4-6 Ocak 2014 Günlük İnsan Hakları Raporu

Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4]

4-6 Ocak 2014 Günlük İnsan Hakları Raporu

(01/015) Faili Meçhul Cinayetler Soruşturması…

Ankara’da ve çevresinde 1990’lı yıllarda işlenmiş faili meçhul Savaş Buldan ve iki arkadaşının da arasından bulunduğu bazı cinayetlere ilişkin 3. soruşturmanın tamamlandığı 20 Aralık 2013’te öğrenilmişti.

Terörle Mücadele Yasası’nın 10. Maddesi ile Yetkili Ankara Cumhuriyet Savcısı’nın hazırladığı iddianamede cinayetlerle ilgili “Yeşil” kod adlı Mahmut Yıldırım, Mehmet Ağar ve Korkut Eken olmak üzere toplam 19 şüpheli hakkında suçlamalara yer verilmişti. İddianame değerlendirilmesi ve eklenmesi amacıyla gönderildiği faili meçhul 15 cinayetle ilgili davanın devam ettiği Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nce 3 Ocak 2014’te kabul edildi. Birleşen dava dosyalarında yargılamaya 19 Şubat 2014’te devam edilecek.

Soruşturma kapsamında eski Başbakanlar Tansu Çiller ve Mesut Yılmaz, eski Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş, eski MİT mensubu Mehmet Eymür, emekli Tümgeneral Veli Küçük’ün de arasında yer aldığı dönemin üst düzey kamu görevlileri hakkında ise takipsizlik kararı verildiği ortaya çıkmıştı.

(01/016) Cizre’de Meydana Gelen Faili Meçhul Cinayetlerle İlgili JİTEM Davası…

Şırnak’ın Cizre İlçesi’nde 1993–1995 yıllarında, Cizre Jandarma İlçe Komutanı Cemal Temizöz’ün görev yaptığı dönemde işlenen 20 faili meçhul cinayetle ilgili olarak açılan, Jandarma İstihbarat ve Terörle Mücadele (JİTEM) Davası’na, 3 Ocak 2014’te Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmayla devam edildi.

Üçü tutuklu 8 kişinin yargılandığı davanın duruşmasında savcı esas hakkındaki mütalaasını sundu. Savcı mütalaasında, tutuklu sanık Cemal Temizöz’ün sorgu ekibi kurduğu ve talimatlarıyla çok sayıda kişinin bu ekip tarafından gözaltına alınarak öldürüldüğünü belirterek Cemal Temizöz hakkında 5 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile 100 yıl hapis cezası, JİTEM elemanları Adem Yakin hakkında 4 kez, Hıdır Altuğ hakkında 5 kez, Abdulhakim Güven hakkında 3 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, Burhanettin Kıyak hakkında da 4 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası talep etti.

Savcı hazırladığı esas hakkındaki mütalaasında, 1990-2000 yılları arasında Cizre’de tespit edilmiş 48 faili meçhul cinayetin işlendiğine dikkat çekti. Sorgu ekibinde bulunan kişilerin diğer askerlerden farklı şekilde kaleşnikof tüfek taşıdıkları ve adli işlemler yaptıklarını belirten savcı, birçok öldürme olayının tutanağında sanıkların kod isimle işlem yaptığına dikkat çekerek, sanıkların kurumsal hiyerarşi yerine örgütsel hiyerarşiye bağlı olarak görev yaptıklarını, uzman çavuşların talimatları direk Cemal Temizöz’den aldıklarını ifade etti. Sanıklar tarafından kurulan örgütün 1993 yılından itibaren Cizre’de “terörle mücadele” amacıyla devlet tarafından sağlanan her türlü imkânları kullandığı ve Cemal Temizöz’ün talimatıyla çok sayıda cinayet işlendiğine dikkat çekti.

Savcı, sanıklar Kamil Atağ ile oğulları Temer Atağ ve Kukel Atağ’ın Cemal Temizöz’ün liderliğini yaptığı örgütün üyesi olduklarına dair delil bulunmadığından bu suçtan sanıkların beraat etmeleriniı istedi. Savcı, 1994 yılında Cizre’de Ramazan Uykur’un, sanıklar Temer Atağ ve Kukel Atağ tarafından öldürüldüğü, öldürme olayının aniden geliştiğini, olayın önceden tasarlanmadığını iddia ederek bu suçun zamanaşımı süresinin 2009 yılında dolduğunu, bu nedenle 3 sanık hakkındaki kasten öldürme davasının düşürülmesini talep etti.

Savcı, Abdurahman Akyol, Abdullah Elfeti ve İbrahim Daniş, İhsan Arslan, Abdurrezak Binzet ve Beşir Bayar ile İzzet Padır, Abdullah Özdemir, Abdulhamit Düdük ve kimliği belirlenemeyen yabancı uyruklu bir kişinin öldürülmesi cinayetlerine ilişkin de, uygun delil bulunmadığından Cemal Temizöz, Kamil Atağ, Adem Yakin, Abdulhakim Güven, Hıdır Altuğ ve Burhanettin Kıyak’ın beraat etmelerini talep etti.

Mütalaada, Süleyman Gasyak, Abdulaziz Gasyak, Yayha Akmen ve Ömer Candoruk’un öldürülmelerine ilişkin ise, sanıklar Adem Yakin ve Abdulhakim Güven hakkında 2003 yılında yargılama yapıldığı ve beraat kararı verildiği belirtilerek, kararın Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nce onandığı ifade edildi. Savcı, 4 cinayete ilişkin davanın reddine karar verilmesini istedi.

Mahkeme heyeti, Cemal Temizöz, Burhanettin Kıyak ve Adem Yakin’in üzerlerine atılı suçlamaların vasfı, kuvvetli suç unsurunun bulunması, kaçma şüphelerinin bulunması, adli kontrol yönteminin yetersiz kalması gerekçesiyle tutukluluk hallerinin devam etmesine karar vererek taraf avukatlarının esas hakkındaki mütalaaya ilişkin savunma hazırlamaları amacıyla duruşmayı 14 Mart 2014’e erteledi.

(01/017) Mardin’de Gözaltında Kaybedilen Kişilere Yönelik Yapılan Kazı Çalışması…

Mardin’in Kızıltepe İlçesi’nde 1990’lı yıllarda Jandarma Komutanlığı’na bağlı resmi ve sivil görevlilerce gözaltında kaybedilen kişilerin akıbetlerini soruşturan Kızıltepe Cumhuriyet Başsavcılığı, tanıkların ifadeleri doğrultusunda Tilzerin (Aysun) Köyü’nün yakınlarında bulunan su kuyularında kazı çalışması yapılmasına karar vermişti. Karar doğrultusunda söz konusu bölgede kazı çalışmalarına 10 Haziran 2013’te devam edilmiş ve kazı sonrasında 3 kişiye ait olduğu ileri sürülen kemik ve elbise parçaları İstanbul Adlî Tıp Kurumu’na gönderilmişti.

4 Ocak 2014’te basın toplantısı düzenleyen İnsan Hakları Derneği (İHD) Mardin Şubesi, 3 insana ait kemiklerden birinin 1995 yılında Dargeçit’te gözaltına alındıktan sonra bir daha haber alınamayan Abdurrahman Coşkun’a ait olduğunun İstanbul Adli Tıp Kurumu’nun 17 Aralık 2013’teki raporu ile kesinleştiğini açıkladı.

(01/018) Cezaevinde Ölüm…

Bitlis E Tipi Cezaevi’nde tek kişilik hücrede 17 Aralık 2013’te kalp krizi geçiren Seyithan Taşkıran (44) Van’da yoğun bakımda bulunduğu Dursun Odabaşı Tıp Merkezi’nde 4 Ocak 2014’te yaşamını yitirdi.

(01/019) Cezaevlerinde Baskılar…

Sincan (Ankara) Gençlik ve Çocuk Cezaevi’nde tutulan 12 çocuğun koğuşlarına gaz bombası atılıp, tazyikli suyla ıslatılarak gardiyanlar tarafından darp edilmelerinin 2 Ocak 2014’te ortaya çıkmasının ardından 8 çocuk mahpustan 4’ünün Maltepe (İstanbul) Çocuk Cezaevi’ne, 4’ünün de Şakran (İzmir) Çocuk Cezaevi’ne sevk edildikleri 4 Ocak 2014’te öğrenildi. Çocukların, sürgüne gönderilmeden önce iki kez dövüldükleri de ortaya çıktı. Maltepe Çocuk Cezaevi’ne getirilen 4 çocuğa çıplak arama uygulamasının dayatıldığı ve ardından tekli hücrelere konuldukları öğrenildi.

Sincan Çocuk Cezaevi’nde, hasta olan bir çocuk sayım için ayağa kalkamadığı için gardiyanların saldırısına maruz kalmıştı. Koğuştaki diğer çocuklar bu duruma itiraz edince gardiyanlar onlara da saldırmıştı.

(01/020) Kolluk Kuvvetlerinin Aşırı Güç Kullanımı Sonucu Meydana Gelen İhlaller…

İstanbul’un Beyoğlu İlçesi’nde 5 Ocak 2014’te, iki grup arasında çıkan kavga üzerine Mis Sokak’a gelen sivil polis ekipleri yaşı 18’den küçük iki çocuk ile olayı cep telefonuyla görüntüleyen bir kişiyi darp ederek gözaltına aldı.

(01/021) Gezi Parkı Eylemleri Nedeniyle Yargılanan Kişiler…

Gezi Parkı eylemleri devam ederken 11 Haziran 2013’te İstanbul’da Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP) il binasına düzenlenen baskının ardından gözaltına alınan 72 kişiden SDP Merkez Yürütme Kurulu üyesi Ulaş Bayraktar, “silahlı örgüte üye olmak”, parti meclisi üyesi Doğukan Öci ile üyeler Furkan Tombul ve Ceyhun Dönmez ise “yasadışı örgüt üyesi olmamakla beraber yasadışı örgüt adına suç işlemek” iddialarıyla 15 Haziran 2013’te tutuklanmıştı.

Operasyonun ardından 4’ü tutuklu 36 kişi hakkında savcının soruşturmasını tamamlayarak iddianameyi hazırladığı 24 Aralık 2013’te öğrenildi. “Yasadışı Devrimci Karargâh Örgütü üyesi veya yöneticisi olmak”la suçlanan 36 kişiye ilişkin iddianameyi 3 Ocak 2014’te kabul eden İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi yargılamaya 15 Mayıs 2014’te başlanacağını duyurdu.

(01/022) İstanbul’da Protesto Gösterisine Müdahale…

Rüşvet ve yolsuzluk operasyonları nedeniyle İstanbul’da 3 Ocak 2014’te Çağlayan Adliyesi önünde Recep Tayyip Erdoğan başkanlığındaki 61. Hükümet’in istifası talebiyle protesto gösterisi yapan Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) üyesi Aykut Kaplan ve Sosyalist Gençlik Derneği (SGD) üyesi Berfu Canbay özel güvenlik görevlileri tarafından darp edilerek polis ekibine teslim edildi.

Aykut Kaplan ve Berfu Canbay, çıkarıldıkları savcılık tarafından 200’er TL para cezası kesilmesinin ardından serbest bırakıldı.

(01/023) Adana’da Protestoya Müdahale…

Adana’da 5 Ocak 2014’te, “kurtuluş günü” törenleri esnasında Vali Hüseyin Avni Coş aleyhine slogan atan gruplara müdahale eden polis ekipleri 10 kişiyi gözaltına aldı.

(01/024) Parti Binasına Saldırı…

Ankara’nın Keçiören İlçesi’nde 4 Ocak 2014’te, kimliği belirsiz kişi ya da kişilerin, Büyük Birlik Partisi (BBP) seçim bürosuna silahlı saldırıda bulunması sonucu büroda maddi hasar meydana geldi.

(01/025) Kastamonu’da İş Kazası…

Kastamonu’nun Tosya İlçesi’ne bağlı Suluca Köyü’nde 5 Ocak 2014’te, çalıştığı tuğla fabrikasının çatısından düşen Mustafa Ilgaz (32) adlı işçi yaşamını yitirdi.

(01/026) Mersin’de İş Kazası…

Mersin’de 5 Ocak 2014’te, bir inşaatta kalıp işçisi olarak çalışan Suriye vatandaşı Muhammed Abdu (26), inşaatta asansörle yukarıya çıkarılan demir çubuklardan birinin 13. kattan düşerek omzuna saplanması sonucu ağır yaralandı.