Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
4 Ocak 2023 Günlük İnsan Hakları Raporu
(01/020) Kadın Cinayetleri…
Bianet’in 4 Ocak 2023 tarihinde yayınladığı “Erkek Şiddeti Çetelesi”ne göre 2022 yılının Aralık ayında Türkiye genelinde erkekler tarafından en az 19 kadın ve 3 çocuk öldürüldü. Açıklamada ayrıca erkeklerin en az 65 kadına şiddet uyguladığı, 16 kadını taciz ettiği, 6 kadına tecavüz ettiği, 29 çocuğu istismar ettiği belirtildi. Buna göre 2022 yılında erkekler 327 kadını öldürdü, 156 kadını taciz etti, 238 çocuğu istismar etti, 793 kadına şiddet uyguladı, 32 kadına tecavüz etti, en az 442 kadını seks işçiliğine zorladı.
(01/021) Aydın’da Patlama…
30 Aralık 2022 tarihinde Aydın’ın Nazilli ilçesinde bir restoranda tüp değişimi sırasında meydana geldiği bildirilen patlamada yaralanan 1 çocuk (Cennet Yeldi, 15) tedavi gördüğü hastanede 3 Ocak 2023 tarihinde yaşamını yitirdi. Patlamada ölenlerin sayısı 8 olurken, olayla ilgili 1 kişinin daha (M. G.) tutuklandığı öğrenildi.
(01/022) Konya’da Ölen Askerler…
4 Ocak 2023 tarihinde Konya-Adana yolunda bir askeri aracın karıştığı kazada 2 asker öldü, 2 asker yaralandı.
(01/023) Diyarbakır’da Polis ve Bekçinin İşkence ve Kötü Muamelesine Maruz Kalan Kişi…
3 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, 30 Aralık 2022 tarihinde Diyarbakır’ın Yenişehir ilçesinde polis memurları ve bekçiler tarafından GBT için durdurulan ismi öğrenilemeyen bir kişinin işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı öğrenildi.
(01/024) Cezaevinde İşkence ve Kötü Muamele…
3 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Trabzon Beşikdüzü T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan siyasi mahpusların görüntülü telefon hakkının engellendiği öğrenildi.
3 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden Antalya L Tipi Cezaevi’nde tutulan Dilan Yürüklü isimli mahpusun, cezaevi girişinde çıplak aramaya maruz kaldığı, tek kişilik odada tutulduğu ve askeri nizamda sayıma zorlandığı öğrenildi.
(01/025) Rize’de Gözaltına Alınan Kişi…
4 Ocak 2023 tarihinde Rize Fındıklı Belediyesi Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Gökmen Turna’nın jandarma tarafından ‘halkı kin ve nefrete sevk etmek’ iddiasıyla gözaltına alındığı, aynı gün içinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldığı öğrenildi.
(01/026) Ankara’da Yargılanan Eski Belediye Başkanları, Belediye Meclisi Üyeleri, Siyasi Parti Üye ve Yöneticileri…
18’i tutuklu 89 kişi hakkında ‘örgüt propagandası yapmak’ ve ‘örgüt kurmak ve yönetmek’ iddialarıyla Ankara 18. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine Ankara Sincan Cezaevi Kampüsü içindeki duruşma salonunda 2-3 Ocak 2023 tarihlerinde başlandı. 3 Ocak 2023 tarihinde görülen duruşmaya tutulduğu Adana F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nden SEGBİS aracılığıyla katılan Şefik Çevik’in Kürtçe savunma yapma talebi tercüman olmadığı gerekçesiyle reddedildi. Duruşmada, avukatların mahkemenin yetkisiz olduğu ve sanıkların bazılarının aynı iddialarla daha önce haklarında açılan davalarda yargılanmalarının devam ettiği, bazılarının ise beraat ettiği gerekçesiyle davanın reddini talep ettikleri öğrenildi.
Mahkeme sağlık durumu nedeniyle Mehmet Salih Zümrüt’ün tahliyesine, 17 kişinin tutukluluk hallerinin devamına karar verdi. Mahkeme Metin Kılavuz hakkındaki ev hapsi kararını kaldırdı, hakkında yakalama kararı bulunan Selami Turhan için ev hapsi uygulanmasına karar verdi. Mahkeme, avukatların davanın reddi, tutuklu sanıkların tahliyesi ve sanıklar hakkında mal varlıklarına el koyma kararının kaldırılması yönündeki taleplerini reddederek duruşmayı 12 Ocak 2023 tarihine erteledi.
6-8 Ekim 2014 tarihlerindeki Kobanê protestolarıyla ilgili Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında Adana, Batman, Diyarbakır, İstanbul, İzmir ve Mersin’de 12 Nisan 2022 tarihinde yapılan ev baskınlarında aralarında HDP üye ve yöneticileri ile eski belediye eş başkanları ve belediye meclisi üyelerinin de olduğu 48 kişi gözaltına alınmış, 18 kişi (Abdullah Bozkoyun, Atalay Bayrak, Ayşe Kaçar, Berat Anli, Erdal Avci, Eyuphan Öcal, Fecri Tayfur, Gülşen Duran, Hasan Uğur Çat, Hüseyin Daş, Hüseyin Vural, Mehmet Koyuncu, Mehmet Sarih Zümrüt, Murat Kaçar, Mustafa Demir, Necat Parıldar, Nizamettin Onar, Zana Döner) 22 Nisan 2022 tarihinde tutuklanmıştı. Haklarında soruşturma açılan 91 kişi arasında yer alan HDP eski Parti Meclisi üyesi Pervin Oduncu ve HDP eski saymanı Zeki Çelik hakkında, “soruşturmanın ayrı yürütülmesi gerektiği” gerekçesiyle tefrik kararı verilmiş ve 89 kişi hakkında iddianame düzenlenmişti.
(01/027) Dedeoğulları Davası…
12 Mayıs 2021 tarihinde Konya’da Dedeoğulları ailesi mensuplarına yönelik düzenlenen ve 7 kişinin yaralandığı ırkçı saldırı ile ilgili 9 kişi hakkında Konya 8. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada verilen hükümlerin, Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesi tarafından 3 Ocak 2023 tarihinde “yetersiz rapora ve delil niteliği taşımayan belgeye dayandırılarak eksik ceza verildiği” gerekçesiyle bozulduğu öğrenildi. Konya 8. Ağır Ceza Mahkemesi 28 Ekim 2022 tarihinde 9 kişinin ‘kasten yaralama’ suçundan 1 yıl ile 6 yıl arasında değişen oranlarda hapis cezalarıyla cezalandırılmasına, ‘konut dokunulmazlığının ihlali’ suçundan ise beraatına hükmetmiş, tutuklu 2 sanığın da tahliyesine karar vermişti.
(01/028) İstanbul Sözleşmesi’nin Feshinin İptaline İlişkin Danıştay’da Açılan Dava…
3 Ocak 2023 tarihinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, İstanbul Sözleşmesi olarak bilinen “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi”nin 20 Mart 2021 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararı ile fesih edilmesinin iptali istemiyle açılan davada Danıştay 10. Dairesi tarafından 19 Temmuz 2022 tarihinde verilen ret kararını onadı.
(01/029) AYM’nin Kötü Muamele Kararı…
3 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 4 Kasım 2016 tarihinde Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski eş genel başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da aralarında olduğu milletvekillerinin gözaltına alınmasını protesto etmek için Ankara’da yapılan basın açıklamasına yönelik polis müdahalesinde fiziksel şiddete maruz kalarak gözaltına alınan EMEP Merkez Disiplin Kurulu Üyesi Fevzi Ayber’in başvurusunu karara bağladığı öğrenildi. AYM, kötü muamele yasağının maddi ve usul boyutunun ihlal edildiğine, ayrıca toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının da ihlal edildiğine hükmetti ve Fevzi Ayber’e 50.000 Türk Lirası manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
(01/030) AYM’nin Toplantı ve Gösteri Özgürlüğü Kararı…
4 Ocak 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, AYM’nin, 7 Kasım 2018 tarihinde Batman Valiliği’nin eylem ve etkinlikleri izne bağlama kararına rağmen KESK tarafından düzenlenen toplu faks çekme eylemine katıldıkları için Kabahatler Kanunu uyarınca para cezası verilen 3 kişinin (Eğitim-Sen Batman Şube Sekreteri Nureddin Şimşek, SES Batman Şube Eş Başkanı Deniz Topkan ve Yönetim Kurulu Üyesi Cihan Tüzün) başvurusunu karara bağladığı öğrenildi. AYM kararında “Temel hak ve hürriyetler özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasa’nın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz” denilerek, başvurucuların toplantı ve gösteri özgürlüğünün ihlal edildiğine ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için kararın bir örneğinin Batman 2. Sulh Ceza Hakimliği’ne gönderilmesine hükmetti.
(01/031) Erişime Engellenen İnternet İçerikleri…
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından hakkında bir çok kez manipülatif işlemler yaptığı iddiasıyla suç duyurusunda bulunulan bir borsacı hakkında https://www.cumhuriyet.com.tr/ ve https://www.sozcu.com.tr/ internet sitelerinde yer alan haberlere, kişilik hakları ihlali gerekçesiyle, Sakarya 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin 3 Ocak 2023 tarihli kararıyla erişim engeli getirildiği öğrenildi.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP.