Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
7 – 9 Mart 2020 Günlük İnsan Hakları Raporu
(03/090) Ankara’da Gözaltına İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
6 Mart 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, 28 Şubat 2020 tarihinde Ankara’da gözaltına alınan 80 kişinin götürüldükleri İl Emniyet Müdürlüğü’nde işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı öğrenildi.
İddialar üzerine Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi aracılığıyla Ankara Emniyet Müdürlüğü’ne giden avukatların gözaltındakilerle görüşmesine polis tarafından izin verilmediği öğrenildi.
Gözaltına alınanların hastaneye götürülmediği öğrenildi. Muayene için gelen doktorun kendisine işkence gördüğünü söyleyen bir kişiye “darp izi olmadan bir şey yapamam” dediği bildirildi.
Gözaltına alınanlardan bir kişinin Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi’ne yaptığı başvuruda şu ifadeler yer almaktadır: “28 Şubat 2020 tarihinde gözaltına alındığı, gözaltına alındığı tarihten bu yana 6 kere mülakat adı altında görüşme yapıldığı, 3 Mart 2020 tarihindeki bir görüşmede mağdurun gece saat 11-12 sularında uykusundan uyandırılarak ikinci kattaki bir odaya götürüldüğünü, yaklaşık 5 kişinin içeride olduğu, üzerinde sadece iç çamaşırları kalacak şekilde önce soyundurulup daha sonra ters kelepçe takıldığını, bu sırada kafasına poşet geçirilerek 30 saniye boyunca nefessiz bırakıldığını bu işlemin 3-4 defa tekrar edildiğini aynı zamanda ellerine eldiven giyip bir kerpeteni göstererek ‘konuşmazsan tırnaklarını kerpetenle çekeceğiz, üzerimize kan bulaşmasın’ diye tehdit edildiğini, 4 Mart 2020 tarihindeki görüşmede ise karnına ve çenesine yumruk atıldığını aynı zamanda tüm görüşmelerde ayakta bekletildiğini, sinkaflı küfürler ve aşağılayıcı ifadelerle kötü muamelede bulunulduğunu bildirmiştir.”
(03/091) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
7 Mart 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, Muhammed Fadullah Kamış isimli bir mahpusun Erzurum E Tipi Cezaevi’nde 220 gündür hücrede tutulduğu öğrenildi. Haberde ayrıca Muhammed Fadullah Kamış’ın hücresine gelen ve kendini istihbaratçı olarak tanıtan kişiler tarafından tehdit edilerek başka kişiler aleyhinde ifade vermeye zorlandığı belirtildi.
7 Mart 2020 tarihinde basında yer alan haberlerde, 6 Mart 2020 tarihinde tutuklanarak Silivri Cezaevi’ne götürülen Oda TV Genel Yayın Yönetmeni Barış Pehlivan’ın cezaevi girişinde gardiyanların fiziksel şiddetine maruz kaldığı iddia edildi. Aynı gün söz konusu iddiaları yalanlayan bir açıklama yapan Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı şunları belirtti: “Silivri Cezaevi savcılığımız tarafından olay incelenmiştir. Yapılan incelemeler ve kamera görüntülerinin izlenmesi sonucunda haberlerdeki iddiaların asılsız olduğu, tutuklu Barış Pehlivan’ın infaz koruma memurları tarafından hiçbir şekilde darp edilmediği, sözlü ya da fiili kötü muamelede bulunulmadığı tespit edilmiştir.”
8 Mart 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir Şakran Kadın Cezaevi’nde 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla Adalet Bakanlığı tarafından yapılacağı açıklanan açık görüşün “personel yetersizliği” gerekçesiyle yaptırılmadığı öğrenildi.
(03/092) 8 Mart Etkinliklerine Yönelik Müdahaleler ve Engellemeler…
6 Mart 2020 tarihinde Çanakkale’de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ile ilgili bildiri dağıtan Emek Partisi (EMEP) üyelerine müdahale eden polis 5 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltı gerekçesinin bildiride yer alan savaş karşıtı ifadeler olduğu öğrenildi.
6 Mart 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden EMEP tarafından Rize’nin Fındıklı ilçesinde asılan afişlerin içinde “savaş” kelimesi geçtiği gerekçesiyle Rize Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kararıyla polisler tarafından toplatıldığı öğrenildi.
6 Mart 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden EMEP tarafından İzmir’in Dikili ilçesinde asılacak afişlerin Kaymakamlık tarafından “milli güvenliği, kamu düzenini, milli birlik ve beraberliği zedeleyici olduğu” gerekçesiyle yasaklandığı öğrenildi.
6 Mart 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden Dünya Kadınlar Günü için Osmaniye’de Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından düzenlenecek şölene valilik tarafından izin verilmediği öğrenildi.
7 Mart 2020 tarihinde Batman’da yapılacak 8 Mart mitingine çağrı için bildiri dağıtan Tevgera Jinên Azad (TJA) ve HDP’li kadınlara polis tarafından Kabahatler Kanunu uyarınca 400’er TL para cezası kesildiği öğrenildi.
İstanbul Valiliği 8 Mart 2020 akşamı Beyoğlu ilçesindeki İstiklal Caddesi üzerinde yapılacak Feminist Gece Yürüyüşü’nü yasakladı. Yürüyüş için Sıraselviler Caddesi’nde toplanan kadınlara polis biber gazı ve plastik mermi ile müdahale etti. Polisin ayrıca gazetecilere de müdahale ettiği ve onları alandan uzaklaştırmaya çalıştığı bildirildi. Müdahale sonucu en az 32 kadının gözaltına alındığı ve gözaltına alınanlar arasında Gazete Yolculuk muhabiri Buse Söğütlü ile ismi öğrenilemeyen 2 gazetecinin de olduğu öğrenildi. Gözaltına alınanlar 9 Mart 2020 tarihinde serbest bırakıldı.
(03/093) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemine Polis Müdahalesi…
KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için 1216 gündür direnişte olan kamu emekçileri tarafından Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 6 ve 7 Mart 2020 tarihlerinde saat 13.30’da yapılan basın açıklamaları sonrasındaki oturma eylemlerine polis müdahale etti ve oturma eylemine katılanları fiziksel şiddet kullanarak İnsan Hakları Anıtı’nın önünden uzaklaştırdı.
8 Mart 2020 tarihinde saat 13.30’da yapılmak istenen basın açıklamasına müdahale eden polis 4 kişiyi (Nuriye Gülmen, Merve Demirel, Acun Karadağ ve Alev Şahin) gözaltına aldı. Gözaltına alınalar aynı gün içinde serbest bırakıldı.
(03/094) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Adil yargılanma talebiyle İzmir Şakran T Tipi Cezaevi’nde 250 gündür ölüm orucunda olan Mustafa Koçak ve Grup Yorum üyeleri 265 gündür ölüm orucunda olan İbrahim Gökçek ile 263 gündür ölüm orucunda olan Helin Bölek’e destek olmak için 7 Mart 2020 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesindeki Khalkedon Meydanı’nda yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis 2 kişiyi (Zeynep Koçak ve Hasan Koçak) gözaltına aldı.
(03/095) İstanbul’da Cumartesi Anneleri Buluşmasına Polis Engeli…
7 Mart 2020 tarihinde, Cumartesi Anneleri’nin İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 24 yıldır gerçekleştirdiği buluşmaların 780.’si öncesinde Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis, açıklamanın meydanda yapılmasına izin vermedi. Engelleme üzerine aralarında TİHV Genel Başkanı Şebnem Korur Fincancı’nın da bulunduğu insan hakları savunucuları ve siyasi parti temsilcileri İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(03/096) İstanbul’da İnsan Hakları Savunucularına Polis Engeli…
İHD İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu tarafından hasta mahpusların serbest bırakılması talebiyle 7 Mart 2020 tarihinde 415. kez düzenlenmek istenen “F Oturumu”na, Galatasaray Meydanı’na çıkan tüm sokakları barikatlarla kapatan polis tarafından izin verilmedi. İnsan hakları savunucuları, bu engelleme üzerine İHD İstanbul Şubesi’nin bulunduğu sokakta bir basın açıklaması yaptı.
(03/097) İstanbul’da Tutuklanan Gazeteciler…
Libya’da yaşamını yitirdikten sonra Manisa’da toprağa verilen MİT görevlisi ile ilgili haberler nedeniyle 6 Mart 2020 tarihinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ifadeye çağrılan Yeni Yaşam gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Ferhat Çelik, Yazı İşleri Müdürü Aydın Keser, Editör Semiha Alankuş ve Yeniçağ gazetesi yazarı Murat Ağırel aynı gün içinde adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Savcılığın Mehmet Ferhat Çelik, Aydın Keser ve Murat Ağırel’ın serbest bırakılmasına yaptığı itirazı üzerine 3 kişi yeniden gözaltına alınarak 8 Mart 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandı.
Aynı gerekçeyle 6 Mart 2020 tarihinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ifadeye çağrılan OdaTV Genel Yayın Yönetmeni Barış Pehlivan aynı gün içinde sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklandı.
Aynı soruşturma kapsamında 4 Mart 2020 tarihinde gözaltına alınan Oda TV Haber Müdürü Barış Terkoğlu ve gazeteci Hülya Kılınç, 5 Mart 2020 tarihinde tutuklanmıştı.
