Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
31 Temmuz – 2 Ağustos 2021 Günlük İnsan Hakları Raporu
(08/001) Konya’da Irkçı Saldırı…
30 Temmuz 2021 tarihinde Konya’nın Meram ilçesine bağlı Hasanköy mahallesinde Dedeoğulları ailesinin kaldığı eve düzenlenen ırkçı saldırıda aynı aileden 7 kişi yaşamını yitirdi. Silahlı saldırının ardından evin de yakıldığı öğrenildi.
Silahlı saldırıda yaşamını yitiren kişilerin isimleri: Yaşar Dedeoğulları, Barış Dedeoğulları, Serpil Dedeoğulları, Serap Dedeoğulları, İpek Dedeoğulları, Metin Dedeoğulları ve Sibel Dedeoğulları.
Dedeoğulları ailesi 12 Mayıs 2021 tarihinde “Biz ülkücüyüz, sizi burada yaşatmayacağız” diyen ırkçı bir grubun saldırısına maruz kalmıştı. Saldırı ile ilgili gözaltına alınan 10 kişiden 6’sı tutuklanmış fakat daha sonra yapılan itirazlar ile 4 kişi serbest bırakılmıştı.
Irkçı saldırıda yaşamını yitiren Yaşar Dedeoğulları’nın bir yakını basında yer alan açıklamasında saldırıya ilişkin şunları belirtti: “Dün akşam 6-7 sıralarında yaşandı. Kaç kişi olduklarını şu an bilemiyoruz. Kamera kayıtları alındı, kaç kişi olduklarını tahmin edemiyoruz. Toplamda 19 kurşun sıkılmış, kafalarına sıkılmış (…) Kamerada tespit edilmiş, içeriyi giriyor, Yaşar abi ile tokalaşıyor. Daha sonra geliyor, arabanın içerisinde bir bidon benzin, sol eline alıyor. Silahı da gömleğinin altına koyarak Yaşar abiye 5 kurşun saydırıyor. İlk kurşun Yaşar abiye. Sonra diğer çocuklara sıkmış. Hepsinin mutlaka başına sıkmış.”
1 Ağustos 2021 tarihi itibarıyla ırkçı saldırıyla ilgili olarak 14 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Saldırıyı gerçekleştirdiği iddia edilen kişinin gözaltına alınanlar arasında olmadığı öğrenildi.
Irkçı saldırı sonrasında, saldırıda yaşamını yitirenlerin yakınlarının polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı ve kelepçelendiği öğrenildi. Harun Rıfatoğlu maruz kaldığı işkence ve kötü muameleye ilişkin şunları belirtti: “Katledilenler amcam ve teyzemdir. Komşumuz bize eve baskın düzenlendiğini söyledi. Evin etrafını polisler çevirmişti. Ben amcam ve teyzemi görmek istedim. İki copla vurdular, yere düştüm, kalktım. ‘Kim vurdu’ diyerek tepki gösterdiğimde 10-15 kişi üzerime çullandı (…) Polisler ‘Kameralara izin vermeyin, gelsin bunları bir güzel dövelim’ dedi.
İçişleri Bakanı saldırıyla ilgili olarak “Bunun Kürt-Türk meselesiyle ilgili herhangi bir alakası yoktur. Yaklaşık 11 yıllık bir husumet. Arkadaşlarımızın çok kısa bir süre içinde yakalayabileceğini düşünüyoruz” açıklamasını yaptı.
Saldırı sonrasında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İnsan Hakları Komisyonu tarafından Konya’ya yapılacağı açıklanan ziyaretin 2 Ağustos 2021 tarihinde iptal edildiği öğrenildi.
(08/002) Operasyonlar ve Saldırılar…
29 Temmuz 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içinde yer alan Hakurke bölgesinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) birimleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 1 militanın öldüğü öğrenildi.
(08/003) Orman Yangınları…
28 Temmuz 2021 tarihinde Antalya’nın Manavgat ilçesinde başlayan, ardından 30 ilde daha çıkan orman yangınlarında 2 Ağustos 2021 tarihi itibarıyla Manavgat’ta 7, Muğla’nın Marmaris ilçesinde 1 kişi olmak üzere 8 kişi yaşamını yitirdi. Sağlık Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre en az 864 kişi yangından etkilendi, bu kişilerden 27’sinin tedavileri devam etmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada çıkan 132 yangından 125’inin 2 Ağustos 2021 tarihi itibarıyla kontrol altına alındığı belirtildi.
(08/004) İstanbul, Ankara, Van, Mardin’de Eylemlere Polis Müdahalesi…
30 Temmuz 2021 tarihinde Konya’nın Meram ilçesine bağlı Hasanköy mahallesinde Dedeoğulları ailesinden 7 kişinin yaşamını yitirdiği ırkçı saldırıyı protesto etmek için 30 Temmuz 2021 tarihinde Van’da yapılan eyleme müdahale eden polis 3 kişiyi gözaltına aldı. Müdahale sırasında Mesut Bor isimli kişinin omzunun çıktığı öğrenildi. 31 Temmuz 2021 tarihinde Van’da yapılan ev baskınları sonrasında gözaltına alınanların sayısı 9’a çıktı. Gözaltına alınanların isimleri: Halkların Demokratik Partisi (HDP) Parti Meclisi üyesi Hazal Karabey, Mesut Bor, Ferat Azan, Arjin Tuncer, Çetin Temel, Rojhat Duman, Rojin Varhan, Nurullah Pekbay ve Dilovan Duru.
Aynı gerekçe ile 31 Temmuz 2021 tarihinde yine Van’da yapılan ikinci bir eyleme de müdahale eden polis 5 kişiyi gözaltına aldı.
Aynı gerekçe ile 31 Temmuz 2021 tarihinde Mardin’de yapılan eyleme müdahale eden polis 3 kişiyi gözaltına aldı.
Aynı gerekçe ile 31 Temmuz 2021 tarihinde HDP tarafından İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde düzenlenen protesto eylemi sonrasında dağılan gruplara Kasımpaşa mahallesinde ırkçı bir grubun saldırdığı öğrenildi. Saldırı sırasında aralarında gazeteciler Mehmet Enes Sezgin, Rojin Altay, Derya Saadet, Ceylan Bulut, Taylan Öztaş, Hayri Tunç’un olduğu çok sayıda kişinin yaralandığı öğrenildi. Saldırı sonrasında gazeteci Mehmet Enes Sezgin gözaltına alındı. Mehmet Enes Sezgin’in konulduğu polis aracında da fiziksel şiddete maruz kaldığı öğrenildi. Saldırı sonrasında gazeteci Taylan Öztaş’ın sağlık raporu almak üzere gittiği Taksim Hastanesi’nde ters kelepçe takılarak gözaltına alındığı bildirildi. Gözaltına alınan 2’si gazeteci toplam 6 kişi 1 Ağustos 2021 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından 2’si (Taylan Öztaş ve Enes Sezgin) adli kontrol şartıyla olmak üzere serbest bırakıldı.
Aynı gerekçe ile 31 Temmuz 2021 tarihinde Ankara’nın Çankaya ilçesinde belediye binasının önünde yapılmak istenen basın açıklamasına polis atılan sloganları gerekçe göstererek biber gazı ile müdahale etti. Polisin daha sonra KESK Genel Merkezi ve HDP Ankara İl Binası önünde toplanan gruplara da aynı gerekçe ile müdahale ettiği öğrenildi. Müdahale sırasında Mezopotamya Ajansı muhabiri Delal Akyüz’ün polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı ve çektiği görüntülerin polis tarafından zorla silindiği öğrenildi. Müdahale sonucu gözaltına alınan olmadığı bildirildi.
(08/005) İstanbul’da İşçi Eylemlerine Polis Müdahalesi…
Sendika üyesi olduğu gerekçesiyle işten çıkarılan Dilbent Türker tarafından 31 Temmuz 2021 tarihinde İstanbul’un Avcılar ilçesinde başlayacak Ankara yürüyüşüne polis müdahale etti. Müdahale sonucu Dilbent Türker ve Tüm Otomotiv ve Metal İşçileri Sendikası (TOMİS) İstanbul temsilcisi Onur Eyidoğan gözaltına alındı. Gözaltına alınanların serbest bırakılması talebiyle yapılan oturma eylemine de polis müdahale etti. Müdahale sonucu 6 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde serbest bırakıldı.
1 Ağustos 2021 tarihinde Ankara Yürüyüşü’ne İstanbul’un Küçükçekmece ilçesinde müdahale eden polis Dilbent Türker ve Onur Eyidoğan’ı gözaltına aldı. 2 kişi aynı gün içinde serbest bırakıldı.
2 Ağustos 2021 tarihinde Ankara Yürüyüşü’ne İstanbul’un Kadıköy ilçesinde müdahale eden polis Dilbent Türker, Onur Eyidoğan ile Genç İşçi Derneği üyesi 3 kişiyi gözaltına aldı.
(08/006) Tunceli’de Engellenen Heyet…
Tunceli’nin Hozat ilçesi kırsal alanında devam etmekte olan orman yangınına müdahale edilmediği iddialarına üzerine yangın bölgesine gitmek isteyen ve Tunceli Belediye Başkanı Fatih Maçoğlu, Pertek Belediye Başkanı Ruhan Alan, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Tunceli Milletvekili Polat Şaroğlu ile siyasi parti yöneticilerinden oluşan heyete yangın bölgesinin özel güvenlik bölgesi olduğu gerekçesiyle jandarma tarafından izin verilmedi.
(08/007) İstanbul’da Eyleme Giderken Gözaltına Alınan HDP Üye ve Yöneticileri…
“HDP’liyiz, her yerdeyiz” kampanyası kapsamında 1 Ağustos 2021 tarihinde İstanbul’un Esenyurt ilçesinde yapılan eyleme giden HDP üye ve yöneticilerinin olduğu araçları durduran polis 15 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanlardan isimleri öğrenilenler: Zübeyde İnce, Ali Durgun, Kiyasettin Durmuş, Ahmet İlde, Süleyman Taşçı, İnan Yıldırım, Nurettin Abukan, Muhammet Serhat Kutluay, Müslüm Kılıç.
(08/008) İstanbul’da Gözaltına Alınan SGDF Üyeleri…
Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF) üyesi Muhammed Aydın ve Resul Avcı’nın, 31 Temmuz 2021 tarihinde İstanbul’un Esenyurt ilçesindeki HDP ilçe binası önünde Genel Bilgi Taraması gerekçesiyle durdurulduğu ve daha sonra zorla bir araca bindirildiği öğrenildi. Birkaç saat kendilerinden haber alınamayan 2 kişinin Kıraç Karakolu’na götürüldüğü bildirildi.
(08/009) Kayseri’de Tutuklanan Kişi…
1 Ağustos 2021 tarihinde Almanya’dan Kayseri Havalimanı’na gelen Mahmut Güneş, hakkında ihbar olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı ve aynı gün içinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘örgüt propagandası yapmak’ iddiasıyla tutuklandı.
(08/010) Sosyal Medya Paylaşımı Gerekçe Gösterilerek Hakkında Soruşturma Açılan Gazeteci…
Adıyaman’ın Gerger ilçesinde gazeteci Özgür Boğatekin hakkında Konya’da 7 kişinin yaşamını yitirdiği ırkçı saldırı ile ilgili yaptığı sosyal medya paylaşımları nedeniyle Gerger Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ iddiasıyla soruşturma açıldığı ve Özgür Boğatekin’in soruşturma kapsamında 2 Ağustos 2021 tarihinde ifade verdiği öğrenildi.
(08/011) Muğla’da HDP Binasına Saldırı…
30 Temmuz 2021 tarihinde Muğla’nın Marmaris ilçesinde HDP binasına saldırı düzenlendi. Ölen ya da yaralananın olmadığı saldırıyla ilgili olarak 1 kişi gözaltına alındı. HDP Marmaris ilçe binasına 14 Temmuz 2021 tarihinde bir silahlı saldırı düzenlenmiş, olayla ilgili 1 kişi tutuklanmıştı.
(08/012) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İlçe ve İller…
Hakkari Valiliği, 30 Temmuz 2021 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde miting, açık yer toplantıları, gösteri yürüyüşleri, oturma eylemi, protesto eylemi, insan zinciri oluşturarak yapılabilecek protesto, yürüyüş ve toplanmalar, halk kürsüleri şeklinde toplantı, halk toplantıları, ses-yayın araçları ile yapılabilecek her türlü sesli ve görsel faaliyetler, açlık grevi, çadır kurma, basın açıklamaları, her türlü stant açma, imza toplama, imza kampanyası, dilek feneri, balon uçurtmak, kamu kurum ve kuruluşları hariç olmak üzere anma töreni, konser, şenlik, tiyatro, sinevizyon ve benzeri faaliyetler, meşale yakma, el ilanı, bildiri, broşür dağıtma, afiş, poster asma ve benzeri eylem ve etkinliklerin 31 Temmuz 2021 itibarıyla 15 gün süreyle yasaklandığını duyurdu. Bu kararla birlikte Hakkari’de 5 Haziran 2020 tarihinden bu yana uygulanan eylem ve etkinlik yasağı kesintisiz 435 güne uzatılmış oldu.
Van Valiliği 30 Temmuz 2021 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde gösteri yürüyüşü ve açık hava toplantılarını 2 Ağustos 2021 itibarıyla 15 gün süreyle yasakladı. Valilik basın açıklaması, oturma eylemi ve anket yapılması, çadır ve stant kurulması/açılması, imza kampanyası düzenlenmesi, bildiri, broşür ve el ilanı dağıtılması gibi etkinlikleri ise mülki idarenin iznine bağladı. Bu karar ile Van’da 21 Kasım 2016 tarihinden bu yana uygulanan eylem ve etkinlik yasağı kesintisiz 1729 güne uzatılmış oldu.
(08/013) Covid-19 Salgını…
Sağlık Bakanlığı, 30 Temmuz 2021 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 69 kişinin yaşamını yitirdiğini ve günlük vaka sayısının 22.083 olduğunu açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 31 Temmuz 2021 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 79kişinin yaşamını yitirdiğini ve günlük vaka sayısının 20.332 olduğunu açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 1 Ağustos 2021 tarihinde Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 96 kişinin yaşamını yitirdiğini ve günlük vaka sayısının 22.890 olduğunu açıkladı.
Buna göre 1 Ağustos 2021 itibarıyla resmi açıklamalara göre salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 51.426, vaka sayısı ise 5.747.935 oldu.
1 Ağustos 2021 tarihinde basında yer alan haberlerden Şırnak T Tipi Cezaevi’nde tutulan 18 mahpusun Covid-19 testlerinin pozitif çıktığı öğrenildi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tradresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu,Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire,BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP.