Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
9-11 Eylül Günlük İnsan Hakları Raporu
(09/059) Operasyonlar ve Saldırılar…
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), 7 Eylül 2023 tarihinde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içinde devam eden “Pençe-Kilit” operasyonu sırasında kalp krizi geçiren 1 askerin (Yunus Özbek) öldüğünü açıkladı.
9 Eylül 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Van’ın Özalp ilçesi kırsal alanında güvenlik güçleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmada 2 militanın öldüğü öğrenildi.
(09/060) İş Cinayetleri…
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), 10 Eylül 2023 tarihinde, 2023 yılının Ağustos ayında 21’i kadın, 10’u çocuk, 11’i göçmen/mülteci olmak üzere en az 201 işçinin çalışırken yaşamını yitirdiğini açıkladı. Buna göre 2023 yılının ilk sekiz ayında iş cinayetlerinde yaşamını yitirenlerin sayısı en az 1255 oldu.
(09/061) İstanbul’da Gözaltında İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
Halkın Hukuk Bürosu tarafından 9 Eylül 2023 tarihinde yapılan açıklamada 8 Eylül 2023 tarihinde İstanbul Okmeydanı’ndaki İdil Kültür Merkezi’ne yapılan polis baskınında ters kelepçelenerek gözaltına alınan Grup Yorum üyesi Dilan Poyraz’ın el parmağının kırıldığı öğrenildi.
(09/062) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
8 Eylül 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, 31 Ağustos 2023 tarihinde Ağrı Patnos L Tipi Cezaevi’nde sayıma erkek infaz koruma memurlarının gelmesine karşı çıkan 3 kadın mahpusun (Mizgin Kayıtbey, Lale Kabişen ve Nazlıcan) erkek infaz koruma memurlarının işkence ve diğer kötü muamelesine maruz kaldığı öğrenildi. Basında yer alan haberlerde mahpusların “domuz bağı” ile bağlanıp 4 saat boyunca o şekilde bekletildiği iddia edildi. Mizgin Kayıtbey’in annesi basında yer alan açıklamasında 8 Eylül 2023 tarihinde kızı ile yaptığı haftalık telefon görüşmesinin kızının maruz kaldıkları işkenceden bahsetmesi üzerine kesildiğini belirtti. İşkence ve diğer kötü muameleye maruz kalan mahpuslar ile görüşen avukat Bayram Çiçek, basında yer alan açıklamasında şunları ifade etti: “Olayın üzerinden bir hafta geçmesine rağmen izler canlı bir şekilde duruyordu. İşkence; kadınların, ‘bizim özel kıyafetlerimiz var, erkek gardiyan sayım yapamaz’ demesi üzerine başlıyor. Kadınların itirazı üzerine darp ediliyorlar. Daha önce cezaevini Yeşil Sol Parti Ağrı milletvekilleri ziyaret ediyor. Tutuklular da aktarım yapıyor. İşkence sırasında gardiyanlar, ‘Siz misiniz cezaevinin sorunlarını dışarıya taşıyan, vekillere anlatan’ diyerek saldırıyor. Daha sonra zaten bunu cezaevi müdürleri de söylüyor.”
8 Eylül 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, 6 Eylül 2023 tarihinde İstanbul Marmara (Silivri) 1 Nolu L Tipi Cezaevinde 28 kişinin tutulduğu bir koğuşa 2 kişilik öğlen yemeği verildiği, mahpusların itiraz etmesi üzerine infaz koruma memurlarının yemeği yere döktüğü öğrenildi.
11 Eylül 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Ankara Sincan Kadın Cezaevi’nde hasta mahpusların maruz kaldığı hak ihlallerini protesto etmek için 3 gün yemek almama eylemi yapan 39 mahpus hakkında disiplin soruşturması açıldığı öğrenildi.
(09/063) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellenen Mahpus…
10 Eylül 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Maraş Türkoğlu L Tipi Cezaevi’nden Kırşehir S Tipi Cezaevi’ne sevk edilen hasta mahpus Şervan Serkaya’nın hastane sevkinin yapılmadığı öğrenildi.
(09/064) Abdullah Öcalan ile Görüşme Başvurusuna Cevap Verilmedi…
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın ailesi ve vasisi ile İmralı Cezaevi’nde tutulan Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş’ın aileleri ve vasileri tarafından 8 Eylül 2023 tarihinde yapılan görüşme başvurusuna Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından herhangi bir cevap verilmediği öğrenildi.
(09/065) İzmir’de Eyleme Polis Müdahalesi…
8 Eylül 2023 tarihinde İzmir’de sendika üyesi oldukları gerekçesiyle işten çıkartılan işçilerin çalıştıkları firmanın önünde yaptığı nöbet eylemine müdahale eden polis aralarında Tarım-Sen Genel Başkanı Umut Kocagöz, Maden Sen Genel Başkanı Gökay Çakır’ın da olduğu 39 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı.
(09/066) İstanbul’da Basın Açıklamasına Polis Müdahalesi…
Cumartesi Anneleri/İnsanları tarafından 9 Eylül 2023 tarihinde İstanbul’un Beyoğlu ilçesindeki Galatasaray Meydanı’nda yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis, aralarında İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri’nin olduğu 19 kişiyi gözaltına aldı. Müdahale sırasında polisin gazetecileri ve hak örgütleri adına gözlemcilik faaliyetleri yapanları engellediği öğrenildi. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı. Gözaltına alınanların isimleri: Gülseren Yoleri, Hatice Onaran, Hanife Yıldırım, Maside Ocak, Melike Ersoy, Gülendam Özdemir, Newroz Ali Tosun, Mikail Kırbayır, Ali Ocak, Nazım Dikbaş, Ömer Kavran, Deniz Aytaç, Mete Demircigil, Davut Arslan, Hünkar Yurtsever, Doğan Özkan, Cüneyt Yılmaz, Türker Demirci ve Necf Kuru Arpaçay.
(09/067) Van’da Cumartesi Anneleri ile Dayanışma Eylemine Polis Müdahalesi…
Cumartesi Anneleri/İnsanları ile dayanışma için İHD Van Şube’sinin çağrısı üzerine 9 Eylül 2023 tarihinde Van’da yapılmak istenen basın açıklamasına valiliğin yasaklama kararını gerekçe gösteren polis tarafından izin verilmedi. Polisin müdahalesi sonucu bina dışına çıkamayan üyeler basın açıklamasını İHD Van Şube’sinin bulunduğu binanın girişinde yapmak zorunda kaldılar.
(09/068) İstanbul’da Engellenen Etkinlik…
Serbest Düşünce Derneği tarafından 9 Eylül 2023 tarihinde İstanbul’un Kadıköy ilçesi sahilinde düzenlenmek istenen “İçeceğini Al Gel” etkinliğinin polis tarafından engellendiği ve dernek yöneticisi 3 kişiye Kabahatler Kanunu kapsamında “emre aykırı davranışlar” gerekçesiyle idari para cezası kesildiği öğrenildi.
(09/069) İstanbul’da Gözaltına Alınan YSP Üyesi ve Dİğer Kişi…
Yeşil Sol Parti (YSP) İstanbul Gençlik Meclisi Yürütme Kurulu üyesi Ömer Görünmek ile Mücahit Avcı isimli bir kişi 8 Eylül 2023 tarihinde İstanbul’da katldığı bir eylem gerekçe gösterilerek gözaltına alındı. Ömer Görünmek 11 Eylül 2023 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Mücahit Avcı ise hakimlikteki ifadesinin ardından serbest bırakıldı.
(09/070) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişiler…
5 Eylül 2023 tarihinde Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde gözaltına alınan 4 kişiden 2’si (Ramazan Datumani ve Davut Datumani) 8 Eylül 2023 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandı; 2 kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(09/071) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan SGDF Üyeleri…
9 Eylül 2023 tarihinde Diyarbakır’da yapılan ev baskınında Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF) üyesi 2 kişi (Muhammed Altınkaya ve Heja Kaya) gözaltına alındı. 2 kişi 11 Eylül 2023 tarihinde serbest bırakıldı. Gözaltı gerekçesi öğrenilemedi.
(09/072) Van’da Gözaltına Alınan Kişi…
9 Eylül 2023 tarihinde Van’ın İpekyolu ilçesinde yapılan ev baskınında 1 kişi (Baran Tibelik) gözaltına alındı. Bu soruşturma kapsamında gözaltına alınanların sayısı 4 oldu. Şiyar Orhan, Delil Bozkurt, Serhat Akdağ 11 Eylül 2023 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından tutuklandı. Baran Tibelik ise savcılık ifadesinin ardından serbest bırakıldı.
(09/073) Kocaeli’nde Gözaltına Alınan TKP üyeleri…
9 Eylül 2023 tarihinde Kocaeli’nde Türkiye Komünist Partisi (TKP) Kocaeli Özgürlük Semt Evi tarafından gerçekleştirilen film gösterimine müdahale eden polis 13 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(09/074) Diyarbakır’da Gözaltına Alınan Kişiler…
10 Eylül 2023 tarihinde oynanan Amedspor – Düzcespor maçı öncesinde İstiklal Marşı okunurken ayağa kalmadıkları gerekçesiyle maçın ardından 2 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar 11 Eylül 2023 tarihinde sevk edildikleri mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(09/075) İzmir’de Tutuklanan Kişi…
İzmir’in Kemalpaşa ilçesindeki Atatürk anıtına “Boş yapma Atatürk” yazdığı iddiasıyla gözaltına alınan Y. İ. (16) isimli bir çocuğun 11 Eylül 2023 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklandığı öğrenildi.
(09/076) Eski Milletvekilinin Yargılandığı Dava…
Eski Halkların Demokratik Partisi (HDP) Hakkari Milletvekili ve Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eş Başkanı Leyla Güven hakkında 18 Aralık 2020 tarihinde Şırnak’ın Silopi ilçesinde katıldığı bir etkinlikte yaptığı konuşma nedeniyle Silopi Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianame Silopi 3. Asliye Ceza Mahkemesince 11 Eylül 2023 tarihinde kabul edildi. İddianamede Leyla Güven’in ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ suçundan cezalandırılması istenmektedir. Davanın ilk duruşması 31 Ekim 2023 tarihinde görülecek.
(09/077) Diyarbakır’da Rosa Kadın Derneği Üyesinin Yargılandığı Dava…
Rosa Kadın Derneği üyesi Narin Gezgör hakkında Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 11 Eylül 2023 tarihinde görüldü. Mahkeme Narin Gezgör’ü ‘örgüt üyesi olma’ suçundan 7 yıl 6 ay hapis cezasıyla cezalandırdı.
(09/078) Uşak’ta Müzisyenin Yargılandığı Dava…
Oyuncu Ezgi Mola hakkında bir çocuğa cinsel saldırı iddiasıyla yargılanan uzman çavuş Musa Orhan ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek dava açılmasıyla ilgili sosyal medya paylaşımları nedeniyle müzisyen Tan Taşçı hakkında Uşak Banaz Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması 11 Eylül 2023 tarihinde görüldü. Mahkeme Tan Taşçı’yı hakaret uçundan 1.300 TL para cezası ile cezalandırdı ve hükmün açıklanmasını geri bıraktı.
Batman’ın Beşiri ilçesinde Musa Orhan isimli uzman çavuşun cinsel saldırısına maruz kalan İpek Er isimli çocuk, olayın ardından intihar girişiminde bulunmuş ve tedavi gördüğü hastanede 18 Ağustos 2020 tarihinde yaşamını yitirmişti.
(09/079) 10 Ekim Ankara Katliamı Davası…
10 Ekim Ankara Katliamı ile ilgili, 16 firari sanık ve Erman Ekici hakkında Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 8 Eylül 2023 tarihinde devam edildi. Mahkeme, Erman Ekici’nin tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı 30 Kasım 2023 tarihine erteledi.
10 Ekim Ankara Katliamı ile ilgili açılan davanın 3 Ağustos 2018 tarihinde görülen karar duruşmasında 19 sanık çeşitli suçlardan değişen oranlarda hapis cezası ile cezalandırılmış ve 16 firari sanığın dosyaları ayrılmıştı.
(09/080) Hakkında Soruşturma Açılan CHP Milletvekili…
9 Eylül 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu hakkında “TSK’nın yaptığı her şey, eleştiriden azade değil. Biz milletvekiliyiz bunları sorgularız. TSK değil mi 12 Eylül’de darbe yapan? Bu ordu değil mi 15 Temmuz’da darbe girişimi yapan, köyleri yakan… Benim takip ettiğim davalar var. 15 köylüyü helikopterden atan TSK değil mi” şeklindeki sözleri nedeniyle Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ‘Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama’ ve ‘Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama’ iddialarıyla soruşturma açıldığı öğrenildi.
(09/081) Ankara’da İptal Edilen Konferans…
8 Eylül 2023 tarihinde basında yer alan haberlerden, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Biyoloji ve Genetik Topluluğu (BİYOGEN) tarafından 6 – 7 Aralık 2023 tarihlerinde ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde düzenlenecek Aykut Kence Evrim Konferansı’nın üniversite rektörlüğü tarafından binada tadilat yapılacağı gerekçesiyle iptal edildiği öğrenildi.
(09/082) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
Eski Milliyetçi Hareket Partisi Van Milletvekili adayının adının geçtiği https://artigercek.com (2 haber), https://www.dokuz8haber.net internet sitelerinde yer alan haberlere Van Erciş Sulh Ceza Hakimliği’nin 6 Eylül 2023 tarihli kararı ile kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği öğrenildi.
Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Bataklık” isimli operasyon ile ilgili https://www.birgun.net, https://halktv.com.tr, https://haber.sol.org.tr/ internet sitelerinde yer alan haberlere İstanbul 3. Sulh Ceza Hakimliği’nin 8 Eylül 2023 tarihli kararı ile kişilik haklarının ihlali gerekçesiyle erişim engeli getirildiği ve söz konusu içeriklerin silinmesine hükmedildiği öğrenildi.
(09/083) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Van Valiliği 8 Eylül 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde basın açıklaması, oturma eylemi ve anket yapılması, çadır ve stant kurulması/açılması, imza kampanyası düzenlenmesi, bildiri, broşür ve el ilanı dağıtılması ve her türlü protesto eylemi şeklindeki faaliyetleri 9 Eylül 2023 tarihi itibarıyla 2 gün süreyle yasakladı.
(09/084) Kocaeli’nde Saldırıya Uğrayan CHP Binası…
11 Eylül 2023 tarihinde Kocaeli’nin Derince ilçesine bağlı Sırrıpaşa Mahallesi’ndeki CHP temsilciğine D. D. isimli bir kişi tarafından düzenlenen saldırı sonucu binada maddi hasar meydana geldiği öğrenildi.
(09/085) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
MSB, 9 Eylül 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile yasadışı yollarla Yunanistan’a gitmeye çalıştıkları iddiasıyla toplam 46 kişinin gözaltına alındığını duyurdu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete Karınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP, Kaos GL.