ÖNSÖZ
Albert Camus’nün “Amerika Günlükleri”nde yaptığı bir saptama ile başlayalım yaşamak zorunda bırakıldığımız kurşun gibi ağır günlerde: “Bir ülkeyi tanımanın bir yolu da orada insanların nasıl öldüğüne bakmaktır.” Nasıl ölüyoruz gerçekten bu topraklarda, son buluşmadan bu yana? Geçen yıl, beğenilmediği için tekrarı yapılan 7 Haziran 2015 seçimlerine dek yürütülen seçim çalışmaları sırasında gerçekleşen bombalamaları da katacak olursak 200’ü aşkın insanı bombalı eylemler sonucu yitirmişiz. Ne zaman nerede patlayacağı belirsiz bombalarla evine kapanmış batıyla, evleri tanklarla, toplarla yerle bir edildiği için evlerine giremeyen doğu arasında salınan ruh halimizle bu dönemin Türkiye’si ne yazık ki insan hakları tarihinde çok yaralayıcı bir yere sahip olacak.
Ölümleri, ağır insan hakları ihlallerini tüm yönleriyle raporumuzda okuyacaksınız. Ne bu raporu hazırlamak, ne de bu kayıtları tutmak arkadaşlarımız açısından hiç kolay olmamıştır. Bu denli yoğun hak ihlallerine tanıklık ettiğimiz dönemde, bu tanıklığın görünür olması için gösterilen çaba çok değerlidir. Güvenilir bilgilere ulaşma konusunda yaşanan zorluklar da eklenince, hem raporumuzdaki bilgilerin, hem de sokağa çıkma yasağı adı altında gerçekleştirilen yaşam hakkından barınmaya uzanan bir yelpazede gerçekleştirilen hak ihlallerinin düzenli olarak kamuoyuyla paylaşıldığı değerlendirme ve özel raporların kıymeti daha iyi anlaşılacaktır.
Kirli pazarlıklarla şimdilik pek çok ortamda görmezden gelinse de, bugün yazılanlar yarını kurarken hepimize yol gösterecektir.
Bu dönemde hak ihlalleri açısından en çarpıcı değişim, çok açıktır ki; sivil ölümlerdeki tırmanıştır. 16 Ağustos 2015 ile 18 Mart 2016 tarihleri arasında derlenen veriler bu dehşet ortamını tüm açıklığıyla gözler önüne sermektedir. “Sokağa çıkma yasakları süresince en az 310 sivil yaşamını yitirmiştir. Bu kişilerden; 72’si çocuk, 62’si kadın ve 29’u 60 yaşın üzerindedir. Ayrıca, en az 79 kişi ise Cizre ve Sur’da yaşamlarını yitirmiş ve henüz kimlik teşhisleri yapılamamış olduğu için bu verilere dahil edilmemiştir. Ölümlerine ilişkin bilgiye erişilebilen en az 76 sivilin sağlığa erişim hakkından yoksun bırakılmaları sonucu yaşamlarını yitirdikleri görüşü bulunmaktadır. Yine ölümlerine ilişkin bilgiye erişilebilen en az 180 sivilin ev sınırları içerisinde; bu kişilerden 162’sinin açılan ateş ve tanklardan atılan top mermileri, 18’inin ise sokağa çıkma yasağı ve çatışma ortamının yarattığı etki ile sağlık sorunları yaşamaları sonucu yaşamlarını yitirdikleri düşünülmektedir. Çarpıcı bir durum olarak ev sınırları içerisinde yaşamını yitiren sivillerin sayısı tek başına Cizre’de 137 insandır.”
Biz bu katliamların orta yerinde, dostlarımızı, gönüllülerimizi de yitirdiğimiz koşullarda bir yandan işkencenin tanı ve tedavisine dönük çalışmalarımızı yürütürken, bir yandan da ağır hak ihlallerini belgeleme çabamızı aralıksız sürdürdük. Bu dönemde yaşanan güçlüklere rağmen, hepimizi zorlukların içinden biraz daha güçlendirerek çıkaran olumluluk ise, her zaman yetemesek de, hak ihlallerinin olduğu her yerde olma çabası, yaşanan toplumsal travmaların onarım süreçlerine ilişkin yoğun çalışmalar ile çok etkili bir gönüllü dayanışma ağının harekete geçmiş olmasıdır.
İtalyan filozof Giorgio Agamben’in “Siyaset felsefemizi derinlemesine etkilemiş olan Britanyalı Thomas Hobbes’un modelinde, erkleri hükümdara aktaran sözleşme, herkesin birbirinden korkmasını ve herkesin birbiriyle savaşta olmasını gerektirir: Devlet de tam olarak korkuya son vermeye gelendir,”* ifadesi üzerinden okuyacak olursak, yeni korkular yaratarak, apolitikleştirip bölerek Türkiye’de yeniden şekillendirilen devlet modeli ile dayatılmaya çalışılan sessizliğe inat, sesini duyurmaya çalışan tüm bir araya gelişlerin, örgütlerin, kurumların ve dolayısıyla Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın da bu dönemin tarihi yazılırken aydınlık sayfalardan biri olacağı muhakkaktır.
Karanlığa ışık tutan tüm dostlara, dayanışma duygularımızla en içten teşekkürlerimizi sunuyoruz
TİHV
İÇİNDEKİLER
- Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezleri Projesi 2015 Değerlendirilmesi
- 2015 Yaz Döneminde Yeniden Başlayan Çatışma Ortamı ile İlgili Tihv Çalışmalarının Kimi Başlıkları
- İstanbul Protokolünün Hukuki Değerinin Artırılması Projesi
- Êzidîlerle Yürütülen Psiko Sosyal Destek Programı’ Projesi
- Dokümantasyon Merkezi Çalışmaları
- Diğer Çalışmalar
- Önümüzdeki Dönem için Hazırlanmış ya da Hazırlanmakta Olan Çalışma ve Projeler
- Uluslararası İlişkiler
- Temsilciliklerimizin Diğer Çalışmaları
- Basın Açıklamaları
- Mali Tablolar