Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi[1][2][3][4][5]
9 – 18 Temmuz 2022 Günlük İnsan Hakları Raporu
(07/077) Operasyonlar ve Çatışmalar…
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) sınırları içinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) devam etmekte olan Pençe-Kilit operasyonu sırasında 17 Temmuz 2022 tarihinde düzenlenen saldırıda 2 askerin (Ömer Faruk Civelek ve Selahattin Taşkın) öldüğünü açıkladı.
17 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, 14 Haziran 2022 tarihinde IKBY sınırları içindeki Zap bölgesinde TSK birimleri ile HPG militanları arasında çıkan çatışmalarda 2 militanın öldüğü öğrenildi.
(07/078) Bilecik’te Sel…
9 Temmuz 2022 tarihinde Bilecik’in Gölpazarı ilçesine bağlı Türkmen köyünde yağış nedeniyle oluşan sel sularına kapılan 1 kişinin (Asiye Bikmen) öldüğü öğrenildi.
(07/079) Kayseri’de Irkçı Saldırı…
15 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Kayseri’de otobüste kendi aralarında Çerkesçe konuşan iki kişinin “Bu ülke Türklerin ülkesi Türk. Her şey Türk’tür, Çerkes değil. Bu ülkede ikinci dil konuşulmaz; Kürt olsun, Çerkes olsun… Kim olursa olsun. Bu ülke Türk’tür” diyen bir kişinin ırkçı saldırısına uğradığı öğrenildi.
(07/080) İstanbul’da Yahudi Mezarlığı’na Irkçı Saldırı…
İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde bulunan Hasköy Yahudi Mezarlığı’na 15 Temmuz 2022 tarihinde ırkçı bir saldırı düzenlendi ve saldırı sonucu 36 mezar tahrip edildi. Saldırı ile ilgili 5 çocuğun gözaltına alındığı ve 17 Temmuz 2022 tarihinde serbest bırakıldığı öğrenildi.
(07/081) İzmir’de Bekçilerin İşkence ve Diğer Kötü Muamelesine Maruz Kalan Trans Kadınlar…
16 Temmuz 2022 tarihinde İzmir’in Konak ilçesinde 3 trans kadının bekçilerin sözlü şiddetine maruz kaldığı ve daha sonra fiziksel şiddet kullanılarak ve ters kelepçelenerek gözaltına alındıkları öğrenildi. Götürüldükleri karakolda uzun süre ters kelepçeli olarak bekletilen 3 trans kadının vücutlarının çeşitli yerlerinden yaralandığı bildirildi. 3 kişi ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
Konuyla ilgili avukat Sena Yazıbağlı basında yer alan açıklamasında şunları belirtti: “Tartışma çıkınca biber gazıyla saldırıp kollarını bükerek yete yatırıyorlar trans kadınları. Yaklaşık 6-7 tane polis ekibi geliyor ve müvekkillerimi Alsancak karakolu ve olay yeri arası 100 metre olmasına rağmen uzun bir süre araçta tutuyorlar. İkisinin psikolojik sorunları var kapalı alanda tutulma konusunda. Çünkü daha önce şiddet görüp dere kenarına atılmış insanlar. Ters kelepçeli şekilde, kolları, dizleri yaralı halde uzun süre karakolda tutuldular. Uzun süre ters kelepçe ile tutulunca 112’yi aramalarını söyledim. Amacımız orada bir kanıt oluşturmaktı ve hemen sonrasında kelepçeleri açıldı ve avukat arkadaşlar karakola gittiler.”
İzmir Barosu Yönetim Kurulu Üyesi avukat Mehmet Baran Selanik ise şu açıklamayı yaptı: “Dün gece Alsancak’ta trans kadınlar işkence yapılarak gözaltına alındı. Vücutlarında çok ağır yaralar var.”
(07/082) Van’da Polisin Fiziksel Şiddetine Maruz Kalan Kişiler…
8 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Van’ın merkez ilçesindeki Sanat Sokağı’nda müzik eşliğinde halay çekerek slogan atan kişilere polisin fiziksel şiddet kullanarak müdahale ettiği öğrenildi.
(07/083) Bingöl’de Polisin Fiziksel Şiddetine Maruz Kalan Kişiler…
10 Temmuz 2022 tarihinde Bingöl’ün Genç ilçesine bağlı Kültür Mahallesi’nde bir halı sahada çıkan kavgaya müdahale eden polisin biber gazı kullandığı, çevrede bulunan çok sayıda kişinin gazdan etkilenerek hastaneye kaldırıldığı öğrenildi.
(07/084) Cezaevinde İşkence ve Diğer Kötü Muamele…
9 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Bursa H Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta mahpus İdris Başaran’ın isteği ve iradesi dışında Antalya S Tipi Cezaevi’ne sevk edildiği öğrenildi.
9 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir Şakran Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutulan mahpusların koğuşlarının 5 Temmuz 2022 tarihinde zorla değiştirildiği, mahpusların infaz koruma memurlarının fiziksel ve sözlü şiddetine maruz kaldıkları ve eşyalarının zarar gördüğü, bazı koğuşlara götürülen mahpuslara yemek verilmediği öğrenildi.
9 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde tutulan gazeteci Mehmet Ali Ertaş’ın gazeteciler Eylem Akdağ ile Hüseyin Aykol’a gönderdiği mektupların, “gazetecilik faaliyetlerine devam ettiği” gerekçesiyle “sakıncalı” bulunduğu ve mektuplara cezaevi idaresi tarafından el konulduğu öğrenildi.
12 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde tutulan Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eş Başkanı Serdar Altan ile gazeteci Zeynel Abidin Bulut’un mektuplarına da “sakıncalı” oldukları gerekçesiyle el konulduğu öğrenildi.
14 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde tutulan gazeteci Serdar Altan’ın eşinin görüş için gittiği cezaevinin girişinde çıplak arandığı öğrenildi.
17 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Tekirdağ 2 Nolu T Tipi Cezaevi’nde mahpuslara verilen yemeklerin az olduğu öğrenildi.
(07/085) Cezaevinde Sağlık Hakkı Engellenen Mahpuslar…
11 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Manisa Akhisar T Tipi Cezaevi’nde mahpusların hastane sevkleri sırasında ağız içi aramaya zorlandıkları, bunu kabul etmeyenlerin hastane sevklerinin yapılmadığı öğrenildi.
(07/086) Aysel Tuğluk ile İlgili ATK Kararı…
14 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, siyasetçi ve hasta mahpus Aysel Tuğluk ile ilgili Adli Tıp Kurumu tarafından üçünü kez “cezaevinde kalabilir” raporu verildiği öğrenildi.
(07/087) Cezaevinde Açlık Grevi…
Trabzon Beşikdüzü T Tipi Cezaevi’nde tutulan siyasi mahpusların maruz kaldıkları işkence ve diğer kötü muamele ile hak ihlallerinin sona ermesi talebiyle 14 Temmuz 2022 tarihinde 5’er günlük dönüşümlü açlık grevine başladığı öğrenildi.
(07/088) Hatay’da Festivale Polis Müdahalesi…
Hatay’ın Samandağ ilçesinde yapılan Evvel Temmuz Festivali’nin düzenlendiği alanda açılan bir standa 13 Temmuz 2022 tarihinde polis tarafından İbrahim Kaypakkaya posteri gerekçe gösterilerek müdahale edildi. Müdahale sonucu fiziksel şiddet kullanılarak gözaltına alınan 24 kişi 14 Temmuz 2022 tarihinde serbest bırakıldı.
(07/089) İstanbul’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Hasta mahpusların durumu ile ilgili 14 Temmuz 2022 tarihinde İstanbul’da Çağlayan Adliyesi önünde yapılan adalet nöbeti eylemine müdahale eden polis 6 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar aynı gün içinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı. Polis müdahalesi sırasında 2 kişinin vücutlarının çeşitli yerlerinden yaralandığı öğrenildi.
(07/090) Ankara’da Eyleme Polis Müdahalesi…
Umut Gündüz’ün 15 Temmuz 2020 tarihinde Ankara’da bir trafik kazası sonucu yaşamını yitirmesi ile ilgili ailesi tarafından 15 Temmuz 2022 tarihinde Ankara’nın Çankaya ilçesindeki Yüksel Caddesi’nde yapılan basın açıklamasına polis müdahale etti. Gözaltına alınanın olmadığı müdahale sırasında Umut Gündüz’ün anne ve babasının polisin fiziksel şiddetine maruz kaldığı öğrenildi.
(07/091) Ankara’da “İşimi Geri İstiyorum” Eylemlerine Polis Müdahalesi…
“İşimi Geri İstiyorum” eylemi kapsamında Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde 13, 14 ve 15 Temmuz 2022 tarihinde yapılan basın açıklamalarına müdahale eden polis, eyleme katılanları fiziksel şiddet kullanarak İnsan Hakları Anıtı’nın önünden uzaklaştırdı.
(07/092) Diyarbakır’da Anmaya Polis Engellemesi…
12 Eylül askeri darbesi sonrasında Diyarbakır Cezaevi’ndeki işkence ve diğer kötü muameleye karşı yapılan açlık grevi sırasında yaşamını yitiren Ali Çiçek’in mezarı başında 14 Temmuz 2022 tarihinde yapılmak istenen anmaya polis tarafından izin verilmediği ve anmaya katılacak olanların mezarlığa girişinin polis tarafından engellendiği öğrenildi.
(07/093) Diyarbakır’da Mezarlık Ziyaretine Engelleme…
8 Temmuz 2022 tarihinde, Medeniyetler Beşiğinde Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (MEBYA-DER) ve Tutuklu ve Hükümlü Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (TUAYDER) üyelerinin, Kurban Bayramı nedeniyle Diyarbakır’ın Lice ilçesinde bulunan Sîsê ve Çemê Elîkan ile Dicle ilçesinde bulunan Pîrîjman mezarlığına yapmak istediği ziyaretin askerler tarafından engellendiği öğrenildi.
(07/094) İstanbul’da Bildiri Dağıtırken Gözaltına Alınan Kişiler…
13 Temmuz 2022 tarihinde İstanbul’un Sultangazi ilçesinde Suruç Katliamı ile ilgili bildiri dağıtanlara müdahale eden polis 4 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar 14 Temmuz 2022 tarihinde ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(07/095) Tunceli’de Gözaltına Alınan Gazete Çalışanı…
16 Temmuz 2022 tarihinde Tunceli-Ovacık yolu üzerindeki kontrol noktasında “makul şüphe” gerekçesiyle gözaltına alınan Yeni Yaşam gazetesi çalışanı Azime Bozkurt 17 Temmuz 2022 tarihinde polisteki ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.
(07/096) Atatürk Büstüne Yönelik Fiilleri Nedeniyle Gözaltına Alınan Çocuklar…
İstanbul’un Bağcılar ilçesindeki bir okulun bahçesindeki Atatürk büstüne yönelik fiilleri nedeniyle 4 çocuğun 15 Temmuz 2022 tarihinde gözaltına alındığı öğrenildi.
(07/097) Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçe Gösterilerek Gözaltına Alınan Kişiler…
16 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, 15 Temmuz Darbe Girişimi ile ilgili sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek İzmir’de 1 kişi (Ş. Y.) ve Balıkesir’de Erdek eski Belediye Başkanı Hüseyin Sarı olmak üzere 2 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Hüseyin Sarı 16 Temmuz 2022 tarihinde, Ş. Y. ise 17 Temmuz 2022 tarihinde sevk edildiği mahkeme tarafından adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
(07/098) Sosyal Medya Paylaşımları Gerekçe Gösterilerek Haklarında İşlem Yapılan Kişiler…
14 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, doktor Ekrem Karakaya’nın öldürülmesiyle ilgili soysal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek 22 sosyal medya hesabı kullanıcısı hakkında adli işlem başlatıldığı öğrenildi.
(07/099) Urfa’da Tutuklanan HDP Yöneticisi…
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Suruç ilçe yöneticisi Kadri Devir’in, hakkında açılan davada verilen hapis cezasının kesinleşmesi gerekçesiyle 11 Temmuz 2022 tarihinde yapılan ev baskınında gözaltına alındı ve ayını gün sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklandı.
(07/100) Tunceli’de Kitap Fuarında Polis Tarafından El Konulan Kitaplar…
14 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden, Tunceli’de düzenlenen kitap fuarı sırasında Dipnot Yayınları standında sergilenen “İsyandan İnşaya Kürdistan Özgürlük Hareketi” ve Tekin Yayınları standında sergilenen “Bir Başka Kandil” isimli kitapların kopyalarına polis tarafından haklarında toplatma kararı olduğu gerekçesiyle el konulduğu öğrenildi.
(07/101) Sakarya ve Giresun’da İptal Edilen Konserler…
Müzisyen Apolas Lermi’nin 31 Temmuz 2022 tarihinde Sakarya’da vereceği konserin, hakkında basında çıkan ırkçı haberler gerekçe gösterilerek 14 Temmuz 2022 tarihinde belediye tarafından iptal edildiği öğrenildi.
Yine Apolas Lermi’nin 17 Temmuz 2022 tarihinde Giresun’un Güce ilçesinde vereceği konserin 16 Temmuz 2022 tarihinde valilik tarafından yasaklandığı öğrenildi.
(07/102) Görevden Uzaklaştırılan Belediye Başkan Yardımcısı…
Adana’da Binevş Kültür ve Sanat Derneği’ne yönelik yürütülen soruşturma kapsamında 27 Haziran 2022 tarihinde gözaltına alınıp adli kontrol şartıyla serbest bırakılan Seyhan Belediyesi Başkan Yardımcısı Funda Buyruk, 9 Temmuz 2022 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından görevden uzaklaştırıldı.
(07/103) AİHM’nin Osman Kavala Kararı…
Osman Kavala davasıyla ilgili nihai kararını 11 Temmuz 2022 tarihinde açıklayan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Büyük Dairesi, Türkiye’nin AİHM kararlarına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyerek Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “kararların bağlayıcılığı” nın düzenlendiği 46/1 maddesinin ihlal edildiğine hükmetti ve Türkiye’nin Osman Kavala’ya 7 bin 500 Euro mahkeme masrafı ödemesine karar verdi. AİHM, 10 Aralık 2019’da Osman Kavala’ya ilişkin olarak AİHS’nin 18. maddesinin ihlal edildiğine hükmetmiş, ancak Türkiye karara uymamıştı.
(07/104) Eylem ve Etkinliklerin Yasaklandığı İller…
Van Valiliği 14 Temmuz 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde kamu kurum ve kuruluşları binalarının yakın çevrelerinin ve belirtilen park ve sokakların (Sanat Sokağı ve Sanat Parkı, Fekiye Teyran Parkı, Musa Anter Parkı, Dabbaoğlu Parkı, Ahmedihani Parkı, Kent Park, VANTSO Parkı, Kurtuluş Parkı, Büyükşehir Parkı ve Kadın Parkı, Sağlık Sokak ve Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi yanında bulunan Millet Bahçesi olarak bilinen alan) “basın açıklaması yapılamayacak yerler” olarak belirlendiğini, bu yerler dışında düzenlenecek olan basın açıklaması, oturma eylemi ve anket yapılması, çadır ve stant kurulması/açılması, imza kampanyası düzenlenmesi, bildiri, broşür ve el ilanı dağıtılması gibi etkinlikler için en az 24 saat öncesinden Mülki Amirliğe bildirimde bulunulmasının kararlaştırıldığını, “basın açıklamaları ile ilgili bu karar dışındaki geçmiş tarihte alınan kısıtlamalara ilişkin hükümlerin” yürürlükten kaldırıldığını duyurdu.
Mardin Valiliği 18 Temmuz 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile il genelinde açık ve kapalı yer toplantıları, yürüyüş, basın açıklaması, açlık grevi, oturma eylemi, stant, imza kampanyası, çadır kurma, bildiri dağıtma, protesto eylemi vb. eylem/etkinlikler ile bu eylemlere katılmak için gelenlerin il sınırlarına girişlerinin 18 Temmuz 2022 itibarıyla 17 gün süreyle yasaklandığını duyurdu. Bu kararla Mardin’de 17 Ekim 2019 tarihinden bu yana kesintisiz uygulanan eylem ve etkinlik yasağı böylece 1019 güne ulaşmış oldu.
(07/105) Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri…
İzmir Medicana International Hastanesi’nde bir hastanın yaşamını yitirmesiyle ilgili https://bianet.org/bianet, https://www.evrensel.net/, https://www.haber24.com/, https://www.gercekgundem.com/, https://www.egedesonsoz.com/, https://www.birgun.net/, https://t24.com.tr/, https://www.egeyebakis.com/, https://www.medyaege.com.tr/, https://www.gercekhaberci.com/ internet sitelerinde yer alan haberlerle birlikte toplam 17 içeriğe İzmir 6. Sulh Ceza Hakimliği tarafından ‘kişilik haklarının ihlali’ ve ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ gerekçesiyle 8 Temmuz 2022 tarihinde erişimin engellendiği öğrenildi.
Gazeteci Barış Terkoğlu’nun “Dünya ezan okuma yarışması birincisi Muhsin Kara” ile ilgili köşe yazısına dair https://www.cumhuriyet.com.tr, https://halktv.com.tr/ ve https://www.odatv4.com/ internet sitelerinde yer alan haberlere Şarkışla Sulh Ceza Hakimliği tarafından ‘kişilik haklarının ihlali’ gerekçesiyle 8 Temmuz 2022 tarihinde erişimin engellendiği öğrenildi.
(07/106) Bitlis’te Sokağa Çıkma Yasağı…
Bitlis Valiliği 13 Temmuz 2022 tarihinde yaptığı açıklama ile Hizan ilçesi’ne bağlı 3 köyde 14 Temmuz 2022 saat 00.30 ile 16 Temmuz 2022 saat 20.00 arasında sokağa çıkma yasağı ilan etti.
Bitlis Valiliği 14 Temmuz 2022 tarihinde yaptığı ikinci bir açıklama ile sokağa çıkma yasağını 14 Temmuz 2022 saat 17.00 itibarıyla kaldırdı.
Sokağa çıkma yasağı ilan edilen köyler: Yolbilen, Çalışkanlar ve Yaylacık.
(07/107) Şırnak’ta Ambargo İddiası…
8 Temmuz 2022 tarihinde basında yer alan haberlerden Şırnak’ın Silopi ilçesine bağlı Xinis, Şemga, Sorbitnê ve Girêçolya köylerinin girişine, bölgedeki askeri operasyon gerekçe gösterilerek 10 Mayıs 2022 tarihinde arama noktaları kurulduğu ve karakoldan alınan “izin belgesi” ile giriş-çıkış yapılabildiği öğrenildi. Merkez ilçeye bağlı ile Serêdehlê, Avgamasya Kevin ve Şilerût köylerine giriş çıkışın ise 15 Mayıs 2022 tarihinde aynı şekilde yasaklandığı, ev, bağ, bahçe ve tarlalarına gitmek isteyen kişilerin Genel Bilgi Taraması (GBT) işleminden geçirildiği, izin belgesiyle köylerine gelen kişilerin yanlarında getirebilecekleri gıda miktarına sınırlama getirildiği öğrenildi.
(07/108) Darbe Girişimiyle İlişkilendirilerek Gözaltına Alınan ve Tutuklanan Kişiler…
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu 15 Temmuz 2022 tarihinde katıldığı bir etkinlikte yaptığı konuşmada, 15 Temmuz Darbe Girişimi ile ilgili olarak 334 bin 378 kişinin gözaltına alındığını, 101 bin kişinin tutuklandığını, cezaevlerinde halen 18 bin 892 kişinin tutuklu bulunduğunu, 104 bin kişinin adli kontrol şartıyla serbest bırakıldığını, 23 bin 927 kişinin ise arandığını duyurdu.
(07/109) Covid-19 Salgını…
Sağlık Bakanlığı, 4 Temmuz 2022 ile 10 Temmuz 2022 tarihleri arasında Covid-19 salgını nedeniyle Türkiye’de 31 kişinin yaşamını yitirdiğini ve vaka sayısının 117.095 olduğunu açıkladı.
Buna göre 10 Temmuz 2022 itibarıyla resmi açıklamalara göre salgın nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 99.088, vaka sayısı ise 15.297.539 oldu.
[1] Dokümantasyon Merkezi’nin hak ihlali raporu kesinleşmediği ölçüde iddiadır, ihlal iddiası yargı kararları dahil olmak üzere Dokümantasyon Merkezi’nin derinlikli araştırmaları sonucu ya kesinleşerek veri olur veya hak ihlali bilânçosundan çıkarılır.
[2] E-posta grubuna üye olmak için: dokumantasyon@tihv.org.tr adresine konu başlığına ‘günlük insan hakları raporu üyelik talebi’ yazarak boş e-posta atınız.
[3]https://www.facebook.com/TIHV.HRFT
[4]https://twitter.com/insanhaklari
[5]Genel Kaynak ve Bilgi Notu: Günlük İnsan Hakları Raporu, Dokümantasyon Merkezi’nin her gün taradığı aşağıdaki gazete, haber ajansı ve internet sitesi haberlerinden ve TİHV’nin ilişki ağından edindiği bilgilerden yararlanılarak hazırlanmaktadır: Vatan, Milliyet, Hürriyet, Habertürk, Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Fırat Haber Ajansı, Jinnews, ETHA, Mezopotamya Ajansı, Yurt, Yeni Yaşam, NTV, Yeni Asya, Bianet, Halkinsesi.tv, Cnnturk, Tr724, İleri Haber, Siyasi Haber, Alınteri, Kızılbayrak, Sendika.org, Yüksekova Haber, T24, Diken, Gazete K(arınca, Gazete Duvar, Haber Sol, El Cezire, BBC, DeutscheWelle, Reuters, AFP.