Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
29 Haziran – 1 Temmuz 2024 Günlük İnsan Hakları Raporu
(07/001) Cezaevinde Yaşamını Yitiren Mahpus…
28 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Afyon Bolvadin T Tipi Cezaevi’nde tutulan ve 27 Haziran 2024 tarihinde tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitiren Şefik Esen isimli mahpusun avukatının, müvekkilinin hastalığı nedeniyle hapishane koşullarında yaşamını sürdüremeyeceği için tahliye edilmesi gerektiği yönünde infaz savcılığına yaptığı 3 başvurunun da ‘cezaevinde kalabilir’ şeklindeki hastane raporu gerekçe gösterilerek reddedildiği öğrenildi.
(07/002) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
29 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Çorum T Tipi Cezaevi’nde 1 haftadır uzun süreli su kesintileri yaşandığı, günde birkaç kez yalnızca soğuk su verilmesi nedeniyle mahpusların birçok ihtiyaçlarını karşılamakta sorun yaşadığı öğrenildi.
(07/003) Cezaevinde Sağlığa Erişim Hakkı Engellenen Mahpus…
30 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Batman Beşiri T Tipi Cezaevi’nde tutulan ve 24 Ekim 2023 tarihinde tutuklanmadan önce gözaltında maruz bırakıldığı işkence ve diğer kötü muamele sonucunda diş telleri kırılan Lokman Acar isimli mahpusun diş tellerinin kırılması nedeniyle yemek yemekte zorlandığı ve bunun sonucunda kilo kaybı yaşadığı, cezaevi idaresine konu ile ilgili yazdığı dilekçelere rağmen hastane sevkinin yapılmadığı ve cezaevi revirine çıkarılmadığı öğrenildi.
Lokman Acar’ın ablası Nebiye Acar, konu ile ilgili basına yansıyan ifadelerinde şunları belirtti: “…Kardeşimin dişlerinde sorun vardı. Cezaevine girmeden önce tel takmıştı. Gözaltına iken işkence sonucunda dişlerindeki tel kırıldı. 4 aydır cezaevine dilekçe yazıyor ancak hastaneye götürmüyorlar. Revir olmasına rağmen doktora götürmüyorlar”.
(07/004) Kayseri’de Suriyeli Mültecilere/Sığınmacılara Yönelik Irkçı Saldırı…
1 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kayseri’nin Melikgazi ilçesine bağlı Danişmentgazi Mahallesi’nde 5 yaşında bir çocuğun İ. A. isimli kişi tarafından istismar edildiği iddialarının ardından mahallede toplanan kalabalık bir grubun Suriyeli mültecilere/sığınmacılara ait ev, iş yerlerine ve araçlara yönelik saldırı düzenleyip bazılarını yaktığı öğrenildi.
Haberlerde ayrıca çocuğun istismara maruz bırakılması ile ilgili başlatılan soruşturma hakkında kısıtlama kararı verildiği, istismarı gerçekleştirdiği iddia edilen İ. A. isimli kişinin ise tutuklandığı bildirildi.
Yaşanan saldırıların ardından Kayseri Valiliği yaptığı açıklamada şunları belirtti: “Danişmentgazi Mahallesi’nde Suriye uyruklu bir şahsın küçük yaştaki Suriye uyruklu bir çocuğa yönelik taciz davranışı neticesinde emniyet birimlerimizce şahıs gözaltına alınmış olup çocuğumuz ise birimlerimizce koruma altına alınmıştır”.
Yanı sıra İçişleri Bakanlığı, ırkçı saldırılar ile ilgili 67 kişinin gözaltına alındığını duyururken olaylarla ile ilgili haberlere soruşturma sonuçlanasıya kadar Kayseri 2. Sulh Ceza Hakimliği tarafından yayın yasağı getirildiği öğrenildi.
(07/005) Muğla’da Irkçı Saldırı…
29 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Muğla’nın Seydikemer ilçesinde sera işçiliği yapan Kürt bir ailenin 28 Haziran 2024 tarihinde trafikte yaşanan bir tartışma sonucunda 20 kişilik bir grubun ırkçı saldırısına uğradığı öğrenildi. Haberlerde ayrıca şikayetçi olunmasına rağmen saldırıyı gerçekleştiren kişiler hakkında herhangi bir işlem yapılmadığı bildirildi.
Saldırıya uğrayan aile üyelerinden Abdulhalim Yavuz, yaşananlarla ilgili basına yansıyan ifadelerinde şunları belirtti: “Gittiğimizde yeğenim kanlar içinde oturuyordu. Onlar da ellerinde satır, bıçak ve sopalarla bekliyordu. Niye yaptıklarını sorduğumuzda bize de saldırmaya başladılar. Kürt olduğumuz için bizi buradan göndermek istiyorlar. Tartışma sırasında da sürekli bizi istemediklerini söyleyerek, küfür ve hakaret ettiler… 15- 20 dakikanın ardından jandarma ve sağlık ekipleri geldi. Çok rahat davrandılar. Bizi hastaneye götürdüler. Her yerimizden yara aldık. Hastaneden rapor istedik raporu bize değil, jandarmaya vereceklerini söylediler. Olayla ilgili şikayette bulunduk”.
(07/006) Onur Ayı Eylem ve Etkinliklerine Yönelik Engelleme ve Müdahaleler…
İstanbul Valiliği, 30 Haziran 2024 tarihinde aynı gün gerçekleştirilecek olan 22. İstanbul Onur Yürüyüşü ile ilgili yaptığı açıklamada LGBTİ+’lar hakkında ‘illegal gruplar’ şeklinde ifadelere yer verdi ve Onur Yürüyüşü’nün engellenmesi amacıyla tedbirler alındığını duyurdu.
Söz konusu tedbirler kapsamında 30 Haziran 2024 tarihi saat 08.00 itibariyle Taksim Meydanı, Cumhuriyet Anıtı, Gezi Parkı, İstiklal Caddesi ve ara sokaklarının Tünel Meydan’a kadar olan bölge ile Karaköy Meydan ve çevresinin araç trafiğine kapatıldığı, yayaların ise polis kontrolünde söz konusu bölgelere geçişinin sağlanacağını duyuruldu. Açıklamada ayrıca saat 10.00 itibariyle 9 cadde ve yolun trafiğe kapatılacağı bildirildi.
30 Haziran 2024 tarihinde İstanbul’da bulunan Bağdat Caddesi’nde gerçekleştirilen 22. İstanbul Onur Yürüyüşü’ne yönelik polis müdahalesinde 11 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınan kişiler, ifade işlemlerinin ardından aynı gün serbest bırakıldı.
(07/007) 1 Mayıs Kutlamaları ile İlgili Tutuklanan Kişiler…
28 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 1 Mayıs kutlamaları esnasında Taksim’e yürümek istedikleri gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra tutuklananlardan 11’inin avukatlarının tutukluluk kararına yaptığı itirazların değerlendirilmesi sonucunda 28 Haziran 2024 tarihinde serbest bırakıldığı öğrenildi. Bu kararla birlikte 1 Mayıs kutlamaları gerekçesiyle halen 41 kişinin tutukluluğu devam ediyor.
(07/008) Tutuklanan Belediye Başkanı…
30 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, M. U. Ve H. D. isimli 2 kişinin Manisa Kula Belediye Başkanı Hikmet Dönmez’in makam odasında fiziksel şiddete maruz kaldıklarını beyan edip şikayetçi olmaları üzerine başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan belediye başkanı Hikmet Dönmez’in tutuklandığı öğrenildi.
(07/009) Antalya’da Tutuklanan İnsan Hakları Savunucusu…
23 Şubat 2024 tarihinde tutuklanan ve 28 Haziran 2024 tarihinde yapılan tutukluluk itirazının incelenmesi sonucunda tahliye edilen İnsan Hakları Derneği (İHD) Antalya Şube Yöneticisi ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) üyesi Avukat Şüheda Ronahi Çiftçi’nin hakkında çıkarılan yakalama kararı sonucunda 30 Haziran 2024 tarihinde yeniden tutuklandığı öğrenildi.
(07/010) Ankara’da Tutuklanan Gazeteci…
29 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, TRT Teftiş Kurulu’nun şikayeti üzerine başlatılan bir soruşturma kapsamında 2 Mayıs 2024 tarihinde tutuklanan gazeteci Elif Akkuş’un tahliye edildiği öğrenildi.
Gazeteci Elif Akkuş, 20 Ekim 2023 tarihinde tutuklanmış, 15 Kasım 2023 tarihinde serbest bırakıldıktan sonra 2 Mayıs 2024 tarihinde yeniden tutuklanmıştı.
(07/011) Mısır Çarşısı Davası…
9 Temmuz 1998’de İstanbul’un Eminönü ilçesinde bulunan Mısır Çarşısı’nda yedi kişinin ölümü ve 127 kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan patlama ile ilgili açılan davada sosyolog Pınar Selek hakkında verilen beraat kararının bozulması üzerine davanın İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden görülmesine 28 Haziran 2024 tarihinde devam edildi. Mahkeme, Pınar Selek hakkındaki tutuklama, Abdülmecit Öztürk hakkındaki yakalama kararlarının infazının beklenmesine karar vererek duruşmayı 7 Şubat 2025 tarihine erteledi.
Abdülmecit Öztürk’ün ifadeleri üzerine Pınar Selek hakkında ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla açılan davada 8 Haziran 2006 tarihinde verilen beraat kararının Yargıtay 9. Ceza Dairesi tarafından bozulması üzerine dava, İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden görülmeye başlanmıştı. 23 Mayıs 2008 tarihinde Pınar Selek hakkında yeniden beraat kararı verilmiş, ancak Yargıtay 9. Ceza Dairesi bu kararı da esastan bozmuştu. Bunun üzerine İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi’nde tekrar görülmeye başlayan davanın 9 Şubat 2011 tarihinde görülen duruşmasında Selek hakkında bir kez daha beraat kararı verilmişti. Bu kararın da bozulması üzerine 24 Ocak 2013 tarihinde Pınar Selek ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılmıştı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi’nin verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını da bozması üzerine İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden görülen davada Pınar Selek hakkında 4. kez beraat kararı verildi. Ancak bu beraat kararı da 21 Haziran 2022 tarihinde esastan bozuldu.
