Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
3 – 5 Ekim 2020 Günlük İnsan Hakları Raporu
(10/042) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Çatışmalar…
3 Ekim 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırları içindeki Haftanin bölgesinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) birlikleri ile HPG militanları arasında 8 ve 9 Ağustos 2020 tarihlerinde çıkan çatışmalarda 5 HPG militanının öldüğü öğrenildi.
(10/043) Cezaevinde Şüpheli Ölüm…
4 Ekim 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Maraş Elbistan E Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Muhammed Emir isimli mahpusun 2 Ekim 2020 tarihinde kaldırıldığı Elbistan Devlet Hastanesi’nde yaşamını yitirdiği öğrenildi. Basında yer alan haberlerde, Muhammed Emir’in yaşamını Covid-19 nedeniyle yitirdiği iddia edildi.
(10/044) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
İnsan Hakları Derneği (İHD) Şırnak Şubesi Cezaevi Komisyonu, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Şırnak Temsilciliği, Şırnak Barosu Cezaevi İzleme Komisyonu ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Cizre Şubesi tarafından Şırnak T Tipi Kapalı Cezaevi’ndeki hak ihlallerine ilişkin rapor 2 Ekim 2020 tarihinde yayınlandı. Rapordan, yaklaşık bir yıldır su konusunda sorun yaşandığı, cezaevindeki koğuşlara haftada 2 gün 1’er saat sıcak su verildiği; mahpuslara temizlik malzemesi ve dezenfektan verilmediği; mahpusların yanlarında bulundurabilecekleri kitap sayısının 6 ile sınırlandırıldığı; mahpusların yazdığı ve mahpuslara gönderilen mektupların gecikmeyle iletildiği; mahpuslara Yeni Yaşam gazetesinin verilmediği öğrenildi. Raporda ayrıca 25 Eylül 2020 tarihinde istek ve iradeleri dışında başka cezaevlerine sevk edilen 11 mahpusun sevk sırasında infaz koruma memurlarının fiziksel şiddetine maruz kaldıkları, Musa Külter isimli mahpusun bir infaz koruma memuru tarafından yere yatırılarak, ‘Devletin gücünü göreceksiniz’ sözleriyle tehdit edildiği ifade edildi.
2 Ekim 2002 tarihinde basında yer alan haberlerden, İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde tutuklu olan PKK lideri Abdullah Öcalan ile Ömer Hayri Konar, Veysi Aktaş ve Hamili Yıldırım hakkında, Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebi üzerine Bursa 2. İnfaz Hakimliği tarafından 23 Eylül 2020 tarihinde 6 ay avukat görüşü yasağı kararı alındığı öğrenildi. Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ün 16 Mayıs 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile Abdulah Öcalan’a yönelik avukat görüşme yasağının kaldırıldığını duyurmasının ardından avukatları Abdullah Öcalan ile 3 görüşme yapabilmiş, son görüşmenin yapıldığı 7 Ağustos 2019 tarihinden sonra yapılan 107 başvuruya olumlu ya da olumsuz cevap verilmemişti.
(10/045) Diyarbakır’da Polis Şiddetine Maruz Kalan Kişi…
2 Ekim 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır’ın Kayapınar ilçesinde polis tarafından durdurularak Genel Bilgi Taramasından (GBT) geçirilmek istenen, ismi öğrenilemeyen 1 kişinin, uygulamanın nedenini sorduğu gerekçesiyle polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı, yere yatırılarak ters kelepçe takıldığı ve gözaltına alındığı öğrenildi.
(10/046) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
1426 gündür devam etmekte olan “İşimi Geri İstiyorum” eylemi kapsamında Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 2, 3 ve 4 Ekim 2020 tarihlerinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılan basın açıklamalarına müdahale eden polis, açıklamalara katılanları fiziksel şiddet kullanarak İnsan Hakları Anıtı’nın önünden uzaklaştırdı.
(10/047) Ankara’da Polis Tarafından Engellenen Etkinlik…
3 Ekim 2020 tarihinde Öğrenci Kolektifleri ve Halkevleri tarafından Ankara’nın Çankaya ilçesindeki Aşık Mahsuni Şerif Parkı’nda çocuklarla yapılması planlanan “COVID-19 nedir, COVID-19’dan nasıl korunabiliriz” başlıklı eğitim etkinliğinin parkı ablukaya alan polis tarafından Covid-19 gerekçesiyle engellendiği öğrenildi.
(10/048) Kars’ta Gözaltına Alınan Belediye Eş Başkanı, Belediye Meclis Üyeleri, Parti Yöneticileri ve Diğer Kişiler…
1 Ekim 2020 tarihinde Kars’ta yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan ve aralarında Halkların Demokratik Partisi’nden (HDP) Kars Belediye Eş Başkanı Şevin Alaca ile il ve ilçe belediye meclis üyelerinin de olduğu 21 kişiden 3’ü 4 Ekim 2020 tarihinde tutuklandı, 3 kişi (Adem Karataş, Demokrat Haber muhabiri Selda Manduz ve Sabri Avağ) ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. 15 kişi için gözaltı süresinin 4 gün uzatıldığı öğrenildi. Tutuklanan kişilerin isimleri: Zorba Başkutlu, İzzet Artuğ ve Hazal Ağdeve.
(10/049) Diyarbakır’da DTK’ye Yönelik Soruşturma Kapsamında Gözaltına Alınan Kişiler…
30 Eylül 2020 tarihinde Demokratik Toplum Kongresi’ne (DTK) yönelik soruşturma kapsamında Diyarbakır’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan aralarında Eğil Belediye Eş Başkanı’nın, ilçe belediye meclisi üyesinin, eski Siirt milletvekilinin, gazetecinin, parti ve sendika üye ve yöneticilerinin de olduğu 14 kişiden 4’ü 2 Ekim 2020 tarihinde ‘örgüt üyesi olmak’ gerekçesiyle tutuklandı, 8 kişi adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. 2 kişi [Demokratik İslam Kongresi (DİK) üyesi Naif Erdem ve Hüseyin Kaya] ise 1 Ekim 2020 tarihinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakılmıştı. Tutuklanan kişilerin isimleri: HDP Diyarbakır il yöneticisi Edip Binbir, HDP eski il yöneticisi Çiğdem Ekti, DİK üyesi Emin Ay ve Mekiye Güzel.
(10/050) Mersin’de Gözaltına Alınan HDP Yöneticileri…
29 Eylül 2020 tarihinde Mersin’de yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan HDP Mersin İl Eş Başkanı Gülbahar Şöfer ve HDP Parti Meclisi üyesi Barış Karabıyık 2 Ekim 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından yurtdışı yasağı ve adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(10/051) Urfa’da Avukatın Yargılandığı Dava…
Avukat Sevda Çelik Özbingöl hakkında Urfa 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 2 Ekim 2020 tarihinde devam edildi. Savunmaların ardından mahkeme Sevda Çelik Özbingöl’ün tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı 17 Kasım 2020 tarihine erteledi.
Sevda Çelik Özbingöl 17 Mart 2020 sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklanmıştı.
(10/052) Urfa’da Seçim Çalışmaları Sırasında 4 Kişinin Ölümüyle İlgili Dava…
14 Haziran 2018 tarihinde Urfa’nın Suruç ilçesinde Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Milletvekili adayı İbrahim Halil Yıldız ve korumaları ile esnaf arasında yaşanan tartışma sonucunda 4 kişi (Mehmet Yılmaz, Esvet Şenyaşar ve oğulları Celal Şenyaşar ile Adil Şenyaşar) yaşamını yitirmiş, 9 kişi ise yaralanmıştı. Yaralılardan Fadıl Şenyaşar 17 Haziran 2018 tarihinde hastaneden taburcu edildikten sonra gözaltına alınarak tutuklanmış, Enver Yıldız ise 18 Eylül 2019 tarihinde Urfa Adliyesi’nde gözaltına alınarak tutuklanmıştı. Emine Şenyaşar ile olayda yaralanan Ferit Şenyaşar’ın da aralarında olduğu, 2’si tutuklu 13 kişi hakkında açılan ve güvenlik gerekçesiyle Malatya 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ne taşınan davanın görülmesine 2 Ekim 2020 tarihinde devam edildi. HDP Urfa milletvekilleri Ömer Öcalan ve Ayşe Sürücü’nün duruşma salonuna Covid-19 salgını gerekçesiyle alınmadığı öğrenildi. 2 kişinin tutukluluk halinin devamına karar veren mahkeme duruşmayı 20 Kasım 2020 tarihine erteledi.
(10/053) Soma Davası…
13 Mayıs 2014 tarihinde Manisa’nın Soma ilçesindeki bir maden ocağında yaşanan ve 301 madencinin ölümüne yol açan iş cinayeti ile ilgili olarak aralarında madenin sahibi Can Gürkan’ın da olduğu 41 sanık hakkında Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada verilen kararı inceleyen Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 37 kişi hakkında verilen beraat kararını 2 Ekim 1010 tarihinde onadı. Mahkeme Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan’ın da aralarında bulunduğu 3’ü tutuklu 4 sanığın ‘301 kez olası kastla adam öldürme’ ve ‘162 kez olası kastla yaralama’ suçlarından cezalandırılması gerektiğini belirterek yeniden yargılanmalarına hükmetti.
(10/054) İş Cinayetleri…
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), 2020 yılının Eylül ayında 6’sı çocuk yaşta, 7’si kadın ve 5’i göçmen/mülteci olmak üzere en az 177 işçinin çalışırken yaşamını yitirdiğini açıkladı. Ayrıca Eylül ayında en az 46 işçinin Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdiği, Covid-19 salgınının başladığı tarihten bu yana salgın nedeniyle yaşamını yitiren işçi sayısının en az 274 olduğu belirtildi.
Buna göre 2020 yılının ilk 9 ayında iş cinayetlerinde yaşamını yitiren işçilerin sayısı 1493 oldu.
(10/055) Aydın’da Polis Tarafından Basılan Siyasi Parti Binası…
2 Ekim 2020 tarihinde Aydın’ın Germencik ilçesindeki HDP binası polis tarafından basıldı. Polisin binada arama yaptığı, dijital ve basılı materyal ile bazı cihazlara el koyduğu öğrenildi. Baskın sonrasında binaya gelen HDP İlçe Eş Başkanı Tekin Erikli ve ilçe yöneticisi Ali Şimşeker gözaltına alındı, gözaltına alınan 2 kişinin ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldığı bildirildi.
(10/056) Haklarında Fezleke Hazırlanan Milletvekilleri…
2 Ekim 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden dokunulmazlıklarının kaldırılması talebiyle HDP, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), AKP ve Milliyetçi Hareket Partisi’nden (MHP) 26 milletvekili hakkında hazırlanan 42 fezlekenin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderildiği öğrenildi. Haklarında fezleke hazırlanan milletvekilleri:
HDP: Van Milletvekili Sezai Temelli (3), Muş Milletvekili Mensur Işık (3), Urfa Milletvekili Ayşe Sürücü (3), Diyarbakır Milletvekili Remziye Tosun (2), Ağrı Milletvekili Berdan Öztürk (2), Muş Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit (2), Adana Milletvekili Tülay Hatımoğulları Oruç, Adana Milletvekili Kemal Peköz, Mardin Milletvekili Pero Dündar, Van Milletvekili Muazzez Orhan Işık, İzmir Milletvekili Murat Çepni, Ağrı Milletvekili Dirayet Dilan Taşdemir, Batman Milletvekili Feleknas Uca, Siirt Milletvekili Sıdık Taş, Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu, Şırnak Milletvekili Hasan Özgüneş, Diyarbakır Milletvekili Salihe Aydeniz (4).
CHP: Grup Başkanvekili Özgür Özel (2), İzmir Milletvekili Atila Sertel (3), İzmir Milletvekili Kamil Okyay, İstanbul Milletvekili Ali Şeker ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba.
AKP: Adıyaman Milletvekili Yakup Taş.
MHP: Kayseri Milletvekili Mustafa Baki Ersoy.
(10/057) Türkiye Genelinde Etkinliklerin Ertelenmesi…
İçişleri Bakanlığı 2 Ekim 2020 tarihinde 81 ilin valiliklerine bir genelge göndererek “Sağlık Bakanlığı’nın ilgi yazısı ve Koronavirüs Bilim Kurulu’nun tavsiye kararı doğrultusunda, mevsimsel etkilerde göz önünde bulundurularak, 02.10.2020 tarihinden itibaren 01.12.2020 tarihine kadar sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, birlikler ve kooperatifler tarafından düzenlenecek” etkinliklerin ertelendiğini duyurdu.
Genelgenin ardından Yüksek Seçim Kurulu (YSK) da baro seçimlerinin İl/İlçe Umumi Hıfzıssıhha Kurulları’nın karar alması durumunda yapılamayacağına, siyasi partilerin kongrelerinin gerçekleştirilmesinde ise sakınca bulunmadığına karar verdiğini duyurdu.
(10/058) Bitlis’te Sokağa Çıkma Yasağı…
Bitlis Valiliği 2 Ekim 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile Merkez ilçeye bağlı 24 köyde 6 Eylül 2020 saat 01:00 itibarıyla ilan edilen sokağa çıkma yasağını kaldırdığını duyurdu.
Sokağa çıkma yasağının kaldırıldığı köyler: Çeltikli, Aşağıkoçak, Aşağıyolak, Yukarıyolak, Yarönü, Beşkaynak, Dursun, Dikme, Aşağıdikme, Yukarıdikme, Uçankuş, Bayırlı, Kutlu, Akgün, Kınalı, Çobansuyu, Aşağıçobansuyu, Güllüce, Harmanyeri, Karaca, Konalga, Kaşıklı, Kayalıbağ, Cevizdalı.
(10/059) Erişim Engeli Getirilen İnternet Sitesi ve İçerikleri…
Yazar Aziz Tunç ile yapılan bir söyleşi ile İzmir’de cami hoparlörlerinden “Çav Bella” marşının çalışmasına dair https://alevinet.com/ internet sitesinde yer alan iki habere İstanbul 3. Sulh Ceza Hakimliği’nin 30 Eylül 2020 tarihli kararı ile erişim engeli getirildiği öğrenildi.
Diyarbakır 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin 2 Ekim 2020 tarihli kararıyla ise https://alevinet.com/ internet sitesine erişim engellendi.
Antalya’da Akseki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından toplanan bağışları harcadıkları iddiasıyla 2 ilçenin kaymakamı hakkında açılan soruşturmaya ilişkin https://odatv4.com/, https://www.aykiri.com.tr/ ve https://antalyasiyaset.com/ internet sitelerinde yer alan haberlere erişimin Tunceli Sulh Ceza Hakimliği’nin 30 Eylül 2020 tarihli kararıyla engellendiği öğrenildi.
ABD Mali Suçları Uygulama Ağı’na (Financial Crime Enforcement Network-FinCEN) sunulan Şüpheli Eylem Bildirimi (SAR) raporları ve Berat Albayrak hakkında https://www.birgun.net/ ve https://cumhuriyet.com.tr/ gazetelerinin internet sitelerinde yer alan haberler ile https://eksisozluk.com/ internet sitesinde yer alan bir içeriğe erişim İstanbul Anadolu 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin 2 Ekim 2020 tarihli kararıyla engellendi.
(10/060) Covid-19 Salgını…
Sağlık Bakanlığı, 2 Ekim 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 63 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 1.442 hastanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 3 Ekim 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 59 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 1.502 hastanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 4 Ekim 2020 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 57 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 1.429 hastanın tespit edildiğini açıkladı.
Buna göre 4 Ekim 2020 itibarıyla resmi açıklamalara göre salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 8.441 hasta sayısı ise 324.443 oldu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.