Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
29 Şubat – 2 Mart 2020 Günlük İnsan Hakları Raporu
(03/001) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
29 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 20 Kasım 2019 tarihinde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırları içinde yer alan Hakurk bölgesine yönelik Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından düzenlenen hava harekatında 4 HPG militanının öldüğü öğrenildi.
(03/002) Kuzey ve Doğu Suriye’ye Yönelik Harekat ve Saldırılar…
28 Şubat 2020 tarihinde Suriye’nin İdlib bölgesinde bulunan Türk Silahlı Kuvvetleri personeline yönelik Suriye Ordusu tarafından düzenlenen saldırıda 1 askerin öldüğü ve 2 askerin ise yaralandığı öğrenildi.
(03/003) Mardin’de Saldırıya Uğrayan Kişi…
1 Mart 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Mardin’in Nusaybin ilçesinde Halil Meşe isimli kişiye yönelik düzenlenen silahlı saldırının Şehit Adıl Gite İntikâm Birimi tarafından üstlenildiği öğrenildi. Saldırı sonucu Halil Meşe’nin ağır yaralandığı bildirildi.
(03/004) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
28 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Silivri 5 Nolu L Tipi Cezaevi’nde mahpusların havalandırma saatlerinin kısıtlandığı, gönderilen mektupların mahpuslara gecikmeli verildiği, yabancı dildeki kitapların mahpuslara verilmediği öğrenildi.
28 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bursa H Tipi Cezaevi’nde koğuşlarda yapılan aramalara özel harekat polislerinin de katıldığı ve aramalarda mahpuslara ait eşyaların dağıtıldığı, kitap, mektup, defter ve radyo gibi kimi özel eşyalara el konulduğu öğrenildi. Haberde ayrıca 4 mahpusa 20 gün hücre cezası verildiği belirtildi.
29 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Tokat T Tipi Cezaevi’nde sayımlarda askeri nizamda ayakta durmayı reddeden mahpusların fiziksel şiddete maruz kaldığı öğrenildi.
(03/005) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellene Mahpus…
28 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bakırköy Kadın Cezaevi’nde mahpusların 1 aydır hastane sevklerinin yapılmadığı, mahpusların revire çıkartılmadığı öğrenildi.
(03/006) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Ret Cevabı…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın abla ve kardeşi ile İmralı adasında tutulan Hamili Yıldırım, Ömer Hayri Konar ve Veysel Aktaş’ın ailelerinin 28 Şubat 2020 tarihinde Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na yaptığı görüşme başvurusunun aynı gün içinde 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun gereğince hükümlüler hakkında getirilen kısıtlamalar gerekçe gösterilerek 59. kez reddedildiği öğrenildi. Abdullah Öcalan 11 Eylül 2016 tarihinden sonra ilk kez 12 Ocak 2019 tarihinde ailesiyle görüşmüş, bu tarihe kadar yapılan 93 görüşme başvurusu da reddedilmişti.
(03/007) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1209 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 28 Şubat 2020 tarihinde yapılmak istenen basın açıklamasına müdahale eden polis 5 kişiyi (Nazan Bozkurt, Merve Demirel ve isimi öğrenilemeyen 3 kişi) gözaltına aldı. Gözaltına alınalar aynı gün içinde serbest bırakıldı.
29 Şubat ve 1 Mart 2020 tarihlerinde ise 13.00’te yapılan basın açıklamaları sonrasındaki oturma eylemlerine polis müdahale etti ve oturma eylemine katılanları fiziksel şiddet kullanarak İnsan Hakları Anıtı’nın önünde uzaklaştırdı.
(03/008) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Adil yargılanma talebiyle İzmir Şakran T Tipi Cezaevi’nde 244 gündür ölüm orucunda olan Mustafa Koçak ile 259 gündür ölüm orucunda olan İbrahim Gökçek ve 257 gündür ölüm orucunda olan Helin Bölek’e destek olmak için 28 Şubat 2020 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesindeki Khalkedon Meydanı’nda yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis, 8 kişiyi (Grup Yorum üyesi Meral Hır, BEKSAV Eş Başkanları Canan Kaplan ve Ahmet Uçar, HDK İstanbul İl Eş Sözcüsü Yoldaş Aydın, ESP İstanbul İl Yöneticisi Çınar Altan ile Aygül Bilgi, Ahmet Gökçek ve ismi öğrenilemeyen bir kişi) gözaltına aldı. Gözaltına alınan 8 kişi 29 Şubat 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(03/009) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Ölüm orucunda olan Mustafa Koçak, Helin Bölek ve İbrahim Gökçek’e destek olmak için 29 Şubat 2020 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesindeki Khalkedon Meydanı’nda yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis, 2 kişiyi (Zeynep Koçak ve Hasan Koçak) gözaltına aldı. Gözaltına alınan 2 kişi 1 Mart 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(03/010) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
29 Şubat 2020 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 24 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 779.’su öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine insan hakları savunucuları ve siyasi parti temsilcileri İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(03/011) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularına Polis Engeli…
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 29 Şubat 2020 tarihinde 414. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu”na, Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis tarafından izin verilmedi. İnsan hakları savunucuları, bu engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi binasında açıklama yaptı.
(03/012) Mardin’de Gözaltına Alınan HDP Yöneticileri…
29 Şubat 2020 tarihine Mardin’de yapılan ev baskınlarında Halkların Demokratik Partisi (HDP) Mardin İl Eş Başkanı Perihan Ağaoğlu ve eski İl Eş Başkanı Musa Alkan’ın da arlarında olduğu 5 kişi gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesinin 2014 ile 2015 yıllarındaki katıldıkları eylem ve etkinlikler ile siyasi faaliyetleri olduğu öğrenildi.
(03/013) İzmir’de Gözaltına Alınan Halkevi Üyeleri…
29 Şubat 2020 tarihinde İzmir’de “Suriye’de ne işimiz var? Savaşa hayır” yazılı bir pankart astıkları gerekçesiyle Halkevi üyesi 2 kişi gözaltına alındı.
(03/015) Edirne’de Gözaltına Alınan Gazeteciler…
Mezopotamya Haber Ajansı muhabirleri İdris Sayılğan ve Naci Kaya ile Rudaw tv muhabiri Ravin Sterk Yıldız ve kameraman Mehmet Şirin Akgün 29 Şubat 2020 tarihinde mültecilerin sınır geçişi ile ilgili haber takibi için bulundukları Edirne’de ‘yasaklı bölgede çekim yaptıkları’ iddiasıyla gözaltına alındı. İdris Sayılğan 2 Mart 2020 tarihinde çıkarıldığı mahkeme tarafından ‘yurtdışına çıkış yasağı’nı ihlal ettiği iddiasıyla tutuklandı, 3 gazeteci ise serbest bırakıldı.
(03/016) İstanbul’da Tutuklanan Gazeteci…
29 Şubat 2020 tarihinde gözaltına alınan Yakın Doğu Haber Genel Yayın Yönetmeni Alptekin Dursunoğlu, 1 Mart 2020 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek tutuklandı.
(03/017) Ankara’da Gazetecilerin Evlerine Saldırı Girişimi ve Gözaltına Alınan Gazeteciler…
29 Şubat 2020 tarihinde Ankara’da Sputnik Haber Ajansı’nın Ankara temsilciliğinde çalışan 1’i editör, 2’si muhabir 3 gazetecinin evlerine kimliği belirsiz kişiler tarafından saldırı girişiminde bulunulduğu öğrenildi. Saldırgan grupların gazetecilerin evlerinin önünde bir süre beklediği ve bu süre içinde gazetecilere tehdit ve hakaret içeren sözler ile bağırdığı bildirildi.
Saldırı girişimi ile ilgili polis karakoluna giden 3 gazeteci gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesinin Sputnik Haber Ajansı’nın İngilizce sayfasında yer alan bir haber nedeniyle açılan soruşturma olduğu öğrenildi. Aynı soruşturma kapsamında İstanbul’da Sputnik Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Mahir Boztepe’nin de gözaltına alındığı ve haber ajansının bürosunda arama yapıldığı bildirildi.
Gözaltına alınan 4 gazeteci 1 Mart 2020 tarihinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(03/018) Antep’te Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçe Gösterilerek Gözaltına Alına Kişiler…
29 Şubat 2020 tarihinde Antep’te yapılan ev baskınlarında İdlib’de bulunan Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarına yönelik düzenlenen ve 33 kişinin yaşamını yitirdiği saldırı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek 4 kişi gözaltına alındı.
(03/019) Özgür Gündem Davası…
KHK ile kapatılan Özgür Gündem gazetesine destek için “Nöbetçi Genel Yayın Yönetmeliği” kampanyasına katıldıkları gerekçesiyle belgesel sinemacı Veysi Altay ve gazetenin okuru Hüseyin Süzügen hakkında İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 28 Şubat 2020 tarihinde görüldü. Mahkeme Veysi Atay’ı ‘örgüt propagandası yapmak’ suçundan 1 yıl 3 ay hapis ve ‘örgüt açıklamasını yayınlamak’ suçundan 10 ay hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme ‘örgüt propagandası yapmak’ suçundan verdiği ceza ile ilgili hükmün açıklanmasını 2 yıl geriye bıraktı, ‘örgüt açıklamasını yayınlamak’ suçundan verdiği cezayı ise 6 bin TL para cezasına çevirdi. Mahkeme Hüseyin Süzügen’in dosyasının ise ayrılmasına karar verdi.
(03/020) Diyarbakır’da Gazetecinin Yargılandığı Dava…
Gazeteci Mehmet Erol hakkında ‘sosyal medya paylaşımlarında örgüt propagandası yapmak’ iddiasıyla Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 28 Şubat 2020 tarihinde başlandı. Savunmaların ardından ilk duruşmada kararını açıklayan mahkeme Mehmet Erol’un beraatına hükmetti.
(03/021) Nusaybin’den Tahliye Edilenlerin Yargılandığı Dava…
Mardin’in Nusaybin ilçesindeki sokağa çıkma yasağı sırasında, mahsur kaldıkları binalardan tahliye edildikten sonra 26 Mayıs 2016 tarihinde gözaltına alınarak tutuklanan 70 kişi hakkında Mardin 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 28 Şubat 2020 tarihinde devam edildi. Dava dosyasının davanın 5 Nisan 2019 tarihinde görülen duruşmasında her bir sanık yönünden tefrik edilmesine karar verilmişti.
Mahkeme, duruşmaları ayrı ayrı görülen 2 kişiden 1’ini (İbrahim Toktaş) ‘öldürmeye teşebbüs’ suçundan 15 yıl hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme Nubahar Özdemir hakkında açılan davanın duruşmasını ileri bir tarihe erteledi.
Son verilen bu mahkumiyet kararları ile bu dava kapsamında ceza verilenlerin sayısı 40 oldu.
(01/022) Sur’dan Tahliye Edilenlerin Yargılandığı Dava…
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde sokağa çıkma yasağı ve çatışmalar nedeniyle ilçede mahsur kaldıktan sonra 2016 yılının Şubat ve Mart aylarında tahliye edilen kişilerden 19’u tutuklu 40 kişi hakkında Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davan görülmesine 28 Şubat 2020 tarihinde devam edildi.
Mahkeme 10 Ocak 2020 tarihli kararında davanın her bir sanık yönünden tefrik edilmesine hükmetmişti.
Mahkeme, duruşması görülen 1 kişiyi (Mehmet Salih Ateş) ‘Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma’ suçundan müebbet hapis ve ‘mağduru belli olmayan kamu görevlisini öldürmeye teşebbüs’ suçundan 10 yıl 10 ay hapis cezası ile cezalandırdı. Mahkeme ayrıca sanığın tutukluluk halinin devamına karar verdi.
(03/023) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
28 Şubat 2020 tarihinde Dışişleri Bakanlığı personeline yönelik Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında 3 ilde düzenlenen operasyonlarda 44 kişi; Ankara’da yapılan ev baskınlarında 57 kişi gözaltına alındı.
(03/024) Haklarında İnceleme Başlatılan Sosyal Medya Hesapları…
28 Şubat 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, İdlib’de bulunan Türk Silahlı Kuvvetleri personeline yönelik düzenlenen ve 33 kişinin yaşamını yitirdiği saldırı sonrasında 91 sosyal medya hesabı hakkında yaptıkları paylaşımlar nedeniyle Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Müdürlüğü tarafından inceleme başlatıldığı öğrenildi.
(03/025) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İl…
Antep Valiliği, İdlib’de bulunan Türk Silahlı Kuvvetleri personeline yönelik düzenlenen ve 33 kişinin yaşamını yitirdiği saldırı sonrasında 29 Şubat 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde konuyla ilgili toplantı, gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, açık yer toplantısı, afiş, pankart ve poster asma, el ilanı ve bildiri dağıtma gibi her türlü eylem ve etkinliği 29 Şubat 2020 itibarıyla yasakladı. Valiliğin yasaklama kararında bir süre sınırlandırılması bulunmamaktadır.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.