(07/012) Urfa’da Yargılanan Kişi…
30 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 27 Aralık 2023 tarihinde Urfa’da Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nin (DEM Parti) çağrısıyla gerçekleştirilen bir basın açıklamasına katılan ve gözaltına alınan Mehmet Naci Yılmaz isimli kişinin G. L. isimli polis memurunun görevini yapmasını engellediği ve G. L.’nin parmağının kırılmasına neden olduğu iddiaları ile ilgili ‘görevi yaptırmamak için direnme’ ve ‘kasten yaralama’ iddialarıyla başlatılan soruşturmanın savcılık tarafından arabulucuya gönderildiği, G. L. isimli polis memurunun şikayetinden vazgeçmek için Mehmet Naci Yılmaz’ın Şehit ve Gazi Derneği’ne 20 bin TL bağış yapmasını talep ettiği, bunu kabul etmemesi üzerine Mehmet Naci Yılmaz hakkında Ceylanpınar Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın 11 Haziran 2024 tarihinde görülen karar duruşmasında mahkemenin Mehmet Naci Yılmaz’ın 1 yıl 10 ay 15 gün hapis cezasıyla cezalandırılmasına hükmettiği öğrenildi.
(07/013) Kayseri’de 4 Çocuğun Yargılandığı Dava…
Kayseri’nin İncesu ilçesinde Atatürk fotoğrafını yaktıkları iddiasıyla 4 çocuk (A. K., A. N., H. E., E. K.) hakkında Kayseri İncesu Asliye Ceza Mahkemesi’nde ‘Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret’ iddiasıyla açılan davanın karar duruşması, 28 Haziran 2024 tarihinde görüldü. Mahkeme, 4 çocuğun beraatına hükmetti.
4 çocuk, 26 Ekim 2023 tarihinde gözaltına alındıktan sonra tutuklanmış, haklarında açılan davanın ilk duruşmasında adli kontrol şartıyla tahliye edilmişti.
(07/014) RTÜK Tarafından Ceza Verilen Radyo Kanalı…
28 Haziran 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından 24 Nisan 2024 tarihinde yayınlanan ‘Açık Gazete’ isimli radyo programında yer alan bir konuğun Ermeni Soykırımı ile ilgili ifadeleri gerekçe gösterilerek Açık Radyo hakkında 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş̧ ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 8. maddesi kapsamında idari para ve 5 günlük yayın durdurma cezası verildiği öğrenildi.
(07/015) Belediye Binasına Girişi Engellenen Belediye Meclis Üyeleri…
1 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Temmuz ayı meclis toplantılarının gündemini oluşturmak için gerçekleştirilecek meclis toplantısına katılma amacıyla Hakkari Belediyesi binasına giden DEM Parti’den seçilmiş belediye meclis üyelerinin binaya girmelerinin polis tarafından engellendiği ve belediye meclis toplantısının iptal edilmesi ile ilgili özel kalem ile görüşmek isteyen belediye meclis üyelerinin görüşme taleplerinin reddedildiği öğrenildi. Haberlerde ayrıca belediye meclis üyelerinin konu ile ilgili tutanak tuttuğu bildirildi.
(07/016) Şırnak’ta Özel Güvenlik Bölgesi…
Şırnak Valiliği, 30 Haziran 2024 tarihinde yaptığı açıklamayla Şırnak ili merkez ilçesi sınırlarında bulunan Bestler Dereler Bölgesi, Şırnak ili merkez ilçe ve Güçlükonak ilçesi sınırlarında bulunan Gabar Dağı Bölgesi, Şırnak ili merkez ilçe, Silopi ve Cizre ilçeleri sınırlarında bulunan Cudi Dağı Bölgesi, Şırnak ili merkez ilçe, Silopi ve Uludere ilçeleri sınırlarında bulunan Kurt Dağı Bölgesi, Şırnak ili Beytüşşebap ilçesi sınırlarında bulunan Kelmehmetler-Dönmezler-Kovankay, Tahtareş, Hüsrevpaşa-Suhurpaşayayla, İncebeldağları, Faraşin Bölgeleri, Şırnak ili Beytüşşebap ilçesi sınırlarında bulunan Altındağları Bölgesi, Şırnak ili Beytüşşebap ve Uludere ilçeleri sınırlarında bulunan Oymakaya Bölgesi’nin 1 Temmuz 2024 ile 15 Temmuz 2024 tarihleri arasında 15 gün süreyle geçici özel güvenlik bölgesi ilan edildiğini ve söz konusu bölgelere girişlerin yasaklandığını duyurdu.
(07/017) Edirne’de Gözaltına Alınan Kişiler…
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), 29 Haziran 2024 tarihinde yaptığı açıklamayla Edirne’den Yunanistan’a yasadışı yollarla geçmeye çalıştığı iddia edilen 5 kişinin ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla gözaltına alındığını duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP, Kaos GL.