihine erteledi.
(07/017) DBP Eş Başkanı’nın Yargılandığı Dava…
Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı Mehmet Arslan hakkında ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 28 Haziran 2019 tarihinde devam edildi. Mahkeme dava dosyasının Mehmet Arslan hakkında Diyarbakır 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan dava ile birleştirilmesine karar verdi.
(07/018) İstanbul’da CHP Yöneticisinin Yargılandığı Dava…
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu hakkında sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 28 Haziran 209 tarihinde başlandı.
Duruşma salonuna sarı basın kartı olmayan gazetecilerin alınmadığı öğrenildi. Mahkeme başkanı, avukat Ömer Kavili’nin mahkeme salonundan çıkartılmasına karar verdi.
Savunmaların ardından mahkeme duruşmayı 18 Temmuz 2019 tarihine erteledi.
(07/019) İstanbul’da Yargılanan Gazete Çalışanları…
KHK ile kapatılan Özgürlükçü Demokrasi gazetesinin 3’ ü tutuklu 14 çalışanı hakkında İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 28 Haziran 2019 tarihinde görüldü.
Mahkeme ‘örgüte yardım etme’ suçundan Mehmet Ali Çelebi, Hicran Urun, Reyhan Hacıoğlu, İshak Yasul’u 3 yıl 1 ay 15 gün ile 3 yıl 9 ay arasında değişen sürelerde hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme İshak Yasul’u ayrıca ‘örgüt propagandası yapma’ suçundan 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme İhsan Yaşar’ı ise ‘silah bulundurma’ suçundan 10 ay hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme diğer kişilerin ise beraatına karar verdi.
Mahkeme hükümle birlikte Reyhan Hacıoğlu, Mehmet Ali Çelebi, İhsan Yaşar’ın tahliyesine karar verdi.
(07/020) Şırnak’ta Yargılanan Kişiler…
Şırnak’ta polis tarafından vurulduktan sonra cansız bedeni zırhlı araç arkasında sürüklenen Hacı Lokman Birlik’in babası Hasan Birlik’in de olduğu 9 kişi hakkında Lokman Birlik’in cenaze töreni gerekçe gösterilerek açılan davanın görülmesine 28 Haziran 2019 tarihinde başlandı. İddianamede 9 kişinin ‘örgüt propagandası yapma’ ve ‘halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etme’ suçlarından cezalandırılması istenmektedir. Mahkeme duruşmayı 22 Kasım 2019 tarihine erteledi.
(07/021) Şırnak’ta Yargılanan Kişi…
Lütfiye Duymak isimli 1 kişi hakkında Şırnak 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 28 Haziran 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Lütfiye Duymak’ı ‘örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme’ suçundan 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası ile cezalandırdı. Lütfiye Duymak 20 Mart 2018 tarihinde Şırnak’ın Cizre ilçesinde gözaltına alınmış, 29 Mart 2018 tarihinde ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla tutuklanmış ve 3 Mayıs 2018 tarihinde tahliye edilmişti.
(07/022) Gazeteci Deniz Yücel ile İlgili Anayasa Mahkemesi Kararı…
Anayasa Mahkemesi’nin Die Welt gazetesinin eski Türkiye Temsilcisi Deniz Yücel’in bireysel başvurusuna ilişkin kararı 28 Haziran 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlandı.
Mahkeme 14 Şubat 2017 tarihinde gözaltına alındıktan sonra 27 Şubat 2017 tarihinde yaptığı haberler gerekçe gösterilerek tutuklanan Deniz Yücel’in “kişi hürriyeti ve güvenliği” ile “ifade ve basın özgürlüğü” haklarının ihlal edildiğine hükmetti.
Mahkeme ayrıca Deniz Yücel’e 25 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
(07/023) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
28 Haziran 2019 tarihinde Deniz Kuvvetleri personeline yönelik Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında aralarında muvazzaf askerlerin de olduğu 27 kişi hakkında gözaltı kararı verildi.
İzmir merkezli bir soruşturma kapsamında 25 Haziran 2019 tarihinde gözaltına alınan 35 kişiden 19’u 28 Haziran 2019 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandı. 16 kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(07/024) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Yargılanan Kişiler…
MİT’e ait tırların 19 Ocak 2014 tarihinde Adana’nın Seyhan ilçesinde durdurulması olayı ile ilgili olarak aralarında eski Adana Cumhuriyet Başsavcısı Süleyman Bağrıyanık, eski Adana Başsavcı Vekili Ahmet Karaca, eski savcılar Özcan Şişman, Aziz Takcı, eski Adana Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Hamza Celepoğlu, eski Adana İl Jandarma Komutanı Kurmay Albay Özkan Çokay’ın da olduğu 54 kişi hakkında Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nde açılan davanın karar duruşması 28 Haziran 2019 tarihinde görüldü. Mahkeme Süleyman Bağrıyanık, Ahmet Karaca, Özcan Şişman, Aziz Takcı, Tuğgeneral Hamza Celepoğlu, Özkan Çokay’ı ‘devletin gizli kalması gereken belgelerini temin etme ve açıklama’ ve ‘örgüt üyesi olma’ suçlarından 26 yıl ile 17 yıl 3 ay arasında değişen sürelerde hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme 16 sanığı ise çeşitli suçlardan değişen sürelerde hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme 32 sanığın ise beraatına karar verdi.
(07/025) İstanbul’da Yasaklanan Etkinlik…
Şişli Kaymakamlığı, Suruç katliamını anlatan Gitmek belgeselinin 28 Haziran 2019 tarihinde Şişli Nazım Kültür Merkezi’nde yapılacak galasını, ‘belgeselin içeriğinde örgüt propagandası yapılabileceği’ gerekçesiyle yasakladı.
(07/026) Hakkari’de Özel Güvenlik Bölgesi…
Hakkari Valiliği 30 Haziran 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile Merkez, Çukurca, Yüksekova ve Derecik ilçelerine bağlı 5 bölgeyi 1 Temmuz 2019 ile 15 Temmuz 2019 tarihleri arasında özel güvenlik bölgesi ilan etti.
(07/027) Tunceli’de Özel Güvenlik Bölgesi…
Tunceli Valiliği 30 Haziran 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile Merkez, Ovacık, Pülümür, Hozat ve Nazmiye ilçelerine bağlı 29 bölgeyi 1 Temmuz 2019 ile 15 Temmuz 2019 tarihleri arasında özel güvenlik bölgesi ilan etti.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.