GİRİŞ
Şiddetin her türünün sistematikleştiği ve sıradanlaştığı, uzun yıllardır sorgulanan hukukun üstünlüğü kavramının, kökleştirilen OHAL zihniyeti ve kalıcılaştırılan OHAL sürecindeki gelişmelerle tamamen işlemez hale geldiği, kâğıt üstündeki kadarı ile bile mevcut olmayan anayasal ilkelerin, yasal kural ve güvencelerin tüm işlevlerini yitirdiği, sorumlu kamu görevlilerinin her türlü cezasızlık güvencesinden yararlanır hale geldiği bir ortamda işkence gündelik hayatın içinde herkes tarafından hissedilir, yaygın bir pratik hale getirilmiştir.
Çalışma raporuna konu olan dönemde demokratik hayatın ağır tahribatının bir sonucu aynı zamanda bir nedeni olarak işkence ve diğer kötü muamele uygulamaları iktidarın toplumun çok farklı kesimleri üzerindeki kontrol ve baskısını artırmak için alenileştirilerek pervasız bir şekilde yaygınlık göstermiştir.
Dahası son dönemdeki olumsuz yasal düzenlemeler ile bu süreçte işkencenin kolluğa her düzeyde öğretilmiş olma hali, işkenceyi sıradanlaştıran zihniyetin ve buna dayalı uygulamaların ve yasal düzenlemelerin önümüzdeki dönemde de ne denli kalıcı ve yıkıcı olabileceğine ilişkin büyük bir risk oluşturmaktadır.
Öte yandan, özellikle Kürt meselesinde sivil ve siyasal çözüm arayışlarının yerini çatışmaya bıraktığı 2015 yılından bugüne, şiddet politikasının her gün yükseldiği bir ortamda çaresizlik ve sıkışma hissi toplumun geneline yayılma riski taşımaktadır.
Belirsizlik ve öngörülemezliğin de baskın olduğu bu koşullar karşısında insan hakları mücadelesinin etkin ve etkili bir tarzda sürdürülmesi, insan haklarının “kurucu rolü”nü öne çıkaran bir yaklaşımın geliştirilmesine ve kamusal alanda yaygınlaştırılmasına bağlıdır.
Bu kapsamda temel varlık sebebi işkence görenlerin tedavi ve rehabilitasyonu, işkencesiz bir dünya için işkencenin önlenmesi ve “sürmekte olan toplumsal travma ile başetme”ye yönelik çabalar olan TİHV’in gerek içinde bulunduğumuz çalışma döneminde, gerekse de hazırlık süreci başlamış olan TİHV 2020-2024 Stratejik Planı kapsamında önümüzdeki dönem çalışmalarımızın niteliksel ve niceliksel olarak daha da etkinleştirilmesi hedeflenecektir. Bu kapsamda özellikle yeni kuşaklarla buluşmayı ve toplumun kendisini yeniden iyi hissedeceği, umutsuzluk-çaresizlik kıskacından iyi hissetmeye ve “umut”a yöneltecek işlerin parçası olmak daha da önem arzetmektedir. Türkiye’deki çalışmalarımızın yanısıra işlevsiz hale getirilmeye çalışılan uluslararası mekanizmaların dönemin ihtiyaçlarına yanıt verecek şekilde yeniden tahkim edilmesi dahil uluslararası ortama yönelik programların geliştirilmesi hedeflenecektir.
Özel olarak, bir yandan sürmekte olan çatışmalı sürecin derhal sonlanması, öte yandan da son dönem itibari ile yaklaşık son dört yıldır özellikle Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesindeki derin tahribatın onarılmasına yönelik bütünlüklü programların geliştirilmesi de önemli bir başlık olacaktır.
Ve insan eliyle gerçekleştiği için önlenebilir olan Türkiye ve dünyadaki bu kötücül sürecin son bulması ve insan haklarına dayalı bir ortak yaşam idealini geliştirmek için çok daha fazla çaba göstereceğimiz aşikârdır.
TİHV
İÇİNDEKİLER
A. TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VAKFI HAKKINDA
B. SON ÇALIŞMA DÖNEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
C. ÇALIŞMALAR
1. Tedavi ve Rehabilitasyon Çalışmaları
1.1. Tedavi ve Rehabilitasyon Çalışmalarına Genel Bir Bakış
1.2. Temsilciliklerin Olmadığı Yerlerde Tedavi ve Rehabilitasyon Çalışmaları
1.3. Özel İhtiyaç Sahibi Gruplara Erişim
1.4. Sosyal Destek Çalışmaları
1.5. Tedavi ve Rehabilitasyonun Değerlendirilmesine Yönelik Çalışmalar
1.6. Araştırma Çalışmaları
1.7. Tedavi ve Rehabilitasyon Ekiplerinin ve TİHV Çalışanlarının Güçlendirilmesine Yönelik Faaliyetler
2. İşkencede Hesap Verilebilirliğin Arttırılmasına Yönelik Çalışmalar
2.1. Hukuki Destek Çalışmaları
2.2. Alternatif Tıbbi Değerlendirme Çalışmaları
2.3. İstanbul Protokolü Eğitimleri
2.4. İstanbul Protokolüne Yönelik Çalışmalar
3. İşkencenin ve Diğer İnsan Hakları İhlallerinin Önlenmesine Yönelik Çalışmalar
3.1. TİHV Dokümantasyon Çalışmaları, Yayınları ve Açıklamaları
3.2. Farkındalık ve Savunuculuk Çalışmaları
3.3. Uluslararası Mekanizmalar, Ağlar ve İlişkilerin Etkin Kullanılması
3.4. İletişim Çalışmaları
4. Özel Projeler ve Diğer Çalışmalar
4.1. Türkiye, Filistin ve İsrail’de İşkencede Cezasızlıkla Mücadele Projesi
4.2. Travma ve İnsan Hakları Enstitüsü Projesi
4.3. İnsan Hakları Savunucusu olan Akademisyenleri Destekleme Projesi
4.4. İşkenceye Karşı Veri Tabanı (GATE) Projesi
4.5. Ödüller
4.6. Türkiye İnsan Hakları Vakfı işkence görenlerin ve yakınlarının tedavi ve rehabilitasyon sürecinde toplumsal cinsiyet eşitliği çalışması
4.7. TİHV Çalışanlarının Sorun, İhtiyaç ve Taleplerini Tespit Anketi
4.8. TİHV Temsilcilik ve Merkezlerinin Çalışmaları…
5. Gelecek Çalışma Dönemine Dair
D. MALİ RAPOR