Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
7 Haziran 2023 Günlük İnsan Hakları Raporu
(06/051) Kadın Cinayetleri…
Bianet’in 5 Haziran 2023 tarihinde yayınladığı “Erkek Şiddeti Çetelesi”ne göre 2023 yılının Mayıs ayında Türkiye genelinde erkekler tarafından en az 38 kadın ve 2 çocuk öldürüldü. Açıklamada ayrıca erkeklerin en az 61 kadına şiddet uyguladığı, 5 kadını taciz ettiği, 16 çocuğu istismar, 17 kadını seks işçiliğine zorladığı ettiği belirtildi. Buna göre 2023’ün ilk beş ayında erkekler 127 kadını öldürdü, 20 kadını taciz etti, 47 çocuğu istismar etti, 295 kadına şiddet uyguladı, altı kadına tecavüz etti, en az 132 kadını seks işçiliğine zorladı.
(06/052) Adana’da Yaşamını Yitiren Asker…
Kıdemli Astsubay Başçavuş Bayram Boyraz’ın 6 Haziran 2023 tarihinde Adana’nın Tufanbeyli ilçesinde evinde ölü olarak bulunduğu öğrenildi. Askerin ölümüyle ilgili soruşturma başlatıldığı bildirildi.
(06/053) Şırnak’ta Yaşamını Yitiren Korucu…
7 Haziran 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, 4 Haziran 2023 tarihinde Şırnak’ın Cizre ilçesinde ateşe verilmiş araç içerinde başından vurulmuş halde bulunan Mustafa Erdem isimli bir korucunun ölümünün HPG tarafından üstlenildiği öğrenildi.
(06/054) Antalya’da Ayrımcılık İddiası…
7 Haziran 2023 tarihinde basında yer alan haberlerde Antalya’da Akdeniz Üniversitesi öğrencisi 2 Kürt öğrencinin kiraladıkları eve ilişkin yaptığı sözleşmenin polisin emlak ofisini arayıp tehdit etmesi üzerine emlak ofisi tarafından iptal edildiği iddia edildi. Bir öğrenci basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Evi tuttuktan sonra ücreti verip sözleşmeyi imzaladık. Eve giderken emlakçı beni aradı ve kendisini TEM’den (…) bir polisin aradığını söyledi. Emlakçı, polisin kendisini ‘Bunlar terörist, bunlara ev vermeyin’ şeklinde tehdit ettiğini söyledi. Daha sonra emlakçı bizi arayıp, evi vermekten vazgeçtiğini söyledi (…) 2 yıldır bu sorunlarla karşı karşıyayız. Barınmamıza dahi engel oluyorlar. Okulda dahi sürekli takipteyiz, iletişim kurduğumuz her öğrencinin yanına gidip, bizim ‘terörist’ olduğumuzu söyleyerek, bizimle konuşmamaları yönünde baskı kuruyorlar.”
(06/055) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Cevap Verilmedi…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın avukatları tarafından müvekkilleri ile görüşmek için 6 Haziran Mayıs 2023 tarihinde yapılan başvuruya Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından herhangi bir cevap verilmediği öğrenildi.
(06/056) Şırnak’ta Yürüyüşe Jandarma Müdahalesi…
6 Haziran’da Şırnak’ın İdil ilçesine bağlı Oyalı köyünde sayaçların elektrik direklerine bağlanmasını protesto edenlere jandarmanın biber gazı ve tazyikli su ile müdahale ettiği öğrenildi. Müdahale sonucu gözaltına alınan olmadığı bildirildi.
(06/057) Ankara’da Gözaltına Alınan Gazeteci…
Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Fırat Can Arslan, 7 Haziran 2023 tarihinde Ankara’da ‘örgüt propagandası yapma’ iddiasıyla gözaltına alındı.
(06/058) Bitlis’te Gözaltına Alınan Kişiler…
6 Haziran 2023 tarihinde Bitlis’in merkez, Tatvan, Güroymak ve Hizan ilçelerinde yapılan ev baskınlarında 8 kişinin gözaltına alınarak İl Jandarma Komutanlığı’na götürüldüğü öğrenildi. Gözaltı alınanların isimleri ve gözaltı gerekçesi öğrenilemedi.
(06/059) Şırnak’ta Gözaltına Alınan Kişiler…
7 Haziran 2023 tarihinde Şırnak’ın Cizre ilçesinde yapılan ev baskınlarında 2 kişi gözaltına alındı. Gözaltı alınanların isimleri ve gözaltı gerekçesi öğrenilemedi.
(06/060) Mersin’de Cumhurbaşkanı’na Hakaret İddiasıyla Tutuklanan Çocuk…
Mersin’de Cumhurbaşkanı’nın fotoğrafının olduğu posterlerin üzerine resim çizilmesi ve hakaret içeren sözler yazılması ile ilgili başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan 16 yaşındaki bir çocuğun 6 Haziran 2023 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’ iddiasıyla tutuklandığı öğrenildi.
(06/061) Batman’da eski HDP Eş Genel Başkanı’nın Yargılandığı Dava…
Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında 2016 yılında Batman’da katıldığı Newroz kutlaması gerekçe gösterilerek Batman 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 6 Haziran 2023 tarihinde görüldü. Mahkeme Selahattin Demirtaş’ın beraatına karar verdi.
(06/062) İnsan Hakları Savunucularının Yargılandığı Dava…
Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 11 insan hakları savunucusu hakkında İstanbul 35. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada verilen mahkumiyet kararlarını 22 Kasım 2022 tarihinde ‘eksik araştırma ile hüküm kurma’ gerekçesiyle bozmuştu. Taner Kılıç, Günal Kurşun, İdil Eser ve Özlem Dalkıran hakkında İstanbul 35. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden görülen davanın karar duruşması 6 Haziran 2023 tarihinde yapıldı. Mahkeme 4 kişinin de beraatına hükmetti.
10 insan hakları savunucusu, 5 Temmuz 2017 tarihinde İstanbul’da Büyükada’da yapılan bir toplantı sırasında gözaltına alınmıştı. Gözaltı süreleri 14 güne uzatılan insan hakları savunucuları, 12 Temmuz 2017 tarihinde mahkemeye sevk edilmişti. Mahkeme, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Direktörü İdil Eser, Yurttaşlık Derneği’nden Özlem Dalkıran, İnsan Hakları Gündemi Derneği’nden Günal Kurşun ve Veli Acu, İsviçre vatandaşı Ali Garawi ve Alman vatandaşı Peter Steudtner’in tutuklanmasına ve Kadın Koalisyonu’ndan İlknur Üstün, Yurttaşlık Derneği’nden Nalan Erkem, Eşit Haklar İzleme Derneği’nden Nejat Taştan ve Hak İnisiyatifi’nden Şeyhmus Özbekli’nin ise adli kontrol şartıyla serbest bırakılmasına karar vermişti. 6 Haziran 2017 tarihinde gözaltına alınan Taner Kılıç ise 9 Haziran 2017 tarihinde tutuklanmıştı. 21 Temmuz 2018 tarihinde savcılığın dört insan hakları savunucusunun serbest bırakılmasına yaptığı itiraz üzerine insan hakları savunucuları hakkında yakalama kararı çıkartılmıştı. İlknur Üstün ve Nalan Erkem 23 Temmuz 2017 tarihinde tutuklanmış, Nejat Taştan ve Şeyhmus Özbekli ise adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı. Davanın 25 Ekim 2017 tarihinde görülen ilk duruşmasında tutuklu 8 insan hakları savunucusu adli kontrol şartıyla tahliye edilmişti. Taner Kılıç ise 15 Ağustos 2018 tarihinde mahkemenin aylık tutukluluk incelemesi sonucu tahliye edilmişti. Davanın 3 Temmuz 2020 tarihinde görülen karar duruşmasında mahkeme Taner Kılıç’ı ‘örgüt üyesi olmak’ suçundan 6 yıl 3 ay hapis cezasıyla, Günal Kurşun, İdil Eser, Özlem Dalkıran’ı ‘örgüte yardım etmek’ suçundan ayrı ayrı 2 yıl 1 ay hapis cezasıyla cezalandırmıştı.
(06/063) İzmir’de Avukatın Yargılandığı Dava…
Avukat Aryen Turan hakkında Özgürlükçü Hukukçular Derneği (ÖHD) adına İzmir Barosu Olağan Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada yer alan Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içinde yürütülmekte olan Pençe-Kilit operasyonu sırasında kimyasal silah kullanıldığına ilişkin iddiaların araştırılması yönündeki ifadeler ve “Jin jiyan azadi” sloganı gerekçe gösterilerek İzmir 18. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 7 Haziran 2023 tarihinde görüldü. İddianamede Aryen Turan’ın ‘örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme’ suçundan 2 yıl 6 aydan 10 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılması istenmektedir.
Duruşmada esas hakkında mütalaasını sunan savcılığın, söz konusu konuşmanın ‘örgüte yardım etme’ kapsamında olmaması ve fiilin kanunda suç olarak görülmemesi sebebiyle Aryen Turan’ın beraatını talep eti. Mahkeme Aryen Turan’ın beraatına hükmetti.
Aryen Turan, hakkında başlatılan soruşturma kapsamında 3 Kasım 2022 tarihinde gözaltına alınmış, 4 Kasım 2022 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından yurtdışına çıkış yasağı ve adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı.
(06/064) Ankara’da Gazetecinin Yargılandığı Dava…
ANKA Haber Ajansı Yazı İşleri Müdürü Mansur Çelik hakkında Adalet Bakanı yardımcısı Akın Gürlek ile ilgili bir haber gerekçe gösterilerek Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 6 Haziran 2023 tarihinde devam edildi. İddianamede Mansur Çelik’in ‘terörle mücadele görev almış kamu görevlisini hedef gösterme’ suçundan cezalandırılması istenmektedir. Mahkeme Mansur Çelik hakkındaki yurtdışı yasağının devamına karar vererek duruşmayı 7 Eylül 2023 tarihine erteledi.
(06/065) İstanbul’da Yargılanan Kişiler…
16 kişi hakkında hasta mahpuslar ile ilgili yapılan bir basın açıklaması nedeniyle Bakırköy 51. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 6 Haziran 2023 tarihinde devam edildi. Mahkeme duruşmayı 26 Ekim 2023 tarihine erteledi.
(06/066) Urfa’da Yargılanan Kişiler…
Suruç Katliamı’nda yaşamını yitirenlerin yakını 9 kişi (Şahin Tümüklü, Çağla Seven, Koray Türkay, Feti Aydın, Sultan Yıldız, Mehmet Özkan, Özgen Sadet, Yusuf Yurtgül ve Yasemin Boyraz) hakkında, katliamla ilgili davanın 20 Ekim 2021 tarihinde görülen duruşmasında mahkemeye tepki gösterdikleri iddiasıyla Urfa 5. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 7 Haziran 2023 tarihinde devam edildi. İddianamede 9 kişinin ‘tehdit ve hakaret’ suçlarından cezalandırılması istenmektedir. Savunmaların ardından mahkeme duruşmayı 7 Şubat 2024 tarihine erteledi.
(06/067) İstanbul’da Polis Memurunun Yargılandığı Dava…
12 Aralık 2022 tarihinde İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde dur ihtarına uyulmadığı gerekçesiyle açılan ateş sonucu yoldan geçmekte olan Zuhal Ebrar Yıldız (18) isimli bir kişinin ölümüyle ilgili polis memuru A. D. hakkında İstanbul Bakırköy 45. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 6 Haziran 2023 tarihinde devam edildi. İddianamede sanığın ‘bilinçli taksirle öldürme’ suçundan cezalandırılması istenmektedir. Tutuklu sanık A. D. duruşmaya katıldı. Savunmaların ve tanık ifadelerinin ardından mahkeme, sanık polis memurunun tahliyesine karar verdi ve duruşmayı ileri bir tarihe erteledi.
(06/068) Onur Ayı’na Yönelik Müdahaleler ve Yasaklamalar…
6 Haziran 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Üniversiteli Feminist Kolektif tarafından Onur Ayı kapsamında Şişli’deki bir kafede yapılacak film izleme etkinliğinin Şişli Kaymakamlığı tarafından “toplumda infial uyandırabileceği, toplumsal barışı tehdit edebileceği” gerekçesiyle yasaklandığı öğrenildi.
(06/069) Erişime Engellenen İnternet İçerikleri…
Manga ve webtoon içerikleri yayınlayan http://jiangzaitoon.io internet sitesine erişimin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) 29 Mayıs 2023 tarihli kararı ile engellendiği öğrenildi. Aynı içeriklerin yer aldığı http://jiangzaitoon.biz internet sitesine erişim BTK’nin 17 Mayıs 2023 tarihli kararı ile engellenmişti.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP.