Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
31 Temmuz – 4 Ağustos 2020 Günlük İnsan Hakları Raporu
(08/001) Güneydoğu’da Operasyonlar ve Saldırılar…
31 Temmuz 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 14 Haziran 2020 tarihinde Şırnak kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 3 militanının öldüğü öğrenildi.
3 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 21 Temmuz 2020 tarihinde Hatay’ın Dörtyol ilçesi kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 1 militanın öldüğü öğrenildi.
(08/002) İzmir’de Şüpheli Asker Ölümü…
Zorunlu askerlik hizmetini İzmir Aliağa Cezaevi’nde jandarma er olarak yapan Osman Özçalımlı 1 Ağustos 2020 tarihinde ölü bulundu. Ailesine ilçe jandarma komutanlığı tarafından Osman Özçalımlı’nın kalp krizi sonucu yaşamını yitirdiği bilgisinin verildiği öğrenildi. Babası ise ile yaptığı son telefon görüşmesinde oğlunun kendisine ölümle tehdit edildiğini söylediğini belirtti. Osman Özçalımlı’nın babası basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Oğlum bana ‘Baba beni sıkıştırıyorlar, bana vatan haini diyorlar. Bana tuzak kuruyorlar, benimle uğraşıyorlar’ dedi. Ben cezaevini aradım, kendi imkânlarımla Abdullah adlı bir uzman çavuş ile görüştüm. Oğlumun durumunu anlatım, o da bana ‘Siz merak etmeyin’ dedi. Sabah da bize ölüm haberi geldi. Biz cenazemizin olduğu yeri öğrenmek istedik, Kaymakama gittik ve bize ‘Oğlunuz kalp krizi geçirmemiş de olabilir. Başka yolardan ölmüş olabilir’ dedi. Kars merkeze gelen Yarbay da bize ‘Oğlunuzun kaldığı koğuş 3. katta ve cenazeyi sabah 05:00’te görmüşler. Düşmüş olabilir, başını bir yere çarpmış olabilir’ dedi. İzmir’de çevre illerde bulunan akrabalarımız cenazenin olduğu Adli Tıp Kurumu morguna gittiler ve bize ‘3. kattan düşmüş diye teyit edildi’ dediler. Kaymakam da köye gelip ‘Taşkınlık çıkmasın diye kalp krizi geçirdi dedik’ diyor. Ölüm haberini aldıktan sonra Abdullah adlı uzman çavuşu aradım, oğlumu sordum, bana ‘Oğlun bayılmış, hastaneye götürmüşler’ dedi. Hangi hastane olduğunu sordum, bilmediğini söyledi.”
(08/003) Van’da Polisin Açtığı Ateş Sonucu Yaralanan Çocuk…
2 Ağustos 2020 tarihinde Van’ın Erciş ilçesinde asker uğurlaması için toplanan gruba müdahale eden polisin açtığı ateş sonucu E. Ç. (15, e) isimli çocuk yüzünden yaralandı.
(08/004) Van’da Askerlerin İşkence ve Diğer Kötü Muamelesine Maruz Kalan Kişiler…
1 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan haberlerde Van’ın Başkale ilçesine bağlı Sualtı köyü kırsal alanında operasyona çıkan askerlerin Zahir Teker, Harun Akkaya ve Lokman Koç isimli 3 çobana işkence ve diğer kötü muamelede bulunduğu iddia edildi. Maruz kaldıkları işkence ve diğer kötü muamele sonucu 3 kişinin vücutlarının çeşitli yerlerinden yaralandığı öğrenildi.
Çobanlardan Zahir Teker basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “29 Temmuz günü saat 22.00 civarında çalı çırpıyla yaktığımız ateşte yaptığımız çayı içtikten sonra etraftan ses geldi ve köpeklerin havladı. Feneri açtım. Işık askerin yüzüne geldi. Silah sesleri geldi. Etrafımıza ateş ettiler. ‘Çökün’ dediler. Çöktük. Ne olduğunu anlamadık (…) ‘Ne yapıyorsunuz burada’ dediler. Çobanlık yaptığımızı, ekmeğimizin peşinde olduğumuzu söyledik. 8-10 kişi vardılar. ‘Kaçakçıları yakalamak için geldik’ dediler. Kaçakçılara yardım ettiğimizi söylemeleri üzerine böyle bir şeyin olmadığını, kimseye yardım etmediğimizi söyledik (…) Saat 23.00 civarında ellimize feneri verdiler, bizi dağ, taş, bayır götürdüler. Sonra geri döndüler. ‘Siz bizi tuzağa düşürüyorsunuz. Bizi pusuya düşüreceksiniz’ dediler. Geri çadırın yanına döndük. Burada bizimle biraz konuştular. Üçümüzün kafasına silah dayadılar. Biri ‘Üçünüzü burada öldüreceğim. Ellimdeki keleştir. Devlette kayıtlı değil. Arkadaşımın kayıtlı, benimki kayıtlı değil. Üçünüzü burada öldürürüm, kimse de bilemez’ dedi. Daha sonra biraz gitti, 3-4 asker kaldı (…) Vurmaya başladılar. Hem taşla hem sopayla vuruyorlardı. Büyük taşları ellerine alıp, sırtımıza vurdular. Sopayla dizime vurdular. Bakın zaten kırılmış. Alçıya alınmış. Başıma da sopa vurdular. Vurduğu gibi kan fışkırdı. Daha sonra bayıldım. Arkadaşlarım öldüğümü sanmış. Diğerlerin durumu da kötü. Onların da sırtına vurdular (…) Bizi bir saat boyunca dövdükten sonra bir tekme vurup, gittiler.
(08/005) Hatay’da Irkçı Saldırı Sonucu Yaralanan Suriye Vatandaşı Kişiler…
30 Temmuz 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 26 Temmuz 2020 tarihinde Hatay’ın Kırıkhan ilçesinde Yabancı Öğretim Sınavı’na hazırlık için gittikleri kurstan çıkan Suriye vatandaşı 5 öğrencinin “Ya bu ülkeden gideceksiniz ya da sizi öldüreceğiz” diyen ırkçı bir grubun saldırısına uğradığı ve saldırı sonucu 2 kişinin [E. H. (17,e) ve Muvaffad İbrahim] ağır yaralandığı öğrenildi. Hatay Valiliği yaptığı açıklamada saldırı ile ilgili adli soruşturma başlatıldığını duyurdu.
(08/006) İstanbul’da Irkçı Saldırıya Maruz Kalan Kişi…
1 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden İstanbul’un Küçükçekmece ilçesinde Muhammed Saeed (19) isimli Suriye vatandaşı bir mültecinin 26 Temmuz 2020 tarihinde ırkçı bir grubun saldırısına uğradığı öğrenildi. Bacağına aldığı bıçak darbesi soncu yaralanan Muhammed Saeed hastaneye kaldırıldığı bildirildi.
Muhammed Saeed basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Pazar günü saat 20:00 civarı bir akrabamla Perşembe Pazarında yürüyorduk. Köşeyi dönerken bir grupla karşılaştık. Tahminen 20 kişi varlardı ve Türkçe konuşuyorlardı. İçlerinden biri elinde bıçakla bize bağırdı, 22-23 yaşlarındaydı. Akrabam kaçmaya başladı ama ben kaçamadım. (…) Biri karnıma bıçak salladı. Yana çekilince bıçak bacağıma geldi. O esnada ‘Bir gün bütün Suriyelileri öldüreceğiz’ diye bağırıyorlardı. Bıçağı tutan adam, ‘Önüme çıkan her Suriyeliyi öldüreceğim’ dedi. O adamla birlikte grup da hızla uzaklaştı”.
02 Ağustos 2020 tarihinde yer alan haberlerden ise Muhammed Saeed’in maruz kaldığı ırkçı saldırıyı TBMM gündemine taşıyan Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan’ın İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya yönelik olayla ilgili etkili bir soruşturma başlatılması ve faillerin tespiti konusunda neler yapıldığına dair bir soru önergesi verdiği öğrenildi.
(08/007) Antalya’da Gözaltında İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
1 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 30 Temmuz 2020 tarihinde tatil için geldiği Antalya’nın Side ilçesinde gözaltına alınan A. Ç. isimli bir kişinin götürüldüğü jandarma karakolunda işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı öğrenildi. Çıkarıldığı mahkeme tarafından yurtdışı yasağı ve adli kontrol şartı ile serbest bırakılan A. Ç.’nin işkence ve diğer kötü muameleye cinsel yönelimi nedeniyle maruz kaldığı belirtildi.
- Ç. basında yer alan açıklamasında şunları belitti: “Gece saat 01.30 civarında kaldığı otele gitmek üzere yola çıkmıştım. İki jandarma tarafından durduruldum Jandarma bana ‘Elindeki içki şişesini çöpe at’ dedi. ‘Bu hukuken yasak değil’ dediğimde ise jandarma “Kanun benim” şeklinde cevap verdi. Hiçbir gerekçe gösterilmeden yaka paça gözaltına alındım. Zaten o sırada karakolun önündeymişiz. Beni karakolun hemen girişinde boş bir odaya attılar ve tekme tokat dövmeye başladılar, karakoldaki tüm jandarmalar da içeri girdi ve hepsi beni yaklaşık yarım saat boyunca dövdü. İşkence yaptılar, aşağıladılar, sözlü cinsel tacizde bulundular. Özellikle iz olmasın diye kulağımın arkasını çok sert bir şekilde parmaklarıyla bastırıyorlardı. Dayak bittikten sonra sürekli aşağıladılar. Sanki iğrenç bir varlıkmışım gibi davrandılar, bunu tüm karakol yaptı. Sonrasında beni hastaneye götürdüler, o sırada şoktaydım, ağlıyordum.”
(08/008) Bingöl’de Korucuların Fiziksel Şiddetine Maruz Kalan Kişiler…
1 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bingöl’ün Solhan ilçesinde Mahsum Kaya, Necmettin Evranas, Furkan Kılıç ve Yusuf Genç isimli 4 kişinin araçlarında Kürtçe müzik dinledikleri gerekçesiyle korucuların fiziksel şiddetine maruz kaldıkları öğrenildi. Korucuların fiziksel şiddetine maruz kalan 4 kişinin yakınları ile korucular arasında çıkan tartışma sırasında Abdullah Kılıç isimli 1 kişinin korucuların açtığı ateş sonucu ayağından yaralandığı bildirildi.
(08/009) Cezaevinde Ölüm Orucu…
30 Ağustos 2020 tarihinde, Adli Tıp Kurumu’nun (ATK) cezaevinde kalmaları uygun değildir şeklindeki raporuna rağmen tahliye talepleri İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedilen adil yargılanma talebiyle ölüm orucunda olan avukatlardan Ebru Timtik’in Dr. Sadi Konuk Hastanesi’ne ve Aytaç Ünsal’ın ise Kanuni Sultan Süleyman Eğitim Araştırma Hastanesine kaldırıldığı öğrenildi.
31 Ağustos 2020 tarihinde Aytaç Ünsal’ın yanında annesinin refakatçi kalmasına ilişkin talep kabul edildi. Teyzesinin Ebru Timtik’in yanında kalmasına ilişkin talep ise ilk önce reddedildi, daha sonra yapılan itiraz üzerine kabul edildi. Refakatçilerin Covid-19 testi yapıldıktan sonra Ebru Timtik ve Aytaç Ünsal’ın yanına gidecekleri bildirildi.
2 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Aytaç Ünsal’ın ve Ebru Timtik’in tutulduğu odaların ışığının gece boyunca açık tutulduğu ve buna bağlı olarak Ebru Timtik ve Aytaç Ünsal’ın uyuma güçlüğü çektiği öğrenildi.
Halkın Hukuk Bürosu 3 Ağustos 2020 tarihinde Ebru Timtik’e cezaevi idaresine ve hastane yönetimine dilekçe yazması için kâğıt ve kalem verilmediğini açıkladı.
(08/010) Cezaevinde Açlık Grevi…
3 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Cezaevi’ne sevk edilen ve havalandırmasının üstü tel örgüyle kaplı hücrelere konulan 6 mahpusun başka hücrelere geçme talebiyle 15 gündür açlık grevinde olduğu öğrenildi.
(08/011) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
2 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan haberlerde, 14 Temmuz 2020 tarihinde istekleri ve iradeleri dışında Urfa 2 Nolu T Tipi Cezaevi’nden Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Cezaevi’ne sevk edilen 4 mahpusa 2 gün süren yolculuk boyunca yemek ve su verilmediği iddia edildi.
(08/012) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellenen Mahpuslar…
1 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Van Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan Naim Türköz isimli mahpusun Covid-19 testinin pozitif çıkmasına rağmen hastaneye sevkinin yapılmadığı öğrenildi.
(08/013)İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Adil yargılanma talebiyle ölüm orucunda olan Ebru Timtik ve Aytaç Ünsal’ın taleplerinin kabul edilmesi için 2 Ağustos 2020 tarihinde Ebru Timtik’in tutulduğu İstanbul’un Bakırköy ilçesindeki Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma hastanesi önünde yapılan basın açıklaması sonrasında hastane bahçesine girmek isteyen 2 kişinin (Volkan Çeşme ve Erkan Munar) gözaltına alındığı öğrenildi.
(08/014) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1364 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 30, 31 Temmuz 2020 ile 1, 2, 3 Ağustos 2020 tarihlerinde saat 13.30 ve 18.00’da yapılan basın açıklamalarına polis müdahale etti ve eyleme katılanları fiziksel şiddet kullanarak İnsan Hakları Anıtı’nın önünde uzaklaştırdı.
(08/015) Ankara’da Eyleme Polis Müdahalesi…
31 Temmuz 2020 tarihinde KHK ile mesleğinden ihraç edilen mimar Alev Şahin Ankara’da bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı önünde yaptığı basın açıklamasına müdahale eden polis tarafından Bakanlık binasının önünden uzaklaştırıldı.
(08/016) Düzce’de Eyleme Polis Müdahalesi…
30 Temmuz 2020 tarihinde, KHK ile ihraç edildiği işine dönmek için Düzce Valiliği önünde eylem yapan Alev Şahin polisin müdahalesi ile gözaltına alındı. Alev Şahin aynı gün içinde serbest bırakıldı.
(08/017) Aydın’da Gözaltına Alınan Kişi…
Adil yargılanma talebiyle ölüm orucunda olan avukatlar Ebru Timtik ve Aytaç Ünsal’a destek için Aydın’ın İncirliova ilçesinde açlık grevine başlayan Ertunç Pektaş isimli kişi 1 Ağustos 2020 tarihinde çalıştığı işyerine düzenlenen polis baskını sonrasında ‘örgüt üyesi olma’ ve ‘örgüt propagandası yapma’ iddialarıyla gözaltına alındı. Ertunç Pektaş, 3 Ağustos 2020 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(08/018) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Tunceli Valiliği 30 Temmuz 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde toplantı ve gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, açık ve kapalı yer toplantısı, protesto eylemi, konser, şenlik, festival, miting, çadır kurma, oturma eylemi, stand açma, açlık grevi, anma treni, afiş asma, el ilanı ve bildiri dağıtma, pankart asma ve benzeri eylem ve etkinlikleri 31 Temmuz 2020 tarihi saat 00.01 itibarıyla 15 gün süre ile yasakladı.
Muş Valiliği 30 Temmuz 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde toplantı ve gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, açık ve kapalı yer toplantısı, protesto eylemi, konser, şenlik, festival, miting, çadır kurma, oturma eylemi, stand açma, açlık grevi, afiş asma, el ilanı ve bildiri dağıtma, pankart asma vb. eylem ve etkinlikleri 1 Ağustos 2020 saat 00.01 itibarıyla 15 gün süre ile yasakladı.
Hakkari Valiliği 4 Ağustos 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde toplantı ve gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, açık ve kapalı yer toplantısı, protesto eylemi, konser, şenlik, festival, miting, çadır kurma, oturma eylemi, stand açma, açlık grevi, afiş asma, el ilanı ve bildiri dağıtma, pankart asma vb. her türlü eylem ve etkinlikleri 4 Ağustos 2020 saat 00.01 itibarıyla 15 gün süre ile yasakladı.
(08/019) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
@gazetesözcü ve @artigercek sosyal medya hesaplarında yer alan bir paylaşıma Urfa 3. Sulh Ceza Hakimliği’nin 12 Temmuz 2020 ve Urfa 4. Sulh Ceza Hakimliği’nin 17 Temmuz 2020 tarihli kararlar ile erişim engeli getirildiği öğrenildi.
https://sendika63.org/, https://artigercek.com/, https://kizilbayrak45.net/ internet sitelerinde yer alan bir habere İskenderun 2. Sulh Ceza Hakimliği’nin 1 Ağustos 2020 tarihli kararı ile erişim engeli getirildiği öğrenildi.
(08/020) Covid-19 Salgını…
Sağlık Bakanlığı, 30 Temmuz 2020 tarihinde Covid-19 Salgını nedeniyle Türkiye’de 15 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 967 vakanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 31 Temmuz 2020 tarihinde Covid-19 Salgını nedeniyle Türkiye’de 17 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 982 vakanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 1 Ağustos 2020 tarihinde Covid-19 Salgını nedeniyle Türkiye’de 19 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 996 vakanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 2 Ağustos 2020 tarihinde Covid-19 Salgını nedeniyle Türkiye’de 18 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 987 vakanın tespit edildiğini açıkladı.
Sağlık Bakanlığı, 3 Ağustos 2020 tarihinde Covid-19 Salgını nedeniyle Türkiye’de 19 kişinin yaşamını yitirdiğini ve 995 vakanın tespit edildiğini açıkladı.
Buna göre 3 Ağustos 2020 itibarıyla resmi açıklamalara göre salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 5,747 vaka sayısı ise 233,851 oldu.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Prof. Dr. Sinan Adıyaman, Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan günlük verilere ilişkin 2 Ağustos 2020 tarihinde basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Her gün binin altında vaka açıklıyorsunuz ama yoğun bakımda yatan hasta oranı yüzde 10. Dünyada bu ortalama yüzde 1. Bölgede ise yüzde 15. (…) İnsanın aklına geliyor. Bu oranlar ortaya çıkmasın diye bu testler kaldırıldı. (…) Başta Şanlıurfa ve Diyarbakır olmak üzere yoğun bakımlar gerçekten dolmuş durumda. Sadece Türkiye değil, dünyada da yeniden artmaya başladı. Ankara’da yoğun bakım yataklarında ciddi sıkıntı var artık. Güneydoğu’da, Doğu’da hasta sayısında ileri derecede artış var. Muhtemelen Türkiye’nin sağlık kapasitesi bölgelerde bunu kaldıramayacak duruma gelebilir.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.