(03/098) Ankara’da Tutuklanan Gazeteci…
29 Şubat 2020 tarihinde Edirne’de göçmenler ile ilgili haber takibi yaparken gözaltına alınan ve 3 Mart 2020 tarihinde Ankara’ya getirilen Rudaw muhabiri Rawin Sterk Yıldız, 6 Mart 2020 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘örgüt propagandası yapmak’ iddiasıyla tutuklandı.
(03/099) İstanbul’da Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçe Gösterilerek Gözaltına Alınan Kişiler…
Suriye’nin İdlib kentinde bulunan Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) personeline yönelik düzenlenen ve resmi açıklamalara göre 33 askerin öldüğü saldırı ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek 5 Mart 2020 tarihinde İstanbul’da gözaltına alınan 6 kişi 6 Mart 2020 tarihinde adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(03/100) Mardin’de Gözaltına Alınan Kişiler…
6 Mart 2020 tarihinde Mardin’in Savur ilçesinde yapılan ev baskınlarında 5 kişi (Cabbar Gündüz, Mustafa Kılıç, Meki Eroğlu, Davut Okumuş ve Metin Ortak) gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesinin 2014 ile 2015 yıllarında katıldıkları eylem ve etkinlikler ile siyasi faaliyetleri olduğu öğrenildi.
(03/101) Mardin’de Gözaltına Alınan HDP Yöneticileri ve Diğer Kişiler…
29 Şubat 2020 tarihinde Mardin’de yapılan ev baskınlarında 2014 ile 2015 yıllarında katıldıkları eylem ve etkinlikler ile siyasi faaliyetleri gerekçe gösterilerek gözaltına alınan 10 kişiden 8’i polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı. Halkların Demokratik Partisi (HDP) Mardin İl Eş Başkanı Perihan Ağaoğlu ve eski İl Eş Başkanı Musa Alkan ise 6 Mart 2020 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından ‘örgüt üyesi olmak’ iddiasıyla tutuklandı.
(03/102) Urfa’da Gözaltına Alınan Kişiler…
6 Mart 2020 tarihinde Urfa’nın Suruç ilçesinde yapılan ev baskınlarında 3 kişi örgüt propagandası yaptıkları iddiasıyla gözaltına alındı. Gözaltına alınan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
(03/103) Eski Belediye Eş Başkanı’nın Yargılandığı Dava…
Mardin’in Nusaybin ilçesinin eski Belediye Eş Başkanı Sara Kaya hakkında Mardin 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 6 Mart 2020 tarihinde devam edildi.
Mahkeme Sara Kaya’nın tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı 4 Mayıs 2020 tarihine erteledi.
Sara Kaya 13 Ocak 2017 tarihinde gözaltına alınmış ve 26 Ocak 2017 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklanmıştı. Nusaybin Belediyesi’ne 11 Eylül 2016 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından kayyım atanmıştı.
(03/104) Urfa’da Yargılanan Kişiler…
9’u tutuklu 30 kişi hakkında örgüt üyesi olmak’ ve ‘örgüt propagandası yapmak’ iddialarıyla Urfa 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 6 Mart 2020 tarihinde devam edildi.
Savunmaların ardından mahkeme 2 kişinin (Hikmet Evin ve Kemal Kudin) tahliyesine, 7 kişinin (Ahmet Yenilmez, Feridun Günbeği, Leyla Mümin, Mehmet Kültür, Muzaffer Çakmak, Songül Arpa ve Vahit Akgün) tutukluluğunun devamına karar verdi ve duruşmayı 17 Nisan 2020 tarihine erteledi. Söz konusu 30 kişi, TSK’nın Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik harekatının başladığı 9 Ekim 2019 tarihinde gözaltına alınmıştı.
(03/105) Ankara’da Yargılanan Kişiler…
Özgecan Aslan isimli bir kadının Mersin’de tecavüz edilip öldürülmesini protesto etmek için, 24 Şubat 2015 tarihinde Ankara Üniversitesi Cebeci Kampüsü önünde yapılan yürüyüşe katıldıkları gerekçesiyle 27 kişi hakkında Ankara 5. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 6 Mart 2020 tarihinde görüldü. Mahkeme 27 kişi hakkında da beraat kararı verdi. Mahkemenin kararının gerekçesinde “barışçıl amaçla düzenlenen toplantı ve gösteri yürüyüşleri ile ifade özgürlüğü hakkının demokrasilerin vazgeçilmez unsurları arasında olduğunu, bu hakların anayasa ile güvence altına alındığını” belirttiği öğrenildi.
(03/106) Hakkari’de Sürmi İnce’nin Öldürülmesiyle İlgili Görülen Dava…
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi, Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde askerlerin açtığı ateş sonucu Sürmi İnce (55) adlı kişinin ölümüyle ilgili olarak Yüksekova Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada sanık Uzman Çavuş Ali Dağkıran’a verilen 3 yıl 4 ay hapis cezasına ilişkin istinaf başvurusunu 6 Mart 2020 tarihinde karara bağladı. Mahkeme Ali Dağkıran’a verilen cezayı fazla bularak bozdu ve dosyayı yeniden görülmek üzere Yüksekova Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderdi. Davanın Yüksekova Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden 14 Nisan 2020 tarihinde görüleceği öğrenildi.
Sürmi İnce 18 Temmuz 2016 tarihinde Hakkari Yüksekova ilçesine bağlı Büyükçiftlik beldesinde ot toplamaya giden çocuklarına yemek götürdüğü sırada askerler tarafından açılan ateş sonucu vurularak ölmüştü.
(03/107) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
7 Mart 2020 tarihinde İstanbul’da 1 kişi gözaltına alındı.
(03/108) İş Cinayetleri…
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), 2020 yılının Şubat ayında 2’si çocuk yaşta, 3’ü kadın ve 2’si göçmen olmak üzere en az 131 işçinin çalışırken yaşamını yitirdiğini açıkladı.
(03/110) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İl…
Muğla Valiliği 5 Mart 2020 tarihinde yaptığı açıklama ile “Savaşa Hayır” başlığı altında yapılacak açık ve kapalı yer toplantısı, yürüyüş, basın açıklaması, açlık grevi, oturma eylemi, stand/çadır kurma, bildiri dağıtma, afiş asma ve benzeri her türlü eylem ve etkinliği 5 Mart 2020 tarihi itibarıyla 10 gün süreyle yasakladı.
(03/111) Haklarında Fezleke Hazırlanan Milletvekilleri…
6 Mart 2020 tarihinde basında yer alan haberlerden dokunulmazlıklarının kaldırılması talebiyle Halkların Demokratik Partisi (HDP) ve Cumhuriyet Halk Partisi’nden (CHP) 28 milletvekili hakkında hazırlanan 55 fezlekenin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderildiği öğrenildi.
Haklarında fezleke hazırlanan milletvekilleri:
- HDP Eş Genel Başkanı ve İstanbul milletvekili Pervin Buldan (2 fezleke)
- HDP Van milletvekilli Sezai Temelli (8 fezleke)
- HDP İstanbul milletvekili Saruhan Oluç (1 fezleke)
- HDP Mardin milletvekili Ebru Günay (1 fezleke)
- HDP Batman milletvekili Ayşe Acar Başaran (1)
- HDP Hakkari milletvekili Leyla Güven (4 fezleke)
- HDP Ağrı milletvekili Berdan Öztürk (4 fezleke)
- HDP Diyarbakır milletvekili İmam Taşçıer (2 fezleke)
- HDP İstanbul milletvekili Züleyha Gülüm (1 fezleke)
- HDP Batman milletvekili Necdet İpekyüz (1)
- HDP İstanbul milletvekili Hüda Kaya (1 fezleke)
- HDP Diyarbakır milletvekili Remziye Tosun (3)
- HDP Tunceli milletvekili Alican Önlü (1 fezleke)
- HDP Urfa milletvekili Ömer Öcalan (1 fezleke)
- HDP Van milletvekili Murat Sarısaç (1 fezleke)
- HDP Urfa milletvekili Ayşe Sürücü (1 fezleke)
- HDP Muş milletvekili Mensur Işık (1 fezleke)
- HDP Muş milletvekili Şevin Coşkun (1 fezleke)
- HDP Diyarbakır milletvekili Semra Güzel (2 fezleke)
- HDP Muş milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit (3 fezleke)
- HDP Van milletvekili Muazzez Orhan (1 fezleke)
- HDP Diyarbakır milletvekili Musa Farisoğulları (1 fezleke)
- HDP Diyarbakır milletvekili Saliha Aydeniz (6 fezleke)
- CHP Grup Başkanvekili ve Sakarya milletvekili Engin Özkoç (3 fezleke)
- CHP Grup Başkanvekili ve Manisa milletvekili (1 fezleke)
- CHP Ordu milletvekili (1 fezleke)
- CHP Sivas milletvekili Ulaş Karasu (1 fezleke)
- CHP Konya milletvekili Abdüllatif Şener (1 fezleke).
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3] https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4] https://twitter.com/insanhaklari
[5] Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, Deutsche Welle, Reuters, AFP.