Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
30 Ağustos – 2 Eylül 2019 Günlük İnsan Hakları Raporu
(09/001) İstanbul’da Polis Şiddetine Maruz Kalan Gazeteci…
29 Ağustos 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Demirören Haber Ajansı (DHA) muhabiri Ümit Uzun’un, İstanbul’un Küçükçekmece ilçesinde bir trafik kazası sonrasında haber takibi yaparken olay yerinde bulunan polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı ve ters kelepçe uygulanarak gözaltına alındığı öğrenildi. Daha sonra serbest bırakılan Ümit Uzun’un polisler hakkında suç duyurusunda bulunduğu bildirildi.
(09/002) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
29 Ağustos 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Patnos L Tipi Cezaevi’nde tutulan mahpusların hastane sevklerinin yapılmadığı, görüş ve telefon haklarının engellendiği, mahpuslara ait kitaplara el konulduğu, mahpuslara verilen yemeklerden böcek çıktığı öğrenildi.
30 Ağustos 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Antep L Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Gülistan Al isimli mahpusa, disiplin soruşturmaları sonucunda 2 yılı aşkın görüş cezası verildiği, kelepçeli muayene dayatıldığı, eşyalarına el konulduğu ve Gülistan Al’ın 6 aydır tek kişilik hücrede tutulduğu öğrenildi.
30 Ağustos 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Adana Kürkçüler F Tipi Cezaevi’nde tutulan mahpusların spor ve sohbet haklarının engellendiği, mahpuslara açılan keyfi disiplin soruşturmaları nedeniyle hücre cezaları verildiği, hücrelerin kötü hijyen koşullarında olduğu, mahpusların radyolarına el konulduğu ve mahpuslara Yeni Yaşam gazetesinin verilmediği öğrenildi.
31 Ağustos 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Edirne F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta mahpus Zerdeşt Oduncu’ya, PKK lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridi protesto etmek için açlık grevine girdiği gerekçesiyle cezaevi yönetimi tarafından 120 gün hücre cezası verildiği öğrenildi.
(09/003) Cezaevinde Açlık Grevi…
1 Eylül 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bolu T Tipi Cezaevi’nde tutulan Sercan Zorba isimli mahpusun, gardiyanların fiziksel şiddetine maruz kaldığı, ters kelepçe uygulanarak hücreye konulduğu ve uğradığı hak ihlallerini protesto etmek için dudaklarını dikerek açlık grevine başladığı öğrenildi. Söz konusu haberlerde, telefon görüşmesi sırasında gardiyanların sözlü şiddetine maruz Sercan Zorba’nın kardeşi Ebru Zorba şunları ifade etmektedir: “Sercan telefonu kapattıktan sonra 20-25 gardiyanın yanına geldiğini söyledi. Ellerini ters kelepçelemişler. Saatlerce bir hücreye koyup işkence etmişler. Sercan da bu olayın ardından yaşananları cezaevi müdürüne anlatıyor. Müdür kendisine, ‘Burası cezaevi bu tarz olaylar yaşanabilir’ demiş. Bu sözlerin üzerine kardeşim 19 Ağustos’ta dudaklarını dikerek açlık grevine devam etti. Bu eylem başlayınca yine hakaretler son bulmadı. ‘Geber terörist’ diyerek yine hakaret ediyorlar. Sercan şu an doktor kontrolüne bile çıkarılmıyor.”
(09/004) İzmir’de Ajanlık Dayatmasına Maruz Kalan Kişi…
30 Ağustos 2019 tarihinde basında yer alan haberlerde, İzmir’in Menemen ilçesinde yaşayan ve HDP Gençlik Meclisi üyesi olan Furkan Karataş isimli bir kişinin polisin ajanlık dayatmasına maruz kaldığı iddia edildi. Söz konusu haberlerde, Haziran ayında kendisine telefonda bir soruşturmada tanık olarak ifadesi alınması gerektiği söylendikten sonra Asarlık Polis Karakolu’na giden Karataş’a burada bulunan polislerin Asarlık’taki siyasi olaylarla ilgili bilgi almak istediklerini söyledikleri ve bazı kişilerin fotoğraflarını gösterdikleri belirtildi. Daha sonra 21 ve 25 Temmuz 2019 tarihlerinde 2 kez gözaltına alınan Karataş’ın son olarak 14 Ağustos 2019 tarihinde sivil polisler tarafından gri renkte Megan marka bir araca bindirilerek bir dağ yamacına götürülerek üst araması ve GBT kontrolü yapıldığı, fotoğrafının çekildiği, polislerin ‘İşte bak şimdi fotoğrafını da çektik. Kimlik bilgilerin, adresin de var bizde. Asarlık’ta bir olay olursa ilk gelir seni alırız’ dedikleri bildirildi. Haberde ayrıca 23 Ağustos 2019 tarihinde telefonla aranan Furkan Karataş’a ‘Diyarbakır’daymışsın bizim sana söyleyeceğimiz işi çözer misin? Sana her türlü maddi ve manevi yardımda bulunuruz’ denildiği belirtildi.
(09/005) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Ret Cevabı…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın ablası, kardeşi ve vasisi ile İmralı adasında tutulan Hamili Yıldırım, Ömer Hayri Konar ve Veysel Aktaş’ın ailelerinin 30 Ağustos 2019 tarihinde Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı’na yaptığı görüşme başvurusunun aynı gün içinde 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun gereğince hükümlüler hakkında getirilen kısıtlamalar gerekçe gösterilerek reddedildiği öğrenildi.
(09/006) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1027 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 29, 30 ve 31 Ağustos ile 1 Eylül 2019 tarihlerinde saat 13.30 ve 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamalarına polis müdahale etti.
29 Ağustos 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve İlker Işık) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Merve Demirel ve Nazan Bozkurt) gözaltına alındığı bildirildi.
30 Ağustos 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Nazan Bozkurt) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Alev Şahin) gözaltına alındığı bildirildi.
31 Ağustos 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Alev Şahin ve Merve Demirel) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Mehmet Dersulu ve Alev Şahin) gözaltına alındığı bildirildi.
1 Eylül 2019 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Nazan Bozkurt ve Merve Demirel) ve saat 18.00’de yapılmak istenen basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde 2 kişinin (Acun Karadağ ve Merve Demirel) gözaltına alındığı bildirildi.
Buna göre, 29, 30 ve 31 Ağustos ile 1 Eylül 2019 tarihinde Yüksel Caddesi üzerinde yapılmak istenen basın açıklamalarında 16 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanların aynı gün içinde serbest bırakıldıkları öğrenildi.
(09/007) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
TAYAD (Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Yardımlaşma Derneği) üyesi Cemile Temizkalp tarafından “Adalet İstiyoruz” talebiyle İstanbul’da Galatasaray Meydanı’nda 31 Ağustos 2019 tarihinde yapılmak istenen eyleme müdahale eden polis Cemile Temizkalp’i gözaltına aldı. Cemile Temizkalp’in aynı gün içinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(09/008) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
İzmir Şakran 2 Nolu T Tipi Cezaevi’nde tutulan ve adil yargılanma talebiyle 58 gündür açlık grevinde olan Mustafa Koçak isimli mahpusun annesi Zeynep Koçak ve babası Hakan Koçak tarafından İstanbul’da Taksim Meydanı’nda yapılmak istenen eyleme müdahale eden polis 2 kişiyi gözaltına aldı. 2 kişinin ifade işlemlerinin ardından aynı gün serbest bırakıldıkları öğrenildi.
4 Ekim 2017’de tutuklanan ve Savcı Mehmet Selim Kiraz’ın öldürülmesiyle ilgili açılan davada İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından ‘Anayasayı ihlal’ suçundan müebbet hapis cezası ile cezalandırılan Mustafa Koçak, 3 Temmuz 2019 tarihinden bu yana açlık grevi yapıyor.
(09/009) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
31 Ağustos 2019 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 23 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 753’üncüsü öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine insan hakları savunucuları ve siyasi parti temsilcileri İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(09/010) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularına Polis Engeli…
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 31 Ağustos 2019 tarihinde 388. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu”na, Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis tarafından izin verilmedi. İnsan hakları savunucuları, bu engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi önünde açıklama yaptı.
(09/011) İzmir ve Muğla’da Gözaltına Alınan Kişiler…
30 Ağustos 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden İzmir’in Ödemiş, Menemen ve Seferihisar ilçeleri ile Muğla’nın Marmaris ilçesinde yapılan ev baskınlarında 15 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınanların isimleri öğrenilemedi.
(09/012) Antep’te Gözaltına Alınan HDP Üyesi…
30 Ağustos 2019 tarihinde Antep’te HDP Gençlik Meclisi üyesi Ramazan Kuas’ın gözaltına alındığı öğrenildi.
(09/013) Ağrı’da Tutuklanan Kişiler…
Ağrı’nın Taşlıçay ilçesinde 29 Ağustos 2019 tarihinde yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan 4 kişinin (Ahmet Kaya, İlhan Budak, Musa Taşdemir ve Berhem Işık) aynı gün içinde çıkarıldıkları mahkeme tarafından ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla tutuklandığı öğrenildi.
(09/014) Urfa’da Gözaltına Alınan Belediye Meclisi Üyeleri ve Siyasi Parti Yöneticisi…
Urfa’nın Suruç ilçesinde 29 Ağustos 2019 tarihinde yapılan ev baskınlarında HDP’li belediye meclisi üyeleri Fatma Taş Ekmez ve Suphi Koçyiğit ile HDP yöneticisi Vahit Akgün’ün gözaltına alındığı öğrenildi.
(09/015) İstanbul’da Gazete Yöneticileri Hakkında Açılan Dava…
30 Ağustos 2019 tarihinde basında yer alan haberlerden, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Birgün gazetesinin 2014-2015 yıllarında yöneticiliğini yapan İbrahim Aydın, Barış İnce, Can Uğur ve Bülent Yılmaz hakkında, “Fethullahçı Terör Örgütü’ne üye olmadan yardım etmek” iddiasıyla hazırlanan iddianamenin İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildiği öğrenildi.
(09/016) 1 Eylül Dünya Barış Günü Eylemlerine Yönelik Engelleme ve Yasaklamalar…
Batman Demokrasi Platformu tarafından Gülistan Caddesi’nde düzenlenmek istenen 1 Eylül Dünya Barış Günü şöleninin Batman Valiliği tarafından yasaklandığı öğrenildi.
Şırnak’ın Silopi ilçesinde düzenlenmek istenen 1 Eylül Dünya Barış Günü mitingine Silopi Kaymakamlığı tarafından izin verilmediği bildirildiği.
1 Eylül Dünya Barış Günü nedeniyle Van’da Musa Anter Parkı’nda yapılacak olan miting başvurusunu kabul eden Van Valiliği’nin, mitingde ‘İrade gaspına hayır’, ‘Tecride hayır, barışa evet’, ‘Eş başkanlık mor çizgimizdir’, ‘Savaşa, sömürüye, saraylara karşı alanlardayız’ yazılı pankartların taşınmasına izin vermediği öğrenildi.
Yine 1 Eylül nedeniyle Diyarbakır’da yapılacak miting öncesinde polis tarafından tertip komitesine içinde ‘kayyım’ ve ‘saray’ ifadelerinin geçtiği sloganların ve ‘barış tecrit edilemez’ sloganının yasaklandığının bildirildiği öğrenildi.
Antalya’da yapılmak istenen basın açıklaması için Muratpaşa Kaymakamlığı’na yapılan başvuruya verilen yanıtta, ‘Kayyıma hayır, barışı ve demokrasiyi birlikte savunacağız’, ‘Savaşa, kayyıma, doğa talanına karşı birlikte kazanacağız’, ‘Kayyıma, darbeye hayır, yaşasın halkların kardeşliği’, ‘Kayyıma, darbeye hayır yaşasın hak, hukuk, adalet mücadelemiz’ ve benzer içerikli afiş, pankart, dövizlerin veya aynı anlama gelebilecek olan sloganların etkinlik öncesi ve sırasında yasaklandığı belirtildi.
(09/017) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
30 Ağustos 2019 tarihinde Malezya’da MİT tarafından gözaltına alınan Arif Komiş isimli 1 kişinin Türkiye’ye getirildiği öğrenildi.
(09/018) Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Diyarbakır, Mardin ve Van büyükşehir belediyelerine İçişleri Bakanlığı tarafından kayyım atanmasının ardından Mersin Valiliği 29 Ağustos 2019 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde kapalı ve açık alan toplantısı, gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, çadır kurma, stant açma, oturma eylemi, şenlik, konser, bildiri dağıtma ve benzeri tüm eylem ve etkinlikleri 30 Ağustos 2019 tarihi itibarıyla 10 gün süreyle yasakladı.
Yine 29 Ağustos 2019 tarihinde açıklama yapan Aydın Valiliği, aynı gerekçeyle il genelinde kapalı ve açık alan toplantısı, gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, çadır kurma, stant açma, oturma eylemi, şenlik, konser, bildiri dağıtma ve benzeri tüm eylem ve etkinlikleri 31 Ağustos 2019 tarihi itibarıyla 30 gün süreyle yasakladığını duyurdu.
(09/019) Hakkari’de Özel Güvenlik Bölgesi…
Hakkari Valiliği 29 Ağustos 2019 tarihinde yaptığı bir açıklama ile Merkez, Yüksekova, Çukurca, Şemdinli ve Derecik ilçeleri sınırlarında bulunan koordinatları verili 5 alanın 30 Ağustos – 13 Eylül 2019 tarihleri arasında özel güvenlik bölgesi ilan edildiğini duyurdu.
(09/020) Anayasa Mahkemesi’nin Kötü Muamele Hakkındaki Kararı…
Anayasa Mahkemesi’nin, 2014 yılında o dönem Başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan’ın Osmaniye’de düzenlediği mitinginde “Hırsız var” pankartı açtığı için fiziksel şiddet kullanılarak gözaltına alınan, daha sonra Osmaniye’de düzenlenen bütün AKP mitingleri öncesinde gözaltına alınan, eski uzman çavuş İbrahim Alıcı’nın başvurusunu 17 Temmuz 2019 tarihinde karara bağladığı öğrenildi. Mahkeme, Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ihlal edildiğine, bu ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için kararın bir örneğinin yeniden soruşturma yapılmak üzere Osmaniye Cumhuriyet Başsavcılığı’na ve bu ihlal nedeniyle oluşan manevi zararları karşılığında başvurucuya 27.500 TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Mahkeme, kararında, başvurucu hakkında Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) tarafından 6 Mart 2014 tarihinde düzenlenen, işkence ve kötü muameleyi belgeleyen rapora atıf yapmaktadır.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.